ესეც შეპირებული ნაწყვეტი
თიკო-თიკოსგან
ეძღვნებათ კეკლუც ინტელექტუალებს
".......... მიცნობდეთ!მე ვარ გურამ რჩეულიშვილი,მწერალი და პოეტი!
ზოგს ეღიმება.ხედავთ,თურმე მეც ვხედავ, ო, რა ამაყად უყურებს თავის ოჯახის წევრებს, ან თავის ამხანაგებს, ან თავის შვილიშვილებს.ის მიცნობს მე. ერთხელ ერთად ვიმგზავრეთ მატარებლით, ან სუფრაზე შევხვდით, ან მილიციაში გავატარეთ ღამე, შეიძლება ახლაც აქვს დაღი ჩემი მუშტისგან სახეზე. რა ძვირად ღირს მისთვის ახლა ეს იარა, რა სიამაყით ისვამს ზედ ხელს.მეც მაქვს იარა.ხედავთ ჩემს ყელს გასდევს თეთრი ამობურცული ზოლი, სწორედ ჯიბრზე, მისი ავტორი ტელევიზორთან არა ზის. დარწმუნებული ვარ , მას აზრადაც არ მოსდის ასეთი აპარატის არსებობა. ის იყო მოხუცი "მელინეიკე".ერთხელ მას ვაკის სასაფლაოზე თავისი დანჯღრეული ორთვალა მოვტაცე და მათრახით მასიამოვნა ისე, რომ მთელ ყელზე ტყავი გადამიხეთქა.
ტელეცენტრის და რეკლამბიუროს თხოვნით ვისმენ ლოზუნგ-რეკლამას: "მელინეიკეებო", მათხოვრებო, ჯიბის და ღამის ქურდებო, სადგურის ბოზებო,რუსთაველის მეძავებო, რომლებმაც პირველად გაგვაცანით ქალი მე და ჩემს ამხანაგებს,ზოია და რიმა, შეისყიდეთ ტელევიზორები, იქ შეიძლება ნახოთ გურამ რჩეულიშვილი! და აივსოთ იმედით,რომ შეიძლება თქვენც მოგიწიოთ ამ ბედნიერებამ-ტელევიზორით გამოსვლამ.ამენ!
ნეტარ არიან მორწმუნენი,-მითხრა ზოიამ,როცა მთვრალი ცოლად წაყვანას შევპირდი!
ჭეშმარიტად,-ვთქი მეც,მაგრამ გადავუხვიე ...
თქვენს წინაშე მე დღეს გამოვდივარ, როგორც მწერალი და მოქალაქე, მოქალაქე,რომელსაც ტელეცენტრის დირექცია უხდის 1500 მანეთს ფულად 25 წუთში, რათა შეგაქცევინოთ თავი. ვეცდები,გავამართლო იმედები. ორიოდ სიტყვა ჩემი ნაწარმოებების შესახებ: მე იქ, ე.ი. ნაწერებში, ვცდილობ ვწერო ჩემ თავზე; ეს ერთადერთი ადამიანია, რომელზეც ღირს საერთოდ წერა ან ლაპარაკი. ო ! როგორ ვგევართ ჩვენ ერთმანეთს, არა? ბევრი თქვენგანი კარგად მიცნობს, ბევრს ახლაც აქვს ჩაკეცილი ჩემი წიგნის რომელიმე ფურცელი და უდევს სასთუმალთან, ისინი მათზე დამაძინებელი ფხვნილივით მოქმედებენ. ბევრს ცრემლი მოსდის, როგორც ჩემ ძველ ნაცნობს, რომელიც მიცნობდა გურამ რჩეულიშვილად და ახლა უკვირს,რომ ხან ვაჟა ჯანდიერი ვარ,ხან უბრალოდ გიო, ხანაც მოხუცი ქიტესა. წერა არის პირველი საჭიროება ტელეცენტრისა, დაფუძნებული იმავე პრინციპზე - ავტორს ხედავენ მკითხველები, ლანძღავენ უმეტესნი, მით უმეტეს, ნაცნობები, ისინი ხომ კარგად იცნობენ და მისგან არაფერს კარგს არ ელიან, სენტიმენტალურნი ზოგჯერ გუგებიდან ცრემლებსაც აფრქვევენ, არიან ჭეშმარიტი მსაჯულებიც,მათ ყოველი სიტყვა სასწორზე უდევთ, ყველაფერი ესმით.
-ჭეშმარიტება კეფას გავს ! ვიცით სად არის და ვერასოდეს დავინახავთ ! -ამბობს ჩემი ერთ-ერთი მოთხრობის გმირი. ჭკვიან მკითხველს აღარ უნდა ბევრი განმარტება ; ის ხვდება და იღიმება ყოვლისმცოდნე ღიმილით, აქ საქმე გვაქვს ფილოსოფიურ მიდრეკილებასთან - აგნოსტიციზმთან,ის დარწმუნებულია, რომ ნოველის დაწერამდე ავტორი საფუძვლიანად გაეცნო კანტს ,ჰეგელს და რაღაც ახალს და სახიფათოს ამბობს. როგორია ის?-უსვამს თავის თავს კითხვას, -ჯობია მოვითმინოთ, - პასუხობს, ეშმაკმა იცის, ახალია, იქნებ კარგია, დაე, სხვებმა გამოთქვან აზრი, ჩვენ კი ვიტყვით, უკვე დიდი ხანია ვამბობდით, მოწმედ შეგვიძლია პირველივე თანამესუფრე დავასახელოთ, ეგ ადვილია. არა, თქვენ არ გესმით! ო, ეს გენიალურია, ეს ახალია, ეს, ეს, ეს - იძახიან პროგრესულად განწყობილი ფენები. ღმერთო ჩემო,მათ ზეპირად იციან ჰემინგუეის "კატა წვიმაში" და "ფიესტა"; მათ დასტად უწყვიათ სახლში ჯორჯ გერშვინის სიმფონიები და ყოველ ღამე უსმენენ. ისინი არც იკადრებენ დაიყენონ სხვა ტელემხედველზომად ან მკითხველზომად, ისინი სხვა ლიბერალურ შემფასებლებთან ერთად, რომლებისგნაც შედგება ჩვენი ძირითადი საჰონორარო ფონდი, დაძრწიან სამხატვრო გამოფენებზე, ერთმანეთს თელავენ გუდიაშვილის გრაფიკული ნამუშევრების წინ და ტვინს იჭყლეტენ "ტვინის ჭყლეტის"ყველა შტრიხის გაშიფრვით, მაშინ როდესაც "სამი მოქალაქე", ან "ქეიფი ქალთან ერთად" თავისთვის წყნარად კიდია. არა! მაპატიეთ,აი ვიღაც მხატვარმა,რომელმაც საკმაოდ იჭყლიტა უკვე ტვინი და რომელსაც მოსწყინდა, თქვა, რომ ეს კედელი, ფრანგული პერიოდი, გენიალურია! მთელი ჯგუფი მაყურებლებისა ბღავილით გარბის მისკენ, აშიშვლებს ფერებს, სახეებს-საწყალი ნახატისაგან მხოლოდ მახინჯ ჩონჩხსა ტოვებს და ტკბება. ისინი უფრო შორს მიდიან,მხატვრის საპატივცემულოდ კრებას ესწრებიან ძირითადად მხატვრები,რომელთაც ყველაზე ძალიან ის აწუხებთ,რომ დარბაზში დახუთული ჰაერია, რომ ის პატარაა და რომ მათ პირადად არ აქვთ იმდენი პატივი და იმდენი ფული,რამდენიც ორი დღის წინ ნახევრად ღატაკმა მხატვარმა მოიპოვა. ისინი მას აქებენ, ოღონდ ამის პატიება არ შეუძლიათ! საშინელი ჩვეულებაა! ლანძღავენ წინა თაობას იმისთვის,რომ ახლა ისინივე აქებენ გუდიაშვილს, რომელიც აქამდე უარყოფილი იყო. გულში ყველა ფიქრობს - ახლავე გვეცით პატივი, სანამ არაფერი გვაქვს გაკეთებული, თორემ გავაკეთებთ და მერე ვაი თქვენი ბრალიო. შეშინებული ძველი თაობა მერყეობს, უფრო მოქნილები და რომელთაც გუდიაშვილზე მეტი ნახატები აქვთ, ემხრობიან ახალგაზრდობას ნეტარი იმედით, რომ იმათაც არ უფასდებათ.ყოფილ მოხერხებულ მხატვართა დასი შეშინებული იყურება, ისინი მიატოვეს თავისმა საუკეთესო მეგობრებმა.
ვიღაც მოკრძალებით წამოისვრის ფიროსმანის სახელს, აქ ორი აზრი არ არსებობს.
-ის გენიალურია თავისი უბრალოებით,მაგრამ მხატვარი მკვდარია და ბევრს ნუ ვილაპარაკებთ.
ბატონო ლადო,თქვენი აზრი? გუდიაშვილია ჩვენი მასწავლებელი! ვაშა,ვაშა,ვაშა! ის დარბაზში ზის, ნუ ვაწყენინებთ, ვინ იცის, სად გამოგვადგება. მხატვარს ცუდი სმენა აქვს, ის ამით ბედნიერია,ზის თავისთვის წყნარად და მხოლოდ ორატორის სახეს ხედავს, მისი ხედვითი მეხსიერება დაძაბულია.
"ეშმაკმა დალახვროს,- ფიქრობს ის, -მშვენიერი სიფათია ხელოვნების წამბილწველობისთვის, ახლიდან მომიხდება დახატვა იმ ნახატის". ნანობს,რატომ ადრე ვერ ნახა, თორემ მაიმუნის ადგილას, რომელიც დანით კვეთს ქალის სხეულს,უეჭველად მას დახატავდა.ის მოხუცია, მაგრამ ძალა ხედვისა არ შენელებია. კიდევ გამოასწორებს შეცდომას.თავად თუ ვერ შეძლო, სხვას უანდერძებს,ოღონდ კი იპოვოს ასეთი! იქ კი ერთმანეთს ცვლიან პუანტილისტები, იმპრესიონისტები, ექსპრესიონისტები, კუბისტები,მათ ცხელათ ამ დარბაზში,მათ ფულს არ აძლევენ,მათ ბინა არა აქვთ,ისინი ვერ ეტევიან სქართველოში.
ო, პიკასო! ო და ო მათ.გაახილეთ თვალები, გესმით,მე გეუბნებით ამას, გაეჯიბრეთ მათ, აჯობეთ მათ! გირჩევთ შეეშვათ პიკასოებს, აიღეთ მათგან მხოლოდ მანერა და ჯაფარიძეობიდან ნუ გადახვალთ უცხოეთისკენ ! დაინახეთ მჭიდრო კავშირი ორ სხვადასხვა მხარეს შორის. ნუ ინაზებით,ნუ იმტვრევით წელში სიარულის და ხატვის დროს, ნუ ყვებით სალონის "სტილნი" მატრაბაზებს, რომლებიც შენატრიან იქაურ ცეკვას ; ეს ერთადერთია,რასაც ისინი ხედავენ საზღვარგარეთულ პროგრესში და არ იციან,რომ იქ ყოველდღე დადის ხალხი ეკლესიაში, გალობს, უსმენს ლოცვებს, მათ ადრე დაანებეს ღმერთის რწმენას თავი ,მაგრამ ეს რწმენა მუდმივია ძირებისადმი და პატიოსნებისადმი. იყავით პატიოსანი ! იარეთ სიონში, აღადგინეთ და მოხატეთ დანგრეული ქართული ეკლესიები, მისი კედლები მოგცემენ ხატვის ახალი მანერის შერწყმის საშუალებას ქართულ ეროვნულ ძირთან. თქვენ წინ არის მაგალითი ასეთი მხატვრისა,რომელიც თქვენ ყველას გიყვართ - გოგი ოჩიაური. იძმაკაცეთ მასთან! ის წაგიყვანთ მთაში,გაჩვენებთ შატილს, განადირებთ და ვერც გაიგებთ, ისე ჩუმად იმოქმედებს თქვენს დამახინჯებულ გემოვნებაზე.მაშ ასე! იცოდეთ,პატიოსანი ხელოვანისთვის,მწერლისთვის თუ მხატვრისთვის უფრო საშიშია, არ წამოეგოს მხოლოდ იმაზე, რასაც უკრძალავენ. სამწუხაროდ, ეს სკოლა ყოველგვარი კრიტიკის გარეშეა თავისი ყოვლისშემძლე უფლებების წყალობით. კიდევ ერთი ბოლო სიტყვა ლოზუნგი : პროგრესი გარედან გარეგნული და შიგნიდან შინაგანი-ჯამი პროგრესი ეროვნული, თანამედროვე ხელოვნება. დიახ, ჩვენ გვჭირდება ბევრი რამის გარედან შემოწმება და უნდა შემოვიტანოთ ეს. ბოლო სიტყვა თქვენზეა,პატიოსნებო?"
This post has been edited by Tiko-Tiko on 25 Apr 2006, 15:40
მიმაგრებული სურათი
გურამ რჩეულიშვილი, ჩემი საყვარელი ავტორი ...
