ვაგრძელებთ თავდაცვის ექსმინისტრის გია ყარყარაშვილის სკანდალური დასკვნის გამოქვეყნებას რუსეთ-საქართველოს ომზე.
გია ყარყარაშვილი მკითხველს წინასწარ აფრთხილებს, რომ ამჯერად წარმოდგენილი მასალა ქართველთათვის დამთრგუნველი იქნება და ყველას სთხოვს, არ აჩქარდეს და დასკვნები ნაადრევად არ გააკეთოს, ვინაიდან რუსეთის აგრესიის მასშტაბების სრული აღწერა მომდევნო ნომრებში იქნება წარმოდგენილი.
ქართული შენაერთები ცხინვალში
ძირითადმა შემტევმა დაჯგუფებამ ცხინვალის შესასვლელთან (იგულისხმება გადასასვლელი ლიანდაგებთან, ე.წ. «პერეეზდი») წინააღმდეგობა დასძლია და 12:00 საათისთვის გმირთა, ოქტომბრის და ისააკის ქუჩები დაიკავა, რითაც ფაქტობრივად, ქალაქის სამხრეთი და სამხრეთ-დასავლეთი ნაწილის გაკონტროლება მოახერხა. ცხინვალში სატანკო ბატალიონი ქარხნის ქუჩით შევიდა და სამ-სამი ტანკი ვაგზლისა და მოსკოვის ქუჩების, ასევე, გმირთა და ისააკის ქუჩების გადაკვეთებზე განლაგდა. შინაგან საქმეთა სამინისტროს ზოგიერთმა სპეცრაზმმა სტალინის ქუჩამდე ისააკის ქუჩის გავლით მიაღწია. ქალაქის დასავლეთ მისადგომებს 42-ე ბატალიონი აკონტროლებდა. გმირთა ქუჩა გავსებული იყო ქართული ქვედანაყოფებით. უფრო რომ დავაკონკრეტოთ, 12:00 საათისათვის, ქართველი სამხედრო მოსამსახურეები ცხინვალის ტერიტორიის დაახლოებით 30-40%-ზე იყვნენ განლაგებული, ხოლო მათი ცეცხლის კონტროლის არეალი ცხინვალის ტერიტორიის 70%-ს მოიცავდა.
ჩვენ ვწერთ, რომ ქართულმა შენაერთებმა შეტევა განავითარეს ცხინვალზე, მაგრამ რეალურად ეს არა შეტევა, არამედ ქალაქში ქაოსური შესვლა იყო. ტელეკომპანია «ალანიამ» აჩვენა კადრები, სადაც ასახულია, თუ როგორ შედის უზარმაზარი დაჯგუფება გმირთა ქუჩაზე. წინააღმდეგობა უმნიშვნელო გახლდათ, სახლების ფანჯრებიდან კანტიკუნტად ისროდნენ სნაიპერები, ქართველ სამხედროებს შიში საერთოდ არ ემჩნეოდათ...
შესვლისთანავე, ურთიერთკავშირი და შეკავშირებული მოქმედება სადღაც დაიკარგა. უბრალოდ, ნაწილებმა ვერ გაარკვიეს, თუ რა ამოცანა ჰქონდათ დაკისრებული და რა უნდა გაეკეთებინათ. ქვედანაყოფებში დაიწყო უმართაობა, შეინიშნებოდა ქაოსი და არაორგანიზებულობა. ქვედანაყოფები ერთმანეთში ისე იყო არეული, რომ ვერც ვითარებაში გარკვევას ახერხებდნენ და ვერც იმას, თუ ვინ იყო ხელმძღვანელი და ვის ბრძანებას უნდა დალოდებოდნენ.
შსს-ს შავნაბადას ანტიტერორისტულ და მესამე ოპერატიული სამმართველოს სპეცრაზმებში უფრო მეტი ორგანიზებულობა და მიზანდასახულობა შეინიშნებოდა. მათ მოქმედებებში ჩანდა, რომ ამოცანები ჰქონდათ დასახული, იცოდნენ რომელ ქუჩაზე რომელი შენობა უნდა დაეკავებინათ. სპეცრაზმებს ე.წ. პოლიციური «ჩისტკის» ჩასატარებლად სახლებში შესვლა აეკრძალათ. ქართული არმია, რომელიც კარგად იყო მომზადებული და მაღალი დისციპლინით გამოირჩეოდა, მაქსიმალურად ცდილობდა მშვიდობიან მოსახლეობაში რაც შეიძლება ნაკლები მსხვერპლი ყოფილიყო. აქედან გამომდინარე, არსად მოიპოვება ოსი მოსახლეობის წინააღმდეგ ჩადენილი რაიმე სისასტიკის მაჩვენებელი ფაქტი. ცნობილია მხოლოდ ერთადერთი უბედური შემთხვევის შესახებ, როცა ცხინვალში, მოსკოვის ქუჩაზე ცეცხლის ქვეშ მოყვა მსუბუქი ავტომობილი, რის შედეგადაც ოსი ეროვნების ოჯახი დაიღუპა.
არასწორი «პიარი»
აღნიშნული პრობლემების მიუხედავად, ცხინვალის დაკავების ოპერაცია გარეგნულად მაინც წარმატებით დასრულდა. ამავდროულად, დილით 07:00 და 10:30 საათებზე ქართულმა ავიაციამ ორი საბრძოლო გაფრენა განახორციელა.
ყველა მიმართულებაზე მოპოვებული წარმატებების შემდეგ სამხედრო-პოლიტიკურმა ხელმძღვანელობამ რეზერვისტთა მობილიზაციის ტელეარხებით პიარის შესახებ მიიღო გადაწყვეტილება.
8 აგვისტოს გორის მედიაცენტრში რეზერვისტთა მობილიზაციის ეფექტიანი პიარის მეთოდებზე მსჯელობდნენ (უგულავა, გაბაშვილი, ინწკირველი). ვაზიანის აეროდრომის ტერიტორიაზე, სადაც რეზერვისტთა თავშეყრა და მობილიზაცია მიმდინარეობდა, პრემიერ-მინისტრი ლადო გურგენიძეც მივიდა, რაც ტელევიზიით გადაიცა. ალბათ, ამგვარი ხერხები დიდ შთაბეჭდილებას ახდენს საქართველოს მოსახლეობაზეც და მის მოწინააღმდეგეზეც, მაგრამ რეალურ ომში საბედისწეროც შესაძლოა აღმოჩნდეს.
ფაქტია, ხელისუფლების წარმომადგენელთა სატელევიზიო ინტერვიუების გასვლას ნახევარ საათში რუსული ავიაციის მიერ რეზერვისტთა მობილიზაციის რაიონების - ვაზიანისა და გორის დაბომბვა მოჰყვა. მიუხედავად ამისა, 12:30 საათზე «ინტერპრესნიუსით» გავრცელდა შს მინისტრის მოადგილის ეკა ზღულაძის განცხადება: «ჩვენ მიზანმიმართულად და გაცნობიერებულად ვიცავთ რუსი სამშვიდობოების უსაფრთხოებას». «რუსთავი 2»-ის საინფორმაციო საშუალებებით გადიოდა კადრები, რომ ცხინვალის რეგიონში რუსი სამხედროები არ ერეოდნენ საბრძოლო მოქმედებებში. არადა, იმ წუთებისთვის უკვე ნათელი იყო, რომ სრულმასშტაბიანი რუსული აგრესია ხორციელდებოდა. ჩვენი სამხედრო ინფრასტრუქტურის მწყობრიდან გამოყვანის მიზნით, საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე რეალურად დაწყებული იყო რუსული ავიაციის საჰაერო ოპერაცია. 09:30 საათიდან რუსეთმა დაბომბა ვაზიანის, მარნეულის, კოპიტნარის სამხედრო აეროდრომები, ასაფრენი ბილიკები...
რუსული სამხედრო მოქმედების ანალიზი
რუსულ მხარეს დიდი ხნით ადრე ჰქონდა დაგეგმილი და შესწავლილი მოვლენათა განვითარების სავარაუდო ხასიათი. მათი სურვილი იყო ქართული მხარის პროვოკაციაზე წამოგება და აგრესორად მისი წარმოჩენა. სწორედ ამის გამო შექმნეს შთაბეჭდილება, თითქოს ისინი საბრძოლო მოქმედებათა საწყის ეტაპზე არ ერეოდნენ კონფლიქტში, რაც როგორც ჩანს, საქართველოს ხელისუფლებამ მიამიტურად დაიჯერა. ამის ნათელი დასტურია ხელისუფლების წარმომადგენელთა კომენტარები, რომელიც სხვადასხვა სააგენტომ გაავრცელა. რუსეთს თავისი ჩანაფიქრის განსახორციელებლად კიდეც სჭირდებოდა ქართული მხარის შემდეგი მოქმედებები: ცხინვალზე ღამით საარტილერიო და რეაქტიული ჭურვებით ცეცხლის გახსნა; რუს მშვიდობისმყოფელთაგან 12 სამხედროს დაღუპვის ფაქტი; ცხინვალზე შეტევა, რასაც თითქოსდა მშვიდობიან მოსახლეობაში დიდი მსხვერპლი მოჰყვა (რუსეთის საინფორმაციო საშუალებები ცხინვალში მსხვერპლის შესახებ გაზვიადებულ მონაცემებს აცხადებდნენ).
ასეა თუ ისე, საბაბის მოპოვების შემდეგ რუსული არმიის სწრაფმა რეაქციამ არ დააყოვნა. მათი ავიაცია დილიდანვე ამოქმედდა, რომლის უმთავრეს მიზანს წარმოადგენდა, არ დაეშვა საბრძოლო მოქმედების რაიონებში ქართული რეზერვის შეყვანა (ამას სამხედრო ენაზე ჰქვია ბრძოლის ველის იზოლაცია რეზერვის შეყვანისაგან). ამ წუთისათვის უკვე ნათელი იყო რუსული სამხედრო ხელმძღვანელობის ჩანაფიქრი, რომელიც ითვალისწინებდა: აეროდრომებისა და ასაფრენი ბილიკების მწყობრიდან გამოყვანას (რათა ქართული ავიაციის ჰაერში მოქმედება გამოერიცხათ), რუსული ავიაციის მიერ სრული ბატონობის მოპოვებას, საკუთარი ოპერატიული დაჯგუფებების შემოყვანისთვის მომზადებას.
«სიღრმისეული ოპერაციების» ეს რუსული თეორია 30-იან წლებში არის შემუშავებული და ითვალისწინებს საჰაეროსთან ერთად სამხედრო ოპერაციის განხორციელებასაც (გია ყარყარაშვილი დასკვნაში უფრო დაწვრილებით აღწერს, თუ რას გულისხმობს ზემოთ ხსენებული თეორია და განცვიფრებას გამოხატავს თავდაცვის გაერთიანებული შტაბის ყოფილი ხელმძღვანელის საპარლამენტო კომისიის სხდომაზე გაკეთებული განცხადების გამო: «ჩვენ არ ველოდით იმას, რომ მოვლენები 9-ში ასე განვითარდებოდა». - ე.ა.).
ოსური მხარის მოქმედების ტაქტიკა
ოსურმა მხარემ კარგად იცოდა, რომ თავისი სამხედრო პოტენციალიდან გამომდინარე, დიდხანს ვერ გაუძლებდა კარგად გაწვრთნილი და დისციპლინებული ქართული ნაწილების იერიშებს, ამისთვის საკმარისი არც ჩრდილოკავკასიელ მებრძოლთა ძალები იქნებოდა. მაგრამ მათ კარგად იცოდნენ მოვლენათა განვითარების სავარაუდო ხასიათი...
ამიტომაც კოკოითის ფორმირებებმა საწყის ეტაპზე ქართულ ქვედანაყოფებს ცხინვალის ცენტრამდე შეღწევის საშუალებაც მისცეს და ძირითადი ყურადღება ქალაქის ცენტრალური საკვანძო შენობების დაცვაზე გადაიტანეს.
ცხინვალის თავდაცვის ორგანიზაცია იმდენად ჭკვიანურად იყო განსაზღვრული, რომ აშკარა გახდა, თუ რა მიზანს ემსახურებოდა რუსეთის სპეცსამსახურების გენერლების დანიშვნა სხვადასხვა თანამდებობაზე კოკოითის ადმინისტრაციაში.
წინასწარ იყო შერჩეული ყველა შენობა-ნაგებობა, რომელშიც წინააღმდეგობის პოზიცია იყო მომზადებული (გია ყარყარაშვილი დასკვნაში დეტალურად აღწერს, თუ სად, რომელ ქუჩაზე ჰქონდა ადგილი ჩასაფრებებს და რომელი შენობა-ნაგებობა ეკავათ სნაიპერებს. ძირითადად, წინააღმდეგობის კერები ცხინვალის ცენტრალურ რაიონებში იყო მომზადებული. - ე.ა.). გარდა ამისა, ოსურ მხარეს წინააღმდეგობის კერები მომზადებული ჰქონდა ქართული ნაწილების მიერ კონტროლირებად სამოძრაო გზაზე (ნიქოზიდან ტბეთისკენ და ცხინვალის შესასვლელის გადაკვეთაზე).
ანალიზი კეთდება თვითმხილველთა ინფორმაციის საფუძველზე. უნდა ვივარაუდოთ, რომ საყრდენი პუნქტები ჰქონდათ უჰე-ს იმ ჯგუფებსაც, რომლებიც ცხინვალში მოქმედებდნენ.
ცხინვალის თავდაცვის ანალიზს თუ გავაკეთებთ, დავინახავთ, რომ ქალაქის თავდაცვის გეგმა რუსული სახმელეთო ჯარების საბრძოლო წესდების თანახმად იყო მომზადებული. არ მინდა მკითხველს დარჩეს შთაბეჭდილება, თითქოს ცხინვალი აუღებელი ციტადელი იყო.
მათი ამოცანა მხოლოდ განსაზღვრული დროის განმავლობაში ცენტრალური რაიონის შენარჩუნება გახლდათ მანამ, ვიდრე გარკვეულ საბაბთა საფუძველზე რუსეთი კონფლიქტში ჩაერთვებოდა.
ცხინვალში განვითარებულ მოვლენებს თუ დავაკვირდებით, ჩანს, რომ იგი პირველივე წუთებიდან რუსული ტაქტიკური სცენარით მიმდინარეობს. როგორც უკვე ვთქვით, საწყის ეტაპზე მოწინააღმდეგე (რუსული და ოსური მხარე) ქართულ შენაერთებს მცირე წინააღმდეგობით ქალაქში შესვლისა და ცენტრალური მაგისტრალის დაკავების საშუალებას აძლევს. შემდეგ კი, ტელევიზიებით გადაიცემა კოკოითის მიმართვა ოსი მოსახლეობისადმი: «რუსებმა მიგვატოვეს, დაიცავით საყვარელი პრეზიდენტი», რაც პრიმიტიული ეშმაკობა გახლდათ და მოწინააღმდეგის მოტყუებას, შეცდომაში შეყვანას ისახავდა მიზნად. გაურკვეველია, რატომ შედიოდა საქართველოს შსს-ს ინტერესებში ამ კადრის ტელევიზიით ჩვენება? ეს ან მოსახლეობაზე შთაბეჭდილების მოსახდენად სჭირდებოდათ, ან მართლაც სჯეროდათ, რომ კოკოითი რუსეთმა მიატოვა.
ცხინვალში მოვლენები რეალურადაც ისე განვითარდა, როგორც ეს თავდაცვის ექსმინისტრმა დავით კეზერაშვილმა საპარლამენტო კომისიაზე წარმოაჩინა. «ცხინვალი 50 წუთში დავიკავეთ» - განაცხადა მან. ქართულმა შენაერთებმა ცხინვალი არასრულად, მაგრამ მართლაც 50 წუთში დაიკავეს.
პირველი წინააღმდეგობა და საჰაერო თავდასხმები
გმირთა ქუჩაზე წინააღმდეგობა პრაქტიკულად არ ყოფილა, მაგრამ უკვე ქალაქის ცენტრში ქართულ შენაერთებს მოწინააღმდეგემ ადგილობრივ ადმინისტრაციულ შენობასთან განლაგებული პოზიციებიდან ინტენსიური ცეცხლი გაუხსნა.
8 აგვისტოს, 12:00 საათისთვის ქართული ქვედანაყოფების წინსვლა ცხინვალის ცენტრში მოწინააღმდეგემ შეაჩერა. საპასუხოდ საცეცხლე წერტილების ჩასახშობად გამოიყენეს 152 მმ-იანი თვითმავალი ჰაუბიცა «დანა».
ცხინვალში, გმირთა ქუჩიდან ისააკის ქუჩამდე განლაგებული 3-4-ათასიანი ქართული დაჯგუფება მრავალრიცხოვნობის გამო სწრაფი სვლით ვერ გადაადგილდებოდა. თანაც არასწორი სამხედრო ხელმძღვანელობისა და მართვის გამო ამ მრავალრიცხოვანმა დაჯგუფებამ დემორალიზაცია განიცადა.
გამოკითხულ მოსამსახურეთაგან არც ერთმა დღესაც არ იცის იმ ქუჩების სახელები, სადაც იმყოფებოდა ან ამოცანას ასრულებდა.
ძნელი მისახვედრი არ იყო, რომ უამოცანოდ დარჩენილი ქვედანაყოფები სნაიპერებისა და ყუმბარმტყორცნების იოლ სამიზნედ გადაიქცეოდა. ცხინვალზე არასწორად, ამავდროულად მხოლოდ ერთი მიმართულების განსაზღვრისა და შერჩევის გამო ვერ მოხერხდა მოწინააღმდეგის ძალების გახლეჩა-გათიშვა სტალინის ქუჩიდან მშვიდობისმყოფელთა ქუჩამდე.
როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ქართულმა ავიაციამ 10:30 საათზე ცხინვალის თავზე საბრძოლო გაფრენა განახორციელა და მოწინააღმდეგის სამიზნეებზე იერიში მიიტანა. ეს იყო სავარაუდოდ, ქართული ავიაციის უკანასკნელი გაფრენა ცხინვალის ცაზე. უკვე დილის 11:00 საათიდან ამ ქალაქის თავზე რუსული მოიერიშე თვითმფრინავები გამოჩნდნენ. ქართველმა სამხედრო მოსამსახურეებმა, რომლებიც საბრძოლო პოზიციებზე იყვნენ, Су-25-ის ტიპის მოიერიშე თვითმფრინავები ქართული ავიაციის კუთვნილებად ჩათვალეს. ერთ-ერთმა ამგვარმა Су-25-მა ე.წ. «დუბოვაია როშჩას» გადაუფრინა თავზე და დაზვერა ადგილი, სადაც მეთაურის მიერ 42-ე ბატალიონი იყო მოწყობილი 11:00-იდან 11:30 საათამდე. ქართველ სამხედროებს თვითმფრინავი ასი მეტრის სიმაღლიდან დასტრიალებდა თავს და აკვირდებოდა. ბატალიონის პირადი შემადგენლობა კი ხელის აწევით ესალმებოდა ქართველად მიჩნეულ მფრინავს. მხოლოდ ქართული მხარე არ შემცდარა თვითმფრინავის ამოცნობაში. შემდეგი შემოფრენისას რუსული მოიერიშე თვითმფრინავი სავარაუდოდ 12:00-იდან 13:00 საათამდე ოსურმა მხარემ ჩამოაგდო. მათაც Су-25 ქართული არმიის კუთვნილებად მიიჩნიეს. ეს ოსური მხარის უკანასკნელი შეცდომა და გაუგებრობა იყო. უკვე 12:00 საათიდან რუსულმა ავიაციამ დარტყმათა განხორციელება დაიწყო ცხინვალსა და გორის მიმდებარე რაიონებსა და სოფლებში.
მიუხედავად იმისა, რომ დღის პირველივე ნახევარში ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის საჯარისო ნაწილებმა ეფექტიანად ჩამოაგდეს რუსული მოიერიშე სამი თვითმფრინავი, მორალურ-ფსიქოლოგიურად საქართველოს შეიარაღებული ძალები მაინც არ აღმოჩნდნენ მზად საჰაერო თავდასხმებისათვის. ხოლო პოლიტიკური ხელმძღვანელობა ვერ მიხვდა, რომ მოწინააღმდეგის მიერ ჰაერში ბატონობას ბრძოლის ბედის გადაწყვეტა შეეძლო და სამხედრო შენაერთების პირადი შემადგენლობა უთანასწორო ბრძოლაში იყო შეყვანილი. იმხანად ხელისუფლება სხვადასხვა სააგენტოთი ავრცელებდა განცხადებებს მოწინააღმდეგის ჩამოგდებული თვითმფრინავების შესახებ და ამით თავს იწონებდა, ხშირ შემთხვევაში კი მოყვანილი ციფრი გაზვიადებული იყო.
ცხადია, საქართველოს სამხედრო ხელმძღვანელობამ ვერ აუღო ალღო ომის ხასიათს, რამაც მოვლენების საბედისწერო განვითარებამდე მიგვიყვანა.
ტრაგედია «დუბოვაია როშჩასთან»
სრული სურათის წარმოდგენისათვის აუცილებელია 42-ე ბატალიონის მოქმედების განხილვა შეტევაში. მას შემდეგ, რაც მოწინააღმდეგის Су-25-ის ტიპის თვითმფრინავმა ე.წ. «დობოვაია როშჩას» გადაუფრინა, სიცხისაგან გათანგული ბატალიონის წევრები წყალს დაეძებდნენ (8 აგვისტოს ჰაერის ტემპერატურა +40 გრადუსამდე აღწევდა, მილი კი, რომლითაც ცხინვალს წყალი მიეწოდებოდა, დაზიანებული იყო).
არის ინფორმაცია, თითქოს პირადმა შემადგენლობამ ზურგჩანთები, რომლებშიც წყლის მათარები ინახებოდა, თავშეყრის რაიონში დატოვა. ცხინვალის შესასვლელთან ლიანდაგების მარცხნივ ორი კორპუსი დგას, საიდანაც მოწინააღმდეგის შეიარაღებულმა ჯგუფმა ბატალიონის მიმართულებით ცეცხლი გახსნა.B 42-ე ბატალიონის მეთაურს კორპუსში წმენდის განხორციელების მცდელობა ჰქონდა, თუმცა უშედეგოდ. დაიღუპა 2 ქართველი სამხედრო მოსამსახურე. დაღლილობის, 2 ღამის უძილობის, უწყლობის, წინა ღამის განმავლობაში მუგუთი-ხეთაგუროვოს მიმართულებაზე შეტევაში მონაწილეობის გამო ზემოთ ხსენებული ბატალიონის მეთაურმა მიიღო გადაწყვეტილება სამხედრო შემადგენლობას «დუბოვაია როშჩასთან» დაესვენა. უფრო სწორად რომ ვთქვათ, ბატალიონს მოულოდნელად შეუცვალეს ამოცანა და ხეთაგუროვო-ძარის მიმართულების ნაცვლად ცხინვალისკენ შემოიყვანეს, თუმცა მას ამის შემდეგ ამოცანა არ მიუღია. საერთოდ, გაუგებარია რა საჭირო იყო ცხინვალისკენ კიდევ დამატებითი ძალების შეყვანა, მაშინ როდესაც ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი იყო ძარის მიმართულებაზე შეტევის განვითარება.
ასეა თუ ისე, სავარაუდოდ, 12:30-იდან 14:00 საათამდე ბატალიონი «დუბოვაია როშჩაში» ისვენებდა. დაუზუსტებელი ინფორმაციით, ხეთაგუროვოზე წარმატებული შეტევის შემდეგ მეოთხე ბრიგადის ხელმძღვანელობა ისე იყო დარწმუნებული იოლ წარმატებაში, რომ ბრიგადის ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის საშუალებები თავშეყრის რაიონში დატოვეს, ე.ი. ბატალიონს ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის საშუალებები არ გააჩნდა.
13:30-იდან 14:00 საათამდე კვლავ გამოჩნდნენ რუსული მოიერიშე თვითმფრინავები. სავარაუდოდ, სამხედრო მიზნების კორექტირებას «დუბოვაია როშჩას» პირდაპირ მდგომი კორპუსიდან რუსული H-ს ჯგუფები ახდენდნენ. დაზვერვის შემდეგ სწორედ ამ მოიერეშე თვითმფრინავებმა დაბომბეს 42-ე ბატალიონის შემადგენლობა, რომელიც ძლიერი სიცხის გამო ნაძვნარს ეფარებოდა და ასევე, გორის ცალკეული სატანკო ბატალიონის ტანკები და ეკიპაჟები ტბეთის გზისა და ცხინვალის შესასვლელის გადაკვეთაზე.
ქვეითი ქვედანაყოფების პირადი შემადგენლობის ერთმა ნაწილმა თავშესაფრის ძებნა შენობებში დაიწყო, ხოლო მეორე ნაწილი ე.წ. «პერეეზდიდან» ნიქოზისკენ გამოიქცა. დიდი იყო მსხვერპლი მეოთხე და პირველი ბრიგადის სატანკო ბატალიონებში. აქა-იქ დაჭრილების გამოყვანა მოხერხდა, მაგრამ ყველასი არა. ე.წ. «დუბოვაია როშჩასთან» დაღუპული დაახლოებით 22 სამხედრო პირი ადგილზე დატოვეს, ისევე როგორც დაჭრილები(!).
მომხდარმა სრული ქაოსი და არეულობა გამოიწვია. 42-ე ბატალიონის გადარჩენილი შემადგენლობა მეთაურთან ერთად მინდვრებითა და სავალი გზებით კვლავ ავნევის მიმართულებით ცდილობდა თავის დაღწევას, სატანკო ბატალიონი ნიქოზში განლაგებულ ქართულ სამშვიდობოთა ბაზისაკენ დაიძრა. საბედისწეროდ ვითარდებოდა მოვლენები ცხინვალის ცენტრალურ რაიონებშიც.
შუაგულ ცხინვალში განცდილი წარუმატებლობა
რამდენიმე ფაქტი და მოვლენა ერთმანეთს დროში ემთხვევა:
1. 14:00 საათზე დაიბომბა «დუბოვაია როშჩა» და ცხინვალის დასავლეთ მისადგომებიდან ქართულმა ნაწილებმა უკან დაიხიეს.
2. ცხინვალში ვაგზლისპირა და გმირთა ქუჩის მისადგომებთან ქვეითები ტანკების გარეშე დარჩნენ. როგორც უკვე აღვწერეთ;
3. 14:18 საათზე გიგი უგულავა აცხადებს: «15:00-დან 18:00 საათამდე ხელისუფლების მხრიდან სრული მორატორიუმი გამოცხადდა, რათა მშვიდობიან მოსახლეობას კონფლიქტის ზონიდან გამოსვლის საშუალება ჰქონოდა»;
4. 14:00-იდან 15:00 საათამდე შს და თავდაცვის სამინისტროების სპეცრაზმებმა სრულად დატოვეს ცხინვალი და ნიქოზის თავშეყრის რაიონში გავიდნენ.
ამ ფაქტების ანალიზისას ძნელი გასარკვევია, რა გახდა ცხინვალიდან ჯარის გამოყვანის რეალური მიზეზი. არ არის ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ცხინვალის დაჯგუფებამ წინააღმდეგობის გამო დატოვა ცხინვალი. ყოველ შემთხვევაში, ცხინვალში14:00-დან 15:00 საათამდე მოწინააღმდეგემ შეძლო მოსკოვისა და ვაგზლისპირა ქუჩების გადაკვეთაზე ქვეით ფეხოსანთა მხარდაჭერის გარეშე დარჩენილი 3 ქართული ტანკის განადგურება. ასევე, დამწვარია გმირთა და ისააკის ქუჩების გადაკვეთაზე 2 ტანკი და 1 ჯავშანმანქანა. ერთი ჯავშანავტომობილი «კობრა» ოქტომბრის ქუჩაზე და ერთი ქვეითთა საბრძოლო მანქანა ისააკისა და სტალინის ქუჩების გადაკვეთაზეა განადგურებული. ასევე ტბეთიდან ცხინვალის შემოსასვლელთან 1 ტანკი და 1 ჯავშანმაქანა განადგურდა, 1 ტანკი ცხინვალის მისადგომებთან მიატოვეს და კიდევ 1 ტანკი ¹N406 ქარხნის ქუჩიდან თამარაშენის მიმართულებით განადგურდა.
შესაძლოა, სწორედ ამ დანაკარგებმა განაპირობა გიგი უგულავას განცხადება მორატორიუმის შესახებ და ეს ტაქტიკური ნაბიჯი იყო.
ყოველ შემთხვევაში, სამხედრო ხელმძღვანელობამ ცხინვალის სასწრაფოდ დატოვების ბრძანება გასცა და 15:00 საათისთვის ცხინვალიდან თითქმის სრულად იყო გამოყვანილი სამხედრო ნაწილები. აღსანიშნავია, რომ ცხინვალის დაჯგუფებაში შემავალ შენაერთებში ძალზე ბევრ სამხედრო მოსამსახურეს არც კი გაუგია 14:00 საათისთვის «დუბოვაია როშჩას» დაბომბვის ინციდენტი. რიგითებმა ისიც ვერ გაარკვიეს, რა ამოცანით იყვნენ შეყვანილები ცხინვალში ან უკან რატომ გამოიყვანეს.
სავარაუდოდ, «შანხაის» დასახლებაში შსს-ს ზოგიერთი სპეცრაზმი დატოვეს.
პარალელურად, რუსული ავიაცია საქაშეთიდან ნიქოზამდე ტერიტორიას უკვე ინტენსიურად ბომბავდა. იბომბებოდა გორიც.
ცხინვალის დატოვების ბრძანებას ყველა ქვედანაყოფამდე არ მიუღწევია, ხოლო ზოგიერთს კი მოწინააღმდეგის მხრიდან მოწყობილი ჩასაფრებები ბრძანების შესრულების საშუალებას არ აძლევდა. მოწინააღმდეგის მხრიდან ისააკისა და სტალინის ქუჩების გადაკვეთასთან, შსს-ს განსაკუთრებულ დავალებათა მთავარი სამმართველოს მესამე ოპერატიული სამმართველოს კუთვნილი ე.წ. «კობრა» ააფეთქეს, 6-მა თუ 9 სამხედრო მოსამსახურემ თავი სტალინის ქუჩის ¹60-ში მცხოვრებ ოსი ეროვნების ოჯახს შეაფარა. ისინი საღამოს 15:00-დან 19:00 საათამდე რადიოსადგურით ითხოვდნენ შველას, ალყიდან გამოყვანას. ხოლო ხელმძღვანელობამ ქვედანაყოფის მეთაურს დახმარების გაწევისთვის შესაბამისი ბრძანება არ მისცა.
ზემო ნიქოზიდან «დუბოვაია როშჩისაკენ» 1-ელი ბრიგადის სატანკო ბატალიონის ჯარისკაცები დაჭრილ-დაღუპულების გამოსაყვანად შესვლას ცდილობდნენ 15:00-იდან 16:00 საათამდე და ისინი სეპარატისტთა ფორმირებებმა ტყვედ აიყვანეს. მიუხედავად ამ ურთულესი მდგომარეობისა, რომელიც 8 აგვისტოს 15:00 საათისთვის შეიქმნა, ქართული საინფორმაციო საშუალებებით კვლავ გადიოდა კადრები, სადაც სეპარატისტთა ლიდერი კოკოითი საკუთარ მოსახლეობას მიმართავდა შემდეგი სიტყვებით: «რუსებმა და აფხაზებმა გვიღალატეს და დაიცავით საყვარელი პრეზიდენტი». ასევე, განცვიფრებას იწვევდა პარლამენტის წევრის ლაშა ჟვანიას მიერ 15:40 საათზე გაკეთებული განცხადება: «ეს ომი კი არ არის, არამედ ბრძოლა ტერორიზმის წინააღმდეგ». რა თქმა უნდა, საინფორმაციო საშუალებებით ქართული შენაერთების მიერ ცხინვალის დატოვების შესახებ ინფორმაცია არ გადაცემულა.
ასევე, მორატორიუმის გამოცხადების შემდეგ რუსული სამხედრო ბაზიდან 15:00-17:00 საათამდე რუსებმა დაჯავშნილი «ურალით» დაახლოებით 27 დაჭრილი გაიყვანეს. მათი დანაკარგი იყო 12 მოკლული, განადგურდა ერთი <ვგ-1 და ერთი <ვგ-2.
http://www.kvirispalitra.ge/palitra/frp_palitra.htm * * *
ირაკლი ალასანია:
შეუთავსებლობა მართლაც გვქონდა, როდესაც ხელისუფლებაში ვიყავით. ჩვენი დაპირისპირების მიზეზი უპირველესად მისი სამხედრო რიტორიკა იყო, რაც არ უწყობდა ხელს არც ქვეყნის იმიჯსა და არც სამშვიდობო პროცესს. ჩვენი დაპირისპირების მეორე მიზეზი კოდორში «მონადირის» დაჯგუფების დაშლა შეიქნა. ვფიქრობ, საჭირო იყო კოდორის ხეობაში ლეგიტიმური შეიარაღებული ქვედანაყოფი, რომელიც ადგილობრივი მოსახლეობისგან იქნებოდა დაკომპლექტებული. ირაკლი ოქრუაშვილს კი არ უნდოდა, ადგილობრივი მოსახლეობა ჩართულიყო კოდორის ხეობის დაცვის ძალზე სპეციფიკურ საქმეში. აი, ამ საკითხებზე გვქონდა განსხვავებული შეხედულებები, თორემ პიროვნული დაპირისპირება არასოდეს გვქონია. მას შემდეგ ოქრუაშვილსა და მის პოლიტიკურ ჯგუფთან ურთიერთობა არ მქონია.
http://www.kvirispalitra.ge/palitra/frp_palitra.htmთუკი კოდორის დაცვისას მართლა ქონდა ღალატს ადგილი, ე.ი მართალი ყოფილა ოქრუაშვილი ...
This post has been edited by hellsurvivor on 2 Feb 2009, 20:56 
· 
ოკუპირებული ტერიტორიები, მოსალოდნელი საფრთხეები-2, დღევანდელი მდგომარეობა, მომავალი ნაბიჯები
