ქართული ფეხბურთის ისტორიაფოთის პორტის მშენებლობა 1863 წელს დაიწყო, ამ წელს კი ინგლისში ფეხბურთი მოიგონეს და ალბათ სიმბოლურიც იყო, რომ ფეხბურთი საქართველოში ფოთის პორტიდან შემოვიდა.
საქართველოდან მარგანეცის გატანა 1879 წელს დაიწყეს და ქართული ფეხბურთის დაბადების სავარაუდო თარიღადაც სწორედ ეს წელი უნდა მივიჩნიოთ, სამწუხაროდ, ჩვენთვის უცნობია, რომელი გემი მოადგა პირველად ფოთის პორტს და ვინ გაჰკრა ბურთს პირველად ფეხი. ცნობილ სპორტულ ჟურნალისტს,
ოთარ გაგუას ასე აქვს ეს სავარაუდო ეპიზოდი აღწერილი:
მოდით, ასეთი სცენა წარმოვიდგინოთ: ფოთის ნავსადგურში ინგლისური გემი დგას. დგომა კი დიდხანს მოუწევს _ არავინ იცის, რამდენ დღეს გაგრძელდება მარგანეცის ჩატვირთვა. ჰოდა ეს მეზღაურებიც დროის მოსაკლავად უახლოეს მდელოზე ბურთს აგორებენ, რაც ადგილობრივი ბიჭების ყურადღებას იპყრობს. თამაში, რომელსაც ისინი თამაშობენ, ფოთელებს არასოდეს უნახავთ. თანდათან, ამ ცქერა-ყურებაში თამაშის არსიც გაიგეს: ორ ჯგუფად გაყოფილნი ცდილობდნენ ქვების გროვით მდელოს ბოლოში მინიშნულ მიზანში, ერთი კაცი რომ იცავდა, ბურთი გაეტანათ. ეს ახლაა ადვილი გასაგები `ბურთი~, თორემ მაშინ ეს ტყავის სფერო, რომელშიც კაცმა არ იცის როგორ იტუმბებოდა ჰაერი, უცნაურ ასოციაციებს იწვევდა, რადგან არაფრით შეესიტყვისებოდა და იგივე დასახელების საგანს, რომლითაც ქართველები `ლელოს~ თამაშობდნენ...
აი, როგორ იგონებს ერთ-ერთ პირველ მატჩს ფოთელი ვეტერანი ფეხბურთელი გრიგოლ ხორავა:
_ იმ დღეს ერთმანეთს გემბანისა და სამანქანო განყოფილების გუნდები ეჯიბრებოდნენ. პირველს გემის კაპიტანი მეთაურობდა, მეორეს უფროსი მექანიკოსი. თამაში ხშირად წყდებოდა, ფეხბურთელები კამათობდნენ. სამანქანო განყოფილებამ გაიმარჯვა. გაბრაზებულმა კაპიტანმა უფროსი მექანიკოსი... კრივში გამოიწვია და მუშტის ძლიერი დარტყმით ძირს დასცა. ჩვენ გვეგონა ჩხუბსა და აყალმაყალს ასტეხდნენ, მაგრამ მათ ვაჟკაცურად ჩამოართვეს ხელი ერთმანეთს და ვითომც აქ არაფერიო, ერთად გაეშურნენ გემზე...
ფოთელების თამაში მოეწონათ და 1906 წელს ქალაქში პირველი ფეხბურთის გუნდიც შექმნა ნიკო ნიკოლაძის ვაჟმა გიორგიმ. ორ წელიწადში მის ბაზაზე ჩამოყალიბდა ოფიციალური გუნდი. ყოფილი ფეხბურთელის, ინგლისური მარგანეცის კონცესის წარმომადგენლის ოსკარ ზივერტის ხელმძღვანელობით. იგი გუნდსაც მფარველობდა და თანაც კაპიტანი იყო.
თავიდან ფოთელები ხშირად აგებდნენ, მერე და მერე კი მოგებებსაც გაუშინაურდნენ. აი, ქართული ფეხბურთის `პირველი მერცხლები~: ალექსანდრე კაჭარავა, ვიქტორ ყურუა, ვიაჩესლავ ობიანსკი, ვანიჩქა დიდია, ვლადიმერ ბაიჭაძე, რუბენ ალხაზოვი, შურა ქავთარაძე, ვანიჩქა კვაჭაძე და სხვები, მათ შორის ორი იტალიელი _ გლაჯო და ლუიჯი.
მალე ოსკარ ზივერტმა მუხლის ტრავმა მიიღიო და მწვრთნელობასღა დაჰყაბულდა, კაპიტანი კი მისი შვილი ედუარდი გახდა. ახლა ფოთელები ხშირად ამარცხებდნენ ინგლისელებს _ მოგებულს წაგებულის ფორმა რჩებოდა ჯილდოდ. გუნდს დაემატნენ გრიგოლ ხორავა, მეკარე შალიკო დარჩია, შალვა პაიჭაძე, გოგი გოგინავა, იონა ყურუა, გრიგოლ ღოღობერიძე, ვალოდია ცომაია, ეფრემ ლაითაძე, პეტია ლუკიანოვი, ლადო გაბუნია.
1922 წელს მათ ვანო მიქაძე დაემატათ სოხუმიდან. გუნდს, რომელსაც `
უნიტა~ დაერქვა, კოლია გოგინავა კაპიტნობდა. მერე და მერე გამოჩნდნენ
`ურანი~, `რემედასი~, ფოთის I და II გუნდები. `ურანში~ ედუარდ ნიკოლაიშვილი, ცაგუ ჭითანავა, მიშა ანთაძე, აკაკი ჟღენტი, ვალოდია შუბლაძე, მიშა ზემლიცკი, ვასიკო შუბლაძე, საშა ალიმონაკი, გიგა ლეჟავა, გრიშა იმნაძე, ანდრო გაბუნია, ვალია პაიჭაძე თამაშობდნენ. II გუნდის შემადგენლობა ასეთი იყო: დუშა ვეკუა, მიტრო ასათიანი (`მაკრატელას~ ოსტატი), პანაი კურჩიდი, კაკო აფხაზავა, კოტე გუნია, ფედია სეროპინასი, ფანტი კვანტალიანი, მაყა ხორავა და სხვები. I გუნდი კი თითქმის მთლიანად `უნიტას~ შემადგენლობა იყო ჯარჯი ნიკოლაიშვილით გაძლიერებული.
მერე და მერე ბორის პაიჭაძის თაობა წამოვიდა, ბავშვობაში ე.წ. `ჩხარტიშვილის მინდორზე~ რომ ისწავლეს ბურთაობა. ალბათ საინტერესო იქნება ამ თაობის წარმომადგენლის, რამდენიმე წლის წინ გარდაცვლილი კაკო იმნაძის მონაგონი გავიხსენოთ:
_ ჩემს ბავშვობაში ფოთის პორტში მსოფლიოს ყველა ქვეყნის გემს ნახავდით. გაჰქონდათ და გაჰქონდათ ქართული მარგანეცი. მაშინ მარგანაცეს პირდაპირ გოდრებით ტვირთავდნენ. ამიტომ ბუნებრივია, გემები თვეობით რჩებოდნენ. ძირითადად ინგლისური გემები შემოდიოდნენ, თუმცა იყვნენ ფრანგები, იტალიელები და ბერძნებიც. პორტთან ახლოს ინგლისელმა მეზღვაურებმა სტადიონი მოაწყვეს და ყოველდღე, როცა თავისუფალი დრო ჰქონდათ, ფეხბურთს თამაშობდნენ. ის სტადიონი მეც კარგად მახსოვს, ისეთი დრენაჟი ჰქონდა, რაც არ უნდა ეწვიმა, გუბე მაინც არ დარჩებოდა მოედანზე. ნელ-ნელა მათგან ჩვენც ვისწავლეთ ფეხბურთის თამაში. ბურთი მაშინ ძნელი საშოვნი იყო და მე და ჩემი სიყრმის მეგობრები _ გრიშა გაგუა, ვანიჩქა კინწურეიშვილი, საშა ელიავა, კაკო ყალიჩავა, ალბერტ კომახიანი, გვაჩი ჯორბენაძე, ბორია პაიჭაძე სასაკლაოში დავდიოდით, რათა ძროხის ან კამეჩის ბუშტი გვეშოვა. როგორც კი ბუშტს მოვიხელთებდით, ძველ ფეხბურთელთან, დუშა ვეკუასთან გავრბოდით, რომელიც სახელდახელოდ გვიმზადებდა ბურთებს. ხან ერთანეთში ვთამაშობდით, ხანაც ინგლისელებს ვეპაექრებოდით. მოედნის გარშემო იმდენი მაყურებელი იყრიდა თავს, რომ ნემსი არსად ჩავარდებოდა. ფოთი მაშინ პატარა ქალაქი იყო, მაგრამ მიუხედავად ამისა, თამაშებს მაყურებელი არასდროს აკლდა. პატარები ვიყავით და ერთი სული გვქონდა, იმ ბრწყინვალე გაზონზე როდის გავაგორებდით ბურთს. მერე უფროსებმა ფორმები შეგვიძინეს და მოგეცათ ლხენა, როდესაც მოვიზარდეთ, თითქმის ყველა ჩვენთაგანმა თბილისის `დინამოს~ მაისური ჩაიცვა.
აი, კიდევ ერთი ძველი ფეხბურთელის, ივანე (ღოღო) ხოფერიას ნაამბობი:
_ `ომამდე ხშირად მუსიკის აკომპანიმენტით ვთამაშობდით. ძველი ფეხბურთელი კაკო ჟღენტი გვიკეთებდა რკინის ქაცვებს ბუცებზე, წვივსაფრებად კი ბამბუკის შუაში გახერხილ ღეროებს ვხმარობდით, თუმცა ტრავმები მაინც ძალზე იშვიათად იყო. მოედანი ახლა რომ წისქვილკომბინატია პორტში, იმის ადგილზე იყო. მახსოვს, უფროსები ინგლისელებს ფეხბურთის ფორმაზე ეთამაშებოდნენ. ჩვენების მოგების შემთხვევაში, რაკიღა ფორმის იქვე გადაცემა დიდ სირცხვილად და უხერხულად ითვლებოდა, ინგლისელები ზღვაში რომ გავიდოდნენ, ხოს ყუთში აწყობდნენ ფორმებს და ზღვაში აგდებდნენ, ჩვენები კი შეცურდებოდნენ და ნაპირზე გამოჰქონდათ. არ მახსოვს ინგლისელებს ოდესმე სიტყვა გაეტეხოთ, მუდამ ჯენტლმენურად ასრულებდნენ წაგებულის პირობას.
საფეხბურთო კლუბი ''კოლხეთი''-1913 ფოთი 1913 წელს ჩამოყალიბდა
1978 წლამდე გამოდიოდა კოლხიდას სახელით, 1979-1989 კოლხეთის, ხოლო 1990-2006 წლებში კოლხეთი-1913
თამაშობდა ფოთის ''ფაზისის'' სტადიონზე, ( გაიხსნა 1954 წელს), ტევადობა( 6 000)შედეგი სსრკ – ს ჩემპიონატებში : 1962 წ. - Класс «Б» СССР ., Союзные республики, 2 зона - 13 ადგილი
1963 წ. - Класс «Б» СССР ., Союзные республики, 2 зона - 5 ადგილი
1964 წ. - Класс «Б» СССР., РСФСР, 4 зона -12 ადგილი
1965 წ. - Класс «Б» СССР., РСФСР, 4 зона - 8 ადგილი
1966 წ. - Класс «Б» СССР., РСФСР, 4 зона - 14 ადგილი
1967 წ. - Класс «Б» СССР., РСФСР, 4 зона - 20 ადგილი
1968 წ. - Класс «Б» СССР., РСФСР, 4 зона - 17 ადგილი
1969 წ. - Класс «Б» СССР., Закавказская зона - 15 ადგილი
1970 წ. - Класс «Б» СССР., РСФСР, 2 зона, 1 подгруппа - 6 ადგილი
1971 წ. - Вторая лига СССР., 4 зона - 11 ადგილი
1972 წ. - Вторая лига СССР., 3 зона - 11 ადგილი
1973 წ. - Вторая лига СССР., 4 зона - 10 ადგილი
1974 წ. - Вторая лига СССР., 3 зона - 17 ადგილი
1979 წ. - Вторая лига СССР., 4 зона - 10 ადგილი
1980 წ. - Вторая лига СССР., 9 зона - 5 ადგილი
1981 წ. - Вторая лига СССР., 9 зона - 11 ადგილი
1982 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 3 ადგილი
1983 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 3 ადგილი
1984 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 3 ადგილი
1985 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 9 ადგილი
1986 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 4 ადგილი
1987 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 3 ადგილი
1988 წ. - Вторая лига СССР, 3 зона - 11 ადგილი
1989 წ. - Вторая лига СССР, 9 зона - 2 ადგილი
სსრკ ჩემპიონატში ასპარეზობისას ყველაზე დიდი ანგარიშით 1979 წელს 8-1 ერევნის ''არაბკირი'' დაამარცხა, ასევე 7-0 მოუგო 1973 წელს ტირასპოლის ''ზვეზდას''(მოგვიანებით უკრაინის ჩემპიონატში მოასპარეზე ს.კ. ოდესა)
ყველაზე დიდი ანგარიშით სსრკ ჩემპიონატში ფოთელებმა 1974 წელს გორის დილასთან წააგეს 7-0
1990 წელს კლუბი ''კოლხეთი''-1913 სახელით დამოუკიდებელი საქართველოს ჩემპიონატში ერთვება, უნდა ითქვას რო პირველივე შეხვედრაში ფოთელებმა სასწაული მოახდინეს და საქართველოს ყველა დროსი საუკეთესო კლუბი იმ დროს ''იბერიას'' სახელით მოასპარეზე თბილისის ''დინამოელები'' მისსავე მოედანზე 90 000 მაყურებლის თვალწინ 1-0 დაამარცხეს
1990 წ. - უმაღლესი ლიგა - 5 ადგილი
1991 წ. - უმაღლესი ლიგა - 4 ადგილი
1991-92 წ. - უმაღლესი ლიგა - 5 ადგილი
1992-93 წ. - უმაღლესი ლიგა - 9 ადგილი
1993-94 წ. - უმაღლესი ლიგა - 2 ადგილი1994-95 წ. - უმაღლესი ლიგა - 3 ადგილი
1995-96 წ. - უმაღლესი ლიგა - 3 ადგილი
1996-97 წ. - უმაღლესი ლიგა - 2 ადგილი
1997-98 წ. - უმაღლესი ლიგა - 3 ადგილი
1998-99 წ. - უმაღლესი ლიგა - 4 ადგილი
1999-00 წ. - უმაღლესი ლიგა - 5 ადგილი
2000-01 წ. - უმაღლესი ლიგა - 5 ადგილი
2001-02 წ. - უმაღლესი ლიგა - 4 ადგილი
2002-03 წ. - უმაღლესი ლიგა - 6 ადგილი
2003-04 წ. - უმაღლესი ლიგა - 8 ადგილი
2004-05 წ. - უმაღლესი ლიგა - 9 ადგილი
2005-06 წ. - უმაღლესი ლიგა - 10 ადგილი
რეკორდები ეროვნული ჩემპიონატის მასშტაბით» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
საქართველოს ეროვნულ ჩემპიონატში
სარეკორდი მოგება: ლიახვი(ცხინვალი) 1:8 კოლხეთი. 09.09.1990 მატჩი ნეიტრალურზე თბილისში ჩატარდა
კოლხეთი 8:1 ივერია(ხაშური) 07.05.1995;
კოლხეთი 8:1 მეტალურგი(ზესტაფონი) 08.12.2002;
კოლხეთი 7:0 მარგვეთი(ზესტაფონი) 27.03.1997;
კოლხეთი 7:0 გურია(ლანჩხუთი) 30.05.1997;
სარეკორდო წაგება: კოლხეთი 0:6 ლოკომოტივი თბილისი(14.03.2003)
კოლხეთი 0:6 თბილისი (26.11.2003);
ვიტ ჯორჯია 6:0 კოლხეთი (17.04.2005);
კლუბის რეკორდსმენები უმაღლეს ლიგაში.
ვალერი ტორჩინავა-285 მატჩი, დავით მახარაძე - 72 გოლი
2006 წელს ფოთის კოლხეთი-1913 ვალების გამო დაიშალა და მის ბაზაზე ჩამოყალიბდა კოლხეთი ფოთი, დღესდღეობით კი მიმდინარეობს საუბარი კოლხეთი 1913 სამართალმემკვიდრეობის აღდგენაზე და შესაძლებელია იმ გუნდად გადაკეთდეს
2006-07 წ. - რეგიონალური ლიგა, დასავლეთი II ზინა - 2 ადგილი
2007-08 წ. - პირველი ლიგა, დასავლეთის ზონა 5 ადგილი
2008-09 წ. - პირველი ლიგა, დასავლეთის ზონა 5 ადგილი
სარეკორდი მოგება: კოლხეთი 13:0 მგლები-2 ზუგდიდი(2006-07)
სარეკორდო წაგება: სამტრედია 6:1 კოლხეთი(2008-09)
შედეგეგი ევროთასებზე» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
ინტერტოტოს თასი 1996 წელი
29.06.1996. ბათუმი. ''ცენტრალური'' სტადიონი
''კოლხეთი'' 2:3 ''ზემუნი'' (იუგოსლავია)
გოლები: 1:0 ბ.ამბიძე(3), 1:1,1:2 ისაილოვიჩი(9,25,)1:3 ოსუნი(27), 2:3 თ.კიკლიაშვილი(67, პენ)
07.07.1996. იაკობსტადი. სტადიონი ''კესკუსკენტა''.
იარო(ფინეთი) 2:0 კოლხეთი
გოლები: 1:0 ერიომენკო(8),2:0 ვიჯესკოგი(68).
13.07.1996. ფოთი. ''ფაზისი''
კოლხეთი 1:3 გინგამი(საფრანგეთი)
გოლები: 0:1 კარნო(23), 0:2,0:3 ორლავილი(61,65), 1:3 ბ.ამბიძე(74).
20.07.1996. ბუქარესტი. სტადიონი ''დინამო''
დინამო ბუქარესტი(რუმინეთი) 2:0 კოლხეთი
გოლები:
1997 წელი უეფას თასი
23.08.1997. მოლოდეჩნო. 2 000 მაყურებელი
დინამო მინსკი(ბელარუსი) 1:0 კოლხეთი
გოლი: ჩერნიავსკი(13)
30.07.1997. ფოთი ''ფაზისი'' 5 000 მაყურებელი
კოლხეთი 2:1 დინამო მინსკი
გოლები: 0:1 ვ.მაკოვსკი(18),1:1 მიქაბერიძე(40), 2:1 ღაღანიძე(61)
1998 წელი უეფას თასი
22.07.1998. ფოთი ''ფაზისი'' 5 300 მაყურებელი
''კოლხეთი'' 0:4 ''ცრვენა ზვეზდა'' ბელგრადი(იუგოსლავია)
გოლები: 0:1 ოგნიენოვიჩი(20), 0:2 აჩიმოვიჩი(55), 0:3 პანტელიჩი(63). 0:4 აჩიმოვიჩი(75).
29.07.1998. ბელგრადი. ''ცრვენა ზვეზდა'' 7 000 მაყურებელი
ცრვენა ზვეზდა 7:0 კოლხეთი
გოლები: 1:0 პანტელიჩი(28), 2:0,3:0 ოგნიენოვიჩი(45 პენ, 47), 4:0 გოიკოვიჩი(54), 5:0, 6:0, 7:0 მიჩიჩი (57,59,90).
1999 წელი ინტერტოტოს თასი
19.06.1999. სკოპიე ''ვარდარი'' 2 000 მაყურებელი
ცემენტრანიცა(მაკედონია) 4:2 კოლხეთი
გოლები: 1:0 სერაფიმოვსკი(13), 1:1 გ.დარასელია(20),1:2 ხუჭუა(26), 2:2 რისტოვსკი(35), 3:2 სერაფიმოვსკი(45), 4:2 ვუიოვიჩი(89)
26.06.1999. ფოთი ''ფაზისი'' 2 400 მაყურებელი
კოლხეთი 0:4 ცემენტარნიცა
გოლები: 0:1 რისტოვსკი(21). 0:2 ე.გვასალია(32,ს.კ.) 0:3 სერაფიმოვსკი( 36), 0:4 ლაზარევსკი(53).
This post has been edited by JubaGr on 4 Nov 2011, 23:03
მიმაგრებული სურათი