გარნისი ჩემი ბავშვობის ტკივილია
ორი არმიის შეხვედრა სომხეთში გარნისის მთასთან მოხდა , როგორც ჩანს მაშინდელი ცენტრალური გზა სომხეთიდან საქართველოსკენ ამ მთასთან გადიოდა, სომეხი ავტორების წყაროები აშკარად ანტიქართულია , დაწყებული სომეხთა არმიის მონაწილეობაზე, რასაც არცერთი მუსულმანი ავტორი მათ შორის უშუალოდ ბრძოლის მონაწილე არ ახსენებს საერთოდ, დამთავრებული სომეხთა ბრძოლაში არ მონაწილეობის სურვილით, თითქოსდა ბრძოლის შემდეგ ქართველებს მათი ძალად მართლმადიდებლად მონათვლა სურდათ და ამიტომ თავი არ გამოუდვიათ ბრძოლაშიო. ვარაუდით შეიძLება ითQვას რომ სომხები მართლაც მონაწილეობდნენ ქართული არმიის შემადგენობაში რაღაც სახით, რადგან ძველი სომეხი ავტორები ამ აზრს - "ძალად მონათვლას" ავრცელებენ შეიძლება ითქვას რომ ამით ცდილობენ რაიმე ფაქტის მიჩქმალვას ან გაპრავებას, ეს შეიძლება იყოს სომხური არმიის უკუქცევა ბრძოლის ველიდან, თუმცა ქართველი ავტორი და მუსულმანებიც არაფერს ამბობენ სომხებზე, მუსულმაენი ავტორების ახსნა შეიძლება (უსომხობის) , ისინი ჯალალ ედ დინს მოყვნენ შორიდან და რეგიონის ეთნიკურ სპეციფიკაში ვერ ერკვეოდნენ და რადგან საქართველოს სახელმწიფო იყო, ყველა იყო გურჯი მათთვის. ქართველი ისტორიკოსი ხო საერთოდ პაროდიააა, ორი სიტყვით რაღაცას ჩაიბურტყუნებდნენ ხოლმე და გაჩუმდებოდნენ
)
ამიტომ შეიძლება მხოლოდ ვარაუდი
მოკლედ გარნისის მთა არ არის მმხოლოდ ერთი მთა და ირგვლივ სტეპი, ეს მთების კომპლექსია რომელიც საქართველოსკენ მომავალ გზაზეა, ამ მთებშია ასევე გარნისის ხეობა, შეიძლება ითქვას რომ ბრძოლა მოხდა არა გარნისის მთასთან არამედ გარნისის ხეობასთან IMHO
როგორც სომხური ტურისტული სააგენტოების სურათები და ტექსტური ინფორმაცია გადავათვალიერე ამ ხევთან არის მაღალი პლატო საკმაოდ ვრცელი საიდანაც მთელი დაბლობი არარატის მთების ჩათვლით ხელისგულივით სჩანს.
ჩემის აზრით ზუსტად ეს ადგილი უნდა ყოფილიყო ქართული არმიის მთავარი ბანაკი! სომეხიც და მუსულმანი ავტორებიც წერენ რომ ქართველთა ავანგარდი ძირითადი ბანაკიდან საკმაოდ მოშორებით და ქვევით იდგა.
ვარაუდით IMHO, დაბლა საქართველოსკენ გამავალი გზა გადაკეტა და დადგა შალვა და ივანე ახალციხელების ავანგარდი 4000 მესხი მძიმე კავალერიით (ამას მუსულმანი ავტორები აღიარებენ ), ხოლო შედარებით მაღლა პლატოზე და მის გარშემო საიდანაც მთელი არემარეს კონტროლი ხდებოდა საქართველოს არმიის ძირითადი ბანაკი
თუ სომხები რაიმე ფორმით მართლა მონაწილეობდნენ ამ ბრძოლაში მაშინ ისინი დაბლა მესხების ავანგარდთან უნდა ყოფილიყვნენ (როგორც ადგილობრივები - ეს ერთი) და თუ თუ მაღლა ბანაკში იყვნენ მაშინ უკან დახევას სხვა გზით (სიუნუკის მთები?!) ვერ მოახერხებდნენ და ქართველებთან ერთად დაიხევდნენ გარნისის ხევით - ეს მეორე
დაშორება მთავარ ბანაკსა და ავანგარდს შორის ჩემი აზრით იქნებოდა მინიმუმ 2 კმ -მდე.
7 აგვისტოს ხორეზმის არმიაც მოვიდა, როგორც ჯალალ ედ დინის ბანაკში მყოფი მუსულმანი ისტორიკოსი წერს სულთანს მაშინვე დაუთვალიერებია ქართველთა პოზიციები და შემდეგ არმია განალაგა, ცენტრი ცნობილი ხორეზმელთა მძიმე კავალერია, მარცხენა ფრთა და მარჯვენა ფრთაზე თითქმის სულ მშვილდოსნები
ღამე ჯალალ ედ დინმა თითქმის ფხიზლად გაატარა და პოზიციებს ამოწმებდა პირადად, ელოდა რა გამთენიისას ქართველთა იერიშს, მუსულმანი ავტორი წერს რომ მთელი ღამე ქართველთა ბანაკიდან ხმაურის და ყვირილის ხმა გამოდიოდაო, ალბათ ჩვენი მართმორწმუნეთა დაშინება უნდოდათ ქურჯებსო, მე კი მგონია ნამგზავრზე ბიჭებმა გუდებს პირი მოხსნეს და კარგად მოილხინეს ...
(
დილა გათენდა, ჯალალ ედ დინი დარწმუნდა რომ ქართVელები ზევიდან ჩამოსვლას არ აპირებდნენ, არც თვითონ აპირებდა უკან გაბრუნებას, წინ წასვლა და ზურგში ქართული არმიის დატოვება მთლად სისულელე იყო, ამიტომ მოკლე სხდომა მოაწყო, ძმას მარცხენა ფრთა ჩააბარა, თვითონ ცენტრში ჩადგა და დაბილდან ზევით იერიშიც დაიწყო
ყველა ავტორი მუსულმანიც, სომეხიც და ქართველი წერს რომ როგორც კი ქრთველთა წინამდგომებმა მოახლოებული მტერი დაინახეს მაშინვე შეტევაზე გადავიდნენ და დაეძგერნენო. ,
ეს ნიშნავს რომ მესხებმა მთავარ ბანაკში მტრის შეტევის დაწყების მაცნე გაგზავნეს და ბრძოლა მიიღეს პოზიციების შესანარჩუნებლად, სომეხი ავტორი წერს რომ ესენი იყვნენ 4000 სომეხი ახალციხელების და ვინმე გრიგოლ დოპიანის
)) სარდლობით, ასევე არ ჩანს მუსულმანთა ცენტრის მძიმე კავალერია, თუ მტრის მარცხენა ფრთამ ახალციხელებს შეუტია სად წავიდა ცენტრი? (მუსულმანთა მარჯვენა ფრთა საერთოდ არაა ნახსენები და ჩანს აქტიური მონაწილეობა არც მიუღიათ ალბათ რელიეფის გამო ), მოკლედ თუ სომხები მონაწილეობდნენ ამ ბრძოლაში ისინი უნდა ყოფილიყვნენ ახალციხელების გვერდით პოზიციაზე სადაც მოვიდა ხორეზმის მძიმე კავალერიის დარტყმა, მესხებმა უკუაქციეს ხორეზმის მარცხენა ფრთა და კიდევ რამდენჯერმე გაგზავნეს მაცნე მთავარ ბანაკში
ამასობაში ხორეზმის მძიმე კავალერიამ გაარღვია ქართველთა ავანგარდის ცენტრი(თუ სამ ნაწილად დავყოფთ და მარცხენა ფრთა თუ ორი) (სავარაუდოდ სომხები?! ) რომლებიც თვითონვე სომეხი ისტორიკოსის ცნობით ადვილად გადარჩნენ რადგან უკანდახევა სიუნუკ?! ის მთებისკენ დაიწყეს და მტერი არ გამოდევნებია
სამგიეროდ ალყაში მოყვნენ (მტრის მარცხენა ფრთის და სომეხთა ზურგს უკან გასული ხორეზმის კავალერიის) მესხები და მთლიანად განადგურდნენ, შალვა და ივანე როგორც მუსულმანები წერენ ქართული ავანგარდის უკიდურეს მარჯვენა მხარეს იდგნენ. შემდეგ შეტევა მთავარი ბანაკის მიმართულებით დაიწყო სადაც უკვე ენით აუწერელი პანიკა იდგა,
ბევრი ვიკითხე, სომეხიც ქარტველიც და მუსულმანიც, თვალები დავითხარე მარა ამ სიგიჟემდე მისული პანიკის მიზეზები ვერ ვიპოვე, მოკლედ დღემდე გაურკვეველი მიზეზებით ძირითადი არმია არათუ არ დაეხმარა ავანგარდს, არამედ თვითონ გახდა მოსასულიერებელი პანიკის გამო ისე რომ ხორეზმელთა ძირითად არმიასთან შეხებაც არ ჰქონია
შემდეგ დაიწყო უკანდახევა, უკანდახევა კი არა პანიკა და გაქცევა, ეს ყველაფერი გარნისის ხევით სადაც ასევე ჩემი ვარაუდით არმიის მასის და სივიწროვის გამო ჭყლეტვა მოხდა
გარნისის ხევი სადაც ქართულმა არმიამ დაიხია
პ.ს
პირდაპირი ღალატი არ ვიცი. მაგრამ იყო ქართული უთავბოლობა. რაც ომის კანონებით იგივე ღალატია.
თითქმის მთლიანად გაწყდა კავალერია, მაღლა ძირითად ბანაკში ასულ ჯალალ ედ დინს რომ დაუნახია ქვევით ხევში რამდენიმე ათასი ცხენ კაცი ერთმანეთში აზელილი ხელები ცაში აუწევია და ალაჰს მადლობა უთხრა "ეს ადამიანის ხელს არ შეუძლია გააკეთოსო"
ასევე მუსულმანები ახსენებენ ქართულ ბანაკში უამრავ გამომწვარ დამტვრეულ გოგრას, რომელსაც ლაშქრობაში წყლის სასმელად იყენებდნენ და სავარაუდოდ წინა ღამეს ღვინის სასმელად გამოიყენეს.
არმენოფობობაა არ დამაბრალოთ
თვითონ სომხებივე ამბობენ სიუნუკის მთYებისკენ დავიხიეთ და ადვილად გადავრჩითო
ქართველებმა კი გარნისის ხევში დაიხიესო
აქედან გამოდის რომ მაღლა ერთიან ბანაკში სომხები არ იყვნენ რადგან მაშინ ქართველებიც სიუნუკის მთებისკენ გაყვებოდნენ არა?
გამოდის რომ იყვნენ ქვევით ახალციხელების ავანგარდთან, მათი წყობა გაარღვიეს და მათ უკან გასულმა ხორეზმის კავალერიამ შემოარტყა ალყა ახლაციხელებს რომლებიც ავანგარდის მარჯვენა ფლანგზე იყვნენ მუსულმანი ავტორის ცნობით და სადაც ერტი ძმის დატყვევება მოხდა
მერე სომეხმა ისტორიკოსმა სომეხთა წყობის გარღვევის და მათი იოლად გადარჩენის გაპრავების გამო მოიგონა ვერსია რომ ქართველებს სომხების გამართლმადიდებება სურდათ ძალით ბრძოლის შემდეგ.
ნუ ეს სრული იდიოტიზმია, რათქმაუნდა
და ასევე ბოლოს ავღნიაშნავ რომ სომხები არაფაერ შუაში არიან გარნისის ტრაგედიაში.
ეს იყო უკვე დასუსტებული და მორღვეული ქართული სახელმწიფო აპარატის უუნარობის შედეგი.
არ იქნებოდა გარნისი იქნებოდა სხვაგან
This post has been edited by Eric on 18 Dec 2014, 11:58 
ყველაზე დიდი ანტიგმირი საქართველოს ისტორიაში, რა თქმა უნდა ქართველი მყავს მხედველობაში
