საქართველოს სამეფოს დაშლა 1462/3-1490/1 წ.წ.

ამ თემაში ვიმსჯელოთ საქართველოს ერთიანი მონარქიის დაშლაზე, მის გამომწვევ მიზეზებზე და შედეგებზე,სასურველია მოვიშველიოთ წყაროები.
მანამდე კი ფაქტები:
1446-ვახტანგ IV გარდაცვალება, გიორგი VIII გამეფება, ამ დროს საქართველო ჯერ კიდევ ერთიანი,ცენტრალიზებული სამეფოა.
1450-ანი წლების II ნახ. იწყება დეზინტეგრაციული პროცესები,ევროპიდან ჩამოსული ელჩების ცნობები ცხადყოფენ, რომ გიორგი VIII კონტროლი არ იყო ერთპიროვნული.
1462/3- საქართველოს მეფე გიორგი VIII ჩიხორის ბრძოლაში მარცხდება ერისთავ ბაგრატ ბაგრატიონთან. დასავლეთ საქართველო დამოუკიდებელ არსებობას იწყებს.
1465/6- გიორგი VIII ფარავნის ტბასთან გამართულ ბრძოლაში მარცხდება სამცხის ათაბაგ ყვარყვარე II-თან და ტყვედ ვარდება.
ბაგრატი, კონსტანტინე დიმიტრის ძე ბაგრატიონის დახმარებით იკავებს ქართლს/თბილისს და საქართველოს მეფედ აცხადებს თავს.
ყვარყვარე II ათავისუფლებს გიორგი VIII-ს, გიორგი იკავებს კახეთს და ხდება მეფე, გიორგი I.
1476-ალექსანდრე I ხდება კახეთის მეფე.
1478/9-ბაგრატ VI გარდაცვალება, კონსტანტინე II-ის გამეფება,ალექსანდრე ბაგრატის ძის წარუმატებელი მცდელობა გამეფდეს დას.საქართველოში.
1483-არადეთის(ცეცხლისჯვრის) ბრძოლა ქართლის ლაშქარი მარცხება სამცხის ათაბაგ ყვარყვარე II-თან ბრძოლაში.
1484-ალექსანდრე ბაგრატის ძე მეფდება იმერეთში.
1487-კონსტანტინე II იბრუნებს კონტროლს დასავლეთ საქართველოზე.
1489-კონსტანტინე II საბოლოოდ კარგავს დასავლეთ საქართველოზე კონტროლს.
1490/1-სამეფო დარბაზის კრება, საქართველოს სამეფოს დაშლა ოთხად კახეთის,ქართლის,იმერეთის სამეფოებად და სამცხის საათაბაგოდ,დგინდება საზღვრები სუბიექტებს შორის. აღსანიშნავია რომ უკვე 1470-ანი წლებიდან ფაქტობრივად დამოუკიდებელია ოდიში,რომელიც ფორმალურად ცნობს სამეფო ხელისუფლებას, XV საუკუნის დასარულიდან ფაქტობრივად დამოუკიდებელია გურიის სამთავროც.
თუმცა XVI საუკუნის II ნახევრამდე როგორც კახეთის,ისე ქართლის და იმერეთის მეფეები საბუთებში საკუთარ თავს ერთიანი საქართველოს მეფეებს უწოდებენ, ე.ი. ერთიანი მონარქიის დაშლას არ ეგუებიან, მაგ.კახეთის მეფეების ალექსანდრე I და გიორგი II-ის,ქართლის მეფეების კონსტანტინე II-ის და დავით X-ის, იმერეთის მეფის ალექსანდრე II-ის მიერ გამოცემული საბუთები რომ წაიკითხოთ და იქ მოცემული მათი ტიტულატურა იხილოთ აღმოაჩენთ რომ ისინი ერთიანი საქართველოს მეფეების ტიტულატურიგან არაფრით განსხვავდება

აქვე ვითარების სისრულისთვის 1460-70-80 ან წლებში საგარეო მტრების შემოტევებიც არ დავივწყოთ, თუმცა ეს თავდასხმები გაცილებით უფრო სუსტი და ეპიზოდური იყო ვიდრე მანამდე ყოფილა ან მას მერე იყო,მთლიანობაში ეს შედარებითი მშვიდობიანობის პერიოდი იყო ჩვენ ისტორიაში.
მოკლედ რა გახდა თქვენი აზრით ფეოდალური საქართველოს კრიზისის მიზეზი და რატომ? ერთი შეხედვით მძლავრი საგარეო ფაქტორები რაც დეზინტეგრაციას გამოიწვევდა XV საუკუნის II ნახევარში არ ყოფილა(ოსმალური და სეფევიდური აგრესია დაიწყო XVI საუკუნეში).
თემურის ხანასაც გადავლილი ჰქონდა, ალექსანდრე I და ვახტანგ IV თითქოს შეძლეს აღედგინათ განადგურებული სამეფო და უცებ ეს.
მოკლედ ვიმსჯელოთ.


This post has been edited by ingfar on 9 Nov 2015, 17:38

პრობლემა იყო ის რომ ვიანიდან სხვებმა დაგვიბყრეს თანდათანობით მაქსიმალურად შემცირდა ცენტრალიზაცია და ბოლოს ისეთი სახე მიიღო თითქმის არავის(დიდი~ ფეოდალებს) აღარ ჭირდებოდა საქართველო როგორც ერთიანი სივრცე.

ეს მსხვილ ფეოდალური წყობა თავის დროზე უნდა შეცვლილიყო უფრო მცირე მაგალთად ქალაქის და მის გარშემო ტერიტორიის მოწყობაზე რომელსაც თავად მეფე დანიშნავდა მაგრამ არ ეყოთ ჭკუა ან არ იყო მაგის განხორციელების საშუალება.

Guriamshescasxvebs
1.მაგ დროს საქართველო დაპყრობილი არ ყოფილა არავის მიერ, მხოლოდ რამდენჯერმე შემოიჭრა უზუნ-ჰასანი და მისი მემკვიდრეები ოდნავ მოგვიანებით.
ეპიზოდური მოვლენა და მეტი არაფერი, მითუმეტეს სპარსეთშიც მალევე არეულობა დაიწყო.
2.რა უნდა ყოფილიყო ამის მიზეზი?
ყველაზე უცნაური ისაა, რომ საქართველო დაიშალა მშვიდობიანობის პერიოდში.
ოსმალეთსა და სპარსეთთან XVI-XVIII საუკუნეების ომებზე მეტი ზიანი სწორედ ამ ფაქტმა მიაყენა საქართველოს.

ingfar

მე დავწერე მონღოლობიდან მოყოლებული მოირღვა ცენტრალიზაცია მეთქი. არათუ დაბყრობილი საერთოდ სხვადასხვა გაერთიანებებშიც კი შედიოდა ყოფილი საქართველოს ნაწილები.

Guriamshescasxvebs
მონღოლებიდან ცენტალიზაციის მორღვევა? გიორგი V-ის დროს საქართველოს სახელმწიფო განსაკუთრებით გაძლიერდა, მაგ დროს მოხდა ფულის ახალი ერთეულის შემოღება,კანონმდებლობის დაწერა,სახელმწიფო სტრუქტურის მკაცრი იერარქიზაცია.
არავითარი კრიზისი იმ დროს არ ყოფილა ანუ იგულისხმება 1330-ანი წლებიდან 1386 წლამდე სანამ თემურ ლენგი შემოიჭრებოდა და 1,5 საუკუნის მერე ეჩინა თავი ამას ფანტასტიკის სფეროდან მგონია.
თუ რაიმე გამანადგურებელი გავლენა ჰქონდა მონღოლების საუკუნოვან ბატონობას ეს მაშინვე აისახებოდა და არა 150 წლის შემდეგ.

იგივეა თემურ ლენგზეც 1403 წელს დასრულდა მისი ლაშქრობები და, სამეფოს ერთიანობა არ დაშლილა არც გიორგი VII-ის, არც კონსტანტინე I-ის და არც ალექსანდრე I და ვახტანგ IV-ის დროს.
პირიქით ალექსანდრეს დროს სამეფო აღდგა,გაძლიერდა და საგარეო შეტევებზეც კი გადავიდა.
რათქმაუნდა 1386 წლამდელ მდგომარეობისთვის საქართველოს არ მიუღწევია მაგრამ არც სუსტი ყოფილა.
აქაც ლოგიკურად თუ დასაშლელი იყო მაშინვე ან მომდევნო წლებში დაიშლებოდა როცა ყველაზე დასუსტებული იყო სამეფო და არა ნახევარი საუკუნის გასვლის შემდეგ.

This post has been edited by ingfar on 10 Nov 2015, 12:12

საქართველო დაიშალა იმავე მიზეზების გამო რა მოზეზებით გროსსდოიჩლანდი დაიშალა,ქვეყანა მთლიანად ფეოდალური გახდა გაქრა თავისუფალი მიწათმოქმედების ფენა და შესაბამისად მეფეს მართვის სადავეები ხელიდან გაექცა,დაშლა პროგრესმა განაპირობა და არა რეგრესმა და საგარეო ფაქტორი აქ არაფერ შუაშია,საქართველო ახალ კლასს ბურჟუაზიას უნდა გაეერთიანებინა ასეთი კი საქართველოში არ ჩანდა რადგან ჩამორჩენილი სახელმწიფოების გარემოში არსებობდა კრიზისი აი აქაა,ნებისმიერი გაერთიანება არაა პოზიტიური გაერთიანება პოზიტიურია როცა მას პროგრესული ძალები ახორციელებენ პროგრესისთვის თორე ეგრე ისაყ ფაშამ გააერთიანა საქართველო მაგრამ ქართველებმა ის10 წელში მოიშორეს.

Kakha.G
ჰო რაღაც შიდა მიზეზები მგონია მეც, თორემ საგარეო ფაქტორი რომ ფაქტობრივად ნული იყო იმ დროს ეს ცხადია.
მიკვირს ჩვენ ისტორიკოსებს სერიოზულად ამ უმნიშვნელოანეს საკითხზე რომ არ უმუშავიათ და არ გამოთქვამთ თავისი აზრი.
შესაძლოა წყაროების სიმცირის ბრალი იყოს ეს.
ისტორია ფაქტების და წლების გროვა არაა, ისტორიას გაანალიზება უნდა.

This post has been edited by ingfar on 10 Nov 2015, 12:16

მიწაზე კერძო საკუთრებას თუ არ დაუშვებ როგორც მუსლიმურ ქვეყნებში მიწა სახელმწიფოს ეკუთნიდა , ქვეყანა ეკონომიურად დაიქცეოდა რადგან შეურჩომელი მამული ცუდია რატო მოვაშენოთო?
ასე რო ქართველები ევროპული გზით წავიდნენ და დაიშალნენ ასე ჯობდა.

Kakha.G
ამ დროს დასრულდა ფეოდალური დანაწევრება ევროპაში და "გამსხვილებისკენ" წავიდა პროცესი, ჩვენთან პირიქით მოხდა,სწორედ მაშინ დაიშალა ერთიანი სამეფო.
არადა XV საუკუნის მეორე ნახევარში პრინციპში უძლიერესი სახელმწიფო რეგიონში არ არსებობდა და ისე როგორც ვთქვათ XII საუკუნეში სელჩუკების დეზინტეგრაციით ისარგებლა საქართველომ,შესაძლოა იგივე მომხდარიყო ხანმოკლე პერიოდით. არადა პირიქით გამოვიდა.

This post has been edited by ingfar on 10 Nov 2015, 13:20

ვინ გააერთიანებდა საქართველოს?ერთადერთი ბურჟუაზია ასეთი კი ჩვენ არ გვყავდა ვინც გვყავდა ისიც ეჩმიაძინზე ლოცულობდა,გერმანია როდის გაერთიანდა?19 ს.ში.

ingfar

დაშლა გამოიწვია მეფის ინსტიტუტის სისუსტემ და ფეოდალების გაძლიერებამ სხვაგვარად ვერ აიხსნება.
რადგან ზიარჭურჭელის პრინციპია, ძლიერი მეფე / სუსტი ფეოდალი, სუსტი მეფე / ძლიერი ფეოდალი.
შეიძლება ვიმსჯელოთ რამ გამოიწვია სამეფო დინასტიის დასუსტება და გარე ფეოდალების გაძლიერება.
ბურჟუაზია ამ შემთხევვაში მეორე მესამე ხარისხოვანია, დიდი საგარეო ომები თუ არ უწარმოებია ქვეყანას (როგორც ესპანეთს) ბურჟუაზიის გრეშეც უნდა გაეძლო

This post has been edited by S&W on 10 Nov 2015, 15:12

საგარეო ომებიც აწარმოა საქართველომ და ბურჟუაზიის გარეშეც გაძლო მაგრამ დაშლილმა.

ingfar

ცუდად იცნობ ისტორიას. მონღოლების დროს გახდა სამცხე მონსტრი რომელიც შემდგომ გაერთიანებული საქართველოს მეფემ ომი ვეღარ მოუგო. მაგ დროს ყალიბდება იმერეთი როგორც ასეთი და აღმოსავლეთ საქართველოს ერთობა ორმეფობა როცა იყო. მანდედან დაიწყო მოშლა საქართველოს ერთობის.

Guriamshescasxvebs
მერე ეგ სამცხე XIV საუკუნეში დაიმორჩილა გიორგი V-მ მას შემდეგ საუკუნეზე მეტი გავიდა და პრობლემა ფაქტობრივად არ ყოფილა მანდ, ერთი ფაქტი 1447 წელს ივანე ათაბაგის გარდაცვალების მერე ყვარყვარე გახდა ათაბაგი,თუმცა გიორგი VIII გადააყენა ყვარყვარე და დანიშნა მის ნაცვლად აღბუღა, რადგან კანონით აღბუღას ეკუთვნოდა ათაბაგობა. ეს მოხდა ყველანაერი გართულების გარეშე.
1450-ანი წლებიდან უფრო სწორედ 1450-ანი წლების II ნახევრიდან იცვლება მოულოდნელად სიტუაცია მკვეთრად უარესობისკენ, ამის გასული საუკუნის მოვლენებზე გადაბრალება არასერიოზულია.
აღმოსავლეთ საქართველოს ორმეფობა დასრულდა XIV საუკუნის დასაწყისში, ოდნავ მოგვიანებით დასავლეთ საქართველოს დამოუკიდებლობაც დასრულდა.
ამის შემდეგ საუკუნეზე მეტი ერთიანობას პრობლემა არ შექმნია, დიდი ომების დროსაც კი.
ფაქტი ესაა და არა ის, რომ 150 წლის მერე გაახსენდათ თურმე დაუმოუკიდებლები, რომ იყვნენ ოდესღაც.

This post has been edited by ingfar on 11 Nov 2015, 15:52

ingfar

არასწორად უდგები საკითხს. მონღოლებმა როგორც დაყტვეს საქართველოს ბოლოს ისე დაიშალა აქედან დასკვნები უნდა გამოვიტანოთ. მონღოლების დროს საქართველო ისე გაიპო როდესაც ცუდი მართველები მოვიდნენ სამთავროებში ეგრევე გამოვლინდა ეს ბზარი.