Fallout 3
გამომცემელი: Bethesda Softworks
მწარმოებელი: Bethesda Game Studios
წელი: 2008
ჟანრი: RPG
პლატფორმები: PC, X360, PS3
მესამედ მოსვლა
როლური თამაშების ვეტერანებს Fallout სერიის წარდგენა არ სჭირდებათ. გასული საუკუნის 90–იანი წლების მიწურულს აფეთქებული ამ ვირტუალური RPG–ბომბის ეფექტი იმდენად ძლიერი იყო, რომ მის შედეგებს დღესაც ვიმკით. მიუხედავად იმისა, რომ ამ სერიას არასოდეს ჰქონია მულტიპლეერი, მას თაყვანისმცემელთა ერთ–ერთი ყველაზე დიდი ბაზა ჰქონდა მსოფლიოში და პოპულარულობით თვით Diablo–საც კი არ ჩამოუვარდებოდა. მაგრამ, თუ ეს უკანასკნელი ფანებს ადრენალინით დამუხტული ფენტეზი–ექშენით ხიბლავდა, Fallout მათ სრულიად საპირისპირო თემას სთავაზობდა – პოსტ–აპოკალიპტურ სამყაროს, საინტერესო სიუჟეტითა და ორიგინალური როლური სისტემით.
ელფების, ორკებისა და გნომების მიერ „ოკუპირებულ“ RPG ჟანრს, რომელშიც Baldur’s Gate–ის ტიპის თამაშებს მიყავდათ აღლუმი, 1997 წელს გრილი ნიავივით მოევლინა პირველი Fallout, რომელსაც ერთი წლის შემდეგ არანაკლებ ჰიტური გაგრძელება მოყვა Fallout 2–ის სახით. ეს ორი თამაში სამუდამოდ შევიდა როლური თამაშების ისტორიაში, როგორც ჟანრის უკვდავი კლასიკა. მიუხედავად საშინლად მოძველებული გრაფიკისა, ძველი თაობის გეიმერები მათ დღესაც სიამოვნებით თამაშობენ, რაც თავისთავად აღძრავს ინტერესს ახალი თაობის მოთამაშეებშიც.
სწორედ ამ შეუნელებელი ინტერესის გამო გადაწყვიტა „როლური ინდუსტრიის“ ისეთმა ცნობილმა გიგანტმა, როგორიცაა Bethesda Softworks (ლეგენდარული The Elder Scrolls სერიის ავტორი), სერიის გაცოცხლება და Fallout 3–ის შექმნა. ბუნებრივია, ამ ფაქტმა მაშინვე უზარმაზარი ყურადღება მიიპყრო არა მხოლოდ RPG ჟანრის მოყვარულებში, არამედ მთლიანად გეიმერულ საზოგადოებაში. Fallout 3–ის შექმნას თავის დროზე თავად ორიგინალური სერიის ავტორებიც ცდილობდნენ, მაგრამ გამომცემლის, Interplay Entertainment–ის გაკოტრების გამო Project Van Buren (ასე უწოდეს Fallout 3–ის ტექნიკურ დემო–ვერსიას) საწყის ეტაპზე დაიხურა. Interplay თამაშიდან გამოვიდა, Fallout–ის დეველოპერი Black Isle Studios კი დახურული იქნა, რამაც თითქოსდა საბოლოოდ დაასამარა იმედები, რომ სერია ოდესმე გაგრძელდებოდა.
საბედნიეროდ, 2007 წელს შემდგარმა გარიგებამ Bethesda Softworks–სა და Interplay Entertainment–ს შორის, რომლის თანახმადაც ყველა უფლება Fallout–ის ბრენდზე Bethesda–ს გადაეცა (Interplay–ს დარჩა მხოლოდ MMO–ს წარმოების უფლება), ეს იმედები კვლავ ააღორძინა. Bethesda–მ თავიდავე უარი თქვა როგორც Project Van Buren–ის კოდზე, ასევე საერთოდ Black Isle Studios–ის მიერ შექმნილ ყველა სამუშაო მასალაზე და თამაშის წარმოება ნოლიდან დაიწყო. თუმცა, ორიგინალური თამაშების ავტორები კონსულტანტების სახით მიიწვიეს, რაც ორიგინალური ატმოსფეროსა და განწყობის შენარჩუნებას ისახავდა მიზნად.
ახალი Fallout 3 მთლიანად სამგანზომილებიანია და აგებულია მულტიპლატფორმულ ძრავზე Gamebryo, რომელიც გამოყენებულია ისეთ თამაშებში, როგორიცაა The Elder Scrolls IV: Oblivion, Warhammer Online: Age of Reckoning, Sid Meier’s Civilization IV და სხვები. გეიმფლეის ასპექტში ის ეყრდნობა ორიგინალური Fallout–ის როლურ სისტემას, თუმცა საბრძოლო მექანიკაში მნიშვნელოვანი ცვლილებებია შეტანილი თანამედროვე სათამაშო რეალიების გათვალისწინებით.
Bethesda–ს წამოწყებას თავიდანვე არაერთგვაროვანი გამოხმაურება მოყვა Fallout–ის ფანებს შორის. მათი „ორთოდოქსალური“ ნაწილი თვლიდა, რომ კლასიკის განმეორება შეუძლებელია, 3D გარემო კი მთლიანად მოკლავდა თამაშის თავდაპირველ განწყობასა და ხიბლს. პესიმისტების აზრით, მაქსიმუმი, რასაც Bethesda შემოგვთავაზებდა, იქნებოდა „Oblivion with guns“. მეორე ნაწილი, უფრო ოპტიმისტურად განწყობილი, იმედს იტოვებდა, რომ ახალი მწარმოებლის მრავალწლიანი გამოცდილება და Black Isle Studios–ის ყოფილი თანამშრომლების მონაწილეობა პროექტში კარგ შედეგს მოიტანდა.
მაგრამ ფაქტია, რომ პესიმისტებიცა და ოპტიმისტებიც თანაბარი მღელვარებით ელოდნენ Fallout 3–ის გამოსვლის თარიღს. მოდით ვნახოთ, რამდენად გამართლდა მათი მოლოდინი – ნამდვილად დაიმსახურა Bethesda–ს ახალმა თამაშმა თავისი უფლება, იწოდებოდეს Fallout, თუ ის მართლა ვერ გაცდა „პოსტ–აპოკალიპტური Oblivion–ის“ სტატუსს.
S.P.E.C.I.A.L.–ურად თქვენთვის!
უკვე 200 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც მსოფლიომ თერმობირთვული კატასტროფა განიცადა, მაგრამ მისი საშინელი კვალი ჯერ კიდევ ამჩნევია გარშემო ყველაფერს. უფრო მეტიც, თუ გადამწვარ ხრიოკებსა და მიწამდე გასწორებულ ქალაქებს გადავხედავთ, ისეთი შთაბეჭდილება დაგვრჩება, თითქოს ყველაფერი გუშინ მოხდა.
Fallout 3–ის მოქმედება ხდება 2277 წელს, Fallout 2–ის ამბებიდან 30 წლის შემდეგ, ოღონდ მოვლენების ეპიცენტრმა ამჯერად კალიფორნიიდან აღმოსავლეთ სანაპიროსკენ გადაინაცვლა – კერძოდ, ყოფილი Washington D.C.–ს ტერიტორიაზე, რომელსაც გადარჩენილები ახლა Capital Wasteland–ს უწოდებენ.
როგორც ყველა წინა Fallout, მესამე ნაწილიც მიწისქვეშა თავშესაფარში იწყება. Vault–ებად წოდებული თავშესაფრების ერთმანეთისგან და გარესამყაროსგან იზოლირებული ქსელი ამერიკის მთავრობამ ჯერ კიდევ ატომურ ომამდე შექმნა და აქტიურ რეკლამირებასაც უწევდა მას. საერთოდ, Fallout–ის სერია უნიკალურ მიდგომას გვთავაზობს პოსტ–აპოკალიპტური სამყაროს ასახვაში – ფუტურისტული, კიბერ–პანკური ანტურაჟის ნაცვლად მოთამაშეს ეგებება მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი ამერიკის ატმოსფერო, როდესაც მთელი საზოგადოება გამსჭვალული იყო მოსალოდნელი ატომური ომის პარანოიდალური შიშით. ეს რეტრო–სტილი, რომლითაც სერიის ატმოსფერო მთლიანადაა გაჟღენთილი, აშკარა ანაქრონიზმია (60–იანი წლების ჩაცმულობა და ვარცხნილობა 23–ე საუკუნეში, ცოტა არ იყოს, უცნაურად გამოიყურება), მაგრამ სწორედ ასეთი მიდგომა გამოარჩევს Fallout–ის სამყაროს სხვებისგან და განუმეორებელ იერს ანიჭებს მას. რასაკვირველია, Fallout 3–იც იგივე ტრადიციებს აგრძელებს.
ჩვენ ვასახიერებთ Vault 101–ის ერთ ჩვეულებრივ ბინადარს, რომელსაც წინ, როგორც ხვდებით, არაჩვეულებრივი თავგადასავალი ელის. პერსონაჟის გენერაცია ხდება Bethesda–სათვის დამახასიათებელ სტილში – ანუ უშუალოდ თამაშის პროცესში, მის საწყის ეტაპზე. მთავარი გმირის სქესს, სახელსა და გარეგნობას ვირჩევთ მისი დაბადების მომენტში, ხოლო მის პირველ ნაბიჯებთან ერთად ვარეგულირებთ პერსონაჟის მთავარ ატრიბუტებს. Fallout 3–ში შენარჩუნებულია სერიის ტრეიდმარკული როლური სისტემა S.P.E.C.I.A.L. (Strength, Perception, Endurance, Charisma, Agility, Luck), თუმცა მასში მცირე ცვლილებებია შეტანილი – მაგალითად, პერკების არჩევის საშუალება მოთამაშეს ყოველი დონის მომატებისას ეძლევა, განსხვავებით წინა თამაშებისგან, სადაც ეს მხოლოდ ყოველ მესამე დონეზე იყო შესაძლებელი.
წინა თამაშებში ინვენტარის მენეჯმენტი, დავალებების შესახებ ინფორმაციის მიღება, ლოკაციების მიმოხილვა და პერსონაჟის სტატუსის მონიტორინგი უნივერსალური ორგანაიზერის, Pipboy 2000–ის მეშვეობით ხორციელდებოდა. Fallout 3 მის განახლებულ ვერსიას – Pipboy 3000–ს გვთავაზობს, რომელიც ჩვეული ფუნქციების გარდა ასევე რადიომიმღების როლსაც ასრულებს: Fallout 3–ში შესაძლებელია სხვადასხვა რადიოსადგურების დაჭერა, რომლებიც ძირითადად მეოცე საუკუნის 40–იანი წლების ლირიკულ სიმღერებს გადმოსცემენ. Bethesda–მ თამაშისათვის სპეციალურად 20 სიმღერის ლიცენზია შეიძინა – მათ შორისაა Fallout–ის ფანებისათვის კარგად ცნობილი „Maybe“.
ბევრად უფრო რადიკალური ცვლილებები, როგორც მოსალოდნელი იყო, საბრძოლო სისტემაში მოხდა. ორიგინალურ Fallout–ში ბრძოლა მიმდინარეობდა მთლიანად turn-based, ანუ მონაცვლეობით რეჟიმში, რომლის დროსაც მოთამაშე ასრულებდა იმდენ მოქმედებას ერთ ჯერზე, რის საშუალებასაც მას ე. წ. „მოქმედების ქულები“ (Action Points) აძლევდა. Fallout 3–ში ნაწილობრივ შენარჩუნებულია ეს პრინციპი – მართალია, ბრძოლა აქ რეალურ რეჟიმში მიდის, მაგრამ მოთამაშის განკარგულებაშია ე. წ. V.A.T.S. (Vault-Tec Assisted Targeting System) სისტემა, რომელიც მას საშუალებას აძლევს დააპაუზოს საბრძოლო მოქმედება და აირჩიოს სპეციფიური სამიზნეები მოწინააღმდეგის სხეულზე, რაშიც მას მოქმედების ქულები ეხარჯება. „მოწყვლადი ადგილების“ შერჩევის შემდეგ ირთვება შენელებული კადრის ეფექტი („Bullet Time“), რომელიც საშუალებას გვაძლევს დეტალურად დავაკვირდეთ ჩვენი ზუსტი გასროლის ფატალურ შედეგებს – მოგლეჯილი თავის ან კიდურების სახით. V.A.T.S. სისტემა სათავეს იღებს ორიგინალური თამაშებიდან, სადაც მოთამაშეს ასევე ჰქონდა საშუალება დაემიზნებინა სხეულის სპეციფიური ნაწილებისათვის.
განსხვავებები გვხვდება ცალკეული სკილების მოქმედებაშიც, მათი საერთო რაოდენობა კი 18–იდან 13–მდეა შემცირებული. ორიგინალურ თამაშებში, პერკების გარდა, იყო ე. წ. ტრეიტებიც (traits), ანუ სპეციალური თვისებები, რომელთაგან ორის არჩევა პერსონაჟის გენერირების დროს შეგვეძლო. ტრეიტებს თითქმის ყოველთვის თან ახლდა უარყოფითი მხარეებიც, რაც როლურ სისტემას გარკვეულწილად უფრო გამომწვევს ხდიდა. Fallout 3–ის დეველოპერებმა უარი თქვეს ტრეიტებზე, მათი ნაწილი კი პერკებს შეუერთეს.
ალტერნატივების სამყარო
ზრდასრულ ასაკს მიღწეული მთავარი გმირი ერთ მშვენიერ დღეს აღმოაჩენს, რომ მამამისი ყოველგვარი ახსნა–განმარტების გარეშე გაუჩინარდა თავშესაფრიდან. ჩვენი გმირისთვის, რომლის დედაც მშობიარობას გადაყვა, მამა ერთადერთი ახლობელი ადამიანია, ამიტომ ის დაუყოვნებლივ გაემართება მის მოსაძებნად და იმ მიზეზების დასადგენად, რამაც გამოიწვია მისი მოულოდნელი წასვლა. ყველაფერი, რაც აქამდე თამაშში მოხდა, მხოლოდ შესავალი იყო, ნამდვილი მოქმედება კი იმ მომენტში იწყება, როდესაც გამოუცდელი „მამიკოს ბიჭი“ (ან გოგო, სქესის არჩევანიდან გამომდინარე) თავშესაფრის საიმედო კედლებს ტოვებს და ფათერაკით აღსავსე „გარე სამყაროში“ იწყებს პირველი, გაუბედავი ნაბიჯების გადადგმას – ზუსტად ისე, როგორც ეს პირველ Fallout–ში იყო. სხვათა შორის, სიუჟეტური მსგავსებები ორიგინალურ თამაშებთან ამით არ შემოიფარგლება: მიუხედავად იმისა, რომ მოქმედების ადგილი და დრო განსხვავდება, თხრობის ინტრიგა ნაცნობი ელემენტების გარშემო ტრიალებს – კონფლიქტი „ფოლადის საძმოსა“ (Brotherhood of Steel) და „ანკლავს“ (Enclave) შორის, სასმელი წყლის პრობლემა, სასწაულმოქმედი G.E.C.K. (Garden of Eden Creation Kit) და ასე შემდეგ. უფრო მეტიც – მთავარი კვესტის ზოგიერთი სიუჟეტური სვლა პრაქტიკულად კოპირებულია წინა თამაშებიდან და დეჟა–ვუს ეფექტს იწვევს. თუმცა, ავტორების სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ სცენარი მთლიანობაში „კარგად შეკერილი“ და დამაინტრიგებელი გამოვიდა.
ნებისმიერ RPG–ში დიდი როლი აკისრია მეორად დავალებებს, რადგან ისინი გვეხმარება როგორც სამყაროს ექსპლორაციაში, ასევე პერსონაჟის განვითარებაში. გამონაკლისი არც Fallout 3–ია. უფრო მეტიც – მეორად კვესტებს აქ უდიდესი დატვირთვა აქვს, რადგან ძირითადი კვესტი, სამწუხაროდ, ერთობ ხანმოკლეა და მეტად მცირე ლოკაციებს მოიცავს იმისათვის, რომ თამაშის სამყაროს კარგად შესწავლის საშუალება მოგვცეს. ვისაც სურს, მაქსიმალური სიამოვნება მიიღოს ახალი Fallout–ისგან, მთავარი აქცენტი სწორედ „ფაკულტატიური“ დავალებების მოპოვებასა და შესრულებაზე უნდა გადაიტანოს. აქვე კიდევ ერთი კომპლიმენტი ავტორების მისამართით – როგორც მეორადი კვესტები, ასევე მთავარი კვესტის შემადგენელი სუბ–კვესტები კარგადაა მოფიქრებული და ცდება „საფოსტო“ დავალებების ჩარჩოებს. თითქმის ყოველი მათგანი შეიძლება შესრულდეს როგორც „კარგი“, ასევე „ცუდი“ მეთოდით, რაც აისახება პერსონაჟის კარმაზე, საბოლოო ჯამში კი თამაშის დასასრულზე. აქვე უნდა ითქვას, რომ ალტერნატიული ფინალების რაოდენობით Fallout 3 ყველა ცნობილ რეკორდს ხსნის – შესაძლო დასასრულების რიცხვმა, რომელიც თავდაპირველად 14 უნდა ყოფილიყო, თამაშზე მუშაობის პროცესში 200–ს მიაღწია. ყოველი გადაწყვეტილება, რომელსაც თამაშის დროს ვიღებთ, ამა თუ იმ სახით აისახება ფინალურ ვიდეორგოლში.
აშკარა და დაუჯერებელი
გეიმფლეის თვალსაზრისით Fallout 3 მოწონების გარდა არაფერს იმსახურებს. საბრძოლო სისტემა ოქროს შუალედზე იმყოფება დინამიურ ექშენსა და კლასიკურ Fallout–ურ ტაქტიკას შორის. გარდა ამისა, ის იმდენად ვერსატილურია, რომ ყველა გემოვნებისა და სტილის მოთამაშეს დააკმაყოფილებს – გიყვართ „დიდი თოფები“ და ზოგადად მძიმე შეიარაღება? სპეციალურად თქვენთვის გვაქვს სოლიდური ზომის ტყვიამფრქვევები, ლაზერული მინი–ქვემეხები და მინი–ატომური ბომბის სასროლიც კი! ზომიერებას ანიჭებთ უპირატესობას? არც ეგაა პრობლემა – თქვენს განკარგულებაშია მცირე და საშუალო ზომის ცეცხლსასროლი იარაღის ფართო არჩევანი, საიერიშე ავტომატებითა დაწყებული, პისტოლეტებით დამთავრებული. მცირეოდენ ეგზოტიკაზეც არ იტყოდით უარს? გასინჯეთ ჩვენი „შიშ–ქაბაბი“ და აუცილებლად კმაყოფილი დარჩებით! უფრო მეტიც – ამ ცეცხლოვანი, ბენზინზე მომუშავე ეგზოტიკური ხმლის აწყობა საკუთარი ხელითაც შეგიძლიათ – თუ, რა თქმა უნდა, შესაბამის ნაწილებს იპოვნით და სქემასაც მოიპოვებთ. გაშლილ ლოკაციებში სნაიპერული ნადირობის პერსპექტივა გიზიდავთ? სნაიპერის თოფი, V.A.T.S. სისტემასთან კომბინაციაში, ფატალურ იარაღად შეიძლება იქცეს სუპერ–მუტანტების წინააღმდეგაც კი. ავტორებს არც მამაპაპური მუშტი–კრივისა და მჭრელი იარაღით ბრძოლის მოყვარულები გამორჩენიათ. რაც მთავარია, ყველა ამ განსხვავებული საბრძოლო სტილისათვის არსებობს შესაბამისი სკილები და პერკები, რაც მათი დახვეწა–განვითარების საშუალებას იძლევა.
საბრძოლო სისტემის მრავალფეროვნებას ხელს უწყობს საკმაოდ განვითარებული stealth სისტემაც, რომელიც იდეალურია მათთვის, ვინც უპირატესობას ანიჭებს უფრო ხერხს, ვიდრე ღონეს. ჩასაფრებულ მდგომარეობაში მყოფ მოთამაშეს, რომელსაც Sneak სკილის მაღალი მაჩვენებელი აქვს, ბევრად უფრო მეტი შანსი აქვს, კრიტიკული ზიანი მიაყენოს მოწინააღმდეგეს, რაშიც მას ძალიან ეხმარება V.A.T.S. სისტემა, რომელიც დარტყმისათვის მაქსიმალურად მოსახერხებელი წერტილის შერჩევის საშუალებას იძლევა. ერთადერთი მინუსი, რომელიც strealth სისტემაში იჩენს თავს, არის მოწინააღმდეგის AI, რომელიც ზოგჯერ ცოტა არადამაჯერებლად იქცევა. მაგალითად, მე მქონდა შემთხვევა, როდესაც მტრულად განწყობილ რეიდერს ჩუმად ვეპარებოდი და ამ დროს შემთხვევით ფეხი გამოვკარი რაღაცას. მოწინააღმდეგემ ვერბალური კომენტარი გააკეთა ამასთან დაკავშირებით, რითაც დაადასტურა, რომ მან ხმა გაიგონა. ჩვეულებრივ სიტუაციაში ის აუცილებლად წამოვიდოდა „ხმაურის გამოსაძიებლად“, მაგრამ მისი ინსტინქტები ხელოვნურად „ჩაახშო“ ჩემმა მაღალმა Sneak–მაჩვენებელმა და აიძულა, „არ შეემჩნია“ საფრთხე.
საერთოდ, რეალიზმის კუთხით Fallout 3 ურთიერთსაწინააღმდეგო შეგრძნებებს იწვევს. მაგალითად, მე მახსენდება „შიშ–ქაბაბის ინციდენტი“, რომელიც ერთ–ერთ მიწისქვეშა დერეფანში შემემთხვა – მილებიდან გამომავალი ცხელი ორთქლის გამო იარაღი ხელში ამიფეთქდა. – როგორც სჩანს, ცეცხლის, ბენზინისა და ორთქლის კომბინაციამ თავისი საქმე გააკეთა. მაგრამ ასეთ „სუპერ–რეალიზმს“ აშკარად ეწინააღმდეგება ის ფაქტი, რომ 200 წლის წინ მომხდარი ბირთვული აფეთქების შედეგად ჯართად ქცეულ მანქანებში ჯერ კიდევ შემორჩა საკმარისი საწვავი იმისათვის, რომ ტყვიების მოხვედრისას (მიუხედავად იმისა, ბენზინის ბაკში ვუმიზნებდით თუ არა) ისინი აფეთქდნენ. რეალურობა აკლია „ფატალურ სცენებსაც“, რომლებშიც მოწინააღმდეგისათვის მიყენებული ზიანი ხშირად ძალიან გაზვიადებულია (ბეისბოლის კეტით მოგლეჯილი ფეხი), ან პირიქით, ზედმეტად შემცირებული – დაუცველ სახეში მოხვერდილი ტყვიების მიუხედავად ადამიანმა (სწორედ ადამიანზეა ლაპარაკი და არა სქელკანიან სუპერ–მუტანტზე) შეიძლება ბრძოლა განაგრძოს ისე, თითქოს არაფერი მომხდარა.
თუმცა, Fallout–ის სამყაროში დამაჯერებელი და დაუჯერებელი ყოველთვის მშვიდად თანაარსებობდა, რაც თავისებურ შარმსა და ორიგინალურობასაც კი ანიჭებდა ამ სერიას. Fallout 3 შესაშური ერთგულებით აგრძელებს ამ ტრადიციას.
ომი არასოდეს იცვლება
ზოგადად ფესვებსა და ტრადიციებს რაც შეეხება, თამაშის ავტორები მაქსიმალურად ეცადნენ მათ შენარჩუნებას და მათ ეს მეტწილად გამოუვიდათ კიდეც. დიდი მოწიწება ორიგინალური თამაშებისადმი, ცოტა არ იყოს, ფანატიკურობაში გადაზრდილიც კი, ყოველ დეტალში იგრძნობა – ვიზუალური გაფორმება იქნება ეს, საუნდტრეკი თუ ათასი ნაცნობი წვრილმანი, რომელიც ყოველ ფეხის ნაბიჯზე გვხვდება. მთხრობელის როლშიც კი ზუსტად ის მსახიობი გვევლინება, რომელმაც თავის დროზე ორიგინალური თამაშები გაახმოვანა – რონ პერლმანი (Ron Perlman) თავისი დაუვიწყარი ფრაზით „War. War never changes.“ ეს ერთი შეხედვით ბანალური ფრაზა ბრწყინვალედ გამოხატავს Fallout–ის მთელ კონცეფციას – ეს არის სამყარო, სადაც წარსული და მომავალი ერთმანეთს ხვდება, პოსტ–აპოკალიპიტური ამერიკა მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი განწყობით. ამ უნიკალური ატმოსფეროს შენარჩუნება თავიდანვე უმთავრეს პრიორიტეტად ჰქონდათ ავტორებს დასახული.
თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ დეველოპერები ზედმეტად ფრთხილობდნენ სიახლეების შემოტანისას. თამაშში არის ყველაფერი, რაც საჭიროა თანამედროვე გეიმერის მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად – 3D სამყაროზე მორგებული მართვა, არჩევანი პირველი და მესამე პირის ხედებს შორის, მოსახერხებელი კამერა, რომელიც გვთავაზობს მოდურ „მხარზედა ხედს“ მანძილის თავისუფლად რეგულირების საშუალებით. რაც მთავარია, თამაშს აქვს დეტალური, თანამედროვე მოთხოვნების შესაბამისი გრაფიკა, რომელიც „იქ ყოფნის“ ეფექტს უზრუნველყოფს. ხმოვანი ეფექტებიც მაღალ დონეზეა, ისევე როგორც მუსიკალური საუნდტრეკი, რომელიც, გარდა უკვე ნახსენები ლიცენზირებული რეტრო–ჰიტებისა, გვთავაზობს სათამაშო ინდუსტრიაში კარგად ცნობილი კომპოზიტორის, აინონ ზურის (Inon Zur) პირქუშ, ეპიკურ და ატმოსფერულ მუსიკას.
პერსონაჟების გასახმოვანებლად Bethesda–მ ბევრი ცნობილი მსახიობი დაიქირავა – მათ შორის ლაიამ ნისონი (Liam Neeson), რომელიც მთავარი პერსონაჟის მამას ახმოვანებს და შეუდარებელი მალკოლმ მაკდაუელი (Malcolm McDowell), რომელიც ზედგამოჭრილივითაა მორგებული ამერიკის თვითმარქვია პრეზიდენტის, ჯონ ჰენრი იდენის როლზე, რომლის პოპულისტური ტირადები მთელი თამაშის განმავლობაში იფრქვევა ანკლავის რადიოდან.
Fallout 3 vs Oblivion
მთავარი ბრალდება, რომელიც დღეს Fallout 3–ის მისამართით გაისმის, არის ის, რომ თითქოს თამაში ზედმეტად გავს Bethesda–ს სხვა ნამუშევარს, The Elder Scrolls IV: Oblivion–ს. რა თქმა უნდა, ამ ბრალდებაში არის სიმართლის მარცვალი – როდესაც მწარმოებელი, გრაფიკული ძრავი და ჟანრი იგივეა, უნებლიე მსგავსება ხშირად გარდაუვალია. დედამიწის ზედაპირზე ეს ნაკლებად იგრძნობა, მაგრამ მიწისქვეშა ჯურღმულებში ხეტიალისას მოთამაშეს მართლაც უჩნდება რემინისცენციები Oblivion–თან. გარდა ამისა, Fallout 3–ში ავტორებმა ჩადეს იგივე სწრაფი ორიენტაციის სისტემა, რომელსაც ზემოთხსენებული თამაში იყენებდა (ლაპარაკია დანაყოფებიან ხაზზე ეკრანის ქვედა მარცხენა კუთხეში, რომელიც დავალების მიმართულებას აჩვენებს). ასევე, დიდი მსგავსებაა ანიმაციის მოდელებს შორის – Oblivion–ისათვის დამახასიათებელი ხისტი, მოუხეშავი ანიმაცია აქაც იგრძნობა.
მაგრამ ეს ყველაფერი მხოლოდ ზედაპირულია. ამ ორი თამაშის მექანიკა, ისევე როგორც აუდიო–ვიზუალური სტილი და ზოგადი „სათამაშო შეგრძნებები“ ძირეულად განსხვავდება ერთმანეთისგან. Fallout 3–ისათვის Oblivion–ის ფუტურისტული კლონის იარლიყის მიწებება მხოლოდ მას შეუძლია, ვინც ყველაფერს ერთ სიბრტყეში ხედავს და წიგნზე მხოლოდ მისი გარეკნის მიხედვით მსჯელობს.
და მაინც, ეს ორი RPG თვით განგებამ დააკავშირა ერთმანეთს. ალბათ არაა შემთხვევითი, რომ სწორედ Morrowind (Oblivion–ის უშუალო წინაპარი) იყო ის თამაში, რომლის ბაზაზეც ენთუზიასტთა ჯგუფი Fallout–ის „ტოტალური კონვერსიის“ შექმნას ცდილობდა. იმ დროს ფანებს ალბათ არც დაესიზმრებოდათ, რომ რამდენიმე წელიწადში თავად Bethesda „დაამთავრებდა“ მათ დაწყებულ სამუშაოს.
Fallout 3 vs BioShock
კიდევ ერთი თამაში, რომელთანაც Fallout 3–ს ადარებენ, არის შარშანდელი ჰიტი BioShock – ორიგინალური შუთერი სტიმპანკური ანტურაჟითა და რეტრო–მოტივებით. ზოგიერთი საქმეში ჩაუხედავი გეიმერი Fallout 3–ის ავტორებს BioShock–ის კონცეფციისა და იდეების მოპარვაშიც კი ადანაშაულებს. ამ ორ თამაშს შორის მართლაც არის გარკვეული მსგავსებები – თუნდაც იგივე პოსტ–კატასტროფული განწყობა და 40–იანი წლების მუსიკა. ყველაზე ძლიერი ასოციაცია BioShock–თან მოთამაშეს მაშინ უჩნდება, როდესაც დახურულ ლოკაციებში იმყოფება და პრეზიდენტ იდენის მონოლოგებს უსმენს რადიოში. მაგრამ ეს ყველაფერი, ისევ და ისევ, ზედაპირულია. ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, თუ მოპარვაზეა ლაპარაკი, „ქურდობაში“ ეჭვმიტანილი სწორედ BioShock უნდა იყოს და არა პირიქით. მართალია, Fallout 3 მასზე გვიან გამოვიდა, მაგრამ ის აგრძელებს ორიგინალურ სერიას, რომელიც BioShock–ის დაბადებამდე ბევრად უფრო ადრე არსებობდა.
მაგრამ აქ არც ქურდობას ჰქონია ადგილი, არც საავტორო უფლების რამე სახით დარღვევას: რეტრო–ატმოსფერო სრულიად გამართლებულია BioShock–ში, რადგან მისი მოქმედება მეოცე საუკუნის 40–იან წლებში ხდება; იგივე ეხება Fallout–საც, რომელშიც ასეთი განწყობა თავიდანვე იყო ჩადებული იმ კონცეპტუალური მიდგომის გამო, რომელზეც ზემოთ უკვე ვისაუბრეთ. გარდა ამისა, ეს ორი თამაში ძირეულად განსხვავდება როგორც ჟანრის, ასევე გეიმფლეის მხრივ. ბოლოს და ბოლოს, BioShock–ის მოქმედება წყალქვეშა, იზოლირებულ სამყაროში ხდება, სადაც მოთამაშე პრაქტიკულად მარტო დაძრწის და სწორხაზოვანი სიუჟეტითაა შებოჭილი. ამ დროს Fallout 3 გვთავაზობს უამრავი ინტერაქტიული პერსონაჟით დასახლებულ, ათეულობით კვადრატულ კილომეტრზე გადაჭიმულ სათამაშო სივრცეს, სადაც მოთამაშეს შეუძლია გააკეთოს რაც სურს და როდესაც სურს.
ცენზურის მარწუხებში
გასული საუკუნის 90–იანი წლების მიწურულს, Fallout–ის „ოქროს ხანაში“, გეიმერული სამყარო ჯერ კიდევ თავისუფალი და „პირველყოფილი“ იყო. თუმცა, უცენზურო სიტყვების, სექსუალური მოტივებისა და „სისხლიანი სცენების“ გამო Fallout–ის სერია უკვე მაშინ სარგებლობდა სკანდალური რეპუტაციით. დღევანდელ სამყაროში, რომელშიც გეიმერი ათასგვარი ნორმატივებით, შემფასებელი კომისიებით, „მშობელთა კავშირებითა“ და სხვა მარწუხებითაა შეზღუდული, Fallout–ის მსგავსი „თავზეხელაღებული“ თამაშების დეველოპერებს უამრავი ხელოვნური ბარიერის გადალახვა უხდებათ.
ავსტრალიელი ცენზორების მოთხოვნით, Bethesda–მ თამაშიდან ამოიღო რეალურ ნარკოტიკებთან დაკავშირებული მინიშნებები (ასე გაჩნდა Med-X, რომელსაც მანამდე თამაშში უბრალოდ მორფინი ერქვა), ხოლო თამაშის გერმანულ ვერსიაში ამოღებულია სისასტიკის ამსახველი გრაფიკული ანიმაციები. ეთიკური მოსაზრებების გამო Microsoft–მა გადაწყვიტა საერთოდ არ გაევრცელებინა თამაშის Xbox 360 ვერსია ინდოეთში – ამის მიზეზი ძირითადად ბრამინად წოდებული ორთავიანი ძროხა გახდა, რადგან ამ ქვეყანაში ძროხას თაყვანს სცემენ, სახელი „ბრამინი“ კი რელიგიურ კასტას უკავშირდება.
იგივე ეთიკური მოსაზრებებიდან გამომდინარე, Bethesda–მ ცვლილებები შეიტანა თამაშის იაპონურ ვერსიაშიც. ერთ–ერთ მეორად კვესტში მოთამაშეს შეუძლია განაღმოს პატარა დასახლებული პუნქტის ცენტრში მდებარე ატომური ბომბი, რომელიც ჩამოვარდნისას არ აფეთქდა, ან პირიქით, დისტანციურად ააფეთქოს ის და მთელი ქალაქი ნაცარტუტად აქციოს, მოსახლეობასთან ერთად. აფეთქების მოსურნე NPC მთლიანად ამოღებულია იაპონური ვერსიიდან, რაც მოთამაშეს მხოლოდ განაღმვის ვარიანტს უტოვებს. გარდა ამისა, შეცვლილია მინი–ატომური ბომბის სასროლი იარაღის სახელწოდებაც (Fat Man), რადგან ის სწორედ იმ ბომბის სახელს ატარებს, რომელიც ამერიკელებმა 1945 წელს ნაგასაკიში ჩამოაგდეს.
ახალი ერა
Fallout ნამდვილი შედევრი იყო, Fallout 2 კი ამ შედევრის ყოველმხრივ ღირსეული გაგრძელება. Fallout 3–ს ვერც შედევრს ვუწოდებთ, ვერც ჟანრის მარგალიტს – ეს არის უბრალოდ ძალიან კარგი თამაში, რომელიც დიდ სიამოვნებას მიანიჭებს როგორც სერიის თაყვანისმცემლებს, ასევე ზოგადად RPG ჟანრის მოყვარულებს. Fallout 3–მა ვერ შეძლო სახელოვანი წინაპრების დაჩრდილვა არა იმის გამო, რომ „მესამე განზომილებამ მოკლა კლასიკური სული“, როგორც ზოგს მიაჩნია, არამედ იმიტომ, რომ მას აკლია ეპიკური თავგადასავლის შეგრძნება, რომელიც წინა თამაშებში გვქონდა. Fallout 3–ის სიუჟეტი არაპროპორციულად მოკლეა იმ უკიდეგანო სამყაროსათვის, რომელიც თამაშის ავტორებმა შექმნეს. რჩება ისეთი შთაბეჭდილება, რომ Bethesda–მ მთელი სული და გული სათამაშო გარემოში, მექანიკასა და მეორად დავალებებში ჩადო, ხოლო მასშტაბური, ყოვლისმომცველი და პერიპეტიებით სავსე სცენარის მოსამზადებლად უბრალოდ დრო აღარ დარჩა. მთავარი კვესტი მეტისმეტად მალე გვადნება ხელში და დაუკმაყოფილებლობის შეგრძნებას გვიტოვებს.
მაგრამ, ამ ყველაფრის მიუხედავად, ოპტიმიზმის საფუძველი არსებობს. უნდა გვესმოდეს, რომ სერიის აღორძინება 10–წლიანი პაუზის შემდეგ ადვილი საქმე არაა. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ჩამოყალიბდა საყრდენი ბაზა ახალი თაობის Fallout–ისათვის. სულ რამდენიმე წლის წინ სერიის ბედი გაურკვეველი იყო, დღეს კი მას რეალური მომავლის პერსპექტივა ეშლება. როგორი იქნება ეს მომავალი, უკვე დამოკიდებულია არა მხოლოდ მწარმოებელზე, არამედ თავად ფანებზეც, მათ აქტიურ მონაწილეობაზე. საბედნიეროდ, Bethesda სწორედ იმ მწარმოებელთა რიცხვს განეკუთვნება, რომლებიც დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ თავად მოთამაშეთა აზრს და საუკეთესო პირობებს უქმნიან მათ საკუთარი შემოქმედებითი იდეების განსახორციელებლად.
Fallout–ს აქვს შანსი, დაიბრუნოს წარსული დიდება მთელი თავისი ბრწყინვალებით, რასაც ადასტურებს უდიდესი მოთხოვნა სერიის ახალ თამაშზე: Fallout 3–მა გაყიდვების მხრივ გამოსვლის პირველივე კვირაში გაუსწრო Fallout–ის ბრენდით შექმნილ ყველა თამაშს, რაც ოდესმე გამოსულა. მაგრამ ნამდვილი წარმატება ჯერ შორსაა. ის, რასაც დღეს ვხედავთ, მხოლოდ პირველი ნაბიჯებია ახალ გზაზე, რომელსაც აღორძინებული სერია დაადგა.
© 7th Guest |
აქ წარმოდგენილი მასალების გამოყენება ნებართვის გარეშე არ შეიძლება! 
