თითქმის ყველა ტუროპერატორი ფირმა, რომელიც ემსახურება უცხოელი ტურისტების ჯგუფებს, ტურს იწყებს თბილისიდან (თუნდაც იმის გამო, რომ ჯგუფის მიღება თბილისში ხდება).
ჩემი აზრით, ეთნოგრაფიული მუზეუმი ერთ-ერთი ძირითადი ობიექტი უნდა იყოს, მოსანახულებელ ობიექტთა სიაში და ტურისტისთვის ქვეყნის გაცნობა სწორედ აქედან დაიწყოს, როგორც მთელი ქვეყვინ ერთგვარი შემცირებული ნიმუშისგან (მაკეტისგან), ხოლო შემდეგ გადავიდნენ "აკადემიურ სტილზე", ანუ მუზეუმების შემოვლა და ასე შემდეგ.
ამისთვის გაცილებით უკეთესი იქნება, თუ ეთნოგრაფიული მუზეუმი ცოცხალ ორგანიზმად იქცევა. ანუ მანდ თუ ამა თუ იმ კუთხისთვის დამახასიათებელი ჩვეული ყოფითი-სამაურნეო საქმიანობა გაიწევა. ვიღაც თიხას უნდა ზელდეს და ქოთნები და დოქები ამოჰყავდეს, ვიღაც ღობეწნულებს უნდა აკეთებდეს და კალათებს წნავდეს, ვიღაც - საწნახელს და ქვევრის საწმენდ ხელსაწყოს, ვიღაც ფარდაგებს უნდა ქსოვდეს, ვიღაც მაუდს თელდეს, ვიღაც ვერცხლს სევადს ადებდეს, ვიღაც ფიცარზე ლობზიკით ორნამენტებს ჭრიდეს, ვიღაც ქვაზე კვეთდეს, ვიღაც შაშხს უნდა აკეთებდეს, ვიღაცას ყველი ამოჰყავდეს
და ასე შემდეგ. საბოლოო ჯამში, ხალხური რეწვის ამ ნიმუშთაგან უმრავლეობა სუვენირად გამოდგება ტურისტისთვის და გაკვეულ შემოსავალსაც მოიტანს (ალბათ მცირე, მაგრამ ამინც). ბოლო-ბოლო არათუ ტურისტს, ადგილობრივებსაც შეეძლებათ, ვთქვათ ფიალების და დოქების ან მოსევადებული სამკაულის შეკვეთა.
ამასთან, ტავისებურებების განმასხვავებელი არა მხოლოდ შენობებისა და სამეურნეო ნაგებობების ტიპები უნდა აყოს, არამედ მთლიანად საცხოვრებელი კომპლექსი, ანუ კარ-მიდამო. კარ-მიდამოს დაგეგმარებისა და მოწყობის დასავლურქართული პრინციპები მნიშვნელოვნად, რიგ მომენტებში კი არსებითად განსხვავდება აღმოსავლურქართულისგან გინდა ბარში, გინდა მთაში.
საბოლოო ჯამში, შემეცნების მხრივაც და უშუალოდ პროცესის მხრივაც, ეს ყველაფერი ტურისტისთვის იმაზე გაცილებით საინტერესოც იქნება, ვიდრე მუზეუმებში ექსპონატების დათვალიერება და ამასთანავე, მას შეუქმნის საკმაოდ ნათელ წარმოდგენას ზოგადად ყოფით ეთნოკულტურაზეც და ქვეყანაზეც მთლიანობაში (ცხადია, ეს ტურისტი ტურის ფარგლებში ყველა კუთხეს ვერ ეწვევა და ვერ გაეცნობა იქაურობას. საამისოდ 2 თვე მაინც უნდა იყოს საქართველოში. და რომც ეწვიოს, პრაქტიკულად ვერსად ნახავს იმას, რაც შეიძლება ამ მუზეუმში ნახოს, რადგან ელემენტარულად, სანთლით უნდა ეძებო თუნდაც ლობზიკით ფიცარზე ორნამენტების ამომჭრელი, რადგან ოდასახლებს აღარავინ აშენებს და კაპიტალური სახლების აივნების მოაჯირებს კი, რკინის გისოსებისგან აკეთებენ).
ამას დაემატება კვების ობიოქტები ადგილზე (რესტორნები და ასე შემდეგ) - ეს ცალკე ფილოსოფიაა.
ამ ყველაფრის ეკონომიკური დასაბუთება, ანუ ბიზნეს გეგმის ფინანსური ნაწილი მე არ მაქვს, თუმცა, იდეის დონეზე კარგა ხნის წინ შევთავაზე მაგ მუზეუმს, მაგრამ დაინტერესება - ნული. დაინტერესების შემთხვევაში ეკონომიკურ დასაბუთებასაც შეუდგებოდა კაცი. ახლა კი, მხოლოდ ის შემიძლეია ვთაქვა მოკლედ, რაც ზემოთ დავწერე
