აი ავიღოთ რადიომიმღები, მას აქვს რამდენიმე აუცილებელი შემადგენელი ნაწილი: ანტენა, ინდუქტივობის კოჭა, ცვლადი ტევადობის კონდენსატორი, დიოდი, ტრიოდი/ტრანზისტორი, რეზისტორი და ბოლოს დინამიკი. რადიომიმღებს შეუძლია მიიღოს გარკვეული სიხშირის რადიოტალღა და საბოლოო ჯამში გარდაქმნას ის ბგერად, მხოლოდ და მხოლოდ ესაა მისი დანიშნულება და ამ ფუნქციას ის ასრულებს მისი ზემოთჩამოთვლილი კონსტრუქციული ელემენტებისგან აგებული სისტემიდან გამომდინარე. მას სხვა არაფრის კეთება არ შეუძლია.
კომპიუტერი ცოტა სხვა საქმეა, მასშიც არის თითქმის იგივე ელექტრონული დეტალები, ოღონდ გაცილებით უფრო დიდი რაოდენობით, მაგრამ ერთი გარემოება მნიშვნელოვნად განასხვავებს მას რადიომიმღებისგან: კომპიუტერს საფუნქციოდ აუცილებლად ესაჭიროება პროგრამა რომელიც წარმოადგენს ბრძანებების ერთობლიობას, მის გარეშე კომპიუტერი უბრალოდ ჯართის გროვაა და მეტი არაფერი.
შეკითხვა: ადამიანის ტვინი ამ ორი მოწყობილობიდან რომლის დაახლოებითი ანალოგია შეიძლება იყოს? ცხადია არა რადიომიმღების, რადგან მაშინ ტვინი მხოლოდ იმ საქმეს უნდა აკეთებდეს რასაც მისი აგებულება/ანატომია უკარნახებს და ეს კი ასე არ არის (ავხსნი-ადამიანს თავში ალბათ ყველანაირი აზრი შეუძლია მოუვიდეს, ყველაფრის გაკეთება შეიძლება მოუნდეს. ჰგავს კი ადამიანი ტვინის ასეთი თავისუფლება რადიომიმღებს რომელიც მხოლოდ ერთ საქმეს აკეთებს? არა მგონია), მაგრამ სავარაუდოდ არც კომპიუტერის, რატომ?
რადიომიმღებს/კომპიუტერს და ადამიანის ტვინს თითქოს ბევრი საერთო აქვს, ორივეში არის გამტარები (კომპიუტერში მავთულები, ხოლო ტვინში ნეირონების აქსონები) რომლებშიც გადის ელექტრული იმპულსები და სწორედ ეს იმპულსები განაპირობებენ ორივეს ფუნქციონირებას. მაგრამ ადამიანს აქვს ცნობიერება, ადამიანს შეუძლია გააცნობიეროს და მიხვდეს/გაიგოს/ჩაწვდეს/“მოტვინოს“ რომ ის ადამიანია, მაგრამ ძალიან საეჭვოა კომპიუტერი „ხვდებოდეს“ და „აცნობიერებდეს“ თავის კომპიუტერობას (მით უფრო წარმოუდგენელია რომ რადიო აცნობიერებდეს მის „რადიოობას“). ის მხოლოდ მექანიკურად/ელექტრულად (ეს ორი რამ ერთმანეთს არ ეწინააღმდეგება, რადგან ნებისმიერ გამტარში ელექტრონების მოძრაობა სწორედ რომ წმინდა მექანიკურია, ოღონდ ელექტრული ველით გამოწვეული) ასრულებს იმ სამუშაოს რაც მის პროგრამაშია ჩაწერილი, მაგრამ მას პროგრამის იქით არაფრის კეთება არ შეუძლია. აი ვთქვათ რომ ავაგოთ ისეთი კომპიუტერი სადაც იქნება 100 მილიარდი ნეირონის, 1 ტრილიონი გლიური უჯრედის და მათი წარმოუდგენლად ბევრი (1000 ტრილიონის თუ ეს რიცხვი სწორად მახსოვს) შეერთების სრული ანალოგია მაშინ ასეთ კომპიუტერს ცნობიერება ექნება ვითომ? მე ეს რაღაც არა მგონია და საერთოდაც კომპიუტერისათვის ცნობიერების ქონა ხომ არც არის კონსტრუქტორების მიერ გათვალისწინებული და ამიტომ კომპიუტერს ცნობიერება არ უნდა ჰქონდეს. სწორედ ასევე ავტომობილს არ შეუძლია „აღიქვას“ რომ ის ავტომობილია, მან არაფერი „იცის“ მის ავტომობილობაზე, თუმცა მის ფუნქციებს (არა მხოლოდ გადაადგილებას, ავტომობილში ყოფნისას ჩვენ შეგვიძლია მოვუსმინოთ მუსიკას, ავტომობილს შეუძლია საქარე მინის გაწმენდა, მასში შეიძლება ტემპერატურის აწევა და დაწევა და ა.შ. და ა.შ.) კი მშვენივრად ასრულებს.
აქედან გამომდინარე ადამიანის ტვინი მთლად არც კომპიუტერის ანალოგი უნდა იყოს, რაღაც კიდევ მეტია მასში, არსებითად განსხვავებული და მნიშვნელოვანი. ჯერ უნდა გავიგოთ სად არის ჩაწერილი ტვინის „პროგრამა“ (ასეთი რამ ნამდვილად უნდა არსებობდეს რომ ტვინი სულ ცოტა კომპიუტერის ანალოგი მაინც იყოს და არ იყოს მხოლოდ რადიომიმღების დონეზე) და არის თუ არა იგი მუდმივი. იქნებ უპირობო და პირობითი რეფლექსებია ეს პროგრამა?
ანუ მთავარი საკითხი-რა ქმნის ცნობიერებას? საერთოდ მე მგონია, რომ ტვინის ფუნქციონირება ეს ერთია, ხოლო ცნობიერება კი მეორე. ანუ ტვინის ფუნქციონირება ესაა ბიოქიმიური რეაქციების და ელექტრული სიგნალების ერთობლიობა, ხოლო ცნობიერება ესაა ყოველივე ამის გაცნობიერება/გააზრება და იმის ცოდნა რომ მე/შენ (ვ)არსებობ. მაგრამ ასეთ მსჯელობას მგონი ეწინააღმდეგება შემდეგი გარემოება:
ყველამ ვიცით რომ ადამიანი არაა ერთადერთი ცოცხალი ორგანიზმი ამ პლანეტაზე რადგან სხვა სახეობებიც (ცხოველებზეა საუბარი) ბლომად არსებობენ. საინტერესოა, რა დონეზე იწყება ცნობიერება? ცხადია, ბაქტერიას არ ექნება ცნობიერება, მაგრამ ექნება თუ არა იგი მაგალითად ზვიგენს? ანუ ზვიგენი უფრო ნათლად აცნობიერებს თავის ზვიგენობას თუ ადამიანი თავის ადამიანობას? ანუ ცნობიერების დონე/ხარისხი მაღლა იწევს ორგანიზმის აგებულების გართულების შესაბამისად თუ ეს დონე ერთნაირია ყველგან? მე ერთნაირი წარმოუდგენელი მგონია რომ იყოს, მაგრამ მეორეს მხრივ, თუკი გენური ინჟინერიით ზეადამიანს გამოვიყვანთ (ანუ ვთქვათ მას უფრო მეტი გენი ექნება რომელიც ტვინის განვითარებაზეა პასუხისმგებელი ვიდრე ადამიანს აქვს) მაშინ მას ხომ ჩვენზე უკეთესი ცნობიერება უნდა ჰქონდეს, ანუ რა გამოდის ასეთი არსება სამყაროს უფრო ნათლად აღიქვამს და უფრო ნათლად მიხვდება რომ ის ზეადამიანია ვიდრე ჩვენ აღვიქვამთ ჩვენს ადამიანობას?
ცნობიერების კვლევის საკითხში მე ძალიან მომეწონა დოკუმენტური ფილმი “Through the Wormhole” (მეორე სეზონი, ეპიზოდი 5 სახელად "Is There a Sixth Sense?") სადაც მოთხრობილია ადამიანის ცნობიერება თუ რა გავლენს ახდენს ე.წ. შემთხვევითი რიცხვების გენერატორის მუშაობაზე რაც კერძოდ გამოიხატებოდა ადამიანის აზროვნების განსაკუთრებულად დაძაბვის შემთხვევაში ამ გენერატორის მიერ არაშემთხვევითი რიცხვების წარმოშობაში და ჩვენებაში. ეს რომ ვნახე ძალიან გამეხარდა და სრულიად ფანტასტიკური აზრები დამებადა თავში.
ჯერ ერთი ეს მეთოდი შეგვაძლებინებდა რომ დაგვედგინა სიკვდილის მერე ცნობიერება არსებობს თუ არა. საამისოდ ჩვენ „ხათრიანი“ მკვდარი დაგვჭირდებოდა, ანუ ისეთი ადამიანი რომელიც მოგვცემდა უფლებას რომ ასეთი გენერატორი ფიზიკურად მასთან ახლოს ყოფილიყო მისი სიკვდილის დროს და იქნებ სიკვდილის მომენტში დაეფიქსირებინა ამ ხელსაწყოს ამ შემთხვევითი რიცხვების სერიიდან რაიმე მნიშვნელოვანი, ჩვეულებრივზე მეტი გადახრა? და მით უმეტეს თუკი ასეთი გენერატორი დააფიქსირებდა არაშემთხვევით რიცხვებს სიკვდილის მერე ეს ნამდვილად იმის მანიშნებელი იქნებოდა რომ ამ კაცის მოხეტიალე სული (ანუ რაც აშკარად იგივეა რაც ცნობიერება) ახდენს ზეგავლენას ამ გენერატორზე, ოღონდ ეს იმ შემთხვევაში თუ ამ კაცის სული კარგ ხასიათზე იქნებოდა რომ მონაწილეობა მიეღო ამ ექსპერიმენტში სიკვდილის შემდეგ
ასევე შესაძლებელი იქნებოდა სპეციალური მუზარადის შექმნა რომელშიც მრავალი ასეთი გენერატორი იქნებოდა დამონტაჟებული და რომელიც შეგვაძლებინებდა გამოგვერკვია თუ ტვინის რომელი ნაწილი იქნებოდა ასეთ გადახრებზე პასუხისმგებელი, ანუ ცნობიერება ტვინის რომელ ნაწილშია უფრო განთავსებული.
ასევე ეს მიდგომა შეგვაძლებინებდა ამ გადახრის რაოდენობრივი კანონი და ფორმულა გამოგვეყვანა. მაგალითად, თუ გადახრა რიცხობრივად რაღაცის ტოლია მაშინ უნდა დავაკვირდეთ ტვინსა და ამ გენერატორს შორის რა მანძილია და მერე ეს მანძილი შევცვალოთ იმისათვის რომ გავიგოთ ეს რა გავლენას ახდენს რიცხვების გადახრაზე, ანუ რაზეა დამოკიდებული ეს გადახრა, მანძილზე თუ მის კვადრატზე?
მაგრამ სამწუხაროდ როგორც მე სხვადასხვა ფორუმებზე ძრომიალის შედეგად დავადგინე ეს ამბავი არ ყოფილა მართალი, ანუ ცოტა არ იყოს ფსევდომეცნიერების სუნი ასდის ამ ყველაფერს და საბოლოო ჯამში არ არის სარწმუნო ის რომ ცნობიერებას შეუძლია ასეთი ტიპის გენერატორზე ზემოქმედება.
ერთი, დღეისთვის ნაკლებადრეალური საშუალება ცნობიერების რაობის საკითხის გასარკვევად არის ის რომ ცნობიერება/მეხსიერება უნდა გადაკოპირდეს ტვინიდან კომპიუტერში, ხოლო მერე ამ ტვინის პატრონი კლინიკურ სიკვდილში უნდა გავიდეს დროებით. ამ დროს ხომ ცნობიერება ითიშება (მგონი), მაგრამ მერე ეს კაცი გონს უნდა მოიყვანონ და უნდა გამოვკითხოთ ამ პერიოდის განმავლობაში საკუთარ ცნობიერებას ორად აღიქვამდა თუ ერთად, ანუ სად „იყო“ ამ დროს იგი, კომპიუტერში თუ სადმე სხვაგან კიდევ?
და საერთოდ, თუ ცნობიერებას ტვინიდან კომპიუტერში გადავაკოპირებთ მაშინ სად იქნება ამ ადამიანის ცნობიერება, ტვინშიც და კომპიუტერშიც ერთდროულად? მაქსიმუმ რამდენ კომპიუტერში შეიძლება ცნობიერება იყოს გადაკოპირებული? ძალიან ბევრში თუ იქნება მაშინ ამ კაცს თავგზა არ აერევა მისი ერთდროული „მრავალარსობის“ გამო?
ცოტა გრძელი თემა კი გამომივიდა, რას ფიქრობთ ამ საკითხზე?
)...
ცნობიერია ის ცხოველი რომელსაც საკუთარი თავის აღქმის უნარი გააჩნია
მიფიქრია ამაზე, შეიძლება ითქვას ხშირად ''ვფანტაზიორობ'' ამ თემაზე ალბათ იმიტომ რომ არსებული მატერიალური რეალობა არ მაკმაყოფილებს და უფრო მეტი მსურს შეეძლოს მატერიას მაგრამ რაციონალურობის ფარგლებს იქეთ ვერ ვაბიჯებ გაბედულად 
სათანადოდ ვერ აფასებ შენ მაიმუნებს... დაფიქსირებულია როდესაც მაიმუნი იტყუებოდა და სხვა ცხოველს აბრალებდა ჩადენილ "დანაშაულს" ასევე ფულის კონცეფცია როცა დაამკვიდრეს მაიმუნებში მამრები სექსში იხდიდნენ ფულს და მრავალი სახის ექსპერიმენტია სადაც სხვადასხვა საინტერესო თვისებები გამოავლინეს
არვიცოდი ამ დილეიდ ექსპერიმენტის შესახებ... ასეთი რამ თუ არსებობს ნეტა რატომ არ შემხვედრია აქამდე
მოწოდების სიმაღლეზე ხარ
მაგრამ ხო გეუბნებით, გასაგებია თქვენი პოზიცია და ეგრე თუ ნაკლებად გეშინიათ სიკვდილის არ არი პრობლემა, გჯეროდეთ 
) თქვენი ფანტაზიების ბუშტი გაქვთ შექმნილი რომელშიც ცხოვრობთ, სადაც ცნობიერება კვანტურია, ლენინი ანტიქრისტეა, 2000 წლის წინ (სავარაუდოდ) მცხოვრები ებრაელი დურგალი ღმერთია და სხვა ზღაპრები კიდე. და ისევ გავიმეორებ, არავინ გიშლით მაგას. და ვერც დაგიშლით. თქვენი პიროვნების ნაწილია უკვე ეგ წარმოსახვითი სამყარო და რაც მთავარია გეხმარებათ ყველასთვის გარდაუვალ ფაქტს უფრო მარტივად შეეგუოთ.
