© Invision Power Services (http://www.invisionpower.com)
| Printable Version of Topic
Click here to view this topic in its original format |
| თბილისის ფორუმი > საზოგადოებრივი მეცნიერებები > -ევი სუფიქსი |
| Posted by: ალევარი 30 Jul 2020, 01:25 |
| აჰა რამდენიმე ტოპონიმი საქართველოში, ძირითადად სოფლები, -ევი სუფიქსით. ნა- ან სა- რომ აქვს ამავდროულად თავში დართული გასაგებია რაცაა. მაგათ გარდა ვამბობ. ხშირად აუხსნელი სახელებია. ბევრია ქართლში ტირიფონის ვაკეზე თუმცა სხვაგანაც გვხვდება. ძველი ქართველურია? აგრეთვე -ავი სუფიქსიც მაინტერესებს. ზოგიერთი: ქართლში უწლევი, ფლევი, ალევი, ავლევი, ავნევი, დისევი, კნოლევი, ღვლევი, არცევი, ძეგლევი... ამლევი, ღვევი, იკვნევი, ბობნევი იმერეთში და რაჭაში ბეღლევი, მერჯევი, პერევი, ჭოლევი, ვაჭევი, ბჟინევი, მერევი, მღვიმევი, ვაშლევი, კვესრევი, ხუნევი, ველევი, ბეთლევი, ხოტევი, ონჭევი, ჭიბრევი, კახეთში და თიანეთში გირევი, ქუშხევი, სამეგრელოში ჯოლევი, ყულევი ავი სუფიქსი: თელავი, მანავი, ბოდავი, სწროფავი. ნენავი არის ნატაძრალი დიღმის ხევში ძველ ვეძისთან. არაფერი იძებნება ინტერნეტში სურათების გარდა თუ რამე იცით მასზე დაწერეთ. მადლობა. ბოდიში, თუ თქვენი სოფელი გამორჩა, მაგრა მეზარება |
| Posted by: ვარაზვაჩე 30 Jul 2020, 23:48 |
| ალევარი ზუსტ განმარტებას ვერ იძლევიან. ფართო გავრცელების გამო, იმაზე თანხმდებიან რომ საერთო ქართველური სუფიქსია. დასაშვებია მრავლობითობის გამომხატველი სუფიქსი იყოს, -ებ, -ეფ-ის ანალოგიური. (შეადარე ნატანები). -ავ სუფიქსი უფრო -იანის სემანტიკური შესატყვისი უნდა იყოს (მანავი, ზანავი) არქაული ჩანს -ომ სუფიქსიც: ბორჯომი, წრომი, თორთომი, ბათომი, ცხომი. |
| Posted by: RexxaR 31 Jul 2020, 15:49 | ||||||
ერთი თურქულია მეორე ბერძნული. არქაული არაფერია აქ |
| Posted by: Dehumanizer 31 Jul 2020, 15:59 | ||
ვარაზვაჩე
ომი არ არის.. სუფიქსია "მი" ილემი, ძარწემი, გრემი, |
| Posted by: Geronti 31 Jul 2020, 17:09 |
| ალევარი ერთ წიგნში ვნახე მაგის შესახებ: §5. ტოპონიმებში გამოვლენილი ფონეტიკური პროცესების განხილვა ორმხრივ იმსახურებს ყურადღებას. ჯერ ერთი, ტოპონიმებში სრულად აისახება ხოლმე დიალექტური თავისებურებანი და ამ თვალსაზრისით ტოპონიმები სათანადო მასალას წარმოადგენენ კილოების ენათმეცნიერული შესწავლისათვის. გარდა ამისა, ტოპონიმებში გამოვლენილი ფონეტიკური პროცესები ერთ–ერთი ანგარიშგასაწევი წყაროა ისტორიული დიალექტოლოგიისა და, საერთოდ, ენის ისტორიისათვის. მარტო ის ფაქტი, რომ დასავლეთ საქართველოში ზოგიერთი ტოპონიმი გვიმოწმებს ვა → ო მონაცვლეობას, ე.ი. ფონეტიკურ მოვლენას, რომელიც არ არის დამახასიათებელი ამ რეგიონის თანამედროვე დიალექტებისათვის, მრავლისმეტყველია და ისტორიული თვალსაზრისით მნიშვნელოვანი: საზორ–ე || სა–ზვარ–ე, სა–მღორა–ულ–ი || სა–მღვარა–ულ–ი (ზემოიმერეთში), ღორწყალ–ი || ღვარწყალ–ი (რაჭაში) და ა.შ. ამ რიგისაა მრავლობითი რიცხვის ფორმანტების –ებ : –ევ მონაცვლეობაც. სწორედ ტოპონიმების განხილვის საფუძველზე ასკვნის ა. შანიძე, რომ ისტორიულად მოიძევებოდა ქართული ენის კილო, სადაც მრავლობითი რიცხვის ფორმები –ევ სუფიქსით იწარმოებოდა: ვაშლ–ევ–ი, ძეგლ–ევ–ი და მისთ. http://kartvelologybooks.tsu.ge/uploads/book/60.pdf ბ. ჯორბენაძე ტოპონიმთა კლასიფიკაციისათვის გვ 3. |
| Posted by: ვარაზვაჩე 31 Jul 2020, 23:15 | ||
Dehumanizer
მი-ში ი ბრუნვუს ნიშანია, მაშ -მ ყოფილა სუფიქსი, რაც, რა საკვირველია, სწორი არაა. ტოპონიმებში: წრომი, ბორჯომი, ღორჯომი, თორთომი, დიღომი, ბათომი, ცხომი სუფიქსებია -ომ. |
| Posted by: ალევარი 4 Aug 2020, 02:06 |
| მადლობა გამოხმაურებისთვის. ესეც ნახეთ 151-ე გვ. https://www.bsu.ge/text_files/ge_file_3186_2.pdf ................... |
| Posted by: მნაცაკანა 6 Aug 2020, 23:06 | ||
| ყოველთვის ერთი მნიშვნელობის არ ჩანს. რიონის შუა წელიდან არაგვამდე ტოპონიმებში მაგ სუფიქსს აკაკი შანიძემ მიაქცია ყურადღება და ჩათვალა, რომ ეგაა ნაკვალევი, მისივე თქმით, მარგული კილოსი (თუ ენისა). რადგან ძველი არგვეთის ტერიტორიაზეა ყველაზე ხშირი და იქაურებს მარგველები ერქვათ. ეგეც აღნიშნა, რომ მეგრულთან ახლოს უნდა მდგარიყო ფონეტიკურადო. http://textcorpora.tsu.ge/books/details/bf372fc4-0559-4b54-a70b-77435d261804 http://textcorpora.tsu.ge/books/download/24fa1332-3ec1-4516-8568-98f4e5a31abe
|
| Posted by: RexxaR 6 Aug 2020, 23:36 |
| მნაცაკანა გაუმარჯოს. ქართველი ერი რამდენი წლის არის? ქართველების ეთნოგენეზი 20,000 წლის წინ დაიწყო? |
| Posted by: მნაცაკანა 7 Aug 2020, 06:21 | ||
RexxaR
7 თვის არის და 3 თვის წინ დაიწყო. უფრო ზუსტი პასუხი ფანტასტიკოსებს სთხოვეთ. |
| Posted by: ვარაზვაჩე 7 Aug 2020, 10:28 |
| მნაცაკანა ვახ, გამიხარდებახოლმე, განათლებული ხალხი რომ ბრუნდება ფორუმზე. |
| Posted by: Dehumanizer 7 Aug 2020, 10:50 | ||
RexxaR
ქართველების ეთნოგენეზის საწყისად ალბათ უნდა ჩავთვალოთ, როცა პროტო-ქართველური გამოეყო მის უახლოეს მონათესავე ენას მაგრამ არც ამ მოვლენის თარიღი ვიცით და არც ის დანამდვილებით თუ რომელი ენათა ჯგუფი თუ ოჯახია ჩვენი უახლოესი ნათესავი |
| Posted by: RexxaR 7 Aug 2020, 11:01 |
| მნაცაკანა Dehumanizer საწრუბლიას მღვიმეში აღმოჩნდა მუმიფიცირებული გვამები, 13 000 წლის წინადელი. რადგან 20 000 წლის წინ მოხდა დიდი გამყინვარება, დიდ და მცირე კავკასიონსშორის გამოიკეტა ადამიანთა ჯგუფი, იზოლირებულად, და ამ ადამიანთა ჯგუფის შთამომაბვალია ეს 13 000 წლის წინადელია დამიანი. ამ ჯგუფმა მინიმუმ 10 000 წელი იზოლირებულად იცხოვრეს. რადგან გვამები მუმიფიცირებული იყო, შესაძლებელი გახდა გენეტიკური ანალიზი ჩატარებულიყო. და რა აჩვენა ამ ანალიზმა? ის რომ მოცემული ადამიანების გენეტიკა უწყვეტად გრძელდება დღემდე. ანუ არ იყო გენეტიკური ჩიხი.( ჩიხური მდგომარეობის არა ერთი შემთხვევაა) ანუ გამოდის რომ ეს ადამიანთა ჯგუფი მოგვიანებით საფუძველს უყრის ქართველური წარმომავლობის ხალხს. შულავერის და მტკვარ არაქსის კულტურას, როლიდანაც შემდგომში ყალიბდება ქართველი ერი. ანუ უკუ თვლით რომ წავიდეთ, ქართველი ერი --- პროტო ქართულის ტომები---მტკვარ არაქსის მოსახლეობა---შულავერი--- საწრუბლიას მღვიმის ადამიანი---20 000 წლის წინ კავკასიის ტერიტორიაზე გამოკეტილი ადამიანთა ჯგუფი. ანუ 20 000 წელი ერთ კონკრეტულ რეგიონში ცხოვრების ისტორია. |
| Posted by: Dehumanizer 7 Aug 2020, 11:10 |
| RexxaR ეგ კი, მაგრამ გვამები არ ლაპარაკობენ გენეტიკური უწყვეტობა მხოლოდ ირიბი არგუმენტი თუ იქნება ლინგვისტურ დისკუსიაში შესაძლოა ასეა და გარკვეული ალბათობით ასეა, მაგრამ ჩემი აზრით ამ მიგნების საფუძველზე ენათმეცნიერების არც ერთ სახელმძღვანელოში არ დაიწერება, რომ პროტო-ქართველურის ფორმირება მოხდა სამხეთ კავკასიაში 13 000 წლის წინ |
| Posted by: Kakha.G 7 Aug 2020, 12:29 |
| ინდოევროპული სუბსტრატის მიხედვით საერთო ქართველურში 5000 წ წინ 1პროტოქართველები უკვე მკაფიოდ ინდივიდუალური ხალხი იყო და კლიმოვს თუ დავუჯერებთ ქართველური არეალი იყო ძაან კომპაქტური ანუ სხვა ხალხთან არ შერეული |
| Posted by: Dehumanizer 7 Aug 2020, 12:42 | ||
Kakha.G
ისე ეგეთი უფრო კოლხეთი გამოდის... ორი მხრივ (ზღვა და კავკასიონი) გაუვალი საზღვარი და ნახევარრკალი ლიხი-მესხეთის-აჭარა/გურიის ქედები.. როლის არამშვიდობიან გადალახვას გარკვეული სახელწიფოებრიობის და მნიშვნელოვანი სამხედრო პოტენციალის ძალა თუ შეძლებდა |
| Posted by: Kakha.G 7 Aug 2020, 13:26 |
| Dehumanizer კლიმოვი უარყოფდა ინდოევროპულ სუბსტრატს ქართველურში (ქართულ ინდოევროპულის ძველ ნათესაობას იზიარებდა) ხოლო ადიღეურ სუბსტრატს სვანურში გვიანდელ სუპერსტრატად თვლიდა ქართლი არის რეგიონი სადაც არ არსებობს არაქართული ტოპონიმიკა თან თუ ჰიდრონიმებს ავიღებთ ქართლის ჰიდრონიმები ბევრად ძველი იერისაა ვიდრე დას.საქართველოსი |
| Posted by: Dehumanizer 7 Aug 2020, 16:12 | ||
Kakha.G
ლაიხვის თუ არ ვცდები ნახურად იხსნება იგივე მტკვარის ეტიმოლოგიაც ზანური ტკუარუა-თი |
| Posted by: Kakha.G 7 Aug 2020, 16:20 |
| Dehumanizer ჰო ლიახვი, ლიახვის ზემო წელი. არაგვი და არაგვის ხეობა გამონაკლისია, ანუ ყობანური კულტურის არეალი. მტკვარი ეტიმოლოგიურად კავშირშია კოლასთან |
| Posted by: ereklebarv 7 Aug 2020, 16:35 |
| ჩემი აზრით(სრულიად არამეცნიერული დაკვირვებაა) ყველა ჰიდრონიმი რომელიც რამენაირად იხსნება გვიანდელია. ძველი ხალხი უბრალოდ არქმევდა ალბათ სახელს. მზე როგორ იხსნება? არ იხსნება. რასაც ხედავდა ყველას რაღაც დაარქვა. |
| Posted by: მნაცაკანა 7 Aug 2020, 17:30 | ||||||||
https://forum.ge/?showtopic=33583831&view=findpost&p=45221119
მაგრამ https://forum.ge/?showtopic=33583831&view=findpost&p=45223643
https://forum.ge/?showtopic=33583831&view=findpost&p=45326814
მტკვარი არ შეიძლება მტკნარს ნიშნამდეს? |
| Posted by: Kakha.G 7 Aug 2020, 18:12 | ||
მნაცაკანა
ანუ სხვა მდინარეები მტკნარი არ იყო? მტკვარი-მტკორი-კურიანი-კოლარძენე |
| Posted by: მნაცაკანა 7 Aug 2020, 22:40 | ||||
საწყისი სახე რა არის? კოლარძენე? რა ფონეტიკური კანონზომიერებით მივიღეთ მტკვარი? ღალიძგას რო ღელიპირი ჰქვიან, სხვა ღელეს ან მდინარეს ნაპირი არა ჰქონდა? თბილისს რომ ოდენ ქალაქს ეძახდნენ ხალხში, სხვა ქალაქები არ იყო ქართლ-კახეთში? ან კოსტანტინეპოლს - Πόλις-ს? პოლის = ქალაქი. მტკნარის პირვანდელი მნიშვნელობაა "მდინარი". ქართლის მთავარ მდინარეს რომ ქართლისვე ენაზე მდინარი რქმეოდა, ტეხავს? |
| Posted by: Kakha.G 7 Aug 2020, 23:29 |
| მნაცაკანა ამოსავალი ძირი არის კური-კოლა კურიანს კოლას ურარტები ეძახდენ, იანი ურატული ტოპონიმების მაწარმოებელია. მ თავსართი შეიძლება იმავე როლს თამაშობს რასაც მაჩაბელი ან მეგვიპტელი ანუ მტკვარი-კოლას მდინარე |