საიდან ავიყვანოთ ძაღლი
და აი, თქვენ მტკიცედ გადაწყვიტეთ ძაღლი ყიდვა,გადასაწყვეტი დარჩა მხოლოდ ის, საიდანაა უკეთსსი ძაღლის აყვანა. გირჩევთ, კარგად გაეცნოთ ყველა ვარიანტს და მხოლოდ შემდეგ გააკეთოთ არჩევანი.
ცხოველების ბაზრობა
ეს ვარიანტი ყველაზე სარისკოა_თქვენ ვერავინ მოგცემთ იმის გარანტიას, რომ ლეკვი ჯანმრთელი და ჯიშიანი აღმოჩნდება.
კარგი, ნორმალური ლეკვის ყიდვაცხ კი ასეთ ბაზრობებზე პრაქტიკულად შეუძლებელია. როგორც წესი, აქ ყიდიან არც თუ კარგ პირობებში დაბადებულ და გაზრდილ ლეკვებს, აუცრელებს და ხშირად ავადმყოფებს. თქვენ შესაძლოა ხელში შეგჩეთ ავადმყოფი და სერიოზული ნაკლის მქონე ან გამოუცნობი წარმოშობის ლაკვი, რომელიც საბოლოოდ, იქნებ სულაც არ აღმოჩნდეს იმ ჯიშის, რა ჯიშადაც შემოგატყუეს.
რა თქმა უნდა ლეკვების დაბალმა ფასმა და გამყიდველის მტკიცებამ, რომ ცხოველი ჯიშიანი და ჯანმრთელია გადაგაწყვეტინოთ მისი შეძენა, მაგრამ ლეკვის მკურნალობისათვის გაღებული შემდეგი ხარჯი, შესაძლოა, ბევრად აღემატებოდეს ლეკვის საფასურს. მისი არასწორი ხასიათის გამოსწორება კი კიდევ უფრო გაგიჭირდებათ.
გამოუცდელი მყიდველისათვის ძალიან რთულია განსაზღვროს როგორი გაიზრდება ფუმფულა გორგალი ალერსით რომ შეჰყურებს თვალებში. გამყიდველი ყველაფერს გეტყვით რასაც მოისურვებთ, მაგრამ ბაზრობაზე იმის რისკი, რომ ცრუ ინფორმაცია მოგაწოდონ საკმაოდ დიდია.
ბაზრობაზე ლეკვის ყიდვა მხოლოდ იმ შემთხვევაში ღირს, თუ მომავალ პატრონს შეუძლია პროფესიონალურად შეაფასოს შეესაბამება თუ არა ლეკვის გარეგნობა კონკრეტულ ჯიშს და ასაკს, განსაზღვროს, ჯანმრთელია თუ არა პატარა.
ამ მიზნით შეგიძლიათ ნაცნობი გამოცდილი მომშენებელი დაიხმაროთ, ოღონდ გაითვალისწინეთ, რომ ბაზრობებზე, როგორც წესი, დაუგეგმავი შეჯვარების შედეგად გაჩენილ ლეკვებს ყიდიან. მათ შეიძლება კარგი მშობლები კი ჰყავდეთ, მაგრამ არც საგვარეულო ნუსხა და არც რამე დოკუმენტი ასეთ ლეკვებს არ ექნებათ.
ზოომაღაზია.
არც ზოომაღაზიაა საუკეთესო ადგილი ლეკვის შესაძენად. ასეთი გზით გაყიდული ლეკვები, ძირითადად საეჭვო წარმოშობისანი არიან. მათზე არავინ ზრუნავს განსაკუთრებულად. თანაც, ზოომაღაზია ყოველთვის უმატებს ფასს. მათთვის ლეკვი არის საქონელი, რომელიც რაც შეიძლება მალე და სარფიანად უნდა გაყიდონ. მოგება კი მით უფრო მეტი იქნება, რაც უფრო ნაკლებს დახარჯავენ მის მოვლაში. ასეთ პირობებში კი ლეკვები ადვილად ავადობენ.
ვაჭრობის ასეთი სტრატეგია ძირითადად იმპულსურ მყიდველებზე არის გათვლილი.
პირადი განცხადებები:
ესეც პრაქტიკულად ისეთივე ლატარიაა, როგორც ლეკვის ბაზრობაზე ყიდვა, ოღონდ პირადი განცხადებით ლეკვის ყიდვისას უფრო მეტი შანსი გაქვთ ჯიშიანი და ჯანმრთელი ლაკვი შეგხვდეთ. განცხადებებს შორის შესაზლოა შეგხვდეთ პეტ-კლასის ლეკვები, რომლებსაც ძაღლსაშენბი ყიდიან. გამორიცხული არ არის, რომ ასეთ ლეკვს კარგი ექსტერიერი და საგვარეულო ნუსხა ჰქონდეს, ოღონდ მისი ფასი საკმაოდ მოკრძალებული იქნება.
განცხადებებს შორის შესაძლოა წააწყდეთ ე.ჭ. შემთხვევით მომშენებლებსაც.
შემთხვევითი მომშენებელიც ერთ-ერთი ცუდი არჩევანია. ჩვეულებრივ, ასეთ ადამიანს სულაც არ ჰყავს ჯიშის საუკეთესო წარმომადგენელი, მაგრამ შეჯვარება ძაღლის ”ჯანმრთელობის” გამო გადაწყვიტა, ან უბრალოდ იფიქრა, რომ კარგი იქნება, თუ ლეკვები ეყოლება, ბავშვების გასახარებლად ან ფულის გასაკეთებლად. ასეთი ადამიანისაგან აყვანილი ლეკვები, როგორც წესი, ცუდი ხარისხისანი არიან, რადგანაც პატრონს ცოტა რამ გაეგება ჯიშის ისტორიაზე, სტანდარტზე, კიდევ უფრო ცოტა რამ იცის ძაღლის სწორად შეჯვარებასა და მოვლაზე. მას ცუდათ ესმის პრობლემები, რომლებიც მოცემულ ჯიშთან არის დაკავშირებული.
ამოცანა, რომელსაც ის აყენებს არის ლეკვების გაჩენა და გაზრდა ყველაზე იაფად, შემდეგ კი მათი სწრაფად და სარფიანად გაყიდვა.
საინტერესოა აღნიშვნა, რომ ასეთი ლეკვები ხშირად იყიდებიან იმ ფასად, რომლის დადებასაც ბევრი კარგი რეპუტაციის მქონე ძაღლსაშენი ერიდება თავის ლეკვებზე.
ამიტომ, თუ ლეკვს პირადი განცხადებების საშუალებით ეძებთ, კარგად დაახარისხეთ ინფორმაცია და ყოველთვის შეამოწმეთ პირადად ყველაფერი, რასაც პატრონი გეტყვით.
თავისთავად, განცხადებებში გამყიდველები ცდილობენ ჩამოთვალონ ყველა ის ტიტული, რაც ოდესმე ლეკვების მშობლებს მიუღიათ და საუკეთესოდ დაახასიათონ ლეკვები.თუ თქვენ გულგრილი არ ხართ ტიტულების მიმართ, თხოვეთ, გაჩვენონ სერთიფიკატები, რომელბშიც ძაღლის სახელი იქნება ჩაწერილი კლუბის ბეჭდით დამოწმებული. მაინც და მაინც ნუ მიაქცევთ ყურადღებას ლეკვის მშობლების ტიტულებს. დღეს მათი ყიდვა თავისუფლადაა შესაძლებელი გამოფენაში მონაწილეობის გარეშეც კი. ყურადრება მიაქციეთ, რომელი ქვეყნის ჩემპიონია ძაღლი. დიდი განსხვავებაა საქართველოს ჩემპიონობასა და მაგ. დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონობას შორის.
ხშირად,განცხადებებში ვხვდებით სიტყვას ”ალიმენტური”, როგორც ლეკვის საუკეთესო დახასიათება. გახსოვდეთ, რომ სიტყვა ”ალიმენტური” სულაც არ გაძლევთ იმის გარანტიას, რომ ეს ლეკვი საუკეთესოა ნაყარში. მაშინაც კი თუ მან პირველი არჩევანის უპირატესობა გამოიყენა, ეს არ ნიშნავს, რომ ხვადის პატრონს აქვს საკმარისი ცოდნა და გამოცდილება იმსა, რომ საუკეთესო ლეკვი აირჩიოს.
ძაღლების თავშესაფარი
კიდევ ერთი ადგილი, საიდანაც ძაღლის აყვანაა შესაძლებელი ძაღლების თავშესაფარია. აქედან თქვენ შეგიძლიათ ძაღლი სრულიად უფასოდ აიყვანოთ, მაგრამ ამ დროს თქვენი ოთხფეხა მეგობრის საგამოფენო კარიერაზე და გამრავლებზე ფიქრი აღარ ღირს.
თავშესაფარში გაზრდილ ძაღლებს უსაზღვრო სიყვარულისა და ერთგულების უნარი გააძნიათ და აუცილებლად გახდებიან თქვენი საუკეთესო მეგობრები. თავშესაფრიდან ლეკვის აყვანით თქვენ არა მხოლოდ ახალ მეგობარს შეიძენთ, არამედ კეთილ საქმესაც გააკეთებთ.
თუ თქვენ არ გაქვთ გამოცდილება და გიჭირთ არჩევანის გაკეთება, დახმარებისათვის თავშესაფრის პერსონალს მიმართეთ. ისინი ხალისით მოგიყვებიან ყოველი ძაღლის შესახებ და სწორი არჩევანის გაკეთებაში დაგეხმარებიან.
ძაღლსაშენი ან კლუბი
თუ თქვენ გადაწყვიტეთ აიყვანოთ მკაცრად განსაზღვრული ჯიშის ძაღლი და თქვენთვის მნიშვნელოვანი, როგორი გაიზრდება ის, ან აპირებთ სერიოზულად მიიღოთ მონაწილეობა გამოფენებზში, ლეკვის შესაძენად ძაღლსაშენს მიმართეთ. მომშენებელთა უმეტესობას საკმაოდ ძვირად უღირთ თავიანთი რეტუტაცია და პრესტიჟი, ამიტომ კლუბში ან ძაღლსაშენში ლეკვის შეძენა ყველაზე საიმედო ვარიანტია. ძაღლსაშენის ლეკვებს ყოველთვის აქვთ დოკუმენტების სრული კრებული, არიან აცრილები, შეესაბამებიან ჯიშის სტანდარტს. უნდა აღინიშნოს, რომ ძაღლსაშენებში ლეკვების ფასი საკმაოდ მაღალია.
მზად იყავით ”დაკითხვისთვის”, რომელსაც მომშენებელი ჩაგიტარებთ. ისინი ასე ხომ ღელავენ ლეკვების მომავალზე. მომშენებლები ყოველთვის მზად არიან მხარი დაუჭირონ დამწყებს. ყოველთვის გულდასმით შეგირჩევენ ლეკვს, რომელიც სრულად დააკმაყოფილებს თქვენს მოთხოვნებს და შესაძლოა, რეკომენდაციებიც მოგცენ მისი აღზრდისა და მოვლის შესახებ. მომშენებელი გაყიდვის შემდეგაც არ ტოვებს ლეკვს, ის ეხმარება პატრონს კონსულტაციებით, ხანდახან იწვევს გამოფენებზე, აწყობს წვრთნის კურსს, ყურადღებას აქცევს, რომ ლეკვი თავის დროზე აიცრას და ა.შ.
გარდა ამისა, დიდ ძაღლსაშენებში თქვენ საშუალება გექნებათ ნახოთ ლეკვის მშობლები, რაც უფრო კარგად შეგიქმნით წარმოდგენას, როგორი გაიზრდება თქვენი პატარა.თქვენ შეგეძლებათ ნახოთ ყველა ლეკვი ერთად და ცალ ცალკე, ეთამაშოთ მოწონებულ პატარას და მოინახულოთ ის რამდენჯერმე.
ასეთ ძაღლსაშენებში ძაღლების შეჯვარებით პროფესიონალები არიან დაკავებულები. ისინი გულდასმით არჩევენ კომბინაციებს, რათა საუკეთესო შთამომავლობა მიიღონ. ისინი მზად არიან პასუხი აგონ ყოველ ლეკვზე.
ოღონდ არ იჩქაროთ ლეკვის ყიდვა პირველივე ძაღლსაშენში,რომელსაც მოინახულებთ. ყველა ძაღლსაშენის სხვადსხვა დონისაა და მათ მიერ გაზრდილი ლეკვებიც სხვადასხვა ხარისხისაა. მომშენებლები ადამიანები არიან და მათაც მოსდით შეცდომები. ამიტომ, თუ თქვენ მტკიცედ გაქვთ გადაწყვეტილი აიყვანოთ განსაზღვრული პარამეტრების მქონე ლეკვი, ნუ შემოიფარგლებით ერთი ძაღლსაშენით. მიდით სხვადასხვა ადგილას, შეადარეთ ლეკვები, წაიკითხეთ გამოხმაურებები კონკრეტულ მომშენებელზე და მხოლოდ შემდეგ გადაწყვიტეთ რომელ ლეკვს აიყვანთ.
არ იჩქაროთ ლეკვის აყვანა პირველივე ნაყარიდან. კარგი ძაღლის მოძებნას შესაზლოა, თვეები დასჭირდეს. გაეცანით ჯიშს, დიდ ყურადღება მიაქციეთ ძუებს, რადგანაც სწორედ დედის ხაზით გადადის კონსტიტუციური ტიპი. თანაც, კარგ ძუს ნორმალური მომშენებელი არასოდეს შეაჯვარებს ცუდ ხვადს. ხშირად, პირიქით აკეთებენ. ოღონდ გაითვალისწინეთ, რომ ცუდი ძუსგან ლეკვები არასოდეს იყიდოთ.
თუ თქვენ ყიდულობთ2 თვეზე მეტი ასაკის ლეკვს კარგი მომშენებელი აუცილებლად მოგცემთ ლეკვის ვეტერინარულ პასპორტს ჩატარებული აცრების აღნიშვნებით და ინფორმაციას ელექტრონულ ჩიპზე, თუ ლეკვს ის აქვს. აუცილებლად კითხეთ მომშენებელს, რას აჭმევდა ლეკვებს, ბოლო დეჰელმინტაციის ვადა.
ყველა ლეკვი არ არის გამოფენებისა და საწვრთნელი მოედნების მომავალი ვარსკვლავი, ამიტომ კარგ მომშენებელს ერთი ნაყარის ლეკვებზე სხვადასხვა ფასი აქვს. დაუსვით მომშენებელს რაც შეიძლება მეტი კითხვა. უნდა შეშფოთდეთ, თუ მას არ შეუძლია გიპასუხოთ იმაზე, თუ კიდევ რომელი ძაღლსაშენია დაკავებული კონკრეტული ჯიშის მოშენებით ჩვენს ქვეყანაში და მის საზღვრებს გარეთ. იმაზე, თუ რომელი ხაზის გამრავლებით არიან ისინი დაკავებულები, მათ ღირსებასა თუ ნაკლოვანებებზე. მომშენებელმა, რომლის მიზანი მაღალი კლასისიძაღლების გამრავლებაა, ყოველთვის იცის ჯიშის მდგომარეობის შესახებ საკუთარ ქვეყავაშიც და მის ფარგლებს გარეთაც. ჰკითხეთ მომშენებელს, რატომ აირჩია გასამრავლებლად
სწორედ ეს ძუ, ლეკვების შესაძლო ნაკლის შესახებ აღნიშნულ ნაყარში, ნამდვილი მომშენებელი ყოველთვის გულწრფელად გიპასუხებთ ყველა თქვენს კითხვაზე.
* * *
როგორ ავირჩიოთ ლეკვი:
ყველა ჩვენგანი ადრე თუ გვიან აწყდება ამ პრობლემას. ლეკვის არჩევა განსაკუთრებით რთულია ახალბედებისათვის, რომლებსაც პირველად სურთ ძაღლის შეძენა.
პირველ რიგში ვთქვათ ის, თუ რა არ უნდა გავაკეთოთ ლეკვის ყიდვისას:
1.არ იყიდოთ იქ, სადაც უფრო იაფია.
გამოუცდელი მყიდველისათვის, რომელსაც არ აქვს საკმარისი ცოდნა კონკრეტულ ჯიშზე, დიდი ცდუნებაა ლეკვის არჩევის კრიტერიუმად ფასი გამოიყენოს.თითქოს ყველაფერი მარტივია: სადაც უფრო იაფია, იქ იყიდი. მაგრამ სწორედ ასე შეძენის შემდეგ იწყება სერიოზული პრობლემები.
ძაღლი ცოცხალი ორგანიზმი და ინდივიდუალური არსებაა. ყოველი ძაღლი, ყოველი ლეკვი უნიკალურია. იმისათვის, რომ კარგი არჩევანი გავაკეთოთ, სწორედ ამ უნიკალურობის შეფასებაა საჭირო და არა_ფასის.
ერთ-ერთ კინოლოგიურ ჟურნალში ნათქვამია, რომ ნორმალური ლეკვის გაზრდისათვის მომშენებელი 45 დღის განმავლობაში მინიმუმ 300$-ს ხარჯავს. ამაში შედის შეჯვარების, დოკუმენტების გაფორმების, კარგი საკვების, მინერალური დანამატების, ვეტერინერის მომსახურების, აცრების საფასური. ლეკვის თვითღირებულებას მომშენებელი თავის მოგებას ამატებს: ლეკვების გაზრდა ხომ ტიტანური შრომაა.
თავად დაფიქრდით: თუ თქვენ შემოგთავაზეს ლეკვი 300 $-ზე უფრო იაფად ან სულ ოდნავ ძვირად, გამოდის, რომ მომშენებელმა რაღაცას ეკონომია გაუკეთა. უფრო ხშირად_საკვებს. ეს ფაქტი კი აუცილებლად აისახება თქვენი მომავალი ძაღლის ჯანმრთელობაზე. ლეკვის კვებაში დაშვებულ შეცდომებს უკვე ვეღარავინ გამოასწორებს,
2.არ იყიდოთ ტიტულების გამო
ბევრი ახალბედა ლეკვს მისი მშობლების ტიტულების გამო ყიდულობს. განცხადებებში ხშირად წავაწყდებით, რომ ლეკვის წინაპრები_ქვეყნის ჩემპიონები და ინტერჩემპიონები არიან, შეიძლება სადღაც მსოფლიო ჩემპიონიც გამოერიოს... თავბრუც კი დაგეხვევა ამდენი ტიტულებისგან... მაგრამ რეალურად ამბობს კი რამეს ეს ტიტულები ლეკვის ხარისხზე? გაგიკვირდებათ, მაგრამ სრულიად არაფერს!
საქმე იმაშია, რომ ტიტულის მიღება პრაქტიკულად ნებისმიერ ძაღლს შეუძლია, სერიოზულ გამოფენებზეც კი. უბრალოდ, საჭიროა გარკვეული რაოდენობის გამოფენებზე გავიდეს და ყოველ მათგანზე CAC მიიღოს.
გამოფენაზე ძაღლი მხოლოდ საკუთარი ჯიშის წარმომადგენლებს ეჯიბრება. იშვიათი ჯიშის ძაღლები ფაქტიურად უკონკურენტოები არიან, არჩევანი ძალიან მწირია, ამიტომ CAC-ს ავტომატურად იღებენ, უბრალოდ იმისთვის, რომ გამოფენაზე გავიდნენ. ასეთი გზით მიღებული ტიტული უბრალოდ ფორმალობაა, ის არაფერს ამბობს იმაზე, რომ ძაღლი თავისი ხარისხით აღემატება ჯიშის სხვა წარმომადგენლებს.
ამიტომ არასოდეს იყიდოთ მშობლების ტიტულების გამო. ის ლეკვი შეამოწმეთ, რომელსაც ყიდულობთ.
3. არ აიყვანოთ ძალიან ადრეულ ასაკში:
ბევრი მიიჩნევს, რომ რაც უფრო ადრეულ ასაკში აიყვანს ლეკვს, მით უფრო სწრაფად და საგულდაგულოდ მიეჯაჭვება ის პატრონს. მაგრამ 1 თვის ლეკვის დედაზე მოშორება მაინც და მაინც გონივრული საქციელი არ არის: რეგულარულ 5-ჯერად კვებას და მუდმივ მეთვალყურეობას დედა-ძაღლი ნებისმიერ მზრუნველ პატრონზე უკეთ მოახერხებს. 2თვის ლეკვი უფრო დამოუკიდებელია და მისი გამოკვებაც უფრო ადვილია.
ახლა იმის შესახებ, თუ როგორ ვიყიდოთ ლეკვი:
1. გაეცანით ჯიშს:
-შეისწავლეთ ჯიშის სტანდარტი, ინტერნეტში მოიძიეთ მისი ფოტოები;
-მიდით გამოფენებზე, სადაც თქვენთვის საინტერესო ჯიშის ძაღლები გამოდიან;
-გაეცანით მათ პატრონებს, აუხსენით, რომ გსურთ იგივე ჯიშის ლეკვის აყვანა და გინდათ მეტი იცოდეთ მათ თავისებურებებზე;
-დააკვირდით, როგორები არიან თქვენს მიერ არჩეული ჯიშის ძაღლები, რითი განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან;
ამ ყველაფრის მიზანი არის ის, რომ ერთი ჯიშის ძაღლები თქვენთვის ერთნაირები აღარ უნდა იყვნენ. უნდა შეძლოთ განსხვავება: აი, ეს ძაღლი აქტიურია, ეს_მხიარულია, ეს კი_დაბნეულია...
ჯიშის სერიოზული გაცნობა დროს მოითხოვს_არანაკლებ 3 თვეს. სამაგიეროდ უფრო გაცნობიერებულად აირჩევთ ლეკვს. ვეღარავინ მოგახვევთ საკუთარ მოსაზრებას თავზე. ეს ნამდვილად ღირს 3 თვის ლოდინად.
2. გქონდეთ არჩევანის საშუალება:
ანუ გქონდეთ ყიდვის რამდენიმე ვარიანტი, საიდანც შემდეგ საუკეთესოს ამოირჩევთ;
3. ყველა ლეკვი ნახეთ საკუთარი თვალით:
ნუ შემოიფარგლებით ფოტოების ნახვითა და ტელეფონზე ლაპარაკით; მიდით და საკუთარი თვალით ნახეთ ლეკვები, ასე თქვენ ბევრ ინფორმაციას მიიღებთ მათ ჯანმრთელობასა და ხასიათზე.
ლეკვის ჯანმრთელობაზე ბევრი რამის გაგება შეიძლება მისი გარეგნობით. ჯანმრთელ პატარას მბრწყნავი თვალები, სუფთა ყურები, რბილი ბეწვი, ნოტიო ცხვირი და ვარდისფერი ლორწოვანი გარსი აქვს.
ბეწვი არ უნდა იყოს ქერტლიანი, საკვებითა და განავლით დასვრილი, ლეკვს არ უნდა ყავდეს პარაზიტები.არ უნდა ქონდეს ალერგიის რამე ნიშანი. ჩათელილი ბეწვი ანალური ხვრელის ირგვლივ– ხშირ ფაღარათზე მიუთითებს. დაშვებული მუცელი, ფერმკრთალი ლორწოვანი და ქერტლი მინიმუმ ჭიებით ინვაზიის ნიშანია,მაგრამ არც რაქიტია გამორიცხული. არაპროპორციული, ნაზი წინა კიდურები ნიშანია იმისა, რომ ლეკვის დედა მაკეობისას ცუდათ იკვებებოდა ან მამა ყავდა ცუდი ხარისხის. უკანა კიდურებზე სახტომი სახსრის კუთხე ყველა ჯიშის ლეკვს კარგად უნდა ქონდეს გამოხატული, ხოლო თვითონ კიდურები ერთმანეთის პარალელური უნდა იყოს. ყოველგვარი გადახრა ნორმიდან რაქიტის ნიშანია.
ლეკვის ზურგიც ყურადღებით უნდა შემოწმდეს. თუ ის ჩავარდნილია და ამბურცული კუზივით_სხვა ლეკვი აირჩიეთ.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი დეტალი კბილებია. კბილის დაზიანებული ემალი ან არასწორი თანკბილვა უკვე ცუდი ნიშანია. მაშინაც კი თუ უბრალოდ მეგობრის აყვანა გსურთ და არა საგამოფენო ეგზემპლარის, ცუდი კბილების მქონე ლეკვი არ აიყვანოთ. შესაძლოა ეს მემკვიდრეობითი იყოს, შეიძლება იმის ნიშანი, რომ დედას ცუდათ უვლიდნენ მაკეობისას. ნებისმიერ შემთხვევაში, საჭმლის მონელების პრობლემები ასეთ ლეკვს სიცოცხლის ბოლომდე ექნება.
ნებისმიერი ჯიშის ლეკვი ამ ასაკში მოძრავი, აქტიური და ცნობისმოყვარე უნდა იყოს.
ჩვეულებრივ, ლეკვები ერთად მოგვარდებიან და ყნოსვას დაგიწყებენ_მათთვი თქვენ ახალი სათამაშო ხართ. მაგრამ მიაქციეთ ყურადღება იმას, რომ თუ თქვენ ჭამის შემდეგ მიხვედით, რომლის შემდეგ ლეკვები ღრმად იძინებენ, იმისათვის, რომ ითამაშონ, ლეკვებს დრო დასჭირდებათ. შიძლება, საერთოდ იგნორირება გაგიკეთონ.
ამიტომ გაითვალისწინეთ და ცოტათი ადრე მიდით, დააკვირდით ლეკვების ქცევას, თუ როგორ იკვებებიან ისინი. ლეკვები, როგორც წესი, ხალისით და მადიანად ჭამენ. თუ ლეკვები მოწყენილი მიდიან ჯამთან, უხალისოდ ჭამენ და პატარა ულუფებით ეს დაფიქრების საბაბია.
დააკვირდით, როგორ მოძრაობენ ლეკვები. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ეკეცებოდეთ უკანა კიდურები. თუ ასე ხდება, ეს შესაზლოა მენჯ-ბარძაყის სახსრის დისპლაზიია ნიშანი იყოს. ეს კი უკვე ძალიან ცუდია.
ლეკვის არჩევისას დიდი ყურადღება მიაქციეთ მისი ხასიათისა და ტემპერამენტის თავისებურებას. ამისათვის გულდასმით დააკვირდით ყველა ლეკვის ქცევას ნაყარში და ადვილად აღმოაჩენთ, რომ უკვე ადრეულ ასაკშივე ყველა მათგანს ინდივიდუალური ხასიათი აქვს.
არსებობს სპეციალური ტესტები ძაღლის მომავალი ხასიათის განსაზღვრისათვის.
ტესტი 1957 წელს არის შემუშავებული ამერიკელი ზოოფსიქოლოგის უილიამ კემბელის მიერ და უმეტესი ჯიშისათვის გამოდგება. ის გამოიყენება ლეკვის ხასიათისა და ქცევის თავისებურების, აგრეთვე, მისი სოციალიზაციისა და დომონირება/დამორჩილების განსაზღვრისათვის.ეს სისტემა შემუშავებულია 8 წლის განმავლობაში 10 ათასამდე ძაღლზე.
კემბელის ტესტი გვეხმარება განვსაზღვროთ ლეკვის ინდივიდუალური ხასიათი, მაგრამ არ დაგვავიწყდეს, რომ მიუხედავად ძაღლის შინაგანი მიდრეკილებებისა, პატრონს შეუძლია მათი მოდიფიცირება ძაღლთან ურთიერთობის გზით. ე.ი. მას შეუძლია დააძლიეროს ძაღლის ზოგი მიდრეკილება, სხვები კი შეასუსტოს.
კემბელი ტესტი შედგება 5 გამოცდისაგან: 2 მათგანი დაკვირვებას მოითხოვს, 3_გარკვეულ მოქმედება. ტესტირებისათვის ყველაზე შესაფერისი ასაკი 6-8 თვეა. ყვოველი გამოცდა დაახლოებით 30 წამი გრძელდება_ამდენი დრო სჭირდება 2 უცნობ ძაღლს ერთმანეთის გაცნობისათვის, რათა იერარქიული დამოკიდებულება გაარკვიონ.ტესტირებას ატარებს უცნობი ადამიანი უცნობ ლეკვთან ადგილას, სადაც არაფერი მიიპყრობს ლეკვის ყურადღებას. დაუშვებელია ლეკვის გათამამება ან მოფერება. ტესტირება ცალ-ცალკე ტარდება ყველა ლეკვთან. ყოველი ტესტი მხოლოდ ერთჯერ ტარდება.
ტესტირების წინ დარწმუნდით, რომ ლეკვი ჯანმრთელია, მხიარული და მეგობრული.
ტესტი1. სოციალური მიზიდულობა
კონტაქტურობის, მიმნდობლობასა და დამოუკიდებლობას საზღვრავენ იმისათვის, რომ გაარკვიონ, როგორ რეაგირებს ლეკვი ადამიანზე.
ტესტის შესრულება:
დასვით ლეკვი იატაკზე შუა ოთახში, მოშორდით რამდენიმე ნაბიჯით. დაჯექით, ან ჩაიმუხლეთ და ლეკვი ხელით თქვენსკენ მიიხმეთ. შეგიძლიათ ტაშის შემოკვრით მიიპყროთ მისი ყურადღება.
ამ დროს შესაძლოა ლეკვმა გამოავლინოს შემდეგი რეაქცია:
А. ლეკვი მიირბენს მაშინვე, მიახტება გამომცდელს, იღრინება, ცდილობს კბილებით წვდეს მის ხელს, კუდი ზემოთ აქვს აპრეხილი;
В. ლეკვი მიირბენს მაშინვე, დაყოვნების გარეშე, ყეფს, ბრჭყალებით კაწრავს გამომცდელის ხელებს, კუდი ზემოთ აქვს აპრეხილი;
С. ლეკვი მიირბენს თავისუფლად, შეყოვნების გარეშე, შეიძლება გამომცდელს კუდიც გაუქიცინოს, მაგრამ შესაძლოა კუდი დაშვებული ან ამოძუებულიც ჰქონდეს.
D. ლეკვი მიირბენს, მაგრამ ყოყმანის შემდეგ. მივა ნელა, უხალისოდ, კუდი დაშევბული ან ამოძუებული ექნება.
Е. ლეკვი საერთოდ არ მიირბენს.
ტესტი 2. გაყოლა ადამიანზე
ეს ტესტი ტარდება ერთი-ერთზე ლეკვთან, ადამიანი პროვოცირებას არ უკეთებს ლეკვს ხმით ან რამე ჟესტით.
ტესტის შესრულება:
დასვით ლეკვი იატაკზე,შემდეგ ნორმალური ნაბიჯით დაშორდით მას ისეთ მანძილზე, რათა ის მხედველობის არეში დარჩეს. იმით, თუ როგორ მიყვება ლეკვი ადამიანს, შესაძლოა მისი დამოუკიდებელი ხასიათის განსაზღვრა.
ამ დროს შესაძლებელია ქცევის შემდეგი ტიპები:
А. ლეკვი მზად არის მაშინვე სირბილით გაყვეს გამომცდელს, ის მხიარულია, ცდილობს კბილები ჩაავლოს ფეხში, კუდი ზევით აქვს აპრეხილი;
В. ლეკვი მიყვება გამომცდელს მაშინვე, მიჰყვება გვერდით ან ფეხებში ეხლართება, მაგრამ ფეხებზე არ კბენს, კუდი აპრეხილი აქვს;
С .ლეკვი ნაბიჯით ან სირბილით მიყვება გამომცდელს, მაგრამ გაუბედავად. კუდი დაშვებული აქვს;
D. ლეკვი შიშით, ნელა და უხალისოდ მიყვება გამომცდელს, დაბნეული და შემკთალია, კუდი დაშვებული აქვს ან ამოძუებული;
Е. ლეკვი არ მიყვება გამომცდელს ან მიდის საწინააღმდეგო მხარეს;
ტესტი 3. რეაქცია იძულებაზე.
ტესტი იმის შემოწმებაზე, თუ რამდენად ადვილად იღებს ლეკვი შეზღუდვებს.
ტესტის შესრულება:
გამომცდელი ფრთხილად ამოატრიალებს ლეკვს მუცელზე და ასეთ მდგომარეობაში ჰყავს დაახლოებით 30 წამი. უჭირავს მკერდით.
რეაქცია იძულებაზე აჩვენებს, რა ხარისხით გადააქვს ლეკვს ფიზიკური და ფსიქოლოგიური უპირატესობა, აგრეთვე, ადამიანის სოციალური დომინირება. ე.ი. ეს აჩვენებს რამდენად მორჩილი იქნება ის. რაც უფრო აქტიურად გაწევს წინააღმდეგობას ლეკვი, მით უფრო მიდრეკილია ის დომინირებისკენ.
ამ დროს შესაძლებელია ქცევის შემდეგი ტიპები:
А. ლეკვი მომენტალურად და აქტიურად აპროტესტებს, ფართხალებს, იკბინება;
В. ლეკვი მაშინვე და აქტიურად აპროტესტებს, ცდილობს თავი დააღწიოს გამომცდელის ხელს, გათავისუფლდეს;
С. ლეკვი თავიდან აპროტესტებს, მაგრამ როცა დაინახავს, რომ ეს უსარგებლოა, მშვიდდება;
D. ლეკვი საერთოდ არ აპროტესტებს, მორჩილად წევს;
Е. ლეკვი უძრეავად წევს, ძალიან შეშინებულია.
ტესტი 4. სოციალური დომინირება.
ტესტი საზღვრავს ლეკვის შესაძლებლობას მიიღოს ან უარყოს სოციალური უპირატესობა_ამ შემთხვევაში ადამიანის.
ტესტის შესრულება:
ლეკვი დგას ან წევს ”სფინქსის პოზაში” .გამომცდელი ეფერაბა ლეკვს ზურგზე.
თუ ლეკვი მიდრეკილია დომინირებისკენ, ის ხტუნვას და კბენას დაიწყებს, თუ ლეკვი დამოუკიდებელია, ეცდება გვერდზე გადგეს, თუ მშიშარაა, პანიკაში ჩავარდება და გაიქცევა.
ამ დროს შესაძლებელია ქცევის შემდეგი ტიპები:
А. ლეკვი მაშინვე გამოხატავს სიხარულს, ხტუნავს, იკაწრება, ცდილობს მობრუნდეს, ახტება გამომცდელს, ურტყამს მას თათებს, იღრინება და იკბინება,გამომცდელს ხელებს ულოკავს; ;
В. ლეკვი ხტის, იბრძვის და ბრუნდება, რათა დაკაწროს ან უკბინოს გამომცდელს, ურტყამს მას თათებს, გამომცდელს ხელებს ულოკავს;
C. ლეკვი ცდილობს წინააღმდეგობა გაუწიოს, მაგრამ მალე მშვიდდება, ბრუნდება გამომცდელისკენ და ხელებს ულოკავს;
D. ლეკვი ზურგზე წვება გამომცდელის წინ და ხელებს ულოკავს მას;
E. ლეკვი გარბის და გამომცდელთან აღარ ბრუნდება.
ტესტი 5. საკუთარი ღირსების გრძნობა.
ტესტის შესრულება:
გამომცდელს ხელში აყავს ლეკვი და ასე უჭირავს 30 წამის განმავლობაში. ასე ლეკვი გამომცდელის ძალაუფლების ქვეშ გრძნობს თავს.
ამ დროს შესაძლებელია ქცევის შემდეგი ტიპები:
А. ლეკვი გააფთრებით აპროტესტებს, ცდილობს ხელიდან დაუსხლტეს გამომცდელს, იკბინება და იღრინება;
В. ლეკვი აქტიურად აპროტესტებს, მაგრამ არ იკბინება;
С. ლეკვი გაპროტესტება იწყებს, შემდეგ კი მშვიდდება და გამომცდელს ხელებს ულოკავს;
D. ლეკვი საერთოდ არ აპროტესტებს, მშვიდათ ულოკავს გამომცდელს ხელებს;
Е . ლეკვი შეშინებულია, დაძაბულია და დაშეშებული, ან შეშინებული წკმუტუნებს და ცდილობს თავი დააღწიოს ხელებს.
ტესტირების შედეგები.
ლეკვის ხასიათის განსაზღვრის მეთოდიკა მოიცავს ყველა А, В ,С , D და E-ს დათვლას. ამ კომბინაციების საფუძველზე შეიძლება ითქვას თუ როგორი ხასიათი აქვს ლეკვს.
და ასე, თუ ლეკვს აქვს
უმეტესობა პასუხი А – ძაღლს უპირატესად ახასიათებს დომინანტური, აგრესული ქცევა(ეს ქოლერიკია).
ასეთი ძაღლი არ არის რეკომენდირებული კომპანიონად. სწორი წვრთნის შემდეგ ძაღლი შეიძლება გახდეს კარგი მცველი ან შეასრულოს სხვა სამუშაო, მაგრამ მას თავიდანვე სჭირდება გამოცდილი მწვრთნელი და არა გამოუცდელი პატრონი.
უმეტესობა პასუხი B - ძაღლს აქვს ძლიერი, გაწონასწორებული ხასიათი (ეს სანგვინიკია).
ასეთი ლეკვი კარგ სამომსახურეო ძაღლად გაიზრდება, მაგრამ სერიოზული წვრთნა დასჭირდება.
უმეტესობა პასუხი C - ძაღლს აქვს გაწონასწორებული ხასიათი და ადვილად შეიძლება მისი გაწვრთნა (ეს ფლეგმატიკია).
ოღონდ ასეთი ძაღლის გაწვრთნა პატრონისგან დიდ მოთმინებას მოითხოვს.
უმეტესობა პასუხი D - ძაღლი მორჩილია (ეს დამუხრუჭებული ფლეგმატიკი ან მელანქოლიკია). არ გამოდგება სამომსახურეო წვრთვნისთვის, მაგრამ შეუძლია გახდეს კარგი კომპანიონი სწორი აღზრდის პირობებში.
უმეტესობა პასუხი E - ძაღლი ნაკლებკონტაქტურია, არაპროგნოზირებადი (მელანქოლიკი, დამცველობითი ინსტიქტი გამოხატული აქვთ პასიური ფორმით).
თუ შედეგებს უფრო დეტალურად განვიხილავთ, მაშინ შემდეგი გამოვა:
2 А და რამდენიმე В:
მიიჩნევა, რომ ასეთ ლეკვს დომინანტობისკენ აქვს მიდრეკილება და სურს ყველა დაიმორჩილოს. ის შეიძლება პოტენციურად აგრესიული იყოს და უკბინოს ადამიანს ან სხვა ძაღლს თუ ისინი უხეშად მოეპყრობიან. ასეთი ძაღლის აყვანა არ არის რეკომენდირებული ოჯახში, სადაც პატარა ბავშვები და მოხუცები ცხოვრობენ. ასეთი ხასიათის მქონე ძაღლის აღზრდისას საჭიროა მოთმინება და თანმიმდევრულობა. არ შეიძლება მათი ფიზიკური დასჯა.ატმოსფერო ოჯახში უნდა იყოს მშვიდი.
2 А და 2 В:
ასეთი ლეკვი აგრესიულია, შეიძლება გაღიზიანებისას კბენაც არ არის გამორიცხული. არ არის რეკომენდირებულიბავშვებისათვის, მოზარდებისა და მოხუცებისათვის. არ გამოდგება კომპანიონად. მაგრამ ასეთი ძაღლი ყოველთვის დაიცავს პატრონს საფრთხისას.
3 და მეტი В :
ლეკვს აქვს მიდრეკილება ლიდერობისკენ, ერთგულია, აშკარად აქვს გამოხატული წინააღმდეგობის გაწევის სურვილი. მიიჩნევენ, რომ ასეთ ძაღლს აქვს მისწრაფება მშვიდი,, გაწონასწორებული ლიდერობისკენ. ის კარგად გაიწვრთნება, გავა გამოფენებზე. სტრატეგიის სწორად არჩევის შემთხვევაში ძაღლის გახდება ერთგული და დამჯერე მეგობარი. ის არასოდეს შეგიქმნით უხერხულობას ნებისმიერ გარემოში.
3 და მეტი С:
ლეკვს იდეალური კომპანიონის მონაცემები აქვს. მიიჩნევენ, რომ ასეთი ძაღლი მშვენივრად შეეგუება ნებისმიერ გარემოს და იქნება დამჯერე. ის რეკომენდირებულია ოჯახებისთვის, სადაც ბავშვები და მოხუცები ცხოვრობენ. ოღონდ, შეიძლება პრობლემები შეიქმნას ძაღლისთვის დამოუკიდებლობის ელემენტების გამომუშავებისას. ასეთ ძაღლს გათამამება სჭირდება.
2 და მეტი D , განსაკუთრებით 1 ან მეტ Е-სთან:
ძალიან მორჩილი ლეკვია. რეკომენდირებულია ბავშვებისა და მოხუცებისათვის. მიიჩნევენ,რომ ძაღლს აქვს მიდრეკილება მორჩილებისადმი და მასზე გარემოება დიდ გავლენას ახდენს. თავდაჯერებულობისათვის მას პატრონთან მჭიდრო, მუდმივი კავშირი სჭირდება. ასეთი ლეკვის აღზრდის ტაქტიკა უნდა ეფუძვნებოდეს მუდმივ ყურადღებას, სიყვარულსა და სინაზეს. ასეთი ძაღლი, როგორც წესი,მშვიდია ოჯახში, ოღონდ შეუძლია კბენა უხეში მოპყრობისას. ამაში გამოიხატება მისი პასიური თავდაცვა. |
ძალიან კარგია!
მაგათ რაღაცა ავადმყოფობა ემართებათ, სუსტდებიან და გაბუსულები ზიან სულ, აღარც დაფრინავენ აღარც დახტიან რამდენიმე დღე და მერე ... ეჰ 
ხო კიდე დასჭირდება საკუთარი ტუალეტი და სპეციალური ქვიშა, 1 კილო ორი ლარი ღის და სუნს არ აყენებს ოთახში. კაი იქნება თუ აცრებსაც გაუკეთებ, მესმის რო სახლშია მარა თავის დაზღვევაჟობს. ეცადე გარეთ არ გაუშვა, თორე ეზოს სიტკბოება თუ შეიგრძნო, სახლში ვეღარ ამოიყვანს სანამ შიმშილით გული არ წაუვა. ჩემსას ეგრე სჭირდა. კიდევ მოემზადე იმისთვის, რომ რბილ ავეჯს გააფუჭებს, როცა ბრჭყალების ალესვა მოუნდება და მოარიდე ყველანაირ მცენარეულობას, სახლში ბოტანიკური ბაღი სულ გამინადგურა მე 
მერე ლოგინშიც შეეცილა, შუაგულში კატამ მოიკალათა, ეს კიდეზე ჩამოჯდა და აკიმარებდა 
