| QUOTE |
| რაც მომეწონა, ჯერჯერობით იდეა, რომ გრავიტონი არ არსებობს და ის შეიძლება გვერდითი მოვლენა იყოს... |
ანუ შენ გვერდითი მოვლენა ხარ?
| Printable Version of Topic
Click here to view this topic in its original format |
| თბილისის ფორუმი > ტექნიკური და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები > თეზისები ახალი ფიზიკისათვის |
| Posted by: რონინი 18 Jan 2018, 11:25 |
| სამწუხაროდ, დღეს საქართველოში არ არსებობს არც ერთი სამეცნიერო ჟურნალი; და მეც იძულებული ვარ ჩემი ნაშრომი ქართულ საზოგადოებას (უფრო სწორად, პოტენციურ დაინტერესებულ მკითხველს) ამ ფორმით გავუზიარო. მოკლედ, ძვირფასო ფორუმელებო, თქვენს სამსჯავროზე გამომაქვს ჩემი ნაშრომი, უფრო სწორად, ამ ნაშრომის პირველი ნაწილი, რომელიც მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების ზოგად კანონზომიერებებზე სრულიად ახალი, დღემდე უცნობი კუთხით შეგახედებთ (წერილი მალე გამოქვეყნდება ერთ–ერთ ინგლისურენოვან ჟურნალში). იმედი მაქვს წარმოდგენილი წერილი თქვენს დაინტერესებას გამოიწვევს. წინასწარ გიხდით მადლობას ყურადღებისათვის და ველი თქვენს გამოხმაურებას. პატივისცემით, ავტორი (გთხოვთ იხილოთ მიმაგრებული ფაილი, საავტორო უფლებები დაცულია) |
| Posted by: nforumi 18 Jan 2018, 13:04 | ||
ვინ დგას ამის უკან? თუ საიდუმლოა? |
| Posted by: Komponent 18 Jan 2018, 14:05 |
| გასაქცევი ვარ, უცებ ჩავინიშნოთ რაღაცეები: 1. მატერიის ორგანიზაციული დონეები უსასრულოა, წვრილის მიმართულებით თუ მსხვილის მიმართულებით? (იგულისხმება ელემენტარული ნაწილაკების მიმართულება და სამყაროების) 2. ლექტრული და მაგნიტური ველები ერთმანეთს ღუნავენ? მგონი კარგია, რომ ნაწილნაწილ დებთ. |
| Posted by: asphurcela 18 Jan 2018, 14:13 |
| რონინი ძნელია ამ ეტაპზე რაიმეს თქმა. პროფესიით ვინ ხართ? იმისათვის, რომ დღევანდელი თეორიები დაიწუნოთ კარგად უნდა ეკვეოდეთ მათში. ანუ ფიზიკოსი უნდა იყოთ. უნდა იცნობდეთ არსებულ პრობლემებს და ამის მერე ეცადოთ ამოხსნის გზების ძიება. |
| Posted by: graviton 18 Jan 2018, 15:44 |
| რონინი იმედია თავს შეიკავებენ და პირდაპირ მიწასთან არ გაგასწორებენ... PDF ფაილი დადება უკეთესი იქნებოდა.. ყველგან შეიძლებოდა მისი ნახვა.. და არა ვორდის გახსნა... |
| Posted by: graviton 18 Jan 2018, 15:57 |
| რონინი მე ჯერჯერობით თავს შევიკავებ და დაველოდები შემდეგ ნაწილს.... ერთადერთ რაც მომეწონა, ჯერჯერობით იდეა, რომ გრავიტონი არ არსებობს და ის შეიძლება გვერდითი მოვლენა იყოს... თუმცა ეს ახალი იდეა არ არის... ესენი ნანახი გაგქვთ? https://arxiv.org/pdf/1611.02269v2.pdf |
| Posted by: nforumi 18 Jan 2018, 16:11 | ||
graviton
ანუ შენ გვერდითი მოვლენა ხარ? |
| Posted by: graviton 18 Jan 2018, 16:15 | ||
nforumi
კი, და ასევე შავი მატერია. თუმცა ამას ექსპერიმენტული დადასტურება სჭირდება... * * * რონინი თქვენ ეს დაწერეთ: "ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების ზოგად კანონებში გასარკვევად დღეს ფიზიკოს–მეცნიერთა მთელი ძალისხმევა მიმართულია ახალი ექსპერიმენტული ფაქტების მოძიებაზე; მაშინ როდესაც თანამედროვე ფიზიკის კრიზისის უმთავრესი მიზეზი, თავისი არსით, არის არა მეცნიერული, არამედ ფილოსოფიური ხასიათის, ანუ დღეს მეცნიერები სამყაროს ფიზიკურ არსში გარკვევას ვერ ახერხებენ არა იმიტომ, რომ საამისოდ საკმარისი ფაქტები არ გააჩნიათ, არამედ იმიტომ, რომ მათ ხელთ არსებული ექსპერიმენტული მონაცემების ახსნა არასწორი მსოფლმხედველობის საფუძველზე ხდება." იქნებ ჯერ ეს აგვიხსნათ რატომ არის დღევანდელი მსოფლმხედველობა არასწორი,.. რაში დაინახეთ არასწორობა...? იქნებ სირთულე ქმნის პრობლემას შემეცნების? |
| Posted by: ბერმუხა 18 Jan 2018, 17:11 | ||
ეს მეც მომეწონა. " გაიხსენეთ, მენდელეევის სისტემის თითოეული პერიოდის ბოლოს ელემენტთა მასის მორიგი ზრდა გაზის ატომებს კვლავ ლითონის ატომებად გარდაქმნის. " ეს არ მომეწონა " მსგავს ცვლილებას იწვევს მასის ზრდა ატომშიც. ამის თვალსაჩინო მაგალითია მენდელეევის პერიოდული სისტემა –– როგორც ცნობილია, ამ სისტემის ყოველი პერიოდის განმავლობაში ელემენტთა მასის თანამიმდევრული ზრდა ლითონის (ანუ უპირატესად შთანმთქმელი პოტენციალის) ატომებს გაზის (ანუ უპირატესად გამომსხივარი პოტენციალის) ატომებად გარდაქმნის." ეს საერთოდ ვერ გავიგე რატოა ლითონი "შთანმთქმელი პოტენციალის" და გაზი "გამომსხივარი პოტენციალის" . იქნბ ავტორმა ორი სიტყვით ამიხსნას ლითიუმის და ნეონის მაგალითზე პოტენციალის საკითხი. ან სიტყვა გაზი რას ნიშნავს ?????? გაზი არაა ქიმიური ელემენტი, აგრეგატული მდგომარეობაა. |
| Posted by: asphurcela 18 Jan 2018, 17:22 |
| რონინი მე როგორც მოდერატორი, თავს მოვალედ ჩავთვლი შეგახსენოთ ფორუმის წესები, ვინაიდან ახალი მომხმარებელი ჩანხართ. 1) ვინაიდან თემა გახსენით, ეს ნიშნავს, რომ საჯარო განხილვისთვის გამოიტანეთ თქვენი ნაშრომი. აქედან გამომდინარე, იქნება უამრავი შეკითხვა. არ არის აუცილებელი იმავე წამს უპასუხოთ, მაგრამ უნდა გასცეთ პასუხი დასმულ კითხვებს, შეძლებისდაგვარად. თუ ჩათვლით, რომ კითხვებს თავი უნდა აარიდოთ, მაშინ ეს არ არის ფორუმის ფორმატი და ჯობდა არ გაგეხსნათ თემა. 2) მეორე წესი არის ურთიერთ პატივისცემა. შესაძლოა ვინმე პროვოკატორი გამოხტეს და თქვენ ან სხვა მომხმარებელს ირიბად მიაყენოს შეურაცხყოფა. ამის პრევენციას, ჩვენ მოდერატორები ვანხორციელებთ შესაბამისი დასჯის მეთოდებით. მოკლედ ესაა მთავარი. ასევე არ უნდა გაგიკვირდეთ უმარავი კითხვა და მზად უნდა იყოთ შესაბამისი პასუხებისთვის. თუ თვლით, რომ ეს ინფორმაცია არ არის საჯარო, მაშინ ფორუმზე მისი გახსნის იდეა არ იყო სწორი. წარმატებები |
| Posted by: graviton 18 Jan 2018, 18:40 |
| რონინი "1-3. მატერიისთითოეულორგანიზაციულდონესბირთვულ–ორბიტალურიაგებულება აქვს; ჩვენს აღქმად სამყაროში ასეთ ბირთვულ–ორბიტალურ სტრუქტურულ ერთეულებს წარმოქმნის: –– “შავი ხვრელი” და ვარსკვლავები –– გალაქტიკურ ორგანიზაციულ დონეზე; –– ვარსკვლავიდაპლანეტები––ვარსკვლავ–პლანეტარულორგანიზაციულ დონეზე; –– ატომბირთვი და ელექტრონები –– ატომურ ორგანიზაციულ დონეზე დაა.შ." ეს რაღაც უცნაური დონეებია დაყოფის,... პროტონს და ნეიტრონს,... და სხვებს, რა ორგანიზაციული დონე აქვთ? იქ, ბირთვულ ორბიტალური სტრუქტურა ხომ არ არსებობს... |
| Posted by: რონინი 18 Jan 2018, 20:08 |
| დიდი მადლობა, ძვირფასო ფორუმელებო, გამოხმაურებისათვის. მიხარია, რომ ჩვენი დისკუსია საგნობრივ ხასიათს იძენს (ვგულისხმობ იმას, რომ ჩემს მიერ წარმოდგენილ მოდელთან დაკავშირებით კონკრეტულ კითხვები გაქვთ, რაზეც შეიძლება კონკრეტული პასუხის გაცემა). მართალია, ასფურცელა მაჩქარებს სწრაფად გაგვეცი პასუხიო, მაგრამ ალბათ სწრაფად შეიძლება ახალი თეორიის გადათვალიერება (და არა გააზრება), რაღაცის გაგება, რაღაცის ვერ გაგება, შედეგად არასწორი წარმოდგენს შექმნა და მერე იმის თქმა, ეს რა დაუჯღაბნიაო. ალბათ, ცოტა დრო თქვენც გჭირდებათ და მეც, ჩვენს შორის დისკუსია რომ შედგეს და ამ დისკუსიამ საინტერესო დასკვნებამდე მოგვიყვანოს. იქნებ ჯობდეს ერთხელ კიდევ გადახედოთ ნაშრომს, იქნებ სულ იოლად იპოვოთ იქ თქვენს კითხვებზე პასუხები. |
| Posted by: oleg-i 18 Jan 2018, 22:53 |
| რონინი … მხოლოდ ბირთვები და ორბიტალები* … დამეთანხმებით, მატერიის საოცრად მარტივ მოდელთან გვაქვს საქმე! -------------------------------------------------------- აგაშენებს ღმერთი! თუმც ამ მოდელით ''ღმერთების უხილავი ხელით სულის შთაბერვის იდეა'' უარყოფილია სამყაროს უსასრულობას მოდელი კარგად ხსნის, თუმც ჩვენს აღქმად სამყაროში(მე ვიტყოდი ჩვენს თვალსაწიერში) დღესდღეობით ასე თუ ისე მეტნაკლები სრულყოფილებით შესწავლილი თქვენს მიერ ნახსენები ვარსკვლავ-ორბიტალური ორგანიზაციული და ატომურ ორგანიზაციული დონე რამდენად იძლევა მისი განზოგადების საბაბს?... განზოგადება როგორც შიგნით- მიკრო არათვალსაწიერში და გარეთ-მაკროარათვალსაწიერში?... ძალიან თამამი ნაბიჯია, თუმც მე მხარს გიჭერთ. შევუერთდები გრავიტონის კითხვას პროტონისა და ნეიტრონის შესახებ... ******************************** არ გამოვრიცხავთ, რომ ამ ორი ტიპის ნაკადებს შორის განსახვავებას ჰქონდეს ფარდობითი და არა აბსულიტური ხასიათი ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ელექტრონულმა და მაგნეტონურმა კონვეირულმა ნაკადებმა დღესდღეობით ჩვენი გონებისთვის სრულიად წარმოუდგენელ რომელიღაც პოსტგალაქტიკურ ორგანიზაციულ დონესთან მიმართებაში ისეთივე წყვეტილი ხასიათი მიიღოს, როგორი ხასიათიც აქვს ფოტონურ კონვეიერულ ნაკადებს ჩვენს საარსებო გარემოსთან შეფარდებით. ------------------------------------ ვფიქრობ მოდელის სუსტი ადგილია - მეცნიერული ''სპეკულაციის'' ხვრელს ტოვებს. ******************************************* … დიახ, ჩვენს მოდელში ნებისმიერი პლანეტა მომავალი ვარსკვლავია და ეს სურათიც–– მზის სისტემაში იუპიტერის სახით ახალი ვარსკვლავის წარმოშობის პროცესი –– სწორედ ამას ადასტურებს! ---------------------------- თამამი განცხადებაა... ****************** ასე რომ, ამ სამი “მუხტის” ორგანიზაციული ფორმები (მიუხედავად იმისა, რამდენად შესამჩნევია ისინი ჩვენთვის, როგორც დამკვირვებლისათვის) ყველა ორგანიზაციულ დონეზე არსებობს და ურთიერთქმედებს ერთმანეთთან. ------------------------------ სამ ''მუხტში'' გულისხმობთ შთანთქმა-გამოსხივება-განაწილების უნარს? ************************* დიახ, მიუხედავად მატერიის ორგანიზაციული დონეების უსასრულობისა, თითოეულ ორგანიზაციულ დონეს აქვს თავისი დასაწყისიც და დასასრულიც. ------------- დიახ! ინტერესით ველოდები გაგრძელებას... გისურვებთ წარმატებებს! |
| Posted by: Komponent 18 Jan 2018, 23:10 | ||||
რონინი
ეს არ მონწონს ესეიგი შეკითხვები გაიგეთ. ანუ თეორიაში წერიაო პასუხებიო და უფრო დაუკვირდითო. ზედმეტად ტვინი არ უნდა გვაჭლეტიოთ, ამოცანა ხომ არ არის? თან გინდათ თეორიამ გაქაჩოს. ან იქნებ მარტივი შეკითხვა გგონიათ და ღრმა აზრი ჩადო ავტორმა. ბევრი წერა კითხვა რომ გვინდოდეს, აქ კიარ ვიჯდებოდით ან დაახარისხეთ შეკითხვები, ზოგს მალევე უპასუხეთ და ზოგზე რამე კომენტარი გააკეთეთ, რომ ვიცოდეთ მაინც, რომელი შეკითხვა, რომელ ქვაბში იხარშება. ან საერთოდ როცა მოგინდებათ მაშინ უპასუხეთ, ოღონდ ნუ გვიტევთ ნაკლებ სწორად, რაც მოვახერხეთ ის გავაკეთეთ, ასეთია ფორუმი
სწორი წამოდგენა რომ გვინდა შევიქმნათ, იმიტომ ვსვავთ კითხვებს. ახალი ჩანხართ, გეპატიებათ  შეიძლება ბოლომდე რომ წავიკითხოთ კითხვებიც აღარ იყოს. |
| Posted by: asphurcela 18 Jan 2018, 23:22 | ||
არა, ესეთი რამ არსად დამიწერია. ჩქარა გაგვეცით კი არა, შეძლებისდაგვარად ყველა კითხვას უპასუხეთმეთქი, როცა მოგიხერხდებათ. სასურველია დასმულ კითხვებს უპასუხოთ თითო ოროლა წინადადებით. არ არის აუცილებელი 1 კითხვაზე კილომეტრიანი პასუხის გაცემა. რა ვიცი აბა, საინტერესო თემაა და ვცდილობ წესების დაცვით უფრო საინტერესო გახდეს. თუ საჭიროა, გასწავლით ან მე ან სხვა, როგორ მონიშნოთ კონკრეტული კითხვა და მის ქვეშ პასუხი გასცეთ. მაგალითად, რომელმე წინადადება მონიშნეთ აწ უკვე ზემოთ დაპოსტილი ტექსტიდან, გაალურჯეთ მაუსის მარცხენა ღილაკით და შემდეგ მარცხნივ და ქვემოთ არის "აქ დააწკაპუნეთ" ნაწერი. იმას დააკლიკებთ მაუსის მარცხენა ღილაკს და კითხვა ავტომატურად ჩაჯდება ასაკრეფ ველში თავისი საჭირო კოდით თავსა და ბოლოში. მის ქვემოთ კი თქვენს პასუხს დაუწერთ. შემდეგ სხვა წინადადებას მონიშნავთ, დააწკაპუნებთ "აქ დააწკაპუნეთ"-ს და გასცემტ პასუხს. და ასე შემდეგ. ბოლოს კი "Add Reply" კი იცით და დაიპოსტება. ასევე გარკვეული დროის პაუზა გაქვთ პოსტიდან პოსტამდე და ეგრევე მეორე პოსტის გამოქვეყნებას ვერ შეძლებთ, ფორუმის წესების მიხედვით. როცა ვინმე კონკრეტულ მომხმარებელს გინდათ პასუხი გასცეთ, მის სახელს (ნიკნეიმს) დააკლიკებთ მაუსის მარჯვენა ღილაკს და ასაკრეფ ველში ჩაჯდება მისი სახელი. მის ქვემოთ ი დაუწერთ ტექტს და ეს ნიშნავს, რომ მას მიმართავთ. თუ რამე ტექნიკური კითხვა გაქვთ, დაწერეთ და გაგცემთ პასუხს მე ან სხვა. |
| Posted by: Dirac 20 Jan 2018, 06:47 |
| მერე? რას ვშვებით ამ თეზისებით? დავკვანტეთ ლევიტაცია? |
| Posted by: რონინი 20 Jan 2018, 14:48 |
| გამარჯობათ ფორუმელებო, ბოდიშს გიხდით, რომ თქვენს კითხვებზე პასუხები ცოტა დაგიგვიანეთ. ნუ მიწყენთ და ამჯერად ჩემი და თქვენი ყურადღების კონცენტრირებას მოვახდენ საკუთრივ მოდელზე და არა ჩემზე –– ზოგიერთი კითხვა ეხებოდა ჩემს ვინაობას, განათლებას, პროფესიას და ა.შ.–– იმედი მაქვს როდესმე პირადად შევხვდებით და უშუალოდ გავიცნობთ ერთმანეთს. მაგრამ, რა თქმა უნდა, ეს მოხდება მხოლოდ მაშინ, თუ შევძელი და თქვენც დაგარწმუნეთ იმ ფილოსოფიურ და მეცნიერულ ღირებულებაში, რომელიც ჩემი აზრით ამ მოდელს გააჩნია. ამისათვის კი, კარგად მესმის, თქვენს კითხვებზეც მომიწევს პასუხის გაცემა და ისეთი საკითხების წინ წამოწევა და ახსნაც, რომლის შესახებაც შეიძლება თქვენ უშუალოდ არც შემეკითხოთ. ახლა კი, დრო რომ არ წაგართვათ, ვუპასუხებ თქვენს კითხვებს. კითხვა 1. : იქნებ ჯერ ეს აგვიხსნათ, რატომ არის დღევანდელი მსოფლმხედველობა არასწორი… რაში დაინახეთ არასწორობა? (გრავიტონი) ცოტა ხნის წინ ერთ ცნობილ ქართველ ფიზიკოსთან მქონდა საუბარი ჩემს მოდელზე. როდესაც ჩვენი საუბარი მატერიის ორგანიზაციულ დონეებს შეეხო და მე მას ვუთხარი, რომ თითოეულ ორგანიზაციულ დონეს მარტივი აგებულება აქვს –– მაგალითად, გალაქტიკურ ორგანიზაციულ დონეზე საქმე გვაქს მხოლოდ გალაქტიკების ურთიერმონაცვლეობასთან მეთქი –– მიპასუხა, არ ხართ მართალი, გალაქტიკებს შორის სივრცეში ხომ არსებობს ატომები გაზის სახით, ფოტონები სინათლის სახით და კიდევ ბევრი რამო!?... …მაგრამ ჩემი თანამოსაუბრე საკმაოდ ჭკვიანი კაცი აღმოჩნდა, მალევე მიხვდა თავის შეცდომას და იქვე დაუმატა –– … თუმცა, შენ ხომ მატერიის იერარქიაზე მელაპარაკები, სადაც გალაქტიკები, ატომები და ფოტონები ერთ სიბრტყეში კი არ არსებობენ, არამედ სხვადასხვა ორგანიზაციული დონე უკავიათო. დიახ, გრავიტონ ბატონო, ის შეცდომა, რაც ჩემმა თანამოსაუბრემ თავდაპირველად დაუშვა, გახლავთ სწორედ, ჩემი აზრით, დღევანდელი ფიზიკის მსოფლმხედველობითი კრიზისის ერთი კერძო გამოვლინება…. თუ გვსურს ჩვენი აღქმადი სამყაროს ფიზიკურ არსში გავერკვეთ, მას უნდა შევხედოთ როგორც ორგანიზაციული დონეების იერარქიულ სისტემას და არა როგორც უშველებელ “კასრს”, რომელშიც ერთ სივრცეშია არეული გალაქტიკები, ატომები და ფოტონები… (ბოდიშს გიხდით, სახლიდან გასვლა მიწევს და მოგვიანებით გავაგრძელებთ საუბარს) |
| Posted by: titlikana qalebi 20 Jan 2018, 19:02 | ||||
მე მნიშვნელობა ვერ გავიგე ამ იერარქიული დაყოფის. რა დანიშნულება აქვს?
რა თქმა უნდა სირთულეა პრობლემა, მაგრამ მაინც თითქოს ერთ ადგილს ვტკეპნით. სავარაუდოდ გამომთვლელი სისტემების დახვეწისა და განვითარების შემდეგ სიმების თეორიის დამტკიცება იქნება შესაძლებელი. |
| Posted by: graviton 20 Jan 2018, 19:45 | ||||||
რონინი
ეს არაა პასუხი ჩემს კითხვაზე, რადგან ჯერ უნდა განმარტოთ რა არის იერარხიის ფიზიკური არსი,... ეს თქვენ არც იმ სტატიაში დაგიწერიათ... პირველ რიგში მე ველოდები თქვენს მიერ დანახული დღევანდელი ფიზიკის პრობლემის წარმოდგენას და მერე მის ახსნას თქვენი მოდელით... აქ უამრავი შემოსულა და სკოლის დონის ცოდნით ფიზიკის პრობლემების გადაჭრას გვთავაზობდნენ,... მე ვფიქრობ ეს შეუძლებელია... აქ სხვა პრობლემებია.... ამიტომ მინდა დავინახო თქვენი დანახული დღევანდელი ფიზიკის პრობლემა.... და მერე თქვენს მიერ შემოთავაზებული გადაჭრის გზა... * * * titlikana qalebi
რაში დაინახეთ ერთი ადგილის ტკეპნა? საინტერესოა... რაც ამ ერთ საუკუნეში გაკეთდა, ხომ უზარმაზარია... და შეზღუდვა მხოლოდ ჩვენს ექსპერიმენტულ შესაძლებლობაშია, რაშიც წინსვლა ძალიან ძნელია და ცივილიზაციის ტექნიკური განვითარების შეზღუდვაშია...
გამოთვლითი ტექნიკა რა შუაშIა? ეს ექსპერიმენტული ფიზიკის პრობლემაა.. პირდაპირი შედეგები სიმების ძალიან დიდ ენერგია მოითხოვს და ადამიანისთვი ის ჯერ კიდევ დიდი ხანია მიუღწევადია.. დღეს ჩვენ 10^-19 მ ავედით, ესაც დიდი საოცრებაა... კიდევ ზევით სვლა უამრავ ფინანსურ პრობლემებთანაა დაკავშირებული... |
| Posted by: asphurcela 20 Jan 2018, 20:55 |
| ეჭვი მაქვს ამ ოგანიზაციულ დონეებს ვერ გავცდებით. ის გამახსენდა, პატარა ბიჭი რო იყო ადრე, ქვანტური მექანიკა დავწერეო თავიდან და ელექტრონს რაღაც უცნაურ თვისებებს რომ მიაწერდა. დაღლილი ელექტრონი და ეგეთ რაღაცებს. სად გაქრა ეგ ბავშვი ნეტა? |
| Posted by: არწივი9 20 Jan 2018, 21:03 | ||
ესა ხო? https://forum.ge/?showtopic=34877029&hl=%E1%83%99%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98+%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90 |
| Posted by: asphurcela 20 Jan 2018, 21:09 |
| არწივი9 ჰოო ეგაა. რას შვრება ნეტა, მობეზრდა გენიოსობა? აღარაფერი ისმის მედიაში მასზე? |
| Posted by: Mateo Falcone 21 Jan 2018, 04:48 | ||||
graviton
საუკუნის მიღწევები რა თქმა უნდა ენით აღუწერელია. ერთი ადგილის ტკეპნაში საერთო თეორიის არარსებობა ვიგულისხმე მხოლოდ და მხოლოდ... და ტექნიკური შეზღუდვები, რომლებიც ექსპერიმენტირების საშუალებას არ გვაძლევენ და კიდევ დიდხანს არ მოგვცემენ რომ კვლავ ნახტომებით წავიდეთ წინ.
მოდელირებისთვის თუ სწორად ვიცი, სიმების თეორია ძალიან ძალიან რთულ მათემატიკურ აპარატზეა აწყობილი (თუ პირიქით) და ესეც ართულებს მის დდამტკიცებას. |
| Posted by: nforumi 21 Jan 2018, 09:36 | ||
Mateo Falcone
მე მგონი აქ დაწერა ვიღაცამ, სიმების თეორია უკვე უარყოფილიაო... ჯერ ისევ არა? |
| Posted by: არწივი9 21 Jan 2018, 18:42 | ||
asphurcela
მე აღარაფერი გამიგია იმედია რომელიმე განვითარებულმა ახლობელმა მოტვინა და ძალიან დელიკატურად აუხსნა ამ ბავშვს მისი დაბნეულობა და მისი ინტერესი წაიყვანა სწორი მხრივ მე მაგ ასაკში იონური ძრავების სქემებს ვაწყობდი  |
| Posted by: graviton 21 Jan 2018, 19:57 | ||||
Mateo Falcone
შენ რა შუაში ხარ, თუ შენც ორი ნიკით სარგებლობ....? ერთ, მე20 საუკუნეში შეიქმნა მიკროსკოპიულ დონეზე ურთიერთქმედების FUნდამენტი. შეიქმნა სამი ურთიერთქმედების თეორია და ისინი გაერთიანდა ერთ სტანდარტულ მოდელში.. პირველად დაკავშირდა ამავე საუკუნეში გრავიტაციის კლასიკური რელატივისტური თეორია... გაირკვა ინერციულიმასის აზრი, შეიქმნა კვანტური სტატისტიკა სპინის ანალიზით... სპინის არსებობის დასაბუთება კიდევ უზარმაზარი ნახტომი იყო... მართალია გრავიტაციის კვანტური თეორია და მისი გაერთIანება ვერ მოხერხდა, მაგრამ არცაა გამორიცხული რომ ის არ არსებობს საერთოდ და აქედანაა პრობლემა... ის ხომ 10^40ჯერ მცირეა.. ეს უპირველესად იერარხიული პრობლემაა, და დღეს ამის გადაჭრას მრავალი განზომილების შემოტანით ცდილობენ,.. მაგრამ უშედეგოდ უზარმაზარი მიღწევა მეოცე საუკუნის შავი ხვრელების აღმეჩენააა, ბნელი ენერგია,.. კოსმოლოგიური, უამრავი პრობლემების დანახვა და გადაჭრა... არა გავაგრძელებ.. მაგრამ ცხადია პრობლემები კიდევ უფრო ბევრია, ჩვენი ცოდნა, მგონია ოკეანეში წვეთია... სტანდარტული მოდელსაც აქვს კიდევ პრობლემბი, მაგალითად ნეიტრინოს მასა, ოსცილაცია, თუ ეს ოსცილაცია არსებობს და ის დამტკიცდა, მაშინ რატომ არ ხდება ლეპტონების ურთიერთგარდაქმნა...... კიდევ უამრავი რამ არის გასაკეტებელი......და ამიტომ არის ბუნება საინტერესო,. ამიტომ აქვს ადამინის ცხოვრებას აზრი, შეიმეცნოს ახალი და ახალი და ამით ბედნიერი იყოს... უდიდესი სიამოვნებაა სამყაროს შემეცნება, ამაზე დიდი სიამოვნება არ არსებობს... და ადამიანისთვის ამაზე მთავარი ამოცანა არ უნდა არსებობდეს... რადაგან მოკვდე, წახვიდე და ვერ გაიგო ცოტათი მაინც სად იყავი, ან ცივილიზაცია ჩვენი შეიძლება საერთოდ გაქრეს, თუ თავს არ უშველა...
მათემატიკა და მისი სირთულე არაფერ კავშირშია თეორიის მტკიცებასთან... ნებისმიერი თეორიული მოდელი ფიზიკის მტკიცდება მხოლოდ ექსპერიმენტული აღმოჩენებით სხვა გზა არ არსებობს... თუმცა ეს არც სრული მტკიცებაა, უბრალოდ ესაა ჩვენი გზა... ადამიანების მიერ შემუშავებული ე.წ. მეცნიერული მეთოდი,.. რომელიც სრულყოფილი არაა, მაგრამ დღემდე არ მივუყვანივართ რაიმე შეცდომამდე, რომ ახალი გზა ვეძებოთ... სიმების თეორიის ექსპერიმენტულ მტკიცებამდე ჯერ კიდევ ბევრი დრო გაივლის იქამდე სხვა უფრო ახლობელი ენერგიის დონეზე , ბევრი სხვა თეორიებია დასამტკიცებელი, ან მათი შედეგების აღმოსაჩენი, მაგალითად სუპერსიმეტრია.... |
| Posted by: Mateo Falcone 21 Jan 2018, 20:22 | ||
graviton
კი, მე ვარ ორივე  |
| Posted by: asphurcela 21 Jan 2018, 22:56 |
თემის ავტორი არ მოსულა სახლში? |
| Posted by: The13thFloor 21 Jan 2018, 23:56 | ||
პლანკის მუდმივას და ჰეიზენბერგის განუსაზღვრებლობის პრინციპს რას ვუშვრებით? შვებულებაში ვუშვებთ? |
| Posted by: asphurcela 22 Jan 2018, 00:06 |
| The13thFloor ჯერ შესავალია ეს იერარქიული ზონები. მომდევნო თავებში იქნება დეტალური ახსნა, Bნელი მატერიის ჩათვლით. |
| Posted by: The13thFloor 22 Jan 2018, 00:14 | ||||
კარგი, დაველოდები გაგრძელებას კიდევ მაინტერესებს ამ მოდელის მიხედვით როგორ აიხსნება quantum entanglement, იმედია რამე უფრო უკეთესს შემოგვთავაზებს ავტორი ვიდრე არალოკალური ფარული ცვლადების ჰიპოთეზას
თავდაც მიკვირს, ეტყობა სადმე შავი ხვრელია ახლომახლო დროით ანომალიებს იწვევს |
| Posted by: asphurcela 22 Jan 2018, 00:14 |
| ხოდა მთელი ეს ასი წელი სიცრუეში გვაცხოვრეს, რა კვანტური მექანიკა, რი ველის თეორია, რა ქრომოდინამიკა, რი ელექტრომაგნეტიზმი, რა ტოპოლოგიური გეომეტრია - ტყუილია ეს ყველაფერი. 100% იანი ვორნი გაქ, როგორ პოსტავ? |
| Posted by: რონინი 23 Jan 2018, 01:17 |
| “რა არის იერარხიის ფიზიკური არსი (?)” (გრავიტონი) “მე მნიშვნელობა ვერ გავიგე ამ იერარქიული დაყოფის. რა დანიშნულება აქვს?” (ტიტლიკანა ქალები) “ეჭვი მაქვს ამ ორგანიზაციულ დონეებს ვერ გავცდებით.” (ასფურცელა) **** თუ მხედველობაში არ მივიღებთ მცირე ირონიას (რაც, ალბათ, ყველა ფორუმის განუყოფელი ნაწილია –– ინტრიგას მატებს მას), ამ კითხვებიდან და კომენტარებიდან ერთი ჩვენთვის უაღრესად მნიშვნელოვანი დასკვნის გამოტანა შეიძლება –– მათი ავტორებისთვის ნათელია, რას ვგულისხმობ ტერმინში –– “მატერიის ორგანიზაციულ დონეები”!... გაუგებარია მხოლოდ მატერიის ორგანიზაციის ამ პრინცის სამეცნიერო ღირებულება –– კი, ბატონო და რა ხეირი ამით? რა მნიშნელობა აქვს ფიზიკისათვის, იყოფა თუ არა ჩვენი სამყარო ორგანიზაციულ დონეებად? ეს კი უკვე საქმის ნახევარი თუ არა, ყოველ შემთხვევაში, კარგი დასაწყისია –– ბევრ ადამიანს (ვისთანაც მე საუბარი მქონია) ამ მარტივი პრინციპის გააზრება სერიოზულად უჭირს. მართალია, არიან ადამიანები, ჩემი მოდელის შინაგან ლოგიკას ერთი წაკითხვითაც რომ ხვდებიან (მაგალითად, ამ ფორუმზეც აღიჩნდა ასეთი ადამიანი, რომელსაც საქმიანი შენიშვნებისა და შეკითხვებისათვის, ასევე, გამოთქმული კეთილი სურვილებისათვის დიდ მადლობას ვუხდი), მაგრამ ისინი უფრო გამონაკლისნი არიან და უმრავლეს შემთხვევაში საჭირო ხდება მოდელის დეტალური ახსნა. როდესაც ფორუმზე ჩემს მოდელს ვდებდი, კარგად მესმოდა, რომ ამ რუტინას ვერც აქ ავცდებოდი. მე შევეცადე ამ მოდელის შუალედური თემებისათვის გეგმის სახე მიმეცა (თუმცა, გასაგებია, რომ შესაძლოა ჩვენმა დიალოგმა თუ პოლემიკამ სხვა საკითხების განხილვის საჭიროებაც წარმოშვას და გეგმა შეიცვალოს). კარგი იქნებოდა, ჩემს მიერ წარმოდგენილი მოდელი ამ გეგმის მიხედვით განგვეხილა (თუ, რა თქმა უნდა, თქვენ წინააღმდეგი არ ხართ). აი, ისიც: 1. დამკვირვებელი და სივრცე ა) ფიზიკის ტრადიციული შეხედულებები სივრცეზე –– სივრცე როგორც ობიექტური რეალობა; ბ) სივრცე როგორც ადამიანური აღქმის შესაძლებლობების ზღვარი –– სივრცის სუბიექტური ხასიათი. 2. სამყარო, როგორც მატერიის ორგანიზაციული დონეების იერარქიული სისტემა ა) სამყაროზე ადამიანის წარმოდგენების ცვლილების ზოგადი ტენდენცია; ბ) “მატრიოშკების” პრინციპი –– სამყარო როგორც ორგანიზაციული დონეების იერარქიული სისტემა. 3. მატერიის ორგანიზაციული დონეების ბირთვულ–ორბიტალური აგებულება ა) ჩვენი აღქმადი სამყაროს ბირთვულ–ორბიტალური ორგანიზაცილი დონეები; ბ) გვაქს თუ არა ამ პრინციპის ზოგადმატერიალური თვალსაზრისით განზოგადების უფლება? 4. ბირთვები და ორბიტალები ა) მსგავსება და განსხვავება; ბ) ბირთვებისა და ორბიტალების ფიზიკური რაობა ––რა არის სინამდვილეში ბირთვები და ორბიტალები; გ) ბირთვულ–ორბიტალური ურთიერთდამოკიდებულების არსი; 5. ძალისმიერი ურთიერთქმედების მექანიზმი ა) როგორც ბირთვები, ისე ორბიტალები ერთმნეთისაგან განსხვავებიან მათი შინაგანი აქტივობის მიხედვით; ბ) ბირთვის ირგვლივ ორბიტალების განლაგების ძალისმიერი პრინციპი; გ) თითოეული ორგანიზაციული დონე –– ბირთვულ–ორბიტალური ურთიერთდამოკიდებულების “ქსელი”; დ) მატერიის გადანაწიელება ბირვულ ორბიტალურ ქსელში –– ორბიტალური ნაკადების გადანაწილების ბირთვული “კონვეიერი”; ე) ველის ფიზიკური არსი; ვ) რატომ არსებობენ მატერიალურ სამყაროში ურთიერქმედების განსხვავებული ძალები; 6. არის თუ არა სამყარო უსასრულო; 7. “მუხტი” ა) ბირთვული და ორბიტალური პოტენციალების თანაფარდობა მათი შთანთქმის–გამოსხივების თვისების განმსაზღვრელი ფაქტორი. ბ) “მუხტის” სახეები და მათი ურთიერთქმედება. 8. ენერგია ა) ფიზიკის ტრადიციული შეხედულებები მატერიის მოძრაობაზე; ბ) რა განაპირობებს მატერიის (ანუ ბირთვულ–ორბიტალური ფორმების) მოძრაობას? გ) ენერგიის ფიზიკური რაობა; დ) ენერგიის ფარდობითი ხასიათი. 9. მატერიის ბირთვულ–ორბიტალური დიალექტიკა –– ბირთვისა და ორბიტალის მასის ზრდა ნებისმიერ ორგანიზაციულ დონეზე მათი დიალექტიკური ცვლილების მიზეზია; |
| Posted by: graviton 23 Jan 2018, 03:49 |
| რონინი არსებობს წამება და არსებობს დასჯა, თუმცა შეიძლება ორივეს საბოლოო შედეგი ერთი და იგივე იყოს, მაგრამ ჰუმანურობის თვალსაზრისით, დასჯა უკეთესია... ჩემის აზრით, ნება თქვენია, როგორც გინდათ ისე განიხილეთ, თუმცა მე მგონია, რომ რადგან თქვენ შეკითხვებზე არ პასუხობთ, ორი რამ იქნებოდა უკეთესი: ან დაგედოთ თქვენი მთელი სტატია და ადამიანი წაიკითხავდა და იტყოდა თავის აზრს ან მოიყვანეთ რომელიმე ფიზიკის პრობლემა და გვიჩვენეთ, რომ ის თქვენი თეზისებით გადაიჭრება... მაგალითად დღეს ერთერთI დიდი პრობლემა ფიზიკის ბნელიმატერიის არსებობაააა. საკმაოდ ბუნდოვანია, ერთის მხრივ მის არსებობას ვითხოვთ გრავიტაციის პრობლემის გადასაწყვეტად, მეორეს მხრივ 40 წლიანი მისი ექსპერიმენტული ძიება უშედეგოა... |
| Posted by: eniqsi 23 Jan 2018, 11:32 | ||
რონინი
და არა გარემო და ფიზიკური სხეული. ეჭვი მაქვს რომ ფილოსოფია-აბსტარაქციას ვერ გავცდებით. |
| Posted by: Mateo Falcone 23 Jan 2018, 12:42 | ||
graviton
+1 რონინი ან მთლიანი მოდელი უნდა წარმოადგინოთ, ან ჩვენს კითხვებს უნდა უპასუხოთ, სხვანაირად არ გამოვა. კითხვების იგნორირება მთლიანად თემის იგნორირებას გამოიწვევს. კიხვები უმარტივესია.. სამყარო სასრულია თუ უსასრულო? რაიმე სახით არსებობს პარალელური სამყარო(ები)? ამ სამყაროების რიცხვი სასრულია თუ უსასრულო? თუ უსასრულოა უსასრულოდ ვმეორდებით? ბნელი მატერია? შავი ხვრელი? რა არის გრავიტაცია? რისგან შედგებიან კვარკები? |
| Posted by: asphurcela 23 Jan 2018, 19:31 | ||||||||
Mateo Falcone
ბნელი მატერია იარარქიის შუალედური რგოლია, დედის ხაზით. მისი ორბიტალური დიალექტიკა განსხვავდება ფუძეშროვანი ბირთვულ-ორბიტალური კდემამოსილებისგან.
შავი ხვრელი ბნელი მატერიის მომდევნო იერარქიაა. აქ უკვე გხვდება სპეციალური დიალექტიკა, მას ცალკე განხილვა უნდა.
გრავიტაცია წინარე დიალექტიკის ქვედა დონის მარცხენა გამოვლინებაა, სივრცე-დროითი შრეების ურთიერთ გადაადგილების დროს.
კვარკები დიალექტების მოწესრიგებული შრეებთშორისი სუბსტანციებია. დანარჩენს ავტორი უპასუხებს. ეს მე რასაც მივხვდი, იმით გიპასუხე. |
| Posted by: songulia 23 Jan 2018, 22:13 |
| ორგანიზაციულ დონნებად დაყოფაში რას გულისხმობ? მატერია+ინფორმაცია + ენერგიას? |
| Posted by: nforumi 24 Jan 2018, 01:42 | ||||||||||
----------------------------------------- |
| Posted by: Piquecanthropus 24 Jan 2018, 01:59 |
| შეიძლება ოდესმე, ყველაზე დიდი პლანეტა გავხდე? თან მოძრავი, რომელიც დადის და მზეებს სხვა გალაქტიკაში გასტყორცნის |
| Posted by: რონინი 24 Jan 2018, 15:37 | ||||||
| გაიხარე, ასფურცელ, გულიანად გამაცინე… ცოტა მკვახე პასუხის გაცემას ვაპირებდი გრავიტონისათვის და გადამაფიქრებინე. თქვენმა პოსტებმა (ვგულისხმობ ფორუმელების უმრავლესობას) ერთი ძველი ამბავი გამახსენა, რომელიც მეცხრამეტე საუკუნეში აფრიკის ერთ–ერთ აბორიგენულ ტომში მოხდა. ამ ტომში შემთხვევით მოხვედრილმა ევროპელმა მოგზაურმა მეორე დილას ჩანთიდან გაზეთი ამოიღო და კითხვას შეუდგა. ეს იმხელა ამბავი აღმოჩნდა აბორიგენებისთვის, რომ შეიკრიბნენ და ბჭობა გამართეს, რას აკეთებდა ეს კაცი. ერთმა თქვეს ალბათ თვალებს მკურნალობსო, მეორეებმა თქვეს, რა თვალებს მკურნალობს, ჯადოს გვიკეთებსო… ჯადოს გვიკეთებსოოო!!!... და იმ უბედური მოგზაურის შესაბრაწ–შესასანსლად უმალ დიდი კოცონი დაინთო. სანამ თქვენი პოსტების კოცონზე შემბრაწავდეთ, ძვირფასო ფორუმულებო, “სიკვდილის” წინ ერთი სურვილის შესრულება მინდა გთხოვოთ –– გრავიტონის ბოლო პოსტზე პასუხის გაცემის საშუალება მომცეთ. გრავიტონი (რომელიც თითქმის უიმედოდაა დარწმუნებული ჩემი თეორიის აბსურდულობაში) მაინც მწერს პოსტებს, რომლებშიც მთხოვს კონკრეტულ, საკმაოდ სერიოზულ კითხვებზე პასუხი გავცე. ეს აშკარად მიუთითებს მის პატიოსნებაზე, ვგულისხმობ მის პიროვნულ პატიოსნებას (მიუხედავად ჩემი თეორიისადმი მისი დამოკიდებულებისა, მაინც მაძლევს გარკვეულ შანსს) და პროფესიულ პატიოსნებას (მას მართლა სისხლხორცეულად აინტერესებს ის პრობლემები, რაც დღევანდელი ფიზიკის წინაშე დგას და მზადაა ამ პრობლემების გადაჭრის ძიებაში თავი გადასდოს და აბსურდსაც კი მოუსმინოს). გრავიტონი თავის ბოლო პოსტში მწერს: graviton
დავიწყოთ მისი ბოლო მოთხოვნით:
არ მინდა დავიჯერო, გრავიტონ, რომ ჩემი წერილი არ წაგიკითხავთ. იქნებ ნაბახუსევს გადაკარით თვალი? ასეც რომ იყოს, არც ნაბახუსევს გეპატიებათ ასეთი უყურადღებობა. რა არის ბნელი მატერია? რაში დასჭირდა თანამედროვე ფიზიკას “ბნელი მატერიის” არსებობის თეორიული დაშვება? თავადაც კარგად მოგეხსენებათ, ეს განპირობებული იყო იმით, რომ მხოლოდ ხილული მატერიის გათვალისწინებით შეუძლებელია სამყაროში სხეულების გრავიტაციული ურთიერთდამოკიდებულებისა და მოძრაობის ახსნა; ანუ, როგორც მეცნიერები ასკვნიან, ჩვენს სამყაროში ხილული მატერიის გარდა უნდა არსებობდეს ჩვენთვის უხილავი ანუ “ბნელი” მატერიაც, რომლის წილი, მათი გამოთვლებით, სამყაროში არსებული მატერიის საერთო მასის 84.5%-ს შეადგენს. წინა პოსტში ვამბობდი, რომ ჩვენს დიალოგში ერთი ნაბიჯი უკვე წინ გვქონდა გადადგმული; ვგულისხმობდი იმას, რომ თქვენ (და დანარჩენებს) უკვე გააზრებული გქონდათ ჩემი თეორიის საბაზისო პრინციპი, კერძოდ ის, რომ სამყარო მატერიის “ორგანიზაციული დონეების საფეხურებრივ იერარქიას” წარმოადგენს, მაგრამ შევცდი –– იქნებ ამ “ნახატებმა” მიშველოს და ვიზულურად მაინც დაგანახოთ, რა იგულსხმება მატერიის ორგანიზაციულ დონეებში და მათ იერარქიაში. ნახატი პირველი:  ანუ, სიტყვიერად რომ ვთქვათ, ჩვენი აღქმადი სამყარო, რომელიც სულ რამოდენიმე ორგანიზაცუილი დონისგან შესდგება (სინამდვილეში, მათი რიცხვი უფრო მეტია, ვიდრე ამ ნახაზზეა გამოსახული) მხოლოდ და მხოლოდ ერთი ციდა, შეიძლება ითქვას, უმნიშნელო ნაწილია ჩვენი აღქმის შესაძლებლობის მიღმა მყოფი მატერიის უსასრულო რაოდენობის ორგანიზაციული დონეებისა, რომლებიც ჩვენი აღქმადი სამყაროს “საფუძველსაც” ქმნიან და “ჭერსაც”. ნახატი მეორე:  აი, ძვირფასო გრავიტონ, ამ ნახაზზე ქვემოთ შავად რომაა დაფერილი, ისაა “ბნელი (ანუ რეალურად არსებული, მაგრამ ჩვენი აღქმის შესაძლებლობებს მიღმა მყოფი) მატერია”. asphurcela
მართალი ხართ, ასფურცელ, ბნელი მატერია ჩვენს აღქმად სამყაროს დედის ხაზით ენათესავება, რამდენადაც მის ორგანიზაციულ საფუძველს შეადგენს, მაგრამ შუალედური კი არა, ქვედა “რგოლია”. გაიგეთ რამე?... –– მეტი არაა ჩემი მტერი... –– განწირული ვარ!... (გაგრძელება იქნება) |
| Posted by: oleg-i 24 Jan 2018, 18:47 | ||||||
--------------------------------------------  - იყო ბნელი და უკუნი... გახდა ნათელი!... |
| Posted by: graviton 24 Jan 2018, 19:13 | ||||
რონინი
წავიკითხე და დამრჩა ძალიან ცუდი შთაბეჯდილება... მაგრამ მაინც ვცდილობ დაველოდო მომენტს, როდესაც რაიმე ახალს იტყვით, თქვენი თეზისებით მიღებულს...
მე მგონი დაგვცინით... მე არ მიკითხავს ბნელ მატერიას, რომელიც თურმე 84 პროცენტი ყოფილა(ასე რომ იყოს დიდი ხანი შავი ხვრელის "ცენტრში" ვიქნებოდით...), თქვენს მიერ შემოტანილი ე.წ. ორგანიზაციული დონეებში სად მოათავსებდით.... მე გეკითხებით, ბნელი მატერიის დღეს არსებული პრობლემა, როგორ გადაიჭრება თქვენი ე.წ. თეზისების მიხედვით? რაში დაგეხმარათ ეს თეზისები? რა გაიგეთ მაგალითად ბნელი მატერიიის პრობლემაში? და გვჭირდება მისი არსებობა თუ არა და რატომ? |
| Posted by: asphurcela 24 Jan 2018, 19:15 | ||
აჰ.. ქვედა რგოლი.. ქვედა.. როგორ გამომრჩა... ღმერთო ჩემო რა უსუსური ვარ...  |
| Posted by: nforumi 24 Jan 2018, 22:21 | ||||
graviton
მართალია, თუ ავიღებთ მატერიის სრული რაოდენობიდან, ფარული ენერგიის გამორიცხვით. ჩვ. მატერია...........5% ........15.5% ფარული მატ........27% ....... 84.5% სულ........................32% .......100% * * * asphurcela
აბა, აბააა |
| Posted by: graviton 25 Jan 2018, 14:22 | ||
nforumi
კი სწორე ხარ, როცა მხოლოდ მატერიაზეა საუბარი,... საერთოდ ენერგიით განისაზღვრება და სამივეს შეფარდება უფრო სწორი განმსაზღვრელია, ვიდრე მარტო მატერიის... ამიტომ ყოველთვის პროცენტი სამივეს შეფარდებით მოჰყავთ და ავტომატურად მეც ეს ვიგულისხმე და არ დავაკვირდი, რომ მხოლოდ მატერიის შეფარდება იყო... იმედია ეს საკითხი არ გახდება შემდეგი პოსტის საკითხი და მივიღებთ რაიმე პასუხს, იმაზე რაც გვაინტერესებს.... |
| Posted by: რონინი 25 Jan 2018, 15:00 |
| დავუბრუნდეთ გრავიტონის ჩემთვის წამოყენებულ მოთხოვნებს. შეგახსენებთ, ის თავის პოსტში მწერდა: ------------------------------- graviton "რადგან თქვენ შეკითხვებზე არ პასუხობთ, ორი რამ იქნებოდა უკეთესი: ან დაგედოთ თქვენი მთელი სტატია და ადამიანი წაიკითხავდა და იტყოდა თავის აზრს ან მოიყვანეთ რომელიმე ფიზიკის პრობლემა და გვიჩვენეთ, რომ ის თქვენი თეზისებით გადაიჭრება..." ------------------------------- მისი ერთი მოთხოვნა შევეცადე დამეკმაყოფილებინა, მაგრამ, როგორც მისი მომდევნო პოსტიდან ჩანს, უშედეგოდ… ამქვეყანაზე ერთ–ერთი ყველაზე უფრო რთული რამ ადამიანის აზროვნების შეცვლაა. ძნელია ადამიანს (მითუმეტეს მეცნიერს) იოლად შეაცვლევინო თავისი შეხედულება, რომელიც მტკიცედ სწამს და სჯერა, რომელიც ეფუძვნება მის ყოველდღიურ გამოცდილებას –– მისი საარსებო გარემოს ხატს, რომელსაც ის თავისი საკუთარი თვალით ხედავს; ამ გარემოს მიმართ ცოდნას, რომელიც უსწავლია მას სკოლაში, უნივერსიტეტში და ახლა მთელი მონდომებით ცდილობს თავის სტუდენტებს გადასცეს იგი; ცოდნას, რომლის უკან დგანან ისეთი ავტორიტეტები, როგორიც არიან ნიუტონი, მაქსველი, აინშტაინი, ბორი … რა თქმა უნდა, ძნელია, უიმედოდ ძნელი… –– სწორედ ამიტომ ამბობენ, ახალი იდეები მკვიდრდება არა იმიტომ, რომ ძველები იზიარებენ მას, არამედ იმიტომ, რომ თაობათა ცვლა ხდებაო. ამ ჭეშმარიტების ადასტურებს ასფურცელას ეს ირონიული შენიშვნაც: ------------------------------- asphurcela "ხოდა მთელი ეს ასი წელი სიცრუეში გვაცხოვრეს, რა კვანტური მექანიკა, რი ველის თეორია, რა ქრომოდინამიკა, რი ელექტრომაგნეტიზმი, რა ტოპოლოგიური გეომეტრია - ტყუილია ეს ყველაფერი." ------------------------------- აგერ უკვე ოთხასი წელია მეცნიერული მეთოდი ბატონობს ფიზიკაში –– მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერებისთვის დღემდე უცნობია, რა ფიზიკური პროცესები იმალება ისეთი კატეგორიების უკან, როგორიცაა “გრავიტაცია”, “ელექტრო–მაგნიტური ველი”, “მუხტი”, “ენერგია”, “კვანტა” და ა.შ. ––მათზე დაყრდნობით ფიზიკა საოცარ წარმატებებს აღწევს ტექნიკისა თუ ტექნოლოგიების განვითარებაში (შეიძლება ითქვას, რომ მთელი ჩვენი დღევანდელი მატერიალურ–ტექნიკური ცივილიზაცია ჩვენთვის უცნობი რეალობის ამ პირობით აღნიშვნებზეა დაფუძვნებული). მართლაც გაოცებას იწვევს, რასაც ამ ოთხასი წლის მანძილზე მიაღწია ფიზიკამ, მაგრამ რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, სწორედ ეს ოთხასი წელი დასჭირდა იმას, რომ მეცნიერების ეს ფუნდამენტური დარგი ღრმა კრიზისში აღმოჩენილიყო. საქმე იმაშია, რომ დღეს ფიზიკურ თეორიებს უკვე აღარ ძალუძთ ექსპერიმენტული მონაცემების ახსნა; ამ მიზნით შექმნილი ყოველი ახალი თეორია გამარტივების ნაცვლად, უფრო მეტად ართულებს დღევანდელი ფიზიკის წინაშე არსებულ პრობლემებს; უფრო მეტიც, იქნება თეორიები, რომელთა შემოწმებაც ექსპერიმენტული წესით პრაქტიკულად შეუძლებელია. კრიზისი ფიზიკოსთა შორის განხეთქილებას იწვევს –– მათი ერთი ნაწილი ფიქრობს, რომ დღევანდელ ფიზიკაში საგანგაშო არაფერი ხდება და იგი, საერთო ჯამში, სწორი გზით მიდის; მეორე ნაწილი კი მიუთითებს უახლესი ფიზიკის არამეცნიერულ ხასიათზე და მიიჩნევს, რომ დღეს ფიზიკა (როგორც მეცნიერება) ჩიხშია შესული. ერთი შეხედვით, ამ რადიკალური დაპირისპირებისა, სინამდვილეში, ფიზიკოსთა ამ ორ ბანაკს შორის განსხვავება არც თუ დიდია, რადგან ერთნიც და მეორენიც ფონს გასვლას ერთი და იმავე გზით –– თანამედროვე ფიზიკის თეორიულ საფუძვლებზე დაყრდნობით –– ცდილობენ; ეს გახლავთ სწორედ მათი უმთავრესი შეცდომა. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ფიზიკის კრიზისის მიზეზი, თავის არსით, არის არა მეცნიერული, არამედ ფილოსოფიური ხასიათის. ფიზიკაში მეცნიერებისა და ფილოსოფიის “დაპირისპირება” პაზლის (puzzle) თამაშს ჰგავს, რომლის არსიც, მოგეხსენებათ, უამრავი პატარა ნაწილისგან მთლიანი სურათის აწყობაში მდგომარეობს. ამ “თამაშში” ფიზიკოსმა, როგორც მეცნიერმა, ცალკეული ნაწილები უნდა (ექსპერიმენტული მონაცემების მიხედვით) “გამოჭრას”, როგორც ფილოსოფოსმა კი –– მთლიანი სურათი წარმოიდგინოს და აწყობილი ფაზლის ნაწილები თავ-თავის ადგილზე დადოს. ამ თამაშის ანალოგიით თუ ვიმსჯელებთ, ფიზიკის დღევანდელი კრიზისის მიზეზი სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ ფიზიკოს–მეცნიერთა მიერ გამოჭრილი “პაზლის” ნაწილები დაფაზე თავის კუთვნილ ადგილზე არ დევს; რაც, ბუნებრივია, მათი კომბინაციის შეუცვლელად შეუძლებელს ხდის თამაშის გაგრძელებას –– შემთხვევით არ ამბობს სტივენ ჰოკინი “ფილოსოფია მკვდარიაო”!... ჩემო ძვირფასო ფორუმელებო, მე მხოლოდ ფიზიკის (და, როგორც ვნახავთ, არა მხოლოდ ფიზიკის) “ფაზლის” გადათამაშებას ვცდილობ. ერთად ვნახოთ, რა შედეგს მოიტანს საბოლოოდ ეს თამაში. არ დაგიმალავთ და დიდი იმედი მაქვს, რომ ამ უწყინარ თამაშში ზოგიერთი თქვენთაგანიც შემომიერთდებით. (გაგრძელება იქნება) |
| Posted by: asphurcela 25 Jan 2018, 15:54 |
| რონინი ფიზიკა სად არის? რაც თქვენ დაწერეთ მან ფიზიკის არაფერი ჩანს. რაზე ვიმსჯელოთ? |
| Posted by: nforumi 25 Jan 2018, 16:23 | ||
graviton
იქნებ მაგის თეორიაში ფარული ენერგიის ადგილი არც არის? ისე, საინტერესო იქნებოდა ისეთი თეორია, რომელიც არსებული მონაცემების ახსნას, ფარული ენერგიის და ფარული მატერიის ცნებების შემოტანის გარეშე შეძლებდა. |
| Posted by: graviton 25 Jan 2018, 16:40 | ||
რონინი
კონკრეტულ კითხვაზე კონკრეტული პასუხია საჭირო... თუმცა მე უკვე აღარ ველოდები პასუხს... რადგან ვიცი, რომ ის არ იქნება... ვფიქრობ, რომ თქვენ ფილოსოფიას წარმოადგენთ, რომელიც თქვენც კარგად იცით, რომ საუკუნეა მოკვდა ბუნებისმეტყველებაში და დაგრჩათ მხოლოდ ყოფიერების საკითხები... და ნოსტალგია ძველ ფილოსოფიურ მდგომარეობაზე... ამის მიზეზი, კი მხოლოდ ერთია... ფიზიკა იმდენად რთული გახდა, (რას ვიზამთ სამყაროა ასეთი რთული), რომ ფილოსოფოსმა მთლიანად დაკარგა ბუნების ცოდნა, და არა მარტო ფილოსოფოსმა, ბევრ ფიზიკოსსაც არ ესმის მთლიანობაში უკევე შესწავლილი ბუნების კანონები.. ისინიც კი ვიწრო სპეცალიზირდებიან.. და ზოგიერთი ფილოსოფოსები ძველი ნოსტალგიით, ცდილობენ თავი გარიყულად არ იგრძნონ და ხანდახან რაღაცას დაწერენ ფიზიკის პრობლემებზე, თქვენს მსგავსად და იწყებენ პრობლემის ძიებას ფიზიკაში და ფიზიკოსებში და არ უნდათ აღიარონ რომ მათი ბუნებისმეტყველების ცოდნა სკოლის ფიზიკის დონეზეა.. და წინ მეტი წასვლა მათ არ ძალუძთ... ასეთ მდგომარეობაში იმყოფებით თქვენც ახლა და ცდილობთ უკანასკნელ გაბრძოლებას... არ გინდათ მიხვდეთ, რომ ადამიანის ტვინი პატარაა და თუ გინდათ ბუნებისმეტყველებაში წარმატება, ის უნდა ისწავლოთ და მთელი ცხოვრება მიუძღვნათ.... ყოფიერების საკითხები და ვედური ფილოსოფია აღარ არის საკმარისი... ესაა თქვენი მთავარი პრობლემა, ამითომ არ პასუხობთ შეკითხვებს... რადგან ფილოსოფიური თქვენი ცოდნით არამარატო შეკითხვაზე პასუხს ვერ გასცემთ, არამედ თქვენ ფიზიკის პრობლემასაც ვერ ხედავთ... და თუ პრობლემას ვერ ხედავთ ვერც მის გადაჭრაზე იფიქრებთ... ეს ცხადზე ცხადია... და თქვენი პოსტებიც ამას მიუთითებს... რაც მეტს დაწერთ მით მეტად გაშიშვლდებით და მით გასაგები გახდება ჩვენთვის თქვენი პრობლემები... |
| Posted by: graviton 25 Jan 2018, 16:55 | ||||
nforumi
შეიძლება..... სამყაროს აჩქარებული გაფართოებას , სხვანაირად როგორ ახსნი..?.
ფარული ენერგიის გარეშე, ანუ ვაკუუმის ენერგიის გარეშე შეუძლებელია, ის არსებობს ექსპერიმენტალურადაც და მისი არსებობით აიხსნება სამყაროს აჩქარებული გაფართოება... ხოლო თეორია გრავიტაციის და ბნელი მატერიის გარეშე არსებობს და ერთერთი მოდელის შესახებ დასაწყისში მივუთითე სტატიებში.. გახსენი და ნახე...ერთი ფენომოლოგიურია და მეორე მისივი კოვარიანტული ვარიანტი... |
| Posted by: Komponent 25 Jan 2018, 18:14 | ||
| თავიდან უფრო სწორად ვიქცეოდით, ჯერ მთლიანად წაკითხვას ვცდილობდით. თუმცა ავტორი იმდენად ბუქსაობს, ძნელია რამე არ უთხრა. იქნებ მართლაც რამე საინტერესოც ურევია. მაგალითად დაინახა შემდეგი პრობლემები:
იქნებ რამენაირად ეხებოდეს მისი თეორია, აღნიშნული პრობლემების ახსნას. ჩემ ერთ შეკითხვასაც უპასუხა, მგონი შემთხვევით. გააგრძელოს დადება, იქნებ რამე გავიგოთ. |
| Posted by: oleg-i 26 Jan 2018, 00:00 | ||||||
რონინი
რისი გაგრძელება? თუ ზოგადფილოსოფიურ დამოძღვრას( ) გააგრძელებთ, მაშინ ვფიქრობ წამგებიან პოზიციაში აღმოჩნდებით. თუმცაღა იმასაც აღვნიშნავ, რომ მე პირადად ვიზიარებ აზრს იმის შესახებ,რომ
ჩემთვის პირადად ე.წ. '' მატრიოშკების'' პრინციპი უცხო არ არის, მაგრამ.... უკვე დაგისვეს კითხვა პროტონ-ნეიტრონის(თუნდაც ამ ორის) ადგილის შესახებ ბირთვულ-ორბიტალურ ორგანიზაციულ იერარქიაში - მათ ხომ ბირთვულ ორბიტალური სტრუქტურა არ გააჩნიათო(გრავიტონმა). გაქვთ რაიმე ვერსია თუ მხოლოდ მომავლის პერსპექტივის იმედად რჩებით(ჩემთვის ესეც პასუხია), რომ ბოლოსდაბოლოს მათაც თავის ადგილს მიუჩენთ აღნიშნულ იერარქიაში... ბნელი მატერია ხომ დააბნელეთ უკვე ამიტომ გირჩევთ გააგრძელოთ თეზისების დადება. კი ბატონო, თუნდაც გარკვეული ნაწილის...
ვითამაშოთ ბატონო!... '' ... ვიჭიდაოთ და ვიჭიდაოთ ქალბატონო''-ო ( რაჟა სარჩიმელია ნანო თავყელიშვილს...)  |
| Posted by: asphurcela 26 Jan 2018, 00:36 |
| უნივერსიტეტის რექტორთან შედის ფიზიკის ფაკულტეტის დეკანი და აპარატურის შეძენისთვის საჭირო სიას უჩვენებს. რექტორი უკმაყოფილო ტონით ეუბნება: - რატომ ითხოვთ ყოველთვის ძვირადღირებულ მოწყობილობებს? აგერ მათემატიკოსები, ქაღალდის, ფანქრების და საშლელების გარდა არაფერს ითხოვენ. ან ფილოსოფოსები - საშლელებსაც კი არ ითხოვენ. |
| Posted by: oleg-i 26 Jan 2018, 01:43 | ||
asphurcela
მთავარი გამოგრჩა - ის დეკანი Ph.D ხარისხით რექტორობაზე ოცნებობდა... (ფილოსოფიის დოქტორი (ლათ. Philosophiæ Doctor, Ph.D., PhD, ჩვეულებრივ, წარმოითქმის როგორც ფი-ეიჩ-დი) — აკადემიური ხარისხი. აშშ-ში არსებობს მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი, რომელიც ფილოსოფიის დოქტორის თანაბარ წოდებად ითვლება.) |
| Posted by: Davion 26 Jan 2018, 09:24 | ||||
დილიდან კაი ხასიათზე მოვედი  oleg-i
ჰმ... ჩვენ რითი ვართ ამერიკაზე ნაკლები, რამდენი წელია გავუსწარით "მეცნიერებათა კანდიდატებს" და PhD სტანდარტებზე გადავედით  რაცხა საკუთარი ფიზიკიურ-ფილოსოფიური მოდელის შექმნის ხასიათზე მოვედი... რამე ესეთი: "თანამედროვე ხედვა ექსპერიმენტალურ და თეორიულ ფიზიკას შორის წინააღმდეგობრივი ტენდენციების გაღრმავების შესახებ"  აგია იგი: "a modern view of the tendency to deepen the contradictions between experimental and theoretical physics" კაი ჟურნალში არ დაბეჭდავენ ნეტაა? რონინი გამაგრდი, თავისუფალი ფილოსოფოსები შენთან ვართ |
| Posted by: nforumi 26 Jan 2018, 14:19 | ||||||
graviton
საინტერესო სწორედ ეგ იქნება. ისე, ვერსია შემიძლია წარმოვადგინო ჩემი, თან ორი graviton
კი მარა, იქნებს სხვანაირადაც აიხსნება? asphurcela
|
| Posted by: graviton 26 Jan 2018, 15:25 | ||||||||
oleg-i
რა კრიზისზე საუბრობთ? იქნებ ჩვენც აგვიხსნათ... გინდათ, რომ ცივილიზაციამ ერთ საუკუნეში გადაყვიტოს, სამყაროს ყველა პრობლემები? აგერ ტექნიკოსები, უკვე საუბრობენ ტექნოლოგიურ სინგულარობაზე.. 50 წელში, თუ ასეთი ტემპით წავიდა განვითარებაო, ხელოვნური ინტელექტი გადაწყვეტს ყველა პრობლემასო...
რაში გვეხმარება, თორემ დონეები და იერარხია დღეს არსებობს და ეს რონინს არ მოუგონია... მაგრამ არსებული იერარხია, კი არ გვეხმარება რამის გადაწყვეტაში, არამედ ისიც დიდი პრობლემაა და თვითონ მოითხოვს გადაწყვეტას, მაგალითად გრავიტაციული იერარხია... აბსოლუტურად საოცარია, და მისი ასხსნელად შემოვიდა დამატებითი განზომილებების ცნება... თუმცა მე უფრო ვემხრობი იდეას, რომ გრავიტაცია არ არსებობს და გვერდითი გამოვლინებაა...ბნელი ენერგიის რაში გვეხმარება ან რა ფიზიკური არსი აქვს რონინის იერარხიას....? არაფერს ვამბობ უამრავ არ მცოდნის თვალით დანახულ ახსნებზე, რომელიც მის დადებულ დოკუმენტშია,... მაგალითად მიზიდულობა-განზიდულობას ნაკადების შთანათქმა გამოსხივება განაპირობებსო და გრავიტაცია არ არსებობს და ეფექტს ფოტონური ნაკადი ქმნისო... შეეცადე და მიიღე გრავიტაცია ფოტონებით, რომელიც 10^40 ჯერ სუსტია... ან ეს ბირთვ-ორბიტალები,.? ადამიანებს ის აინტერესებს ამ სტრუქტურას რა ქმნის? და თუ მას გარკევულ დონეს მივაკუთვნებთ ამით რას ვღებულობთ? ამაშია კითხვა... თორემ ყველაფერს სამყაროში გარკვეული იერარხია აქვს.... nforumi
წარმოადგინე
მაგალითად? |
| Posted by: nforumi 26 Jan 2018, 15:36 | ||
graviton
ამ თემაში არა მგონი სწორი იყოს. სხვაგან კი მქონდა სადღაც ერთ-ერთზე დაწერილი. თუმცა, მე ფიზიკას უკვე იმდენი წელი მაცილებს, ვერანაირი პრეტენზია ვერ მექნება რამეზე, რომ ჩემი მოსაზრება შეიძლება რამეს ნიშნავდეს. |
| Posted by: marna 26 Jan 2018, 18:12 |
| მადლობა ავტორს, ვკითხულობ და ძალიან საინტერესო ნაშრომი ჩანს.. აუცილებლად გავეცნობი შეძლებისდაგვარად |
| Posted by: graviton 26 Jan 2018, 22:02 |
| nforumi როგორც შენ გინდა, მაგრამ ორი სიტყვით ყველგან ყველაფრის დაწერა შეიძლება... |
| Posted by: Dirac 27 Jan 2018, 02:51 | ||
graviton
მეც მაგ აზრს ვემხრობი მაგრამ რამე სერიოზული თეორია არსებობს ამაზე? ენტროპია-მენტროპია სისულელე მგონია. |
| Posted by: nforumi 27 Jan 2018, 13:09 | ||
graviton
კი არ მეზარება, უბრალოდ არ მინდა ერთმანეთში ავურიოთ საკითხები. რაც შეეხება ამ თემას, მახსოვს, ჯერ კიდე სკოლაში რომ ვსწავლობდი, მაშინ ვფიქრობდი ამის მსგავსად. ჩვენი სამყარო შეიძლება ატომია უფრო დიდი სამყაროსი, ხოლო ჩვენი ატომი თავის მხრივ სამყაროა თქო და ასე უსასრულოდ. კიდე იმას ვფიქრობდი (მაშინ არ ვიცოდი სამყაროს გაფართოების შესახებ): სამყარო დროში და სივრცეში უსასრულო რომ იყოს, მაშინ ღამით ცა მთლიანად განათებული უნდა იყოს თქო. ჩემი ბავშვობა როდის იყო... |
| Posted by: marna 27 Jan 2018, 13:30 |
| nforumi მშვენივრად გიფიქრიათ ბავშვობაში |
| Posted by: oleg-i 27 Jan 2018, 22:04 | ||||||||||
| graviton მდაბლად ვხრი თავს თქვენი კომპეტენციის წინაშე
თუნდაც თქვენივე აზრი გრავიტაციის შესახებ, რომ
თუნდაც აზრი იმის შესახებ, რომ კვანტურ დონეზე ენერგიის მუდმივობის კანონი ირღვევა... თუნდაც წინააღმდეგობრივი დამოკიდებულება ფარდობითობის სპეციალური თეორიის პოსტულატებს შორის...
გეთანხმები... აგერ nforumi-მაც კი თქვა: ''ჯერ კიდე სკოლაში რომ ვსწავლობდი, მაშინ ვფიქრობდი ამის მსგავსად. ჩვენი სამყარო შეიძლება ატომია უფრო დიდი სამყაროსი, ხოლო ჩვენი ატომი თავის მხრივ სამყაროა თქო და ასე უსასრულოდ.''
რონინის იერარქია!... ცოტა ნაადრევი ხომ არ არის? - ემანდ თავში არ აუვარდეს და ... თუმცაღა ჩემი აზრით ამ მოდელით კარგად იაზრება სამყაროს უსასრულობა... ვაკუუმის არსი... ნებისმიერი იერარქიული დონის ''დაბადება/სიკვდილი'' და ამით ადგილი აღარ რჩება კითხვისათვის - '' რამ შექმნა?''... მაგრამ კაცობრიობის დღევანდელი მაინც მწირი ცოდნა ე.წ. აღქმადი სამყაროს შესახებ რამდენად იძლევა განზოგადების საბაბს? - როგორც შესავალში ამბობს, მეორე წერილში ვისაუბრებ აღქმადი სამყაროს შესახებო და მე ვფიქრობ იქ უკვე უნდა ისაუბროს ფიზიკის ენით... ამ და კიდევ სხვა შენს დასმულ კითხვებზე, როგორიც არის
გადაგამასამართებ რონინთან ფრაზით კ/ფ ''ქვევრი''დან - რონინ! ''უპასუხე უფროსსა!'' არადა ჩემი ანგლი ბუნებიდან და ჩვენი კეთილგანწყობილი დამოკიდებულებიდან გამომდინარე როგორ მოუხდებოდა ამ შემთხვევას პასუხად ფრაზა იგივე ფილმიდან: - '' აი, ეს ხომ წრეა არა... ლავუაზიეს კანონია'' , მაგრამ ვფიქრობ რონინმა ჯერ მაინც სხვა პასუხი უნდა გაგვცეს რონინი კიდევ ერთხელ გადავიკითხე პირველი წერილი... უკან მიმაქვს შენიშვნა კონვეინერული ნაკადების წყვეტილობა/უწყვეტობის შესახებ, ანუ ვიზიარებ აზრს იმის შესახებ, რომ რომელიღაც ორგანიზაციულ დონეზე რაიმე ტიპის უწყვეტმა კონვეირულმა ნაკადმა სხვა მაღალიერარქიულ დონესთან მიმართებაში წყვეტილი ხასიათი მიიღოს... იმედს ვიტოვებ, რომ მეორე წერილი უფრო კონკრეტული იქნება, ყოველ შემთხვევაში სათაური ნამდვილად დამაინტრიგებლად ჟღერს: წერილი მეორე: მატერიის აგებულება, მოძრაობა და ურთიერთქმედება ჩვენს აღქმად სამყაროში --------------------------------------------------------------------------------------- |
| Posted by: graviton 28 Jan 2018, 05:05 | ||||||||
Dirac
ჩვენი სამყაროსთვის ეგ ჯერჯერობით ერთAდ ერთი განსხვავებული მიდგომაა.. სხვა მე არ ვიცი... ამ თემის დასაწყისში მივუთითE ორი სტატია... პირველი , რომელიც ენტროპიას ეყრდნობა და შენ არ მოგწონს, არის ფენომოლოგიური თეორია, ასეთი თეორია შემოდის მაშინ როცა არ გაქვს ფუნდამ3ნტური და კომპლექსურ მოვლენას აღწერ ფენომოლოგიით.... სანამ ფუნდამენტში შეხვალ... ცხადია, რომ ეს ენტროპია ახასიათებს ბნელ ენერგიას, ვაკუუმს, მაგრამ რა ვიცით მათ შესახებ, რომ მათ აღსაწერად რაიმე რეალური ფუნდამენტური თეორია შემოვიდეს? არაფერი, ხოდა გვრჩება ფენომოლოგია.. თუმცა მეორე სტატია არის მისი კოვარიანტული მცდელობა, თუ შემოვიღებთ წანაცვლების ვექტორს, რომელიც წარმოიქმნება, ვაკუუმში მატერიის შეტანით. ამ ვექტორით აღიწერება ეს სატყუარა ველი, წარმოსახვითი, გრავიტაციის... ანუ ვაკუუმის წანაცვლებით წარმოქმნილი დაჭიმულობა თვითონვე ვაკუუმის, უკან აწვება, მაგალითდ დედამიწას და ქმნის გრავიტაციის ეფექტს * * * oleg-i
საერთოდ კრიზისი, ზოგადი სიტყვაა, ყველა პრობლემას შეგიძლია დაარქვა,.. თუ ჩვენ გვაქვს დღEს რაიმე პრობლემა, მაგალითად გრავიტაციის პრობლემა, მისი იერახიის პრობლემა, ეს შეძლება იყოს კრიზისი გრავიტაციული ურთიერთქმედების პრობლემის გადაჭრის, ან სხვა რაიმე პრობლემაას, შეგვიძლია დავარქვათკრიზისი...მაგრამ ასეთი კრიზისი იყო და იქნება მუდმივად სანამ ადამიანი ბუნებას სწავლობს, ჩვენ ის მთლიანად არასოდეს გვეცოდინება.... ზევით კი ლაპარაკია არა ასეთი ტიპის კრიზისზე, არამედ ფიზიკის , როგორც მეცნიერების კრიზისზე, მისი მიდგომების კრიზისზე, მთლიანობაში და ეს ადამიანი გვთავაზობს თითქოს მთლიანად ახლებურ მეცნიერულ მიდგომას , მთლიანად შეცვლას ფიზიკის, არსებული თეზისების, ფუნდამენტის...... რაც უზარმაზარი სისულელეა... არავითარი ასეთი კრიზისი არ არის და.. არც რამეა ახალია შემოთავაზებული... როცა კითხულობ მის ამ დაწერილ ნაწილს, მხოლოდ ღიმილს გგვრის არსებულის საშინელი უცოდინრობა, ის ხომ სკოლის ფიზიკით დანახული მეცნიერების დონეზე თამაშობს.... როგორც გინდა შეიცვალოს ფიზიკა, ის რაც დღეს ექსპერიმენტულად დადასტურებულია, ის ვერ შეიცვლება და ყველა ახალის შემქმნელმა, თუ არ იცის ეს, ვერ შექმნის ვერავითარს ახალს, ... ეს თითქმის გამორიცხულია....
ეს მატრიოშკას პრინციპია და ვიცით რომ არასწორია... რაღაც ახალი დონეების განმარტებას, მაშინ აქვს აზრი, როცა ეს დონეები, რაღაც ახალ თვისებებს იძენენ,... და ასეთი დონეები ფიზიკაში არსებობს, ამიტომ დავწერე ზევით , ეს რონინს არ მოუგონი თქო,.. მაგალითად ასეთი დონეებია არის ფაზური გადასვლები, როცა სიმეტრიები ირღვევა და ვღებულობთ აბსოლუტურად ახლებურ თვისებებს... ბოლო რამოდენიმე წლების, ამის საუკეთესო მაგალითია ჰიგსის აღმოჩენა, რომელმაც ყველაფერს ახლებურად შეგვახედა... ენერგიის დაწევით! დავინახეთ ახალი მოვლენა, ელექტროსუსტი ურთიერტქმედების ფაზური გადასვლა და SU(2)ლ* U(1) სიმეტრიის დარღვევა, რომელმაც დაგვიტოვა მხოლოდ ერთი, U(1) ელექტრომაგნიტური ურთიერთQმედების... ანუ გადავედით აბსოლუტურად განსხვავებული თვისებების დონეზე... კერძოდ კი ჰიგსმა დაააფიქსირა პარამეტრულ სივრცეში მიმართUლება ... მასთან ურთიერთQმედებით და ამით შესძინა ინერცია ფუნდამენტურ ნაწილაკებს... პირველად, ჯერჯერობით დავინახეთ ჰიგსის სახით ახალი ტიპის ველი, რომლის ვაკუუმური მნიშვნელობა, ნული კი არ არის,ანუ ნულლში კი არ ოსცილირებს, არამედ გააჩNია მუდმივი მდგენელი,.. ანუ ამ ველის ვაკუუმის გასაშუალებული სიდიდე არანულოვანია... აი ასეთებს ჰქვია ახალი , განსხვავებული დონეები... და უზარმაზარი ცოდნა არის ჩადებული ამ დონეებში |
| Posted by: რონინი 28 Jan 2018, 10:58 |
| “ვიჭიდაოთ და ვიჭიდაოთ”, ბატონო ოლეგ, მე ამ “ხალიჩაზე” საჭიდაოდ ვარ შემოსული, უბრალოდ, ფალავანს ვეძებდი … ღმერთმა ქნას, არ ვცდებოდე და პირველი ფალავანი თქვენ აღმოჩნდეთ … ––––––––––––––––––––––––– oleg-i მე პირადად ვიზიარებ აზრს იმის შესახებ,რომ QUOTE ფიზიკის კრიზისის მიზეზი, თავის არსით, არის არა მეცნიერული, არამედ ფილოსოფიური ხასიათის. ჩემთვის პირადად ე.წ. '' მატრიოშკების'' პრინციპი უცხო არ არის. –––––––––––––––––––––––––––– oleg-i … მაგრამ უკვე დაგისვეს კითხვა პროტონ-ნეიტრონის (თუნდაც ამ ორის) ადგილის შესახებ ბირთვულ-ორბიტალურ ორგანიზაციულ იერარქიაში - მათ ხომ ბირთვულ ორბიტალური სტრუქტურა არ გააჩნიათო (გრავიტონმა). გაქვთ რაიმე ვერსია თუ მხოლოდ მომავლის პერსპექტივის იმედად რჩებით (ჩემთვის ესეც პასუხია), რომ ბოლოსდაბოლოს მათაც თავის ადგილს მიუჩენთ აღნიშნულ იერარქიაში... –––––––––––––––––––––––––––––– ეეხ, ბატონო ოლეგ … ბატონო ოლეგ, ჭკვიანი კაცი ხართ (გამჩნევთ ამას), “ქვევრიდან” თავი უკვე გამოყოფილი გაქვთ, მაგრამ ტანით იქა რჩებით … ლაუაზიეს კანონი მაგას ვერ უშველის, ქვევრი უნდა გატეხოთ დამელოდეთ… |
| Posted by: oleg-i 28 Jan 2018, 13:09 | ||||
რონინი
...''არა ვარ ბატონო მე ის კაცი... მთელი სოფელი დამემოწმება ბატონო, რომ არაფრის მაქნისი კაცი ვარ მე''... (ყვარყვარე) |
| Posted by: asphurcela 28 Jan 2018, 15:11 |
| oleg-i ნამეტანი ჭკვიანი კაცი ხარ, შენ, შვანგირაძე |
| Posted by: oleg-i 28 Jan 2018, 15:35 | ||
asphurcela
+1... კარგი ''სატოპკე'' იყო... ხელიდან არ უნდა გაგეშვა  ...''ნახავენ ამას ნაკაშიები და...'' |
| Posted by: eniqsi 28 Jan 2018, 15:58 | ||
graviton
რითია ეს ფენომოლოგიური თეორია ნიუტონის ან ფარდობითობის თეორიაზე უკეთესი? როგორ ხსნის ეს თეორია ეხლახანს გაპიარებულ გრავიტაციულ ტალღას (გრავიტაციულ შეშფოთებას) ? |
| Posted by: asphurcela 28 Jan 2018, 17:53 | ||
| რონინი კითხვებს არ პასუხობთ. მაშინ მეორე ნაწილი მაინც დადეთ, ეგებ ჩვენ ვიპოვოთ რამე საინტერესო oleg-i
რა გინდა, გარგად მოიგერიე |
| Posted by: graviton 28 Jan 2018, 22:29 | ||||
eniqsi
უკეთესი? ჯერ ეს ფენომოლოგია, არ დამტკიცებულა... ის მცდელობააა , ახლებური დანახვის.. გრავიტაციის...როგორც აინშტანმა უარყო გრავიტაციის არსებობა და ის დაიყვანა სივრცე დროის გამრუდებაზე, რაც რეალურად ნახევრად გადაჭრილი საკითხია, საჭიროა სივრცე დროის ფუნდამენტის ცოდნა, და რაც აინშტაინის თეორიაში არაა განმარტებული.... თუმცა ამ ყველაფერს თუ დავივიწყებთ, მთავარი პრობლემა ნიუტონის და აინშტაინის არის ბნელი მატერიის აუცილებლობა... გალაკტიკური პრობლემების ასახსნელად... კოსამოსური მიკროტალღUრი ფონის ტემპერატურული პიკების ასახნელად.......... დღემდე ბმელი მატერია არ აღმოჩენილა... ეს ფენომოლოგიური ღეორია კიდევ გრავიტაციასაც და ბნელ მატერიასაც გვერდით ეფექტად წარმოადგენს, ბნელი ენერგიაზე, მატერიის მოქმედებით გამოწვეული წანაცვლება და დაჭიმულობა, იწვევს სხეულებზე ძალის ეფექტს... ამით, ეს მატყუარა ველის ეფექტი, წარმოქნილი ბნელი ენერგიისგან, იწვევს გრავიტაციულ გამოვლენას.. ამ მოდელით ქრება გრავიტაციაც და ბმელი მატერიის საჭიროებაც... მაგრამ ცხადია ამას ექსპერიმენტული დადასტურება სჭირდება.... არსებობს რამოდენიმე სტატია, რომლებიც ამ მოდელზე დაყრდნობით ანალიზებენ გრავიტაციული ლენზინგის ეფექტს, ასევე პლანკის სატელიტის ერთი ჯგუფიც ამტკიცებს ამ მოდელის სისწორეს... მაგრამ ეს ჯერ კიდევ არაა ყველაფერი... მითუმეტეს ამას წინათ სემინარზე პლანკის წარმომადგენელს ვკითხე ამ დადასტურებაზე და ამან უარყო, სხვა ჯგუფებმა ვერ დაადასტურესო.. თუმცა მან პენროუზის ცნობილ ციკლურ მოდელზეც იგივე თქვა,... პენროუზი კიდევ, ინტერნეთში მუდმივად რეკლამას ეწევა... ამ თავისი მოდელის დადასტურების... მოკლედ ჯერ ყველაფერი საწყისშIა...
აქ საქმე მარტივადაა,.. ის ბნელი ენერგიიის დაძაბულობის ცვალებადობის გავრცელებააა... |
| Posted by: Mateo Falcone 29 Jan 2018, 12:27 | ||
graviton
სიმების თეორიას რატომ არ იღებენ ასე სერიოზულად? ის ხომ ფაქტიურად ყველაფერს ხსნის, ისიც დაუმტკიცებელია და სამყაროს ახლებურად დანახვის მცდელობაა. |
| Posted by: graviton 30 Jan 2018, 03:19 | ||
Mateo Falcone
სერიოზულობაში რას გულისხმობ? ის სუფთა მათემატიკური მოდელია, რეალობისგან ჯერ კიდევ შორს... ის ალბათ კარგი მათემატიკური მოდელია, რომელიც წერტილის ცნებისგან გვანთავისუფლებს,... და უმრავ დღევანდელი ფიზიკის განშლადობებისგან გვანთავისუფლებს... მაგრამ მის შესაბამისობაში რეალობასთან მოგვიწევს ჭერ კიდევ 6 განზომილების შეცნობა და მისგან გამომდინარე შედეგების ექსპერიმენტული დადასტურება... რისგანაც ძალიან შორს ვართ, 10^-33 მ ისეთი პატარა მანძილებია, რომ ამ ენერგიაზე ასვლას საუუკუნეები დასჭირდება... მისი ყველაზე კარგი შედეგი ალბათ კვანტური გრავიტაციაა, მაგრამ ესააც მათემატიკა, ლამაზი და თავისთავში ჩაკეტილი... ფიზიკა და რეალობა კი მათემატიკა არაა,.. ის ჯერ უნდა შევიმეცნოთ და მერე რაღაც მათემატიკა მივუყენოთ.., პირიქით, მხოლოდ იშვიათ შემთხვევაში გაამართლა... |
| Posted by: Mateo Falcone 30 Jan 2018, 12:15 | ||
graviton
ჩამჭრელ და უტაქტო კითხვაში ნუ მიიღებ, მართლა მაინტერესებს თუ ყოფილა ასეთი შემთხვევა, რომ პირველადი მათემატიკური მოდელი არ გამომდგარიყოს. |
| Posted by: graviton 30 Jan 2018, 19:31 | ||
Mateo Falcone
იყოს ჩამჭრელი, მერე რა? ყველა პრობლემაზე კითხვა ჩამჭრელი უნდა იყოს... სხვანაირად სიმართლე არ მიიღწევა... უამრავი მოდელები დღევანდელი მათემატიკურია,.. როდესაც ექსპერიმენტები ვეღარ ტარდება სირთულის თუ ფინანზების გამო და შესაბამისად არ გვაქვს საკმარისი ფიზიკური ცოდნა მოვლენის შესახება... მაშინ იქმნება მათემატიკური მოდელები და უსადაგებენ მას არსებულ ექსპერიმენტულ შედეგებს და მერე წინასწარმეტყველებენ ამ მათემატიკაზე დაყრდნობით ახალ ფიზიკურ შედეგებს....რომელიც თუ ექსპერიმენტულად არ დამტკიცდება... უარყოფს ამ მოდელს... როგორც ვთქვი უამრავი მოდელები ასეთი დღეს და უარყოფილებია... მაგალითად დამატებითი განზომილებები... სუფთად მატემატიკური მოდელია... მაგრამ არსებულმა ეხსპეიმენტებმა არ დაადასტურეს.... საწყისში იყო, მე 20 საუკუნის 20 იან წლებში კალუცა კლეინის ხუთგანზომილებიანი ახალი თეორია გრავიტაციის და ელექტრომაგნეტიზმის გაერთიანების მცდელობის.. დღემდე არავითარი მტკიცება მისი ფიზიკის სისწორის არ არსებობს... მაგრამ კალუცა კლეინი დამატებითი კომპატური განზომილებების მათემატიკა იმდენად ლამაზია, რომ მაინც შემორჩა და მის ბაზაზე ახლი მაკრო დამატებითი განზომილებები ვარიანტი შემოვიდა ადდ თეორიის სახით... მაგრამ, როგორც ზევიტ დავწერე ესაც არ მთკიცდება დღეს... მაგალითად შემოტანილი იქნა მთელი დიდი თეორია ლოგუნოვ -მესტვირიშვილის ველის თეორიის სახით გრავიტაციის,... რომელიც ასევე უარყოფილია დღევანდელი ექსპერიმენტებით... ერთერთი ყველაზე წარმატებული ამ მხრივ იყო დირაკის ელექტრონის რელატივისტური თეორია, რომელიც სუფთად მათემატიკურად შემოიღო დირაკმა და აღმოჩნდა სწორი,.. იწინასწარმეტყველა ამ მათემატიკამ პოზიტრონი, რომელიც ასევე მალე აღმოაჩინეს... ესვე შეიძლება ითქვას სიმეტრიის სპონტანური დარღვევის ჰიგსის მექანიზმის მათემატიკაზე, რომელიც ჰიგსის ნაწილაკის აღმოჩენით დაგვირგვინდა... თუმცა აქ უნდა ითქვას, რომ სიმეტრიის სპონტანური დარღვევა მანამდე იყო ცნობილი, ზეგამტარებში....., ფერომაგნეტიკებში... ანუ ვიცოდით, რომ ასეთი მოვლენა ფიზიკურად არსებობდა ბუნებაში და ის გადატანილ იქნა ელექტროსუსტი ურთიერტქმედების სიმეტრიის დარღვევაზე და გაამარტლა.... |
| Posted by: temart 30 Jan 2018, 19:53 |
| კვანტურ ზედამკვირვებელზე რა აზრის ხართ? |
| Posted by: asphurcela 31 Jan 2018, 00:22 |
| temart ზე და ქვე დამკვირვებელიც არსებობს? კვანტური სამყაროს "დაკვირვებისას" ხელსაწყო ან რაც გინდა დაარქვი, ზე ქვე დამკვირვებელი იწვევს სისტემის სუპერპოზიციიდან კოლაპსირებას მის ერთერთ შესაძლო მდომარეობაში და შედეგად "ვხედავთ" სისტემის გაზომვად პარამეტრს. * * * graviton კითხვას ვწერდი ვრცლად და წამეშალა.. რამდენი ვწერე და წამიშალა ტელეფონმა. მოკლედ იმის კითხვა მინდოდა, ბნელი მატერიის კანდიდატების ძებნისას გრავიტაციულ პოტენციალურ ენერგიას თუ ითვალისწინებენ? * * * იმის თქმა მინდოდა, რომ ორი ობიექტი როცა ერთადაა მაგათი გრავიტაციული პოტენციალი მინიმალურია, ხოლო დაშორებისას იზრდება. მინუს ნიშნის გამო ურაყოფითი მინიმუმიდან იზრდეაბა ნულისკენ. ანუ, ნულთან ახლოს, რაგინდ მცირე რიცხვი მეტია უარყოფით დიდ რიცხვზე. ხოდა გალაქტიკაში ცენტრიდან დაშორებული ვარსკვლავების მოძრაობის აღწერა მოითხოვს ბნელი მატერიის შემოტანას. ამდენად, ამ მოძრაობის აღსაწერად გრავიტაციის პოტენციური ენერგიის ამ ეფექტს თუ ითვალისწინებენ? * * * თუმცა იმდენად ტრივიალურია, რომ ეგ ორჯერ ორი ოთხი არ გამორჩებოდათ. უბრალოდ გუშინ ვეძებდი და ვერ მივაგენი რამე სტატიას. |
| Posted by: graviton 31 Jan 2018, 15:54 | ||
asphurcela
საქმე ეხება პრობლემას, რომელიც წარმოიშვა გალაქტიკების ბრუნვის მრუდის შემდეგ.. ქვემოთ დავდე სურათი გუგლიდან... სადა ორი მრუდია, ერთი რომელსაც მოელოდნენ და რომელიც პიკის შემდეგ ქვევით იწყებს სვლას, მეორე მუდმივია, აღ მცირდება.. პლანეტების ან გალაქტიკების რაიმეს გარშემო ბრუნვის სტაბილობას განაპირობებს ცხადია გრავიტაციული პოტენციალური ენერგიის და ამ მბრუნავი ორბიტაზე სხეულის კინეტიკური ენერგიის ტოლობა... თუ დავწერთ ამ ტოლობას და იქიდან განვსაზღვრავთ სხეულის ბრინვის წრფივ სიჩქარეს, მივიღებთ კვადრატულ ფესვს გამოსახულებიდან, რომლის მნიშვნელში ზის მანძილი დაშორების... ანუ რაც დიდია მანძილი მით ნაკლებია სხეულის ბრუნვის წრფივი სიჩქარე... ამას ჩვენ ექსპერიმენტულადაც ვხედავთ,... რაკეტის ორბიტაზე სიჩქარე 6.7 კილომეტრია... მაქსიმალური, დედამიწის ზედაპირზე,.. ზევით დედამიწისგან დაშორებასთან ერთად მცირდება .. ასევე პლანეტები, შორი პლანეტები უფრო დაბალი სიჩქარით უვლიან მზეს გარშემო... რადგან პოტენციალური გრავიტაციული ენერგია, რომელიც ცდილობს სხეული მიიზიდოს მზესთან ახლოს, სიდიდით შემცირდა შესაბამისად სხეულს სჭირდება ნაკლები წრფივი სიჩქარე შეინარჩუნოს ორბიტა... ეს ეთანხმება ქვედა სურათის დაბლიტა გრაფიკს... მაგრამ ასე არაა გალაქტიკებში... იქ სიჩქარეები ზედა გრაფიკითაა განპირობებული.. ანუ გალაქტიკა სცილდება ცენტრს და მაინც მისი სიჩქარე მუდმივია... არ მცირდება... ეს ნიშნავს გრავიტაციული პოტენციალური ენერგია სიდიდით იზრდება დაცილებისას... რაც არ ეთანხმება არც ნიუტონის და არც აინშტაინის კანონს... ამიტომ ცდილობენ ან მოახდინონ მოდიფიზირება ნიუტონის მიზიდულობის კანონის ან შემოიტანონ რაღაც ახალი მასა, რომელიც იწვევს ამ გრავიტაციული პოტენციალის ზრდას დაცილებისას.. ამ მასას ვეძახით ბნელ მატერიას, რადგან არ იქნა აღმოჩენილი.. რაც შეეხება დღევანდელ ექსპერიმენტებს, რომლებიც ეძებენ ბნელ მატერიას, ისინი არ ეძებენ მათ გრავიტაციული მიზიდულობის გათვალისწინებით, რადგან ამ ექსპერიმენტებში შეუძლებელია გაზომო გრავიტაციული პოტენციალი სიმცირის გამო.. ძირითადი აქცენტი აქ კეთდება ამ ნაწილაკების ძლიერ სუსტ ურთიერთქმედებაზე, მაგრამ ისინი უნდა დაიშალნონ და მოგვცენ დაშლის პროდუქტი ხილული მატერიიის ნაწილაკები... მაგალითატ აქსიონები, თუ თუ იშლებიან რაღაც კედლის გავლისას უნდა მოქვცენ ფოტონები.... მაგრამ ყველა ექსპრიმენტი ამ მიმართულებით დღემდე ნულოვანი შედეგით მთავრდება.... |
| Posted by: nforumi 31 Jan 2018, 20:17 | ||
graviton
იქნებ ნიოუტონის მსოფლიო მიზიდულობის კანონში დამატებითი წევრია შემოსატანი, რომელიც უმნიშვნელოა მცირე მანძილებზე? იქნებ ასეა: F=GMm/r^2 + G1Mm/r სადაც G1=G/1000000მ ? და კიდე მესამე წევრიც აქვს იქნებ?... |
| Posted by: graviton 31 Jan 2018, 21:02 | ||
nforumi
ასეთი თეორია დიდი ხანია შეიქმნა და ჰქვია MOND მოდიფიცირებული ნიუტონის დინამიკა 1983 წელს მილგრომის მიერ.. ნახე გუგლში სადაც ძალა არის GMm/x(a/a0)r^2 მაგრამ ამ თეორიას აქვს ბევრი პრობლემები... სჯობს არ არსებობდეს გრავიტაცია... და ბნელი ვაკუუმი ქმნიდეს მას... |
| Posted by: nforumi 31 Jan 2018, 21:25 | ||
graviton
არ ვიცოდი ასეთი თეორია თუ არსებობდა. ფარულ მატერიაზე რომ გავიგე პირველად (აღარ მახსოვს როდის იყო), მაშინ ვიფიქრე, იქნება ასე უფრო გადაწყვეტადი იყოს მეთქი ეს პრობლემა. რაც შეეხება დაგუგლვას და ნახვას, ვერ ვიტყვი რომ არ მაინტერესებს, მაგრამ მაგას სერიოზული ჩაჯდომა ჭირდება, რასაც ვერანაირად ვერ მოვახერხებ. ყოველ შემთხვევაში ახლა. |
| Posted by: temart 1 Feb 2018, 09:02 |
| asphurcela ეტყობა მენსკისთვის არ მოგისმენია. https://www.youtube.com/watch?v=kZJQeZpxhRE&t=2503s თემის ატორის აზრი მაინტერესებს |
| Posted by: რონინი 1 Feb 2018, 11:05 |
| ხშირად მეკითხებით, რა დანიშნულება აქვს ჩემს “თეზისებს”. ზოგი თქვენგანი მასში რაღაც დადებითს იმაში ხედავს, რომ იგი –– “გრავიტაციას გვერდით მოვლენად წარმოგვიდგენს”… –– “სამყაროს ჰყოფს ორგანიზაციულ დონეებად” … –– “კარგად ასაბუთებს სამყაროს უსასრულობას” და ა.შ. მაგრამ, სამწუხაროდ, ყველას ყურადღების მიღმა გრჩებათ მთავარი –– კერძოდ ის, რომ იგი წარმოადგენს იმ უზოგადეს პრინციპებს, რასაც ეფუძვნება ზოგადად სამყაროში (და, მათ შორის, ჩვენს აღქმად სამყაროში) მატერიის აგებულება, მოძრაობა და ურთიერთქმედება (თუ თქვენ არ მოგწონთ ეს ფილოსოფიური სიტყვა –– პრინციპი –– შეგიძლიათ შეცვალოთ თქვეთვის, ანუ ფიზიკოსებისთვის, უფრო ახლობელი და ავტორიტეტული სიტყვით ––კანონი). დიახ, ბატონებო, ამ თეზისების სახით (არც მეტი, არც ნაკლები) საქმე გვაქვს სამყაროში მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების უზოგადეს კანონებთან. ახლა კი, ჩემი ეს განცხადება “ნამეტნავად” ხმამაღალ და ფარატინა სიტყვებად რომ არ დარჩეს, კონკრეტული მაგალითის საფუძველზე ვნახოთ, როგორ შეიძლება მათი გამოყენებით დღევანდელი ფიზიკის ერთ–ერთი ყველაზე უფრო აქტუალური და რთული პრობლემის გადაჭრა. ვგულისხმობ პრობლამას, რომელიც უკავშირდება პროტონ–ნეიტრონების შინაგან ორგანიზაციას. გახსოვთ, ალბათ, ერთ–ერთ წინა პოსტში ოლეგი მწერდა: –––––––––––––––––––––––––––– oleg-i … მაგრამ უკვე დაგისვეს კითხვა პროტონ-ნეიტრონის (თუნდაც ამ ორის) ადგილის შესახებ ბირთვულ-ორბიტალურ ორგანიზაციულ იერარქიაში - მათ ხომ ბირთვულ ორბიტალური სტრუქტურა არ გააჩნიათო (გრავიტონმა). გაქვთ რაიმე ვერსია თუ მხოლოდ მომავლის პერსპექტივის იმედად რჩებით (ჩემთვის ესეც პასუხია), რომ ბოლოსდაბოლოს მათაც თავის ადგილს მიუჩენთ აღნიშნულ იერარქიაში... –––––––––––––––––––––––––––––– იმისათვის, რომ ამ კითხვას ვუპასუხოთ, მოგვიწევს პრობლემის დიფერენცირება (და, შესაბამისად, გაანალიზება) იმ პრინციპების მიხედვით, რასაც ეფუძვნება მატერიის ორგანიზაცია ჩვენს მიერ წარმოდგენილ მოდელში. პრინციპი 1. მატერიის უსასრულო იერარქიაში ნებისმიერი ორგანიზაციული დონე ქვედა ორგანიზაციული დონისგან შესდგება და თავად შეადგენს მომდევნო ორგანიზაციული დონის საფუძველს. ეს ნიშნავს: ა) სამყაროში არ არსებობს ე.წ. ელემენტარული, უსტრუქტურო, ფუნდამენტური ნაწილაკები და ყველა სხეული (მიუხედავად იმისა, რამდენად მცირეა იგი) სხვა, მასზედ უფრო მცირე ნაწილაკებისაგან შესდგება; ბ) ნებისმიერი სხეული –– მათ შორის, ამჟამად ჩვენთვის საინტერესო პროტონი და ნეიტრონი –– წარმოადგენს მატერიის ორგანიზაცუილი დონეების იერარქიის “საფეხურებრივ” სისტემას. ამიტომ, თუ გვსურს პროტონისა (და ნეიტრონის) შინაგანი სტრუქტურის გარკვევა, პირველრიგში, უნდა მოვახდინოთ მისი შემადგენელი ორგანიზაცუილი დონეების აზრობრივი დიფერენცირება ანუ, სხაგვარად რომ ვთქვათ, ამ პრინციპის წყალობით, ჩვენი ანალიზის საწყის ეტაპზე უკვე ვიცით, რომ ეს სხეულები შინაგანად გარკვეული ორგანიზაციული დონეების საფეხურებრივ სისტემას წარმოადგენს, მაგრამ ჯერ არ ვიცით, კონკრეტულად რომელია ეს ორგანიზაციული დონეები… პრინციპი 2. მატერიის (და, მათ შორის, ჩვენი აღქმადი სამყაროს) საფეხურებრივ იერარქიას ორი სახის ორგანიზაციული დონეები შეადგენს –– ძირითადი და გარდამავალი (გახსოვთ ალბათ, ძირითად ორგანიზაციულ დონეებს მათი საკუთარი ბაზისური ბირთვულ–ორბიტალური ორგანიზაციული ფორმები გააჩნიათ, გარდამავალი ორგანიზაციული დონეები კი შექმნილნი არიან ძირითადი ორგანიზაციული დონის ბაზაზე). ეს ნიშნავს, რომ პრეატომური (ანუ პროტონისა და ნეიტრონის შინაგანი) ორგანიზაციული დონეების იერარქიულ სისტემაში აუცილებლად უნდა არსებობდეს უშუალოდ ატომური ორგანიზაციული დონის წინარე ერთი ძირითადი და მინიმუმ ერთი გარდამავალი ორგანიზაციული დონე. ანუ, უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვათ, ეს პრინციპი საშუალებას გვაძლევს ატომური ორგანიზაციული დონის უშუალო სიახლოეს განვსაზღვროთ მინიმუმ ორი პრეატომური ორგანიზაციული დონის სტატუსი (რაც, თავის მხრივ, ზუსტ წარმოდგენას გვიქმნის იმაზე, თუ როგორი აგებულება უნდა ჰქონდეს თითოეულ მათგანს). პრინციპი 3. ძირითადი ორგანიზაციული დონის ბაზისური ორგანიზაციული ფორმა (იმისდა მიხედვით, როგორია მასში ბირთვულ–ორბიტალური შთანთაქმა–გამოსხივების პოტენციალთა თანაფარდობა) სამი ძირითადი –– დადებითი, უარყოფითი და ნეიტრალური –– მუხტის მქონე ორგანიზაციული ფორმების სახით არსებობს. სწორედ მათი ურთიერთდამოკიდებულების შედეგედ იქმნება მომდევნო (ანუ გარდამავალი)ორგანიზაციული დონე. ეს ნიშნავს: ა) ატომური ორგანიზაციული დონის წინარე ძირითად ორგანიზაციულ დონეს შეადგენს დადებითი, უარყოფითი და ნეიტრალური მუხტის მქონე სამი მიკრო-ნაწილაკი; ბ) რომლებიც სტაბილურობის თვალსაზრისით მკვეთრად განსხვავდება დანარჩენი მიკრო–ნაწილაკებისაგან და რომლებიც (ადამიანისათვის დღეს ხელმისაწვდომ ენერგეტიკულ სიმძლავრეებზე) თავად წარმოადგენენ უფრო მსხვილი ორგანიზაციული ფორმების დაშლის “საბოლოო” პროდუქტს. ასეთი ნაწილაკები ჩვენს აღქმად მიკრო–სამყაროში მართლაც არსებობს ელექტრონის, პოზიტრონისა და ნეიტრინოს სახით. ელექტრონი და პოზიტრონი რომ ერთ “თაობას” (ანუ, ჩვენი ტერმინოლოგიით, ერთ ორგანიზაციულ დონეს) მიეკუთვნება, ამაში ორი აზრი არ არსებობს. ამ თვალსაზრისით შეიძლება საკამათო აღმოჩნდეს ნეიტრინოს საკითხი, მაგრამ ნეიტრინოს “მასა” (რომელიც, მეცნიერთა დასკვნით, უკიდურესად მცირეა), ბუნებრივია, ვერ გამოდგება ამ ნაწილაკის ფიზიკური ზომის განსაზღვრის კრიტერიუმად; რამეთუ, ეს ფიზიკური სიდედე (განსაკუთრებით მიკრო–სამყაროში) უფრო სხეულის ძალისმიერი ურთიერთქმედების უნარს განსაზღვრავს, ვიდრე მისი შემადგენელი მატერიის რაოდენობას. ასე რომ, ჩვენი ვარაუდით, სწორედ ნეიტრინო უნდა იყოს ელექტრონ–პოზიტრონების ნეიტრალური ფორმა. გ) ის რომ, ელექტრონი, პოზიტრონი და ნეიტრინო წარმოადგენს უშუალოდ პრეატომური ძირითადი (ხაზს ვუსვამ, ძირითადი და არა გარდამავალი) ორგანიზაციული დონის ბაზისურ ორგანიზაციულ ფორმებს, საშუალებას გვაძლევს, დავასკვნათ, რომ ამ უკანასკნელთ ბირთვულ–ორბიტალური აგებულება აქვთ. პრინციპი 4. მატერიის ბირთვულ–ორბიტალური ორგანიზაცული დონეების საფეხურებრივ იერარქიაში მომიჯნავე ორგანიზაციულ დონეებს ერთმანეთის საპირისპირო ბირთვულ–ორბიტალური შანთქმა–გამოსხივების თვისებები ახასიათებს (მაგალითად,გალაქტიკებს აქვს შთანმთქმელი ბირთვი და გამომსხივარი ორბიტალები, ვარსკვლავ–პლანეტარულ სისტემებს, პირიქით, გამომსხივარი ბირთვი და შთანთქმელი ორბიტალები, ატომებს –– ისევ შთანთქმელი ბირთვი და გამომსხივარი ორბიტალები …). ეს ნიშნავს: რომ უშუალოდ პრეატომური ძირითადი ორგანიზაციული დონის ბაზისურ ორგანიზაციულ ფორმას –– ელექტრონს –– აქვს ატომური ორგანიზაციული დონის საპირისპირო ბირვულ–ორბიტალური შთანთქმა–გამოსხივების თვისებები. ანუ, უფრო რომ დავაკონკრეტოთ, მისი ბირთვი არის უპირატესად გამომსხივარი, ორბიტალები კი –– უპირატესად შთანმთქმელი; ერთი სიტყვით, შეიძლება ითქვას, რომ ელექტრონი წარმოადგენს ვარსკვლავ–პლანეტარული ტიპის ბირთვულ–ორბიტალურ ორგანიზაციულ ფორმას (ელექტრონის ბირთვს, ამ ანალოგიით, ჩვენ ვუწოდებთ ელ–ვარსკვლავს, ორბიტალებს კი –– ელ–პლანეტებს).  ეს ლოგიკა საშუალებას გვაძლევს ჩვენი აღქმადი სამყაროს შემადგენელი ძირითადი ორგანიზაციული დონეების საფუხურებრივი სისტემა ჩვენს მოდელში კიდევ ერთი ორგანიზაციული დონით შევავსოთ:  ამდენად, ტერმინს –– “ელექტრონი” –– ჩვენს მოდელში ორი მნიშნელობა აქვს. ვიწრო მნიშნელობით იგი აღნიშნავს ჩვენთვის ყველასათვის კარგად ცნობილ უარყოფითი მუხტის ნაწილაკს, უფრო ფართო მნიშვნელობით კი –– პრეატომური ძირითადი ორგანიზაციული დონის ბაზისური ორგანიზაციული ფორმების ––ელექტრონის, პოზიტრონისა და ნეიტრინოს –– ოჯახს. სწორედ “ელექტრონული ოჯახი” უნდა წარმოქმნიდეს უშუალოდ პრეატომურ გარდამავალ ორგანიზაციულ დონეზე (ჩვენთვის ცნობილ თუ ჯერ კიდევ უცნობ) უფრო მსხვილ ორგანიზაციულ ფორმებს (ზუსტად ისევე, როგორც პროტონი, ელექტონი და ნეიტრონი წარმოქმნის ატომურ ორგანიზაციულ დონეზე ყველა სახის ატომსა და მოლეკულას). ერთი სიტყვით, ტომსონი მართალი იყო, როდესაც ელექტრონების ადგილს მთელ ატომში მოიაზრებდა, მაგრამ ცდებოდა, როდესაც ფიქრობდა, რომ ატომის დადებით მუხტს ჰქონდა ერთფეროვანი მასის (”ფუდინგის”) ფორმა, რეზერფორდმა სწორად მიუთითა ატომის ბირთვულ–ორბიტალურ აგებულებაზე. პროტონს და ნეიტრონს ბირთვულ–ორბიტალური აგებულება არა აქვსო –– მეუბნებით; ეს იგივეა, რომ გეთქვათ: “კი, ბატონო, ვარსკვლავი თავად წარმოადგენს ბირვულ–ორბიტალური სისტემის (ვგულისხმობ, ვარსკვლავ–პლანეტარულ სისტემას) ბირთვს, მაგრამ თავად ვარსკვლავს ხომ ბირთვულ–ორბიტალური ფორმა არ აქვსო?” საქმე ის გახლავთ, რომ ჩვენს მოდელში წმინდა სახით ბირთულ–ორბიტალური აგებულება გააჩნიათ ძირითად და არა გარდამავალ ორგანიზაციულ დონეებს –– მართალია, წყალს, ფრინველს ან ფულის კუპირურას არა აქვს ბირთვულ–ორბიტალური აგებულება, მაგრამ ყველა მათგანი შესდგება ბირთვულ–ორბიტალური ფორმების –– ატომებისაგან… პოსტის ფორმატისთვის სიტყვა ცოტა გამიგრძელდა … რა თქმა უნდა, პროტონ–ნეიტრონების თემა უფრო ვრცელი თემაა … ამ თემასთან დაკავშირებით ჩვენ ბევრი კითხვა ჯერ კიდევ პასუხგაუცემელი დაგვრჩა, მაგალითად: რატომ არ იშლება პროტონი? რით განსხვავდება სტრუქტურული თვალსაზრისით პროტონი ნეიტრონისაგან? როგორია ძალიმიერი ურთიერთქმედების სახეები ბირთულ სამყაროში? და ა,შ, მე შევეცდები, ამ და სხვა საკითხებზე ერთ–ერთ ჩემს მომდევნო პოსტში ვისაუბრო. |
| Posted by: marna 1 Feb 2018, 11:22 |
| რონინი ძალიან საინტერესოა |
| Posted by: Komponent 1 Feb 2018, 11:36 |
| marna მაგ თეზისებს კარგად თუ ისწავლი, კი იქნები ერთერთ მიმართულებაში კარგი მეცნიერი : ) ჩემთვისაც საინტერესოა, ველოდები შემდეგ მასალებს : ) აქამდე რაც დაიწერა მგონი გავიგე : ) |
| Posted by: eniqsi 1 Feb 2018, 13:03 |
| რონინი რას შთანთქავენ და გამოასხივებენ ეს ბირთვულ-ორბიტალური სტრუქტურები, რა ქმნის მათ სტრუქტურას? |
| Posted by: graviton 2 Feb 2018, 16:01 | ||||||||||||||||||
| რონინი მე ხომ ვთქვი ზევით, რაც მეტს დაწერთ მით გაშიშვლდება ყველეაფერი... შეკითხვებზე თქვენ არ პასუხობთ... ახლა ჩემი აზრი თქვენს ბოლო პოსტზე....
ეს უნდა დაასაბუთოთ და მოდელი წარმოადგინოთ,... აზრი, რომ ფოტონური ველი ქმნის გრავიტაციას .... არასწორია... ვერაფრით ვერ მიიღებთ ფოტონებით 10^40 ჯერ მცირე ველს...
ეს დონეები. იერარხიული სტრუქტურა, ჯერ კიდევ ბერძნების დროიდან იყო ცნობილი, ფიზიკის ამოცანაა, მისი არსებობის ფუნდამენტის შესწავლა...
არაფერს არ ასაბუთებს... ამის დასაბუთება შეუძლებელია...
ზევით დავწერე .... ეს ჯერ კიდევ ბერძნებმა იცოდნენ... და ეს პოსტულატი კი არაა,... რეალობა,.. რომელსაც შესწავლა უნდა...
ეს შეიძლება აზრი იყოს თქვენი, მაგრამ ამის დასაბუთება შეუძლებელია.... ესაა მთავარი პრობლემა ადამიანის, არ შეუძლია წარმოიდგინოს ზღვარი, საზღვარი.... ამითომ აწყობს უსასრულობა, მაგრამ აზრზე არაა რა არის უსასრულობა...
ეს ფიქტიური დაყოფაა... თქვენ დაინახეთ, რომ ატომი ორბიტალური სტრუქტურაა, პლანეტარული სისტემა ორბიტალური სტრუქტურაა.. და გგონიათ რომ ასე უნდა იყოს ყველგან... რადგან არ გიცდიათ გაგერკვიათ.. როდისაა ორბიტალური სტრუქტურა აუცილებელი..... სტაბილობისთვის.... მაშინ როცა ურთიერთქმედება აბელურია და ნებისმიერი სხეული ან მიიზიდება ან განიზიდება... სტაბილურ სისტემას ვერ შექმნი... სხეულიები ერთმანეთს დაეცემა ან დაშორდებიან... ორბიტალური მომენტი ამ შემთხვევაში აკომპენსირებს ამ მიზიდვა განზიდვის ძალებს.... ატომის ქვევით მოქმედებს არააბელური ძალები, რომელთაც კონფაიმენტი და ასიმტოტიკური თავისუფლება აქვთ, რაც არ მოითხოვს ორბიტალურ სტრუქტურას, მოითხოვს სპინს... თუ ნაწილაკის სპინი იქნებოდა მისი შინაგანი სტრუქტურის ორბიტალური მომენტით შექმნილი, მაშინ ნაწილაკს ექნებოდა ელექტრული დიპოლური მომენტი... არც ნეიტრონს და არც ელექტრონს და სხვა უამრავ ნაწილაკებს დიპოლური მომენტი არ გააჩნიათ.... ექსპერიმენტული გაზომვებმა 10^-33 ე*სმ... მგრძნობიარობის პირობებშიც ვერ აღმოაჩინეს ეს...
აქედან ალბათ იმასაც დაასკვნით პროტონი და ნეიტრონი - ელექტრონისგან შედგება... არავითარი ორბიტალური სტრუქტურა ელექტრონს არ გააჩნია.... მისი ელექტრული დიპოლური მომენტი 10^-33 ელ*სმ ზე პატარაა... ნეიტრინო ხომ საერთოდ სუსტი მუხტის მფლობელია და მუდმივად დაშლა ოსცილაციას განიცდის, რადგან მისი სუსტი მუხტი +1 ის ტოლია.. ელექტრონს საერთოდ არ აქვს ჯამური სუსტი მუხტი... ის ნულის ტოლია და ამიტომ არ იშლება... მაგრამ მარცხენა ნეიტრინო(მარჯვენა რა არსებობს) და მარცხენა ელექტრონი ქმნიან დუბლეტს და ერთნაირად იქცევიან სუსტი ურთიერთქმედების მიმართ მაღალ ენერგიებზე... დაბალზე ეს სიმეტრიაც დარღვეულია.... მარჯვენა ელექტრონი საერთოდ არ მონაწილებს არცერთ გარდაქმნაში, სუსტი ურტიერტქმედების... პოზიტრონი ანტი ნაწილაკია და ის მხოლოდ მარჯვენა, მონაწილეობს გარდაქმნებში ისინი აბსოლუტურად განსხვავებული ყოფაქცევისაა და მხოლოდ მასით არიან ერთ იერეახიაზე...
ეს ხომ აბსოლუტური სისულელეა.... ჯერ ერთი სტაბილური ნაწილაკები არ ასხივებენ... ისინი "შტანთქავენ" და მერე "ასხივებენ" რაც შთანთქეს... ყველა ელექტრული მუხტის მქონე ნაწილაკი შთანათქავს და ასხივებს.... ასეა ელექტრონი, პროტონი, ვარსკვლავი(ასხივებენ ან შთანთაქვენ მისი შემადგენელი ატომების ნაწილაკები), პლანეტები.. გალაქტკები და მისი ბირთვებიც, რომლებში შავი ხვრელებია... ისინიც ასხივებენ... გამოსხივება ან შტანთქმა არ ხდება მარტო ფოტონების... ეს ელექტრომაქნიტურ ურთიერთქმედებას ეხება,... მაგრამ არსებობს კიდევ სხვა ურთიერთქმედება... სუსტი--- და ამის დუბლვე და ზეტ ბოზონებს ასხივებენ და შთანატქავენ ელექტრონები, პროტონები, ნეიტრონები კვარკები და თითქმის ყველა ნაწილაკი... ამიტომაა ისინი არასტაბილური...... ძლიერი ურთიერთქმედება, პროტონები და ნეიტრონები, მათი შემადგენელი კვარკები შთანათქავენ და ასხივებენ გლუონებს მცირე მანზილზე... თვითონ გლუონი შტანთქავს და ასხივებს გლუონს, ძალიან მცირე მანძილებზე. ამიტომაა ერთ ძალწირზე გადაჭიმული ეს ურტიერთქმედება და ამიტომაა პროტონის შემადგენელი კვარკები ძალწირებით შეერთებული სტაბილურად.... კვარკს მხოლოდ სუსტი ურთიერთქმედება თუ დაანგრევს... ამიტომ ნეიტრონი ასხივებს სუსტი ურთიერთქმედების დუბლვე ბოზონს და იშლება.... და ასე შემდეგ...
ეს ჩვენ ვთქვით, რომ პროტონს და ნეიტრონს არ აქვს ორბიტალური სტრუქტურა.... თქვენ არ გითქვიათ,... თქვენ უნდა დამტკიცოთ ან ერთი ან მეორე... თუ თქვენს ლოგიკას მივყვებით, თუ ვარსკვლავის ბირთვს არ აქვს ორბიტალური სტრუქტურა და ის შედგება ატომებისგან, რომელისაც აქვს ორბიტალური სტრუქტურა.... მაშინ ატომის ბირთვს არ უნდა ჰქონდეს ორბიტალური სტრუქტურა, მაგრამ ბირთვის შემადგენელ პროტონებს, როგორც ატომებს უნდა ჰქონდეთ ორბიტალური სტრუქტურა.... ასე იქნებოდა თქვენი ლოგიკა... თუ არადა დაამტკიცეთ რა პირობით აძლევთ ერთს ორბიტალებს და მეორეს არა.... ეს ხომ თქვენი დასამტკიცებლ განსასაზღვრავია, და არა თქვენი სურვილის |
| Posted by: რონინი 2 Feb 2018, 21:54 |
| temart ვნახე თქვენს მიერ დადებული ვიდეო. თუ ჩემი აზრი გაინტერესებთ, ე.წ. კვანტურ სუპერპოზიციაზე, გეტყვით, რომ ეს უფრო არის “კვანტური დაბნეულობის” შედეგი, ვიდრე რეალობა. ერთდროულად ვიყო ორ სხვადასხვა ადგილეზე, მივდიოდე ორი სხვადსხვა მიმართულებით, მკვდარიც ვიყო და ცოცხალიც -- ასეთი აზრი, მოგეხსენებათ, ფიზიკაში ჩნდება სინათლის ე.წ. “ორბუნებიანობის” გავლენით. სინამდვილეში, ე.წ. ორი ხვრელის ექსპერიმენტის ახსნა უფრო რაციონალურადაც არის შესაძლებელი. ამის შესახებ ჩვენ საგანგებოდ გვექნება საუბარი, როდესაც სინათლის (ანუ ფოტონების) თემას შევეხებით. |
| Posted by: lepori 3 Feb 2018, 02:55 | ||
დაიძაბა სიტუაცია  |
| Posted by: რონინი 3 Feb 2018, 05:59 |
| temart რა თქმა უნდა, როდესაც “ერთდროულობაზე” ვსაუბრობ, არ ვგულისხმობ აინშტაინისეულ ერთდროულობას. * * * graviton კრიტიკა და დისკუსია ბრწყინვალე რამაა, ჩემო გრავიტონ, –– გაიძულებს დაფიქრდე ისეთ რამეზე, რაზეც მანამდე არ გიფიქრია; ისწავლო ისეთი რამ, რაც მანამდე არ იცოდი; მოუსმინო ისეთ ადამიანებს, ვინც შენზე მეტი იცის ამა თუ საკითხში … ბოლოს და ბოლოს ცეცხლში გამოსცადო შენი აზრები, რომლებიც ან დაიფერფლება ან უფრო მეტ სიმტკიცეს შეიძენს… მაგრამ აზრთა ჭიდილისთვის ერთი აუცილებელი პირობის დაცვაა საჭირო –– სწორად უნდა გესმოდეს ის, რასაც შენი ოპონენტი გელაპარაკება. –– ერთი ჭკვიანი კაცის თქმისა არ იყოს, “მე პასუხისმგებელი ვარ იმაზე, რასაც გეუბნებით, მაგრამ ვერ ავიღებ პასუხისმგებლობას იმაზე, როგორც თქვენ ეს გესმითო”. მე შემოგთავაზეთ მოდელი, რომელშიც მატერიის აგებულება, მოძრაობა და ურთიერთქმედება თვისებრივად სრულიად სხვა პრინციპებს ეფუძვნება, ვიდრე ფიზიკის დღეს არსებული თეორიები. თქვენ კი ისე მაკრიტიკებთ, თითქოს, სტანდარტულ მოდელში ვცდილობდე კორექტირების შეტანას… თუმცა, თქვენს კრიტიკაში მაინც არის ერთი ჩემთვის საინტერესო შენიშვნა (ამისთვის მადლობას გიხდით); შევეცდები, ეს საკითხი უფრო ღრმად გავიაზრო და საჭირო დროს ფორუმზე განსახილველად დავდო… |
| Posted by: oleg-i 3 Feb 2018, 15:13 | ||||||||||||
რონინი
ამ ცოდნის გათავისების შემდეგ ნამდვილად ღირს ქვევრის გატეხვა... ფრიიი... +- ემცეკვდარატ... f ფუძე ვნებათაღელვის უსასრულობისა შეცნობილი აუცილებლობისაკენ...
აგაშენებს ღმერთი-თქვა... რამდენად გვაქვს განზოგადების უფლება-თქვა... კარგად ხსნის სამყაროს უსასრულობას-თქვა... კი ბატონო ვითამაშოთ-თქვა.... - კეთილი სურვილებით გამოგეხმაურეთ წინა პოსტებში. მაგრამ როგორ არ დავეთანხმო graviton-საც, როდესაც შენიშნავს
ის რომ პროტონ ნეიტრონის(ელექტრონისაც და სხვა) ადგილი თქვენი საკმაოდ მარტივი(და ეს კარგია) ლოგიკით ატომურ და პრეატომურ ძირითად ორგანიზაციულ დონეებს შორის ე.წ. გარდამავალ ორგანიზაციულ დონეზე იაზრებოდა, ადვილად წასაკითხი იყო, მაგრამ მინდოდა რა ავრიდებოდი ე.წ. ''შვანგირაძის'' სტატუსს ეს პასუხი ამ კითხვას თავადვე არ გავეცი. მაგრამ როგორც თავად შეესწარით ჩემი ეს მცდელობა უშედეგო აღმოჩნდა და ჩემთვის განსაკუთრებით საპატივცემილო თანაფორუმელმა მაინც გამკენწლა...
გისმენთ ბატონო...
თქვენგან მონათლული ელ-ვარსკვლავი და ელ-პლანეტები..... ------------------------------ ...''ავშენდიით!... ავშენდიიით''... ("შერეკილები''დან...) ვიმედოვნებ, რომ იუმორთან მწყრალად არ ხართ |
| Posted by: რონინი 3 Feb 2018, 16:26 |
| oleg-i ეჰ, მგონი, გაწყენინე, ოლეგ (ცოტა მეტი მომივიდა, ალბათ) … ნამდვილად არ მინდოდა შენი წყენინება … გულწრფელად გიხდი ბოდიშს |
| Posted by: oleg-i 3 Feb 2018, 16:50 | ||
| რონინი თქვენს მსჯელობაში ლოგიკა მომწონს, მაგრამ
რა ლოგიკით დაადგინე ? - უკვე ვეღარ მივხვდი... ------------------------------- და მთავარი კითხვა: დროის ცნება თქვენს მოდელში..... ----------------------------------- p.s. ჩემი აზრების ფასი კონა შაურია ბატონო ჩემო და მთლადაც ნუ დაეყრდნობით... |
| Posted by: რონინი 3 Feb 2018, 17:02 |
| oleg-i როგორც ჩანს, ლოგიკამ მიმტყუნა … კარგით, დაივიწყეთ… * * * oleg-i დროის შესახებ რაღაც უნდა მქონდეს ძველ ჩანაწერებში; მოვძებნი და დავდებ… |
| Posted by: oleg-i 3 Feb 2018, 17:14 | ||
| რონინი წინა პოსტში კითხვა ჩავამატე დროს შესახებ. ვერცერთი მოდელი გვერდს ვერ აუვლის დროის ცნებას.... შესაბამის მომენტში ამაზეც მოგიწევთ საუბარი... * * *
''რაღაც'' ????... რავა ყურით დაითრიე კაცო |
| Posted by: რონინი 3 Feb 2018, 18:14 |
| oleg-i დროის თემა ჩემთან რამდენიმე ნაწილისგან შესდგება; მათ შორის მნიშვნლოვანია სამი მათგანი: 1. დროის ფილოსოფიური არსი; 2. ფიზიკური დრო; 3. მათემატიკური დრო. აქ მოვიტან პატარა ნაწყვეტს, რომელიც დროის ფილოსოფიური რაობის გააზრებას ეხება. *** ა) დროის ფილოსფიური არსი მატერიის მოძრაობაზე საუბრისას, ბუნებრივია, გვერდს ვერ ავუვლით მასთან დაკავშირებულ ისეთ მნიშვნელოვან ფილოსოფიურ და ფიზიკურ კატეგორიას, როგორიც არის დრო. დრო ჩვენს მოდელში, სივრცის მსგავსად, სუბიექტური კატეგორიაა ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, არ არსებობს ადამიანის (ანუ დამკვირვებლის) ცნობიერებისაგან დამოუკიდებლად. “დრო არ არსებობს ჩვენს გარეშე?..”, “ადამიანი რომ არ იყოს ამქვეყანად, დრო არ იარსებებს?..”, “ჩვენამდე დრო არ არსებობდა?..”, “ჩვენს შემდეგ, რა, დრო შეწყვეტს არსებობას?..” –– ალბათ,ზოგიერთ თქვენგანს უკვე გაგიჩნდათ მსგავსი კითხვები. წარმოიდგინეთ ფრიალო კლდის წვერიდან ქვის ჩამოვარდნის პროცესი. ასეთი ფაქტი ჩვენი ცნობიერებისაგან დამოუკიდებლად, რა თქმა უნდა, ბუნებაში ბევრი მომხდარა და მოხდება კიდეც. ბუნებრივია, ჩვენ როგორც დამკვირვებელმა, ამ შემთხვევაში შეგვიძლია დავაფიქსიროთ არა მხოლოდ საკუთრივ ქვის ჩამოვარდნის პროცესი, არამედ დროც, რომელსაც ანდომებს ქვა კლდის წვერიდან კლდის ძირამდე მოძრაობას (უფრო მეტიც, საჭიროების შემთხვევაში, შეგვიძლია გავზომოთ კიდეც ეს დრო). ახლა კი წარმოიდგინეთ, რომ ამ კლდის ძირას თქვენ დგეხართ და ქვა შეიძლება თავზე დაგეცეთ. ბუნებრივია, თუ ქვა დროულად შენიშნეთ, გვერდზე გაიწევით. როგორ გგონიათ, მოულოდნელად სრულად რომ დაკარგოთ მეხსიერებისა და ლოგიკური აზროვნების უნარი, ადგილიდან საერთოდ დაიძვრებით ––აღიქვამთ საერთოდ ქვის მოძრაობას ან გააცნობიერებთ იმ საფრთხეს, რაც თქვენ ამ სიტუაციაში გემუქრებათ? როგორც უკვე ვთქვით, სამყაროში ნებისმიერი სახის მოძრაობა (და ჩვენს მაგალითში ქვის მოძრაობაც) თანამიმდევრული ეტაპისაგან შემდგარ პროცესს წარმოადგენს. თუ ამ პროცესის მიმდინარეობას დავუკვირდებით, იოლად შევნიშნავთ, რომ მისი შემადგენელი ყოველი შემდგომი ეტაპი წინა ეტაპის ხარჯზე არსებობს (ვთქვათ, ჩვენი მაგალითის შემთხვევაში, თუ ქვა უკვე მისი ტრაექტორიის შუაშია, თავისთავად, საწყის მდგომარეობაში აღარ არის, თუ ბოლოშია, შუა წელი უკვე დატოვებული აქვს და ა.შ.). რას ნიშნავს ეს დროის თვალსაზრისით? –– იმას რომ, ბუნება წარსულს არ ინახავს ანუ, უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ბუნებაში ადამიანის (ანუ მოაზროვნე არსების) მეხსიერების გარეშე წარსული არ არსებობს. როგორ თუ წარსული არ არსებობს (მკითხავთ ალბათ) –– უკვე მომხდარი მოვლენები ხომ ობიექტურად არსებობდა? მართალი ბრძანდებით, უკვე მომხდარი ფაქტები ობიექტურად არსებობდა, მაგრამ არსებობდა არა წარსულის, არამედ აწმყოს სახით. არც მომავალი არსებობს ობიექტურად, რამეთუ იგი ჯერ არ დამდგარა და წარმოადგენს მხოლოდ ჩვენი აზროვნების ლოგიკურ დასკვნებს. დიახ, ძვირფასო მკითხველო, დრო არ არის ობიექტური კატეგორია! –– დროის განცდა შეიძლება დაიბადოს მხოლოდ მოაზროვნე არსების თავში, რადგან წარსულის, აწმყოს და მომავლის საერთო ხატს, როგორც დროის მდინარებას, მხოლოდ მეხსიერებითა და ლოგიკური აზროვნებით აღჭურვილი გონება ქმნის. ჩვენგან დამოუკიდებლად არსებობს არა დრო, არამედ მხოლოდ მატერიის მოძრაობა და ცვალებადობა, რომელსაც არა აქვს არც დასაწყისი, არც ხანგრძლივობა და არც დასასრული. |
| Posted by: eniqsi 3 Feb 2018, 19:12 | ||
რონინი
თუ არ არსებობს დრო, მაშინ არ არსებობს მატერია და არც მისი მოძრაობა. დრო, სივრცე, მატერია ცალცალკე აბსტრაქტული ცნებებია. |
| Posted by: graviton 4 Feb 2018, 00:22 | ||||
რონინი
ბატონო რონინ, გადავხედე ჩემს დაწერილს და ვერ დავინახე, რომ მე თქვენ სტანდარტული მოდელის კორექტირებაზე გაკრიტიკებდეთ... ფიზაკა განსხვავდება მათემატიკისგან, ფიზიკაში არ მტკიცდება არაფერი... მხოლოდ ექსსპერიმენტი გვეუბნება რომელი მოდელი თუ თეორია ეთნხმება ბუნებას და ამ მოდელის თეორიული შედეგები უნდა ზუსტად აღწერდეს ექსპერიმენტს და ასევე თეორიიდან გამომდინარე შედეგები უნდა სწორედ წინასწარმეტყველებდნენ ექსპერიმენტს... აქედან გამომდინარე, ჩემი კრიტიკა ეხებოდა იმას, რომ თქვენი თეზისების შედეგები არ აღწერს ბუნებას..... ის წინააღმდეგობაშია ექსპერიმენტების შედეგებთან... თქვენ არ პასუხობთ პირდაპირ შეკითხვებს და რასაც თქვენი ზოგადად დაწერილიდან ვხედავთ, ის ეწინააღმდეგება ბუნების ჩვენ ექსპერიმენტულ ცოდნას... თუ თქვენ ფიქრობთ, რომ ჩვენ ვცდებით, მაშინ თქვენ უნდა პირდაპირ ჩვენი დაწერილი გააკრიტიკოთ. და გვიჩვენოთ, სად არის ჩვენი შეცდომა ამის მაგივრად თქვენ ყურადღებას არ აქცევთ კონკრეტულ ფიზიკას, რომელიც ეწინააღნდეგება თქვენს თეზისებს და თქვენ აგრძელებთ რომელიმე ამორჩეული კითხვის რაღაც მაგალითით განმტკიცებას, რომელასაც საკითხთან საერთო არ აქვს... კონკრეტულ, ფიზიკის კითხვებს, რომ თავი დავანებოთ, თქვენ არ უპასუხეთ მთავარ ფილოსოფიურ კითხვას: 1. რაში დაინახეთ დღევანდელი ფიზიკის კრიზისი? ჩვენთვის, ვინც ამ კრიზისს ვერ ვხედავთ საინტერესო იქნებოდა ამის გაგება... ცალკეული გადაუჭრელი პრობლემა არ არის კრიზისი... სად არის ეს ზოგადი ფიზიკის მიდგომების კრიზისი? 2. და მეორე, იერარხია ჩვენთვის ისედაც ცნობილია. რა არის თქვენს ირარხიაში, რომელსაც თქვენ ორგანიზაციულ დონეებს ეძახით, ახალი , რომელიც ფიზიკაში რამეს წყვეტს, რომელია ეს, თქვენს მიერ, თქვენი გზით გადაჭრილი პრობლემა, რომელიც ექსპერიმენტულად დასტურდება და გვაჩვენებს თქვენს მიერ დანახული კრიზისიდან გამოსავალს......? * * * eniqsi
+ 1. ნამდვილად. დრო არსებობს ადამიანის გარეშე. ის არის ურთიერთქმედების გამოვლინება... არ არსებობს დრო, ნიშნავს არ არსებობს ურთიერტქმედება... არ არსებობს ურთიერთქმედება, ნიშნავს მატერიის გაქრობას... დღეს ეს მაინც ვიცით.... თუმცა ამ დონეზეც პრობლემაა მიმართულების..... რა განაპირობბს დროის ზრდას ენტროპიის ზრდის მიმართულებით და რატომ არ მიდის დრო საწინააღმდეგო მიმართულებით? ან რატომ არაა მიმართულება არეული... უფრო დაბალ მანძილებზე და მაღალ ენრგიებზე არის ეს საკითხი შესასწავლი... ეს ეტყობა ძალიან მიკროსკოპიული პრობლემაა... აქ იყო ნათქვამი ადამიანი აწყმოს ხედავს, დანარჩენი, წარსული მის მახსოვრობაშიაო... მაგრამ რა არის აწყმო? ადამიანი ხედავს მხოლოდ წარსულს, ყველაფერი რასაც ხედავს უკვე მოხდა თუნდაც ნანოწამის წინ,... სამყაროში ვხედავთ მოვლენებს წამის წინ, წუთის წინ, დღეების წინ, მილიონი და მილიარდი წლის წინ მომხდარ მოვლენებს... და ეს ხდება ზუსტად დროის, როგორც ურთიერთქმედების შედეგი,... მიზეზ-შედეგის რეზულტატი... თუმცა არის კი ეს ასე? რატომ არის გადაბმულ ნაწილაკებში, რომ წარსული განუსაზღვრელი და თუ მომავალ განვსაზღვრეთ, რატომ ხდება მაშინ წარსული განსაზღვრული? ანუ ახდენს წარსულზე მომავალი გავლენას? |
| Posted by: oleg-i 4 Feb 2018, 02:52 | ||||
რონინი
ანუ ჩემი მოდელით სამყარო უსასრულოა-ო... მასში მიმდინარეობს მატერიის მუდმივი მოძრაობა(ინერციაზე არც იფიქროთ, რამეთუ მუდმივ ურთიერთქმედებასთან გვაქვს საქმე-ო) და ცვალებადობა-ო... და რადგანაც ზოგადად ამ პროცესებს არც დასაწყისი აქვთ და არც დასასრული, მაშინ ხანგძლივობაზეც ვერ ვისაუბრებთ და შესაბამისად დრო მხოლოდ ადამიანის მიერ ''ყურით მოთრეული'' ცნებაა უშუალოდ ლოკალური პროცესების აღსაწერად-ო... (ბოლო სტრიქონი ჩემი ''შვანგირაძესოული'' დასკვნაა და არ დამიკარგო თუ კაცი ხარ) არსი არა, მაგრამ ფილოსოფია ნამდვილად არის... მაგრამ ისიც ფიზიკის კრიზისად ხომ არ მიგაჩნიათ, რომ სიტყვა ცვლილებას/მოძრაობას/ურთიერთქმედებას აზრი ეკარგება დროის ცნების გარეშე??? --------------------------------------------------------------------------------------------- ხომ არ დადგა ფიზიკის დროც? (ვაა... ისევ დრო!... მართლაც უნებურად წამომცდა |
| Posted by: რონინი 4 Feb 2018, 13:07 |
| graviton დიდი მადლობა, ბატონო გრავიტონ, ასეთი პოსტისთთვის. რომ ჩავიკითხე, სურვილი გამიჩნდა, მადლობა გადამეხადა თქვენთვის… ასეთი პოსტი სხვანაირ დამოკიდებულებას გიჩენს მისი ავტორის მიმართ და იძულებულს გხდის მის თითოეულ შენიშვნას და შეკითხვას სრული პასუხისმგებლობით მოეკიდო. შევეცდები, შეძლებისდაგვარად, ამომწურავი პასუხი გაგცეთ თქვენს მიერ ამ პოსტში დასმულ თითოეულ შენიშვნაზე და შეკითხვაზე … ამისათვის, იმედია, ცოტა დროს მომცემთ…("ვაა, ისევ ეს დრო” !..–– ოლეგის თქმის არ იყოს) |
| Posted by: რონინი 6 Feb 2018, 03:48 | ||||
oleg-i
რაღაც ვერ გამიგეთ, ბატონო ოლეგ, “ლოკალური პროცესების აღსაწერად” ადამიანმა დრო კი არა, დროის გაზომვა გამოიგონა. რაც შეეხება თავად დროს, მე არ ვამბობ, რომ ის “ფილაფოსების” ტვინის ჭყლეტის ნაყოფია –– ადამიანი დროის შეგრძნებით იბადება, ცხოვრობს და კვდება, მაგრამ ამას თავისი მიზეზი აქვს და დროის ობიექტურობასთან არაფერი აქვს საერთო. საქმე ის გახლავთ, რომ ბუნაბაში თანამიმდევრული პროცესები (თუ გნებავთ, ისინი “დროის” თვალთახედვით, “წარსულად”, “აწმყოდ” და “მომავალად”, გავიაზროთ) მხოლოდ ერთმანეთის ხარჯზე არსებობს –– კვლავ ვიმეორებ, ერთმანეთის ხარჯზე არსებობს –– და ამ პროცესების “დროში რეპროდუქცია” (მეხსიერებისა და ლოგიკური აზროვნების მეშვეობით) ბუნებას მხოლოდ იმისთვის დასჭირდა, რომ ცოცხალი ორგანიზმების და, მათ შორის, ადამიანსათვის აქტივობის საშუალება მიეცა. ადამიანი სამყაროს სარკისებურად რომ აღიქვამდეს, იგი ვერანაირ აქტივობას ვერ შესძლებდა, უბრალოდ დაიღუპებოდა. გინახავთ, როგორ ქმნიან ცხენის ცალკელი ნახატების სწრაფი მონაცვლეობით მისი მოძრაობის მულტიპლიკაციურ ეფექტს? –– ამ ცალკეულ ნახატებს ჩვენ (ადამიანები) ცხენის მოძრაობად აღვიქვამთ მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ მეხსიერება და ლოგიკური აზროვნება გაგვაჩნია. მათ გარეშე ჩვენთვის ეს პროცესი იქნებოდა არა უწყვეტი მოძრაობა, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ ცალკეული სურათების ერთჯერადი აღქმა, რომელსაც არც წინა და არც მომდევნო სურათებთან არაფერი დააკავშირებდა; ეს პროცესი ბუნებაში არსებული პროცესებისაგან მხოლოდ იმით განსხვავდება, რომ ამ უკანასკნელის უკან “გადაფურცვლა” შეუძლებელია –– როგორც მოგახსენეთ. ბუნებაში მიმდინარე თანამიმდევრული პროცესები ერთმანეთის ხარჯზე არსებობს (სხვათაშორის, ეს გახლავთ “დროის ცალმხრივი მიმართულების” რეალური მიზეზი და არა ბოლცმანის ე.წ. “ენთროპია”). დრო ობიექტურად არსებობსო, მეუბნებით. გააჩნია, რას ვუწოდებთ “დროს” –– თუ დრო მატერიის მოძრაობა და ცვალებადობაა, მაშინ მართალი ხართ –– დრო ობიექტური კატეგორიაა და მეც თქვენს მხარეს ვიქნები. მაგრამ სინამდვილეში რა არის დრო –– საკუთრივ მოძრაობა და ცვალებადობა თუ ამ მოძრაობისა და ცვლებადობის ხანგრძლივობა? როდესაც დრო გვაინტერესებს, ჩვენ არ ვგულისხმობთ იმას, თუ რა სახის მოძრაობა შესრულდა ან რა მოვლენამ რა მოვლენა ჩაანაცვლა, ჩვენ გვაინტერესებს, რამდენ ხანს გაგრძელდა ესა თუ ის მოძრაობა (ერთი საათი, ორი დღე, თუ სამის წელი…) ან დროის რაღაც ინტერვალში კონკრეტულად როდის მოხდა იგი (გუშინ, დღეს, ხვალ … ერთი საათის, თუ ერთი წლის უკან…). ბუნებას მოძრაობისა და ცვალებადობის ხანგრძლივობა არ აინტერესებს, ბატონო ოლეგ,.. და რომც აინტერესებდეს, იგი მას ვერ დააფიქსირებდა, რაგან (როგორც მოგახვენეთ) ბუნება წარსულს არ ინახავს. დროის ხანგრძლიობის პრობლემა მხოლოდ ფსიქიკის მქონე არსების ––ადამიანის ან ცხოველის –– პრობლემაა (არა აქვს მნიშნელობა, ეს მხოლოდ ინსტიქტით შემოიფარგლება თუ ცნობიერებითაც)… ამიტომ არის, ოლეგ ბატონო, დრო სუბიექტური კატეგორია; ამიტომ არ არსებობს იგი ჩვენი გონების (ანუ მეხსიერებისა და ლოგიკური აზროვნების) მიღმა… + - ემცეკვდარატ... f ფუძე ვნებათაღელვის უსასრულობისა შეცნობილი აუცილებლობისაკენ. * * * graviton
მეცნიერი კაცი ხართ, ბატონო გრავიტონ, და მსჯელობისას მეტი სიზუსტე გმართებთ. აწმყო რა არისო –– კითხულობთ. თქვენს მიერ აქ მოყვანილ მაგალითში აწმყო არის ის მომენტი, როცა ფოტონი ჩვენი თვალის ბადურას ეხება; მაგრამ ის რომ ეს სინათლე მილიარდი წლების წინ შორეული ვარსკვლავიდან არის გამოტყორცნილი, ამას ჩვენი თვალი კი არ ხედავს, ჩვენი გონება (ცოდნა და ლოგიკა) იაზრებს . დღეს საყოველთაოდ მიღებული ის მარტივი ტევტოლოგია, რაზეც თქვენ საუბრობთ, ამაზონის ჯუნგლების ვინმე "უმბო–ბუმბოს" აბორიგენს რომ ვუთხრათ, როგორც გიჟებს ისე შემოგვხედავს, რადგან მისი თვალი მას ამ ინფორმაციას არ აწვდის. ის უბრალოდ ვარსკვლავს ხედავს, მორჩა და გათავდა… |
| Posted by: oleg-i 7 Feb 2018, 00:49 | ||||||||||
| რონინი მატერია მუდმივი ცვალებადობის/მოძრაობის/ურთიერთქმედების მდგომარეობაშია - ვთანხმდებით... ჩემი მსჯელობა ასეთია: ცვალებადობა ნიშნავს, რომ ახალი განსხვავებულია ძველისაგან - ობიექტურად განსხვავებულია... ცხადია ადამიანი ამ ობიექტურ განსხვავებას ლოგიკური განსჯის საფუძველზე აფასებს - ახალს ადარებს ძველს და აკეთებს ობიექტური რეალობის სუბიექტურ შეფასებას: (აქ ჩემი წყალი თქვენს წისქვილზეც კი გადმოვუშვი - წვეთიც არ დამნანებია )ცვლილება = (ახლა) რომ (არის) - (ადრე) რომ (იყო) .......... ანუ სიტყვა ''ცვლილება"-ში ავტომატურად მოიაზრება დრო.
დრო რომ არსებობს, ამიტომ დაჭირდა მისი გაზომვა... თუ რაიმეს ვზომავ, ე.ი. ის რაიმე არსებობს - მარტივი ლოგიკაა. ობიექტურად არსებული დროის გაზომვას ცხადია მიუდგა სუბიექტურად - გამოსაკვლევი პროცესი შეაფასა(გაზომა) მისთვის მაქსიმალურად სტაბილური/მედეგი/''უღალატო'' რაიმე პერიოდული პროცესების რიცხვით.
რა თქმა უნდა... თანმიმდევრობით მიზეზიდან შედეგისაკენ.
რატომ არ აინტერესებს?... მიზეზი და შედეგი ხომ ორივე ობიექტური რეალობაა? - ვთანხმდებით? თუ კი! მაშინ შედეგი მიზეზიდან გარკვეული კანონზომიერებით აუცილებლად გარკვეული დროის ინტერვალის შემდეგ დადგება... სად ორ თვეში თავისი ''ნებით'' დაყენებული ღვინო და სად ორ კვირაში ''კიპიტელნიკით'' ნაძალადევად დადუღებული ''ვტარიაკი''
არამც და არამც!  დრო ობიექტური კატეგორიაა და მისი შეფასება (და საერთოდ ნებისმიერი შეფასება) ხდება სუბიექტურად...
ამაში ნამდვილად გეთანხმებით! და ეს შეცნობილი აუცილებლობაა, რომ '' სიყვარული ვერტიკალურია და თან ბრუნვადი''... ------------------------------ '' კაცი ბჭობდა და ღმერთი იცინოდაო''... * * * რონინი შეცნობილი აუცილებლობა... განვავრცოთ დეკარტის აზრი: '' თუ ვაზროვნებ, ე.ი. ვარსებობ'' და თუ ვარსებობ, ე.ი. აღარ ვიარსებებ(მინიმუმ იგივე ფორმით მაინც)... გამუდმებული დაბადება-სიკვდილი... |
| Posted by: რონინი 8 Feb 2018, 05:45 | ||
| oleg-i როგორ ეტყობა თქვენს ნააზრევს, ბატონო ოლეგ, ადამიანის (და ისიც ფიზიკოსის) მჯელობის ლოგიკა
“დროის ინტერვალი”, ოლეგ ბატონო, ამ დროის დასაწყისსა და დასასრულს გულისხმობს … თუ არ გეცოდინაბათ რაიმე პროცესის დასაწყისი (და, როგორც გითხარით, ბუნებას ეს არ “ახსოვს” ) როგორ უნდა დააფიქსიროთ (შეიგრძნოთ, გაიაზროთ ან გაზომოთ, სულ ერთია) მისი ხანგრძლივობა?... ეს იგივეა თქვენი ასაკი დამისახელოთ და წარმოდგენა არ გქონდეთ თქვენი დაბადების თარიღზე, ბავშვობაზე, ახალგაზრდობაზე, ყრმობაზე და სიჭარმაგეზე (ალზაიმერისგან ღმერთმა დაგიფაროთ… ) … |
| Posted by: რონინი 9 Feb 2018, 12:19 |
| ============================================================== asphurcela ფიზიკა სად არის? რაც თქვენ დაწერეთ მანდ ფიზიკის არაფერი ჩანს. რაზე ვიმსჯელოთ? კითხვებს არ პასუხობთ. მაშინ მეორე ნაწილი მაინც დადეთ, ეგებ ჩვენ ვიპოვოთ რამე საინტერესო oleg-i თუ ზოგადფილოსოფიურ დამოძღვრას ( ) გააგრძელებთ, მაშინ ვფიქრობ წამგებიან პოზიციაში აღმოჩნდებით… გირჩევთ გააგრძელოთ თეზისების დადება. =============================================================== რა თქმა უნდა, ჩემთვის ეს ფრიად საპატივცემულო ხალხი მართალნი არიან (ჩვენი კომპონენტის თქმისა არ იყოს, ცოტას “ვბუქსაობ”), მაგრამ რა უნდა ვქნა, როდესაც: 1. მთელი რიგი თქვენს მიერ დასმული კითხვები, ჩემო ფორუმელებო, თემატურად ეხება ჩვენი თეზისების შუა ან ბოლო ნაწილს, რაც იმას ნიშნავს, რომ თქვენს ერთ რომელიმე კითხვას რომ ვუპასუხო, ჩემი თეზისების ნახევარი ან მთლიანი მასალა უნდა ავხსნა (რაც უბრალოდ სცილდება კითხვა–პასუხის რეჟიმს); თქვენს მიერ დასმული არც ერთი კითხვა პასუხგაუცემელი არ დარჩება, ოღონდ ერთი აუცილებელი პირობით –– ჩვენს პასუხებში დაცული იქნება თემატური თანამიდევრობის პრინციპი (ეს ჩვენც გაგვიადვილებს კითხვებზე პასუხის გაცემას და თქვენც გაგიადვილებთ მათ შინაარსში გარკვევას); 2. ჩვენი თეზისების პირველი ნაწილი აბსულუტურად გაუგებარი რჩება (ეს კითხვების შინაარსიდან კარგად ჩანს) ჩვენი მკითხველების უმრავლესობისათვის. როგორ უნდა გაიაზროთ ჩვენი თეზისების შემდეგი თემა –– ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების მოდელი –– რომელიც მთლიანად იმ ფილოსოფიურ პრინციპებზეა აგებული, რომლებზედაც პირველ წერილშია საუბარი?... ეს უბრალოდ შეუძლებელია … ამიტომ სანამ მეორე წერილზე გადავიდოდეთ, ჩვენ კიდევ მოგვიწევს რამდენიმე უაღრესად მნიშვნელოვან თემაზე საუბარი. ერთია თეზისები (ანუ მაქსიმალურად “დაწურული” ინფორმაცია) და მეორეა მათი შინაარსის გახსნა (ვფიქრობ, ამ თვალსაზრისით ჩვენი შემდგომი პოსტები თქვენთვის უინტერესო არ იქნება). რაც შეეხება უშუალოდ ფიზიკის თემას; მეორე წერილი ორი ძირითად ნაწილისაგან შესდგება: 1. ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების მოდელი (ჩვენი ფილოსოფიური პრინციპების მიხედვით); 2. ექსპერიმენტი VS თეორია. სწორედ ჩვენი მეორე წერილის მეორე ნაწილი გახლავთ, ჩემო ფორუმელებო, უშუალოდ ფიზიკის თემისადმი მიძღვნილი ნაწილი. აქ უკვე დეტალურად, ექსპერიმენტული მონაცემების საფუძველზე, გვექნება გაანალიზებული ჩვენი სამყაროს ის ფიზიკური მოდელი, რომელსაც მეორე წერილის პირველ ნაწილში წარმოგიდგენთ. მართალია, ძირითად ხაზს ცოტა გადავუხვიეთ, როდესაც დროის რაობის თემას შევეხეთ, მაგრამ, ვიმედოვნებ, არც ეს თემა იყო თქვენთვის უინტერესო…ჩვენს მოდელში დროს არ აკისრია ისეთი ფატალური როლი, როგორც, ვთქვათ, აინშტაინის ფარდობითობის თეორიაში, მაგრამ ჩვენ კიდევ მოგვიწევს ამ თემაზე საუბარი, როდესაც ჩვენი თეზისების ბოლოს სივრცის (უფრო სწორად, სივრცე–დროის) მეხუთე განზომილებას გავეცნობით. |
| Posted by: graviton 9 Feb 2018, 19:51 | ||||||
რონინი
ფიზიკას არ აქვს აწყმო და წარსული,.. ეს ყოფიერებითი ცნებებია და ფიზიკა მათ არ იყენებს... ფიზიკისთვის არსებობს მხოლოდ დროის მომენტი,.. შესაბამისად ყოფირებითი განმარტება წარსულის, აწყმოს და მომავლის და მატი საზღვრების მკაცრად განსაზღვრული არ არის და ვერც იქნება, რადგან დიდი მნიშვნელობა არ აქვს... თუ თქვენთვის აწყმო ბადურაზე შუქის მოხვედრაა მაშინ ბრმისთვის, შეხება ან ხმის გაგონება იქნება,...და ისინი ერთდროული ვერასოდეს იქნება და შესაბამისად არც აწყმო იქნება ერთნაირი ყველასთვის... ბადურასთან შეხებაც ვერ იქნება აწყმო,რადგან თვალი მხოლოდ დეტექტორია და ის არ აფიქსირებს დროის მომენტს, არააყალიბებს იმიჯს და მისი ინფორმაციაც კი დროში მინიმუმ 10 მილიწამი განუსაზღვრელია... დროის შინაგანი შეგრძნება მხოლოდ ტვინის დამუშავების შემდეგ გამომუშავდება და მას სადღაც 400 მილიწამი მაინც სჭირდება... ამდენად ადამიანის ყოფიერებითი აწყმო, ანუ დანახვის აწყმო გრძელდება თვალის ბადურიდან > 400 მილი წამის განმავლობაში მაინც და ეს მხოლოდ დანახვის და ადამაინის ყოფიერების აწყმოა და არა დანახულის აწყმო... რას შეიგრძნობს აბორიგენები მე არ მაინტერესებს, ისინი ამის გარდა სხვა რამესაც ისეთ დონეზე შეიცნობენ, რომ მე არ მაინტერესებს და თუ თქვენ, თქვენი ფიზიკის თეზისებს მათ დონეზე აჸალიბებთ, სჟობია ამ ფორუმზე მის განხილვას თავი დაანებოთ, რადგან არსაწორ ადგილას მოხვდით... როდესაც საკუთარ აზრებს ახალი ფიზიკის თეზისებად მოიაზრებთ,... ჩემთვის ეს ნიშნავს, რომ სანამ ამ თეზისებს შექმნიდით, იქამდე ბევრი დრო თქვენ იმაზე ფიქრში უნდა გაგეტარებინათ, თუ რატომ გჭირდებათ ეს თეზისები, რატომ ვერ ხსნის არსებული ფიზიკის თეზისები ამა თუ იმ საკითხს, და როდესაც არ გექნებოდათ პასუხი ამ შეკითხვაზე, დაიბადებოდა ახალი აზრები... ამიტომ რა გახდა ამ პრობლემების თქვენს მიერ დაწერა, თუ ჩამოწერა,.. ? თუ თქვენ უარყოფით დროში მუშაობთ ? და ჯერ შედეგები მოგივიდათ და ახლა ეძებთ მიზეზებს? * * *
იქნებ ის მაინც დაწეროთ რა რჩება მკითხველებისთვის გაუგებარი?, ანუ მათ როგორ გაიგეს და თქვენ როგორ გესმით...? ... თორემ ჯერ მხოლოდ ის ჩანს, რომ საკითხებს ინდიელი ტომების დონეზე იხილავთ... * * *
ბუნება წარსულს არ ინახავს და ამდენად მას მოვლენების ხანგრძლივობა არ აინტერსებსო,... იქნებ განგვიმარტოთ, როგორ უნდა გამოჩნდეს ბუნების დაინტერესება მოზრაობით და ხანგრძლივობით და როგორი იქნებოდა ბუნების მიერ წარსულის შენახვა? ყოველი მოძრაობის შემდეგ თქვენი კოპიოს შენახვა და ამ სამყაროში უამრავი წარსულის კოპიოების არსებობა?... ზუსტადაც აინტერესებს ბუნებას დრო და დრო მისი მამოძრავებელია, ირიბად... ამიტომ მისცა ბუნებამ ურთიერთქმედების გადამტან ობიექტებს სასრული სიჩქარე, ამიტომ მისცა ბუნებამ გარკვეული, განსაზღვრული ქმედების ხანგრძლივობა, ..... წინააღმდეგ შემთხვევაში ბუნება ყველაფერს უსასრულო ქმედების სიჩქარეს მისცემდა და შედარების საშუალებაც გაქრებოდა... ბუნებამ დაუწესა ყველა ურთიერთქმედების კვანტს აბსოლუტურდ გარკვეული ქმედების ინტენსივობა , სიძლიერე, რაც მათ განსხვავებულ ურთიერთქმედების ხანგრძლივობას იწვევს, ხოლო თავისუფლად გადადგილების პირობებში მათ განუსაზღვრა გავრცელების სიჩქარე,... რითაც საბლოოდ ამ ორი ეფექტით განსაზღვრა მინიმალური დროის ხანგრძლივობის "კვანტი" და ჩვენ მათი აღრიცხვით მოგვცა საშუალება ბუნების მოვლენების, თუ პროცესების ხანგრჩლივობა განგვესაზღვრა შედარების გზით... |
| Posted by: რონინი 10 Feb 2018, 11:29 | ||||
graviton
თქვენმა ამ აზრმა, ბატონო გრავიტონ, ოლეგის ერთი ძალიან მოსწრებული და გემრიელი ხუმრობა გამახსენა; ოლეგი ჩემს ნათქვამზე –– ბუნებას დროის ხანგრძლივობა არ აინტერესებს მეთქი –– მისთვის ჩვეული გონებამახვილობით ერთ–ერთ წინა პოსტში მწერს: “რატომ არ აინტერესებს?... სად ორ თვეში თავისი ''ნებით'' დაყენებული ღვინო და სად ორ კვირაში ''კიპიტელნიკით'' ნაძალადევად დადუღებული ''ვტარიაკი'' ” როგორც ხედავთ, ამ ხუმრობაში იგივე აზრია გამოთქმული, რაზეც თქვენ წერთ. აქ ოლეგიც მართალია და თქვენც –– ბუნებაში ყველაფერს თავის “დრო” აქვს (ვთქვათ, დედამიწა თავისი ღერძის გარშემო შემობრუნებას ოცდაოთხ საათს ანდომებს; ჩვილი დედის მუცელში ცხრა თვეს ატარებს, მზიდან სინათლის ჩვენამდე მოღწევას რვა წუთი სჭირდება და ა.შ.),–– მაგრამ ამას ჩვენ ადამიანები (ანუ მეხსიერებითა და ლოგიკური აზროვნებით აღჭურვილი არსებები) შევიგრძობთ და ვადგენთ; როგორ უნდა გააკეთოს ბუნებამ იგივე, ბატონო გრავიტონ, როდესაც ბუნებაში მიმდინარე ნებისმიერი პროცესის ყოველი შემდგომი ეტაპი წინა ეტაპის ხარჯზე არსებობს (ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დროის ხანგრძლოვობის განსაზღვრისათვის აუცილებელი შესადარებელი ობიექტი ახალი ეტაპის დადგომისთანავე ქრება)?... –– მადლობელი დაგრჩებით, თუ ამ მარტივ კითხვაზე გამცემთ პასუხს (მანამდე კი თქვენს დანარჩენ კითხვებს ვუპასუხებ). * * * graviton
დააახლოებით ისეთი, ბატონო გრავიტონ, როგორც თქვენს გონებაში ინახავთ წარსულს –– სადაც დროის “მდინარეს” გინდათ აღმა გაცურავთ და გინდათ დაღმა დაუყვებით –– სადაც პაპათქვენის პაპის პაპას შეხვდებით და (იმით ბედნიერი, რომ ამ ქვეყანაზე მოვლენის საშუალება მოგცათ) მაგრად გადაკოცნით (და ეს მაშინ, როცა პაპათქვენი და მამათქვენი ბუნებაში ჯერ კიდევ გეგმის სახითაც არ არსებობდნენ). |
| Posted by: oleg-i 10 Feb 2018, 17:53 | ||
რონინი
კი, მაგრამ რომ არ ჰქონოდა ადამიანს(უმბო-მუმბო) მაგის შნო რამე შეიცვლებოდა ვითომ?...(გამახსენდა ერთი კარგი მოკლემეტრაჟიანი ფილმი ''შნო'' - ...''შნო(ი) ქონდა და გადმოხტა''-ო...) ანუ თქვენი მოდელის ელექტრონულ ორგანიზაციულ დონეზე თქვენგან სახელდებული ელ-პლანეტების(?) ელ- ვარსკვლავის(?) მიმართ ბრუნვის ელ-წელიწადები(?) ჩემი ნაბჟუტურებისგან დამოუკიდებლად არსებობს? ... და რამდენი ელ-წელიწადი(აღუქმელი) შეესატყვისება ჩვენებურ აღქმად წელიწადს?... (როდის მოვა ნეტავ თევზაობის სეზონი )მიუხედავად იმისა რომ ბუნებას წარსული არ ახსოვს, ამ პოსტის დაწერის შემდეგ მერცხლები სავარაუდოდ 70-80 გათენება/დაღამების შემდეგ მაინც მოფრინდებიან. და მერცხლების მოფრენის მიზეზი ამ პოსტის დაწერაა  |
| Posted by: რონინი 11 Feb 2018, 10:21 |
| oleg-i მაინც თქვენს პირვანდელ აზრზე რჩებით, არა … (  ) ?... –– რა გაეწყობა … ასეთ შემთხვევაში მე შემიძლია გითხრათ მხოლოდ ის, რომ პატივს ვცემ თქვენს არჩევანს; მხოლოდ ორ შენიშვნას გავაკეთებ ახლა უკვე თქვენს მიერ მონათლელ “ელ-წელიწადებზე”:1. მე არ ვიცი, ბოლომდე იაზრებთ თუ არა, ბატონო ოლეგ, ამ თქვენი ნათლულის (“ელ–წელიწადები”) რეალურ როლსა და მნიშვნელობას, მაგრამ, ფაქტია, ინტუიციურად (შეიძლება სავსებით შეგნებულადაც) თქვენ უკვე ხსნით ჩემი თეზისების “რებუსის” ჯერ კიდევ უჩინარ გრაფებს… 2. ადამიანს ამ უკიდეგანო სამყაროში დრო (როგორც მგზავრს წყვდიადში ფარნის შუქი) ყველგან შეაქვს, სადაც კი მისი გონება შეაღწევს -- თუკი ადამიანი უკვე ფიქრობს “ელ–ვარსკვავებზე” და “ელ–პლანეტებზე”, ის “ელ-წელიწადებზეც” იფიქრებს; რაც შეეხება “ელ-წელიწადების” შეფარდებას “ჩვენს წელიწადებთან”, ეს სახუმარო თემა არ არის, ბატონო ოლეგ, რადგან ამ პრობლემის სწორი გააზრება საშუალებას გვაძლევს დღევანდელი ფილოსოფიის, ფიზიკისა და მათემატიკის უმნიშვნელოვანესი საკითხები გადავჭრათ (თუმაცა, ამაზე თავის დროზე ვისაუბრებთ). |
| Posted by: graviton 11 Feb 2018, 18:11 | ||||||
რონინი
აღარ დადგა ფიზიკის დრო? თუ გამუდმებით ლიტერატურული რეპლიკებით უნდა გადაფაროთ რეალობა... მე დავიღალე... ამიტომ ამ პოსტის შემდეგ დაგტოვებთ და თქვენ გააგრძელეთ ლიტერატურული პაექრობა....
თქვენ ფიქრობთ, რომ ბუნებაზე ჭკვიანი ხართ და გინდათ ბუნებას უკარნახოთ რა უნდა გააკეთოს..? ბუნებამ კარგად იცის რომელი მოვლენა რამდენს ხანს გრძელდება... ეს თქვენ არ იცით.. ზევით დავწერე და უნდა მიმხვდარიყავით,.... ეს ჩვენ გვჭირდება ბუნების სიღრმისგან დაცილებულ ადამიანებს მარტივი მეთოდით ხანგრძლივობის გამოთვლა.. ბუნება კიდევ ამ ხანგრძლივობაში ცხოვრობს, მასშია განფენილი... ნებისმიერ ცვლილებას ურთიერთქმედება განაპირობებს და ამ ურთიერთQმედებთ გამოწვეული ნებისმიერი უმცირესი აქტი გარკვეულ დროს გრძელდება და ამას ურთIერთქმედების სიძლიერე,.. ურთიერტქმედების კონსტანტა განაპირობებს... ამიტომ სამივე ტიპის ურთიერთQმედებაში მინიმალური აქტის ხანგრძლივობა განსაზღვრულია.. და ბუნება ამით არის განსაზღვრული... მაკრომოვლენებში მილიარდობით ასეთ მინიმალური აქტები მონაწილეობენ და მაკროხანგრძლივობას ქმნიან.. მაგრამ ამას ბუნებისთვის არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს... მთავარია მინიმალური აქტის ფიქსირებული ხანგძლივობა, რომელიც დღეს კონსტანტებია...
არ მინდა ამ გაუგებრობა -უცოდინრობაში მივიღო მონაწილეობა... დაგტოვებთ და წარმატებულ განხილვას გისურვებთ!... იმედია ჩემს გარეშე უფრო სწრაფად წავა საქმე.... |
| Posted by: oleg-i 12 Feb 2018, 15:12 | ||||||||
graviton
ყოველ სიტყვაში გეთანხმები, მაგრამ მაინც მინდა დავაზუსტო ბოლო ფრაზის აზრი:
რას გულისხმობ? - იმას, რომ მომავალში უფრო მეტი სიღრმისეული ცოდნის ბაზაზე შესაძლებელია მივიდეთ იმ აზრამდე, რომ ამ მინიმალური აქტების ხანგძლივობა არ არის კონსტანტები და თავისმხრივ განისაზღვრებიან სხვა რაიმე პარამეტრთან დამოკიდებულებაში? რონინი
არც ვხუმრობ... ვფიქრობ თქვენს აზრს ამ შეფარდების ცვალებადობის მიმართულებით განავითარებთ . |
| Posted by: graviton 12 Feb 2018, 16:36 | ||
oleg-i
იმას ვგულისხმობ, რომ ჩვენი სამყარო ფართოვდება, მისი ვაკუუმური სტრუქტურა იცვლება, სამყარო ცივდება,... ამდენად უნდა მოხდეს ურთიერთქმედების შესუსტება, სინათლის სიჩქარის გადიდება...., მინიმალური აქტების ხანგრძლივობა უნდა გაიზარდოს... მაგრამ იმდენად მცირეა ეს გაფართოების პროცესი, რომ ცხადია ძნელი იქნება ამის დაკვირვება... ამიტომ დღეისთვის რეალურად ისინი კონსტანტებია,.... მაგალითად ელექტრომაგნიტური ურტიერტქმედება და მისგან გამოწვეულიატომური სტრუქტურა, რომელსაც ნაზ სტრუქტურას ვუწოდებთ და ცნობილია მისი მახასიათებელი კონსტანტა a~e^2/hc... ეს კონსტანტა უნდა შემცირდეს...რაც იმასვე გამოიწვევს რომ ატომში ენერგეტიკული დონეები დაცილდებიან ბირთვს... 2000-იანი წლების მახლობლობაში იყო რამოდენიმე ასტროფიზიკური სტატია, რომლების ამტკიცებენ, რომ მათ გადათვალეს უამრავი კვაზარების სპექტრები და დაასკვნეს, ეს კონსტანტა მართლაც მცირდება,(თუ გაინტერესებთ, შემიძლია ამ სტატიების ზუსტი სახელები გითხრათ....) ანუ Delta a/a~-0.72*10^-5 ის ტოლია,... შემცირება ძალიან მცირეა, მაგრამ მაინც მიუთითებს ცვალებადობას.... თუმცა მოგვიანებით შედეგი უარყვეს და არ მტკიცდებაო... ამიტომ დღეს რეალურად გაუგებარი სიტუაციაში ვართ... იწვევს თუ არა სამყაროს გაფართოება კონსტანტების ცვლილებას? |
| Posted by: რონინი 15 Feb 2018, 08:33 | ||||
graviton
ეს ხომ ფორუმია, ბატონო გრავიტონ … ეს ხომ არ არის სამეცნიერო კონფერენცია –– ფორუმის ძალა მხოლოდ იმაში ხომ არ მდგომარეობს, რომ ჩვენი აზრების შეჯერების ან შეჯახების საშუალებას გვაძლევს, ფორუმის ძალას ჩვენი (ანუ მასში მონაწილე ფორუმელების) წმინდა ადამიანური ურთიერთობები –– იუმორი, ხუმრობა, ლიტერატურული (ფრთიანი) ფრაზები, ზოგჯერ ცხარე კამათი, ზოგჯერ შეცდომების დაშვება, ზოგჯერ ამ შეცდომების აღიარებაც –– ხომ ქმნის, რაც ამ ერთმანეთისთვის უცხო ხალხს (ყოველშემთხვევაში, მე არც ერთ თქვენგანს არ გიცნობთ და წარმოდგენა არ მაქვს, ვინ დგას თქვენი ნიკების უკან) –– საბოლოო ჯამში, ხომ უცნობ მეგობრებად გვაქცევს… მაგრამ, რა თქმა უნდა, მხოლოდ სამეგობროდ და გასართობად ამ ფორუმზე კაცი ვერ შემოვა –– ეს სამეცნიერო ფორუმია (ჩვენი ხუმრობა თუ ლიტერატურული ნიჭი, საბოლოო ჯამში, ამ თემის გახსნას თუ გაშლას უნდა ემსახურებოდეს)… ჩემი თეზისების პირველი წერილი (რომელიც მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების ზოგადფილოსოფიურ პრინციპებს წარმოადგენს და, როგორც ვთქვი, არის ჩვენი სამყაროს ფიზიკის ჩემს მიერ შემოთავაზებულ მოდელის ერთგვარი შესავალი) ამ ფორუმზე ვიღაცას მოსწონს, ვიღაცას არ მოსწონს, ვიღაც ეჭვის თვალით უყურებს, ვიღაც კი ინტერესით ელოდება მის მეორე ნაწილს … თუ თქვენს განცხადებებს დავუჯერებთ, ბატონო გრავიტონ, ჩემს თეზისებთან დამოკიდებულებაში თქვენ ყველაზე შეურიგებელი პოზიცია გიკავიათ, მაგრამ არის კი ეს მართლა ასე?... იმავე პოსტში თქვენ წერთ:
თქვენი ეს თვალსაზრისი, ბატონო გრავიტონ, რამდენიმე უაღრესად საინტერესო “მიკრო–აზრისგან” შესდგება (მკითხველს ვთხოვ, ყურადღება მიაქციოს ამ აზრებს და მათ ლოგიკას, ისინი მართლაც საინტერესოა): 1. ნებისმიერ ცვლილებას ურთიერთქმედება განაპირობებს; 2. ამ ურთიერთქმედებით გამოწვეული ნებისმიერი უმცირესი აქტი გარკვეულ დროს გრძელდება; 3. ამ უმცირეს აქტს ურთიერთქმედების სიმძლავრე –– ურთიერთქმედების კონსტანტა –– განსაზღვრავს; 4. ამიტომაც სამივე ტიპის ურთიერთქმედებაში მინიმალური აქტის ხანგრძლივობა განსაზღვრულია; 5. მაკრო მოვლენებში მილიარდობით ასეთი მინიმალური აქტები მონაწილეობს და მათ მაკრო–ხანგრძლივობას განსაზღვრავენ. ანუ გრავიტონი აქ, თუ შეიძლება ითქვას, დროის “კვანტიზაციას” ახდენს. ცოტა მათემატიკა რომ მოვიშველიოთ, თუ მანამდე მე ვამბობდი, რომ: 4 + 2 + 3 = X ბატონი გრავიტონი მეუბნება, არა, ბატონო, ასე არ არის; სინამდვილეში (დროის უმცირეს “აქტებს” თუ გავითვალისწინებთ) ამ ტოლობას შემდეგი სახე ექნება: (1 + 1 + 1 + 1) + (1 + 1) + (1 + 1 + 1) = X ანუ დროის უმცირესი აქტების განსაზღვრა (რაც ჩვენს მაგალითში უდრის 1-ს) ბუნებას არ სჭირდება, რადგან მისი ხანგრძლივობა უჩვენოდ (ანუ ადამიანის გარეშეც) კარგად იცის… და ყველა სახის ძალისმიერ ურთიერთქმედებაში დრო უბრალოდ მათი შესაბამისი “ უმცირესი აქტების” სიმრავლით განისაზღვრებაო –– ასკვნის ბატონი გრავიტონი. ალბათ, მოგწონთ გრავიტონის ეს ლამაზად დალაგებული აზრი?… გამოგიტყდებით, მეც ძალიან მომწონს… მაგრამ ბატონი გრავიტონის ამ მოსაზრების ჭეშმარიტი ღირებულება სულ სხვა რამეში მდგომარეობს, ჩემო ფორუმელებო, ვიდრე მას და, შესაძლოა, თქვენ წარმოგიდგენიათ –– რა მნიშველობა აქვს, დროის ობიექტური ხანგძლივობის დასადგენად რისი “გახსენება” მოუწევს ბუნებას –– მისთვის უკვე ნაცნობი “უმცირესი აქტების” რაოდენობისა, თუ მათგან შემდგარი უფრო რთული მაკრო–პროცესის დასაწყისისა და ეტაპობრივი მიმდინარეობისა (როგორც თითოეული “აქტის”, ისე მთელი პროცესის ბოლოს ბუნებაში აღარც ერთი იარსებებს და აღარც მეორე)... გრავიტონის ეს არგუმენტი ჩვენს წინააღმდეგ იმუშავებდა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ბუნება ამ “უმცირესი აქტების” ანუ ერთეულების რაოდენობასაც “დაითვლიდა”, მაგრამ ბუნებაში ამის მექანიზმი არ არსებობს, ბუნებას მასში მიმდინარე ამა თუ იმ პროცესის შემადგენელ ცალკეულ ეტაპებს შორის ამ ტიპის ურთიერთდამოკიდებულების განსაზღვრა არ სჭირდება და, აქედან გამომდინარე, არც ძალუძს (ეს მხოლოდ ადამიანის ინტერესში შედის და, შესაბამისად, მისი ინტელექტის საგანს წარმოადგენს). ასე რომ, ბატონო გრავიტონ, ამ ერთეულებს ჩვენ (ადამიანები) ვითვლით და არა ბუნება. აბა, რაში მდგომარეობს გრავიტონის ამ აზრის მნიშვნელობა?... რა დავინახე მე პირადად მასში საინტერესო და ღირებული დროის გააზრების თვალსაზრისით? გრავიტონის ამ მოსაზრების საყრდენ რგოლს წარმოადგენს ამა თუ იმ სახის ძალისმიერ ურთიერთქმედებაში მისი კონსტანტით დროის განსაზღვრის იდეა ანუ, ამ მოსაზრებით, ძალისმიერი ურთიერთქმედების ნებისმიერი მაკრო–პროცესი შესდგება ურთიერთქმედების მინიმალური აქტებისაგან, რომელთაგან თითოეული ფაქტიურად წარმოქმნის ამ პროცესის ხანგრძლიობის შემადგენელ დროის “მინიმალურ აქტს” ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, წარმოქმნის ამ ძალისმიერი ურთიერთქმედების შესაბამის დროის ერთეულს. რა უნდა იყოს ამა თუ იმ სახის ძალისმიერ ურთიერთქმედებაში ის მიკრო–ქმედება, რაც სხეულების ძალისმიერი ურთიერთქმედების პროცესში წარმოქმნის მეტ–ნაკლებად სტაბილურ დროის ერთეულს? ამ კითხვაზე დღეს მეცნიერებაში დადასტურებული პასუხი არ არსებობს, მაგრამ ფიზიკოსების უმრავლესობა იმ აზრისკენ იხრება, რომ ეს პირდაპირ თუ არაპირდაპირ დაკავშირებული უნდა იყოს სხეულების მასასთან. თქვენ, ბატონო გრავიტონ, მუდმივად მისვამთ კითხვას, რა მნიშვნელობა აქვს ჩვენი სამყაროს მის შემადგენელ ბირთვულ–ორბიტალური ორგანიზაცუილი დონეებად დაყოფას ჩვენს მოდელში. ეს არ გახლავთ ჩვენი ახირება… საქმე იმაშია, რომ ეს მოდელი ფილოსოფიის, ფიზიკისა თუ მათემატიკის ბევრ საიდუმლოს ხსნის ფარდას;, მათ შორის ერთ–ერთი სწორედ დროის საკითხია, რომელზედაც დაწვრილებით (როგორც წინა პოსტში ვთქვი), ჩვენი თეზისების მეოთხე ნაწილში ვისაუბრებთ), მაგრამ რადგან ამ თემაზე ახლა საჭირო გახდა გარკვეული კომენტარის გაკეთება, მოკლედ აღვნიშნავ: ჩვენს მოდელში დრო არ არის ობიექტური კატეგორია. მას ადამიანი (გარკვეული მიზეზების გამო, რომელზედაც ზემოთ გვქონდა საუბარი) შეიგრძნობს და განსაზღვრავს. საუკუნეების განმავლობაში ადმიანისთვის დროის განსაზღვრის ყველაზე უფრო სტაბილურ ბუნებრივ პროცესად იქცა დედამიწის ბრუნვა თავისი ღერძისა და მზის გარშემო, რამაც მას დროის დაყოფის საშუალება მისცა დღეებად, წელიწადებად, საათებად, წუთებად, წამებად, საუკუნეებად და ა.შ. ანუ ადამიანმა ამით მის ყოფით ცხოვრებაში შემოიტანა უაღრესად ეფექტური დროის საზომი ერთეულები. მას შემდეგ, რაც ადამიანის გონებამ ატომურ სამყაროში შეაღწია, ბუნებრივია, აქ უკვე დროის გაზომვის საშუალებად დედამიწის თავისი ღერძისა და მზის გარშემო ბრუნვის პროცესი ვეღარ გამოადგებოდა და, სავსებით ლოგიკურად, თვალი მიაპყრო ატომს და მასში მიმდანარე პერიოდულ პროცესებს. მართალია, ადამიანს დღესდღეობით არ ძალუძს ატომური “დღე–ღამისა” და”წელიწადის” განსაზღვრა (ატომბირთვის გარშემო ელექტრონების მოძრაობას დღეს იგი მხოლოდ “ელექტრონულ ბურუსად” აღიქვამს), მაგრამ, სამაგიეროდ, მას შეუძლია განსაზღვროს ატომში ბირთვის გარშემო მოძრავი ელექტონების ენერგეტიკული მდგომარეობის ცვლილების რიტმი (რაც დღევანდელი მონაცემით, მაგალითად, ცეზიუმის ატომში წამში 9 192 631 764 ერთეულს შეადგენს). ამან საშუალება მისცა ადამიანს შეექმნა ე.წ. ატომური საათი, რამაც მას ამ ორგანიზაციულ დონეზეც მისცა დროის გაზომვის ეფექტური საშუალება. როდესაც ფორუმზე ვთქვი, რომ ელექტრონი პრეატომური ძირითადი ორგანიზაციული დონის ბაზისურ ორგანიზაციულ ფორმას წარმოადგენს ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ბირთვულ–ორბიტალური აგებულება აქვს, ამ იდეამ ჩვენს ფორუმელებში აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია –– ზოგმა იგი საინტეროსოდ ჩათვალა, ზოგმა თავშეკავებული ეჭვით შეხედა, ზოგმაც საერთოდ არ მიიღო. მატერიის ორგანიზაციის ჩვენს მოდელში ელ–ვარსკვლავისა და ელ–პლანეტების გამოჩენას პირველად სათანადო ყურუდღება ოლეგმა მიაქცია. ამას ისიც მოწმობს, რომ მან შემდგომ პოსტში ამ ტანდემში დროის გაზომვის რეალური საშუალება დაინახა და მისი ერთეულის სახით“ელწელიწადიც” კი შემოგვთავაზა. რა თქმა უნდა, დღეს ადამიანისთვის ელექტრონის შინაგანი სტრუქტურა ისევე მიუწვდომელია, როგორც ატომის შინაგანი სტრუქტურა იყო მიუწვდომელი, ვთქვათ, დალტონისათვის (როცა იგი თავის დროზე ატომის რაობაზე ფიქრობდა), მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის განვითარება ადამიანს აუცილებლად მისცემს მატერიის ამ ორგანიზაციულ დონეზე შეაღწევისა და დროის გაზომვის საშუალებას. თუ რაზე ვსაუბრობ ახლა, ბატონო გრავიტონ, თქვენთვის უფრო გასაგები გახდება, თუ ჩვენს თეზისებს ხელახლა გადახედავთ და ყურადღებას დაუთმობთ, რით არის განპირობებული ჩვენს მოდელში სხეულების ძალისმიერი ურთიერქმედება და მათი განსხვავებული სახეების არსებობა და, ამასთან, ყურადღებით გაიაზრებთ იმასაც, თქვენ ზემოთ გამოთქმული თვალსაზრისი (დროის შესახებ) ეწინააღდეგება თუ ადასტურებს ჩვენი მოდელის ფილოსოფიურ პრინციპებს. სხვათაშორის, ბატონო გრავიტონ, ამ თემაზე ჩვენს ერთ–ერთ მომდევნო პოსტში საგანგებოდ ვისაუბრებთ და საშუალება მოგეცემათ შეადაროთ ერთმანეთს ურთერთქმედების მექანიზმის დღეს არსებული თეორიები ჩვენს თეორიას. ასე რომ, ბატონო გრავიტონ, ჩვენი დისკუსია უფრო საინტერესო ფაზაში შედის და საქმისთვის უკეთესი იქნებოდა თუ განხილვაში მონაწილეობას გააგრძელებდით (თქვენ თქვენი კრიტიკით ბრწყინვალე საქმეს აკეთებთ). |
| Posted by: Davion 15 Feb 2018, 10:47 |
| დავაკონკრეტოთ 1-2 პუნქტი და იმაზე ვიმსჯელოთ არ ჯობია? მე მაგალითად არ მესმის რატო თვლიან რომ სამყარო აჩქარებულად ფართოვდება, მე მგონი თანაბარი სიჩქარით ფარდოვდება და აქედან გამომდინარეობს ის ფაქტი რომ რაც უფრო მოშორებულია ობიექტი მით უფრო მაღალი სიჩქარით შორდება დამკვირვებელს. შეიძლება არასწორად მესმის საკითხი... ასევე ბნელი მატერია, გალაქტიკაში ვარსკვლავები ბრუნავენ ცენტრის გარშემო და ეს ბრუნვა განსხვავდება იმისგან თუ როგორ ბრუნავენ პლანეტები მზის გარშემო, ანუ პლანეტა რაც უფრო დაშორებულია მზისგან მისი ბრუნვის სიჩქარე ნაკლებია, გალაქტიკაში ასე არ არის. და იქნებ ის ეფექტი ერევა რომ გალაქტიკაში ვარსკვლავების მთელი კლასტერი ბრუნავს ცენტრის გარშემო და უბრალოდ ვარსკვლავების ურთიერთმიზიდულობაც მოქმედებს? რაიმე კომპიუტერული მოდელირება გაკეთებულა ამ განხრით? ანუ ცენტრი რომელსაც ესადაგება დიდი მასა (შავი ხვრელი) და მის გარშემო დიდ მანძილზე ბრუნავს ერთმანეთთან შედარებით ახლო მდებარე წერტილები საკუთარი მასით, გათვალისწინებული უნდა იქნეს ამ წერტილებს (ვარსკვლავებს) შორის გრავიტაციული მიზიდულობა. იქნებ არც გამოვიდეს დიდი სხვაობა კლასიკურ მოდელსა და ფაქტობრივ სურათთან? რონინი და მართლა რა საჭიროა ამდენი დონეები? მიკრო სამყარო, მზის სისტემის დონე და გალაქტიკის დონე (სულ სამი) არ არის საკმარისი ? P.S. საშლელი არ გამომიყენებია |
| Posted by: eniqsi 15 Feb 2018, 13:44 | ||
რონინი
ბუნება სწორედაც რომ "ითვლის" ამ "უმცირეს აქტებს" და ამ პროცესს ეწოდება სიხშირე. ელექტრონის შემთხვევაში ცე კონსტანტის შეფარდება კომპტონის რადიუსთან. |
| Posted by: რონინი 15 Feb 2018, 17:10 | ||
eniqsi
ბატონო ენექსი, გრავიტონის “უმცირესი აქტის” თქვენეული “ტალღის სიგრძით” შეცვლა არაფერს ცვლის ჩვენი კამათის ლოგიკაში (რადგან, ვწუხვარ და უკვე მერამდენედ მიხდება ამის გამეორება –– ნებისმიერ ბუნებრივ პროცესში ყოველი მომდევნო ეტაპი წინა ეტაპის ხარჯზე არსებობს ანუ ეს უკანასკნელი შემდგომი ეტაპის დადგომისთანავე ქრება –– რაც უკვე აღარ არსებობს, მეხსიერების გარეშე იმას ვერ დაითვლი (!); ერთია ბუნების მიერ ქმედების “უმცირესი აქტის” ან “ტალღის სიგრძის” განსაზღვრა და მეორეა მათი რაოდენობის “შენახვა” (რათა თავად პროცესის ხანგრძლივობა განისაზღვროს!...). ჩვენ ხომ ამ შემთხვევაში გვაინტერესებს არა ერთეული ტალღის სიგრძე, არამედ მთელი პროცესის ხანგრძლიობა (ანუ ამ “ტალღების” საერთო რაოდენობა)? |
| Posted by: eniqsi 15 Feb 2018, 20:09 | ||
რონინი
ალფა კონსტანტა ელექტრონის კლასიკური რადიუსის ფარდობაა კომპტონის რადიუსთან. კომპტონის რადიუსი "ტალღის სიგრძის" ნახევარია.ბუნება არ ითვლის, ქმნის სტაბილურ პერიოდულ სტრუქტურას. არც საათი ითვლის წიკწიკებს თავისთვის. |
| Posted by: რონინი 15 Feb 2018, 20:58 | ||
| eniqsi მართალი ბრძანდებით, ბატონო ენიქს, ბუნებაც და საათიც ჩვენი საშუალებით ითვლის “წიკწიკებს” –– “ტალღის სიგრძის” საათის “წიკწიკთან” შედარება ჩემი აზრის გამოხატვის მშვენიერი მაგალითია –– გმადლობთ!... * * * eniqsi
მეც მაგას ვამბობ, კაცოოო!...  … მაგრამ წიკწიკს იმიტომ აღიქვამთ წიკწიკად, რომ თქვენი გონება იმახსოვრებს იმ ხმებს, რაც ბუნებაში უკვე აღარ არსებობს –– გაიგეთ თუ  ?... |
| Posted by: eniqsi 15 Feb 2018, 23:08 | ||
რონინი
"საათის წიკწიკი" დროის(სიხშირის), სივრცის(მანძილის) და სიჩქარის(ცე კონსტანტა) ურთიერთ დამოკიდებულებაა. |
| Posted by: რონინი 16 Feb 2018, 08:41 | ||||||||||
eniqsi
ე. ი. * * * Davion
ჩემი აზრით, სამყაროს გაფართოება დღეს ისეთივე მითია, როგორც ადამიანის დღევანდელი წარმოდგენა თავად “სამყაროს” შესახებ. ე.წ. დოპლერის ეფექტი (ანუ ობიექტის ჩვენგან დაშორებასთან ერთად მისი ტალღის სიხშირის შემცირება, მოახლოებისას კი გაზრდა) და ე.წ. წითელი წანაცვლება (რაც ჩვენგან სხვადასხვა მანძილით დაშორებული გალაქტიკების სპექტრში შეიმჩნევა), სულ სხვა მიზეზითაა განპირობებული და “სამყაროს გაფართოება” აქ არაფერ შუაშია (ამ თემაზე ჩვენი თეზისების მეორე ნაწილში ვისაუბრებთ).
ბნელი მატერიის შესახებ მე ერთ–ერთ ჩემს წინა პოსტში ვისაუბრე, როდესაც პასუხი გავეცი გრავიტონის კითხვას ბნელი მატერიის რაობის შესახებ (მაგრამ, სამწუხაროდ, ჩემი სავსებით სერიოზული პასუხი გრავიტონმა ხუმრობად თუ მასხრობად მიიღო). გავიმეორებ, ბნელი მატერია მართლაც არსებობს (ჩვენი აღქმადი სამყაროს შემადგენელი მატერიის უსასრულო ორგანიზაციის დონეების იერარქიის სახით), მაგრამ ჩვენ მას ვერ ვერ ვხედავთ –– რატომ? –– იმიტომ, რომ მატერიის იერარქიის “საფეხურებრივ” სისტემაში “ბნელი მატერია” ფოტონური ორგანიზაციული დონის ქვედა საფეხურებს იკავებს, ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თავად ფოტონების შემადგენელი ნაწილია და, ბუნებრივია, ფოტონებს ვერ გამოასხვებს –– ჩვენი თვალი (და, შესაბამისად, გონება) კი სამყაროს, მოგეხსენებათ, ფოტონების საშუალებით ხედავს (აღარაფერს ვამბობ ამ ორგანიზაციული დონეების მასშტაბზე, რომელიც ჩვენი აღქმისათვის წარმოუდგენლად მცირეა და ჩვენი მეცნიერულ–ტექნიკური განვითარების ამ ეტაპზე მისი რაიმე სხვა ფორმით დაფიქსირება უბრალოდ შეუძლებელია).
რამდენადაც ვიცი, როგორც პლანეტების მოძრაობა მზის სისტემაში, ისე ვარსკვლავების მოძრაობა “შავი ხვრელის” გარშემო კეპლერ–ნიუტონის კანონებს ემორჩილება და ამ მხრივ ერთმანეთისაგან არ განსხვავდება –– ანუ ცენტრის გარშემო ორბიტალების მოძრაობა უფრო სწრაფია, ვიდრე პერიფერიაზე –– ეს, ჩემი აზრით, სხვაგვარად შეუძლებელიც არის რომ იყოს (ბოდიშს გიხდით, მაგრამ იქნებ დააკონკრეტოთ, თქვენ რას გულისხმობთ?). რაც შეეხება გალაქტიკის ორგანიზაციას, ამას თქვენ და ჩვენს ფორუმელებს (ჩემი თეზისების ფილოსოფიური პრინციპების მიხედვით) ერთ–ერთ ჩემს მომდევნო პოსტში გაგაცნობთ.
გეთანხმებით, გონება ზედმეტად რომ არ გადავღალოთ, ალბათ, საკმარისზე მეტიცაა… |
| Posted by: eniqsi 16 Feb 2018, 17:03 | ||||
რონინი
მაშინ უნდა ახსნათ ჰაბლის ეფექტის და მიკროტალღური წანაცვლების (1100) მიზეზი.
ვიოცნებოთ? |
| Posted by: რონინი 17 Feb 2018, 08:04 | ||
eniqsi
მოჩქარეს მოუგვიანდესო –– ნათქვამია, ჩემო ენიქს, –– ყველაფერს თავისი დრო აქვს და თქვენთვისაც და ჩემთვისაც სჯობია “თავის დროს” დაველოდოთ. |
| Posted by: oleg-i 17 Feb 2018, 14:33 | ||||
რონინი
''დრო თავისას მირეკება'' - ანუ ბუნება მოვლენებს ჩვენგან დამოუკიდებლად, მიზეზშედეგობრივი კანონზომიერებით(ერთმანეთის ხარჯზე ), ''ეტალონური'' ციკლური პროცესების გარკვეული რაოდენობებით(დრო) ალაგებს ...
ინტერესით ველოდები ბატონო ჩემო ''თავის დროს''... ------------------------------------------------------------------- *** მაგრამ აქვს კი ბუნებას სტაბილური ''ეტალონური'' ციკლური პროცესები? - ''არითმიას'' ხომ არ უჩივისთქვა... ჩემს თავს ვეკითხები, კაცოო?! მაგრამ არითმია რასთან შედარებით?... ვაი? |
| Posted by: რონინი 17 Feb 2018, 21:51 | ||||
oleg-i
რა თქმა უნდა, ყველა “ეტალონური” ციკლური პროცესი არითმიას ”უჩივის”.
ამ ციკლური პროცესის წარმომშობ მასასთან, რომელიც (მატერიის მუდმივი დაშლა–შექმნა–გადანაწილების გამო), მუდმივ დიალექტიკურ ცვლილებას განიცდის … არც თვითონ ისვენებს და არც ამ “ეტალონებს” ასვენებს * * * გალაქტიკის ბირთვის (“შავი ხვრელის”) შინაგანი ორგანიზაცია (ჩემი თეზისების ფილოსოფიური პრინციპების მიხედვით) პრინციპი 1: მატერიის საფეხურებრივ იერარქიაში ნებისმიერი ორგანიზაციული დონე ქვედა ორგანიზაციული დონისგან შესდგება და თავად შეადგენს მომდევნო ორგანიზაციული დონის საფუძველს. ეს ნიშნავს: ა) მატერიის შინაგან ორგანიზაციაში მკაცრადაა დაცული საფეხურებრივი იერარქიის პრინციპი ანუ შეუძლებელია მასში ბუნებამ შექმნას რომელიმე ზედა ორგანიზაციული დონე (ან, პირიქით, დაიშალოს ქვედა ორგანიზაციული დონის ფორმებად) მატერიის ზოგადი იერარქიისათვის დამახასიათებელი რომელიმე ორგანიზაციული დონის გამოტოვებით; ბ) ანუ, ამ პრინციპის მიხედვით, გალაქტიკა მთლიანად (შავი ხვრელის ჩათვლით) ვარსკვლავ–პლანეტარული ორგანიზაციული ფორმაა, ზუსტად ისევე, როგორც ვარსკვლავი და პლანეტები, თავის მხრივ, წარმოადგენენ ატომურ ორგანიზაციულ ფორმებს და ა.შ. ძირითადი დასკვნა: გალაქტიკის ცენტრალური ნაწილი –– შავი ხვრელი –– ვარსკვლავ–პლანეტარული სისტემებისაგან შემდგარ ორგანიზაციულ ფორმას წარმოადგენს. პრინციპი 2: თითოეული ორგანიზაციული დონის ”ბირთვები” და “ორბიტალები” სხვა არაფერია, თუ არა მატერიის ამ ორგანიზაციული დონის რეგიონები, რომლებიც ერთმანეთისაგან განსხვავდება მათ წიაღში (ანუ მათ შემადგანელ ამა თუ იმ ქვედა ორგანიზაციულ დონეზე) მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების ურთიერთსაპირისპირო ტენდენციებით… ეს ნიშნავს: ა) იმისათვის, რომ ამოვხსნათ “შავი ხვრელის” საიდუმლო, გალაქტიკურ ორგანიზაციულ დონეზე უპირატესად შთანთქმის და გამოსხივების პოტენციალებს შორის დაპირისპირება უნდა ვეძებოთ არა შავ ხვრელსა და ვარსკვლავებს შორის, არამედ ამ ორგანიზაციული დონის ბაზისური ორგანიზაციული ფორმის შემადგენელ ვარსკვლავსა და პლანეტებს შორის; რადგან: პრინციპი 3: მატერიის ბირთვულ–ორბიტალური აგებულება, თავისთავად გულისხმობს მასში ორი ერთმანეთის საპირისპირო პოტენციალის –– შთანმთქმელი და გამომსხივარი პოტენციალის –– არსებობას. სწორედ მათი თანაფარდობითაა განპირობებული ნებისმიერი სხეულის (როგორც ბირთვულ–ორბიტალური სისტემის) შინაგანი აქტივობის ფორმა –– იმისდა მიხედვით, მასში ბირთვული პოტენციალი სჭარბობს თუ ორბიტალური, ესა თუ ის სხეული უპირატესად გამოასხივებს ან შთანთქავს; მათი გათანაბრების შემთხვევაში კი ნეიტრალურ თვისებას იძენს. ამ პრინციპებიდან გამომდინარე, გალაქტიკის ცენტრალურ ნაწილში (შავ ხვრელში): ა) უპირატესად კონცენტრირებული უნდა იყოს ვარსკვლავ–პლანეტარული სისტემები გაცილებით ძლიერი პლანეტარული ანუ შთანმთქმელი პოტენციალით; ბ) შავი ხვრელის შთანთქმით პოტენციალს უნდა აძლიერებდეს (პლანეტების წარმოქმნის პროცესში მონაწილე) დიდი რაოდენობით კოსმიური მტვერი; გ) ძლიერი შთანთქმითი პოტენციალის ვარსკვლავ–პლანეტარული სისტემები უნდა დაკავშირებულნი იყვენენ ასევე ძლიერი გამომსხივარი პოტენციალის ვარსკვლავ–პლანეტარულ სისტემებთან (რომელთა წილიც საერთო მასაში, ვიმეორებთ, გაცილებით ნაკლები იქნება) –– ძლიერი გამომსხივარი პოტენციალის ვარსკვლავ–პლანეტარული სისტემების გარეშე შავი ხვრელი, ჩვენი პრინციპების თანახმად, უბრალოდ დაიშლებოდა (სხვათა შორის, იგივე პრინციპზეა აგებული პროტონი ანუ მას ყველაზე უფრო ძლიერი შთანთქმა–გამოსხივებითი პოტენციალის პოზიტრონ–ელექტრონები წარმოქმნიან). გალაქტიკის ცენტრში ვარსკვლავების ძალიან მაღალი სიმჭიდროვე სწორედ ამ რეგიონში მაღალი ძალისმიერი ურთიერთქმედების მაჩვენებელია. დაკვირვებადი მასალა ადასტურებს გალაქტიკის ცენტრალურ ნაწილში მასიურად სამივე სახის მატერიის –– ე.წ. “წითელი გიგანტების” (“ძველი ვარსკვლავების”), უაღრესად კაშკაშა (“ახალგაზრდა”) ვარსკვლავებისა და დიდი რაოდენობით კოსმიური მტვერის არსებობას. |
| Posted by: Davion 22 Feb 2018, 11:39 | ||
რონინი
საქმეც მაგაშია რომ არ ემორჩილება, ამიტომაც მოიგონეს "იდუმალი" ბნელი მატერია |
| Posted by: რონინი 22 Feb 2018, 18:08 |
| Davion გეთანხმებით, ბნელი მატერია მეცნიერებს იმიტომ დასჭირდათ, რომ აეხსნათ, ვთქვათ, გალაქტიკის უფრო სწრაფი ბრუნვა, ვიდრე ამას თეორია წინასწარმეტყველებდა. კეპლერ–ნიუტონის თეორიებთან "თანხმობაში" მე მხოლოდ ის ვიგულისხმე, რომ გალაქტიკის ცენტრში ვარსკვლავები უფრო სწრაფად მოძრაობენ, ვიდრე მის ორბიტაზე –– სულ ეს იყო. * * * ბოდიში მინდა მოგიხადოთ ფორუმელებს –– გარკვეული გარემოებების გამო, ცოტა ხნით იძულებითი“ტაიმ–აუტის” აღება მომიწევს. ვიმედოვნებ, ათიოდე დღეში კვლავ შევძლებ თქვენთან საუბრის გაგრძელებას … |
| Posted by: graviton 6 Mar 2018, 21:31 | ||
რონინი
ამით შენ დაასაბუთე, რომ არ გესმის პრობლემა რაშია... |
| Posted by: Tocadero 11 Mar 2018, 21:19 |
| თინეიჯერის 18 გვერდიანი აზრები ეგაა ჩემი დასკვნა |
| Posted by: რონინი 12 Mar 2018, 18:43 | ||||
| კიდევ ერთხელ მინდა ბოდიში მოგიხადოთ, ჩემო ფორუმელებო; გარკვეული მიზეზები არ მაძლევს აქტიური მუშაობის საშუალებას, მაგრამ შევეცდები ბოლო პოსტებზე ძალიან მოკლედ ვუპასუხო. graviton გამარჯობათ, ბატონო გრავიტონ, ძალიან გამახარეთ ჩვენს თემაში თქვენი დაბრუნებით (როგორც გითხარით, თქვენი კრიტიკა ჩემთვის ფასდაუდებელია; ამისთვის კიდევ ერთხელ გიხდით მადლობას). ახლა კი, რაც შეეხება საქმეს. როგორც თქვენ მწერთ:
არ ვიცი, რა გიპასუხოთ ბატონო გრავიტონ; ფაქტია, რომ აღნიშნული პრობლემა ჩვენ სხადასხვანაირად გვესმის. დამავალებთ, თუ თქვენს თვალსაზრისს ამ საკითხთან დაკავშირებით უფრო ვრცლად და გასაგებად დამიწერთ (წინასწარ გიხდით მადლობას). Tocadero
თინეიჯერობის ასაკიდან დიდი ხანია გამოვედი, ბატონო ტოკადერო (პორშეებით და ლამბორჯინებით უკვე აღარ ვთამაშობ). ასეთი დასკვნების წერას, სჯობს, კონკრეტული შენიშვები დადოთ ფორუმზე; გარწმუნებთ, უფრო სრულყოფილად გამოაჩენთ თქვენი აზრების სიმწიფეს და უფრო კარგად შეამოწმებთ ჩემი აზრების უმწიფარობას… |
| Posted by: asphurcela 13 Mar 2018, 10:24 | ||
რონინი
ეს სწორი პასუხია |
| Posted by: რონინი 13 Mar 2018, 13:21 |
| asphurcela “მოთმინება თავადო, მოთმინება…” (კ/ფ-დან “ქეთო და კოტე”) |
| Posted by: graviton 13 Mar 2018, 15:08 | ||
რონინი
პასუხი ორჯერვე გაუგებრად დაწერეთ დავიონის შეკითხვაზე. კეპლერის კანონი ყველასთვის გასაგებიa... დავიონმა გითხრატ რომ ეგ თეორია აქ არ მოქმედებს... თქვენ რა პასუხი მისწერეთ მე ვერ გავიგე... სხვებმა შეიძლება გაიგეს... ფაქტი კი ცხადია, რომ გაზომილი შედეგი გამოიყურება, როგორც ქვედა სურათი... სადაც ნაჩვენებია ქვედა გრაფიკი კეპლერის შესაბამისი და ზედა რეალური ექსპერიმენტის შედეგი... ანუ გალაქტიკის ცენტრში სადაც მთელ მასააა კონცენტრირებული სიჩქარე იზრდება დაცილებასთან ერთად,.. და აღწევს პიკს, ამას ჩვენს მზის ოჯახშიც ვხედავთ, მზის გარეთა ნაწილის სიჩქარე დიდი ვიდრე შიგნითა, და ეს ადვილად გამოდის ნიუტონის კანონიდანაც(თუმცა ამას ალბათ უფრო სხვა ურთიერთქმედება განაპირობებს და არა გრავიტაცია), მაგრამ მერე იწყება ორბიტალური ნაწილი და იქ სუფთა გრავიატცია მოქმედებს, რომლის დასაძლევად მარტივი ლოგიკითაც სხადია, რაც შორს ხარ მით ნაკლები სიჩქარე გჭირდება.... მაგრამ ზედა გრაფიკი გვიჩვენებს, რომ სცილდები და მაინც დიდი ორბიტალური სიჩქარე სჭირდებათ ვარსკვლავებს, რომლებიც გალაქტიკის ცენტრის გარშემო ტრიალებენ რაც ცხადად არ შეესაბამება კეპლერის კანონს... მაგრამ თუ არის რაიმე გრავიტაციის წარმომშობი მასა ამ ვარსკვლავები მახლობლად, მაშინ ვარსკვლავები ვალდებულნი იქნებიან მეტი სიჩქარე ჰქონდეთ, რომ გადალახონ მათი გრავიტაცია და შეინარჩუნონ ორბიტა.... ამ ახალ მასას, რომელიც ზრდის გრავიტაციას, მაგრამ ჩვენ ვერ ვხედავთ, უწოდეს ბნელი მატერია... არის ეს სწორი მოსაზრება? ძნელი სათქმელია... დღემდე ბნელი მატერია არავის აღმოუჩენია... თუმცა მის არსებობას მოითხოვს ასევე მინიმუმ ორი განსხვავებული ექსპერიმენტული შედეგი.. ერთი მათგანია დიდი აფეთქების შემდეგ წარმოშობილი მიკროტალღური ფონი,... რომელიც ბოლოს სატელითმა პლანკმა გაზომა და ამ ექსპერიმენტის ტემპერატურული მულტიპოლების არსებული ზომის დადასტურება, მხოლოდ ბნელი მატერიის არსებობით დასტურდება... თუმცა ბევრს არსჯერა და ფიქრობენ რომ ბნელი მატერია არ არსებობს და სინამდვილეში გრავიტაცია არის განსხვავებული.. ნიუტონისგან განსხვავებულ კანონს მისდევს და ამ ახალ თეორიას MOND ეწოდება.. მე პირადად ვემხრობი, რომ გრავიტაცია და ბნელი მატერია არ არსებობს და ის გამოვლინებაა სხვა პროცესების. ანუ გვერდითი ეფექტია სხვა უფრო ფუნდამენტური ეფექტების...თუმცა ამაზე აქ დაწვრილებით არ ვისაუბრებ...  |
| Posted by: რონინი 14 Mar 2018, 15:37 | ||
| asphurcela რონინი QUOTE არ ვიცი, რა გიპასუხოთ ბატონო გრავიტონ ეს სწორი პასუხია ამ შემთხვევაში მართალი გამოდექით, ბატონო ასფურცელ... გმადლობთ შენიშვნისთვის  .graviton
ვერც სხვები გაიგებდნენ, ბატონო გრავიტონ, რადგან ამ საკითხზე თურმე მთელი ოცი წელია არასწორი წარმოდგენა მაქვს და, ჩემდა სამარცხვინოდ, აზრად არ მომსვლია მისი გადამოწმება. ამიტომ მადლობა თქვენ, ჩემს შეცდომაზე რომ მიმითითეთ და უფასო გაკვეთილიც ჩამიტარეთ ( ) და ბოდიში დავიონს ჩემი არასწორი და გაუგებარი პასუხებისთვის (  ).რაც შეეხება თქვენი პოსტის შემდგომ ნაწილს, აქაც მართალი აღმოჩნდით –– საკითხს უფრო სერიოზული ხასიათი აქვს, ვიდრე მე აქამდე წარმომედგინა. ეს საკითხი (ვგულისხმობ გრავიტაციის არსებულ თეორიას), როგორც ჩანს, პრობლემაა და გადაჭრას მოითხოვს, არა მხოლოდ სამყაროზე დღეს არსებული (შესაბამისად, თქვენი) მსოფლმხედველობის ფარგლებაში, არამედ სამყაროზე ჩემი მსოფლმხედველობის ფარგლებშიც; მოკლედ, ეს საკითხი ჩვენთვის ორივესთვის პრობლემაა, ბატონო გრავიტონ –– მინდა თუ არა, ამ პრობლემას გვერდს ვერ ავუვლი; ვხედავ, არც თქვენ ხართ გულგრილად განწყობილი ამ თემისადმი (ბოლოს და ბოლოს, ამ ფორუმზე თქვენი ფსევდონიმი ხომ გრავიტონია ). გთავაზობთ, ერთად გავიაზროთ გრავიტაციაზე ნიუტონის წარმოდგენები და ის მაგალითებიც, რომელებიც, როგორც ჩანს, გრავიტაციულ ურთიერთქმედებაზე მის წარმოდგენებს ეწინააღმდეგება…. ჩათვალეთ, რომ მე უკვე თავით გადავეშვი ამ პრობლემებში… მართალია, ჩემი ყველაზე შეურიგებელი მეტოქე ხართ, მაგრამ მაინც თქვენი იმედი მაქვს –– საჭირო დროს, ვიცი, რომ მომეშველებით … |
| Posted by: graviton 21 Mar 2018, 15:49 | ||
რონინი
მერე, რას გვთავაზობთ....? |
| Posted by: რონინი 22 Mar 2018, 00:28 | ||
graviton
გთავაზობთ, ერთობლივად ამ პრობლემის ეტაპობრივ შესწავლა–გაანალიზებას (რა თქმა უნდა, ჩვენი ფორუმელების აქტიური თანამონაწილეობით); ეს ეტაპები შემდეგნაირად მესახება: 1. პირველრიგში უნდა გაირკვეს, რამდენად სწორია აზრი იმის შესახებ, რომ შორეულ გალაქტიკებში ვარსკვლავების მოძრაობა თვისებრივად განსხვავდება მზის სისტემაში პლანეტების მოძრაობისაგან –– აქვს კი მართლა ამ ორ გრავიტაციულ მოვლენას სინამდვილეში ერთმანეთის საწინააღმდეგო ხასიათი? რა ფაქტებზე დაყრდნობით აკეთებენ მეცნიერები ასეთ დასკვნებს? რამდენად სარწმუნოა ეს “ფაქტები”? ხომ არ შეიძლება მათი სხვაგვარად ახსნა? 2. თუ აღმოჩნდა, რომ მეცნიერები არ ცდებიან და ამ ფაქტებს სინამდვილეში მართლაც აქვს ადგილი (ყოველ შემთხვევაში, ჩვენ ამაში დავრწმუნდით), მაშინ მოგვიწევს ნიუტონის ცნობილი ფორმულის ნაკლის ძიება. ასეთი ნაკლი კი ნიუტონის ფორმულას შეიძლება მართლაც გააჩნდეს (თუნდაც, სივრცეზე მისი არასწორი წარმოდგენის გამო). მიგვიყვანს თუ არა ეს ძიება ბნელ მატერიამდე, არ ვიცი; სიმართლე გითხრათ, ბნელი მატერია აღნიშნულ კონტექსტში პირადად ჩემთვის არადამაჯერებლად გამოიყურება –– შორეულ გალაქტიკებში ბნელი მატერია არის და მზის სისტემაში აღარ არის თუ რაშია საქმე? მზის სისტემა ხომ ჩვეულებრივ გალაქტიკის შემადგენელი ნაწილია? ასეთ შემთხვევაში რით უნდა აიხსნას მზის სისტემის ასეთი განსაკუთრებულობა და ა. შ. (არ ვიცი, ასეთი კითხვები ამ შემთხვევაში მართლა ჩნდება თუ მე არ მესმის რამე? –– იქნებ ვინმემ ამიხსნათ ამ თვალსაზრისით საკითხის არსი). 3. ამდენად, სანამ ამ კუთხით ბნელი მატერიის თემას შევეხებოდეთ, ჯერ ალბათ მოგვიწევს იმის გარკვევა (ბნელი მატერიის გარდა) შეიძლება თუ არა არსებობდეს რაიმე სხვა მიზეზი, რამაც შეიძლება გალაქტიკებში ამ ტიპის გრავიტაციული ურთიერთდამოკიდებულება წარმოშვას. 4. თუ გაირკვა, რომ ბნელი მატერიის გარდა არსებული პრობლემის გადაჭრის სხვა გზა არ არსებობს, მაშინ მოგვიწევს ბნელი მატერიის გრავიტაციული პოტენციალის გაანალიზება, ერთი მხრივ, ტრადიციული (ანუ თქვენი) მსოფლმხედველობისა და, მეორე მხრივ, ჩემი მსოფლმხედვეობის ფარგლებში (საქმე ის გახლავთ, რომ ჩემს მოდელში ბნელი მატერია “გრავიტაციულ სიღრმეზე” სრულებით არ არის “ბნელი” და ჩვენთვის საინტერესო კუთხით გარკვეული ანალიზის საშუალებას იძლევა). ცდა ბედის მონახევრეაო, ბატონო გრავიტონ; ვინ იცის, იქნებ მართლა მოგვიწიოს ნიუტონისათვის თქმა: “ბიჭო, რა უნდა აქ დუბლი ვეს !...” (კ / ფ –დან “შერეკილები”) |
| Posted by: eniqsi 22 Mar 2018, 02:14 | ||
რონინი
გრავიტაციის თეორია არაფერ შუაშია ის აღწერს და ინტერპრეტაციას არ აკეთებს. მასიური შავი ხვრელი გალაქტიკის ცენტრში არც ისეთი "შავია", ფონური გამისხივების მილიმეტრულ სპექტრის წაანაცვლებს სუბმილიმეტრულში (SZ ეფექტი) და ასხივებს რენდგენულ დიაპაზონში.  |
| Posted by: nforumi 22 Mar 2018, 10:22 | ||
რონინი
ფარული მატერიის თეორია არც მე მესიმპატიურება, მაგრამ ეს არგუმენტად ვერ გამოდგება. თუ ფარული მატერია არსებობს და ის თანაბრად არის განფენილი სივრცეში, მისი საერთო მასა მხოლოდ მზის სისტემაში იქნება იმდენად მცირე, რომ არსებით გავლენას ვერ ახდენს მზის სისტემის შემადგენელ ნაწილებზე. თუმცა გალაქტიკის მასშტაბით, ჯამურად იმდენი გამოდის, რომ 5-ჯერ აჭარბებს ჩვენთვის ცნობილი ობიექტების მასას. |
| Posted by: graviton 22 Mar 2018, 15:42 | ||
eniqsi
ამით რისი თქმა გინდა... ეგ გრაფიკი ინტეგრალ სატელიტის შედეგებია,.. რომელიც ხედავს პოსიტრონების უზარმაზარ ნაკადს ( 10^43) გალაქტიკის ცენტრში, ანუ 511 კევ -იან ანიგილაციის ხაზებს,... ხოლო გარეთ დისკზე პირიქით 1.8 მევ ხაზებს... მაგრამ ამას რა კავშირი აქვს სუნაევ-ზელდოვიჩტან, ან ბნელ მატერიიასტან? ანუ რისი თქმა გინდა? |
| Posted by: graviton 22 Mar 2018, 16:02 | ||
რონინი
ნიუტონს უკვე უთხრეს 1983, მილგრომმა... და მანვე განავიტარა MOND თეორია, რომელიც ამბობს, რომ გრავიტაცია დაბალ აჩქარებებზე სულ სხვანაირად იქცევა... აი ეს მისი ერთერთი სტატია https://arxiv.org/pdf/1404.7661.pdf ცხადია რაღაც პრობლემებს ხსნის , მაგრამ რჩება პრობლემები კოსმოსი სტრუქტურაზე, https://arxiv.org/pdf/1112.1320.pdf აი ეს სურათი განსაკუთრებით, სადაც მასის სპექტრი განაწილების და წითელი წერტილები გაზომილ შედეგს, შავი თეორიულად მოსალოდნელს LჩDM მოდელში, ხოლო ლურჯი უწყვეტი რელატივისტურ MOND მოდელში, ანუ დიდი წინააღმდეგობაა არსებულსა და MOND ის თეორით მოცემულს შორის..  თუმცა არსებობს კიდევ ეს... რომელიც საერთოდ უარყოფს გრავიტაციას და ბნელ მატერიას... https://arxiv.org/pdf/1611.02269.pdf |
| Posted by: eniqsi 23 Mar 2018, 18:41 | ||||
graviton
511 კევ ენერგია (სიხშირე) სტაბილური ფოტონის სპექტრის ზედა ზღვარია, ლურჯი გრაფიკი.
გალაქტიკის ცენტრი ასხივებს სუბმილიმეტრულ დიაპაზონში. სამყაროს აჩქარებული გაფართოება (ბნელი ენერგია) რეალურად გამოწვეულია ატომის მიერ გამოსხივებული ფოტონების გარდაქმნით სითბურ (სუბმილიმეტრულ) ფოტონად, რაც იწვევს გალაქტიკის სიკაშკაშის შემცირებას და ვთვლით რომ გალაქტიკა უფრო შორს არის ვიდრე უნდა იყოს. |
| Posted by: რონინი 23 Mar 2018, 22:21 |
| ძვირფასო ფორუმელებო, მადლობა ყველას, ვინც აქტიურ მონაწილეობას იღებთ გარვიტაციის პრობლემის განხილვაში. ამ თემასთან დაკავშირებით აქ რამოდენიმე აზრი უკვე გამოითქვა, მაგრამ, მე მგონი, ამ ეტაპზე ჩემი მხრიდან რაიმე კომენტარის გაკეთება არ იქნება სწორი, რადგან ჩემს მიერ გამოთქმული ესა თუ ის მოსაზრება დიდი ალბათობით იქნება მოუმზედებელი და არაკომპეტენტური. ამიტომ მე მაინც ჩემი პირვანდელი აზრის ერთგული დავრჩები და საკითხის შესწავლას და თქვენთან ერთად განხილვას შევეცდები იმ გეგმის მიხედვით, რომელიც წინა პოსტში გავაჟღერე. მანამდე კი, ფორუმზე დიდი პაუზა რომ არ გამომივიდეს, გავაგრძელებ ჩემი თეზისების დადებას. როგორც ერთ–ერთ წინა პოსტში ვთქვი, ჩვენი თეზისების მომდევნო წერილი ორი ძირითადი ნაწილისაგან შესდგება; ესენია: 1. ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების მოდელი (ჩვენი ფილოსოფიური პრინციპების მიხედვით); 2. ექსპერიმენტი VS. თეორია (ანუ იმის დემონსტრირება, რამდენად შესაბამისობაშია ჩვენი თეორიული მოდელი ექსპერიმენტულ მონაცემებთან). ამ წერილის პირველ ნაწილს (“მატერიის აგებულება, მოძრაობა და ურთიერთქმედება ჩვენს აღქმად სამყაროში”) ფორუმზე განსახილველად სამ თემად შემოგთავაზებთ: 1. მატერიის აგებულება ჩვენს აღქმად სამყაროში; 2. მატერიის მოძრაობა ჩვენს აღქმად სამყაროში; 3. მატერიის ურთიერქმედება ჩვენს აღქმად სამყაროში. დღეს გთავაზობთ პირველ თემას. გთხოვთ, იხილეთ მიმაგრებული ფაილი |
| Posted by: graviton 27 Mar 2018, 16:54 |
რონინი მარტო ეს ველები არსებობს? სხვა არა? რა შუაშია ტალღა ველთან? ტალღებიც უამრავია, რატომ სინატლის? გლუონურმა ველებმა რა დააშავეს, ან სუსტმა ველებმა? ან ჰიგსის ველმა...? |
| Posted by: რონინი 28 Mar 2018, 11:31 | ||
graviton
გმადლობთ, ბატონო გრავიტონ, ამ კითხვებისთვის. … და მართლაც, როდესაც “ველებზე” ვსაუბრობ: რატომ შემოვიფარგლები მხოლოდ ამ სამი (კერძოდ, ელექტრული, მაგნეტური და ფოტონური) ველებით? რატომ ვაერთიანებ სინათლეს ველის კატეგორიაში ანუ, როგორც ბატონი გრავიტონი მეკითხება, რა შუაშია “ტალღა” (ბუნებრივია, აქ იგულისხმება სინათლის “ტალღა”) ველთან? რა დააშავეს ძლიერმა, სუსტმა და ჰიგსის ველებმა –– რა უფლებით უგულებელყოფ მე მათ და განვასხვავებ ელექტრული, მაგნეტური და (ჩვენს შემთხვევაში) ფოტონური ველებისგან? ეს გახლავთ კითხვები, რომლებიც ამ საკითხებზე ჩემი პოზიციის გაცნობისას აუცილებლად ჩნდება ტრადიციული ფიზიკის კონტექსტში. ასე რომ, ბატონი გრავიტონის ეს კითხვები მხოლოდ მისი კითხვები არ არის, ამ კითხვებს (ჩემი თეზისების წაკითხვის შემდეგ) ტრადიციული ფიზიკის პრინციპების დამცველი თუ მიმდევარი (სულ ერთია) ყველა ნორმალური ფიზიკოსი დასვამს. თქვენს კითხვებს რომ ვუპასუხო, ბატონო გრავიტონ, სამ უმნიშველოვანეს კითხვაზე მომიწევს, ჩემი მხრივ, პასუხის გაცემა: 1. რა არის ველი? ანუ რატომ ჩნდება სხეულებს შორის არსებულ სივრცეში (ამა თუ იმ სახის) ძალისიმიერი ურთიერქმედებისას დაძაბულობა? 2. რა არის სინათლე (სწორად გვესმის დღეს ჩვენ მისი ფიზიკური რაობა)? თუ სინათლე ფოტონური ველია (როგორც მე ვამბობ), რატომ არ წარმოქმნის იგი სივრცეში ელექტრული ან მაგნეტური ველების მსგავს დაძაბულობას? 3. თუ არ ვიზიარებ ძლიერი, სუსტი და (ამ თეორიული შეხედულებებიდან გამომდინარე) ჰიგსის ველების არსებობას, მაშინ როგორ უნდა ავხსნა ძალისმიერი ურთიერთქმედების პროცესები სუბატომურ დონეზე –– რა ძალა აკავებს ბირთვში დადებითად დამუხტულ პროტონებს? ან რა ძალა განაპირობებს ნეიტრონის დაშლას? ?????????????????????????.................................. გახსოვთ ალბათ, ბატონო გრავიტონ, მე ერთ–ერთ ჩემს წინა პოსტში დაგპირდით, რომ ძალისმიერ ურთიერქმედებაზე და, მათ შორის, ველის საკითხზე საგანგებოდ ვისაუბრებდით. ჩემს ბოლო პოსტში ისიც აღვნიშნე, რომ ჩვენი თეზისების ერთ–ერთი ქვეთავი სწორედ ამ თემას ეხება და ახლო მომავალში დავდებ მას ფორუმზე. მაგრამ ვფიქრობ, ეს თემა უფრო ფართო მსჯელობას იმსახურებს (ვიდრე თეზისების ფორმატი იძლევა ამის საშუალებას); ამიტომ იგი ჩაფიქრებული მაქვს როგორც ცალკე წერილი, რომელსაც თეზისების დადებამდე გაგაცნობთ თქვენც და ჩვენი ფორუმის სხვა მონაწილეებსაც. |
| Posted by: graviton 1 Apr 2018, 16:12 | ||
რონინი
რაც მალე იქნება, მით უკეთესი, თორე არსებულის სახელების გადარქმევას, ჩვენთვის ახალი არაფერი მოაქვს.. რას ერქმევა მაგური თუ ფოტონური არაფერს ცვლის... ჩვენ გვინდა ფიზიკა.... |
| Posted by: polon 1 Apr 2018, 22:33 |
| რონინი თქვენ როგორ გესმით ქვანტური ფიზიკა, ის როგორ ჯდება თქვენ მოდელში... |
| Posted by: რონინი 4 Apr 2018, 11:16 |
| polon კვანტური ფიზიკა, ჩემი აზრით (და აქ, ალბათ, ორიგინალური არ ვიქნები), პირველყოვლისა, არის მიკროსამყაროში მიმდინარე მოვლენების გაანალიზების მათემატიკური იარაღი და არა მიკროსამყაროს ფიზიკური მოდელი. როგორც მათემატიკური იარაღი იგი ფიზიკოსების ხელში საკმაოდ ეფექტურად მუშაობს (ყოველ შემთხვევაში, ამ თვალსაზრისით სხვა მასზე უკეთესი დღეს ფიზიკურ მეცნიერებას არაფერი გააჩნია), მაგრამ საკმარისია ამ მათემატიკური მოდელის მიკროსამყაროს ფიზიკურ მოდელად გადაქცევას შევეცადოთ (რასაც, მავანნი და მავანნი წარსულშიც ცდილობდნენ და დღესაც ცდილობენ), რომ სრულ აბსურდამდე მივიდეთ. ამიტომ, როდესაც კვანტურ თეორიაზე ვსაუბრობთ, მისი ეს ორი (ერთმანეთთან დაპირისპირებული და ერთმანეთის გამომრიცხავი) მხარე არ უნდა დაგვავიწყდეს. რაც შეეხება კვანტური თეორიის “ადგილს” ჩემს თეორიაში, გეტყვით, რომ როდესაც ახალ თეორიას ქმნი, რომელიც პრინციპულად უპირისპირდება თანამედროვე ფიზიკას, ბუნებრივია, თავისთავად იგულისხმება, რომ უპირისპირდება მის საყრდენ ბურჯებს –– კვანტურ თეორიასა და ფარდობითობის თეორიას (თუ რა არის ამ თეორიებში ჩემთვის მისაღები და მიუღებელი, ამაზე მე საგანგებოდ მომიწევს საუბარი ჩემს მომდევნო პოსტებში). როდესაც კვანტურ თეორიაზე ვსაუბრობთ, უნდა ავღნიშნო, რომ ერთია, მაგალითად, პლანკის სინათლის კვანტურობის პრინციპი (რასაც სრულიად ვიზიარებ) და მეორეა ამ პრინციპზე დაყრდნობით, ვთქვათ, აინშტაინის მიერ ფოტოელექტრული ეფექტის ახსნა, ბორის მიერ შემოთავაზებული ატომური ორბიტების დაკვანტვის მოდელი, დე ბროილის კორპუსკულურ–ტალღური დუალიზმის პრინციპი, შრედინგერის ტალღური მექანიკა და ა.შ. –– რომლებიც (როგორც მათემატიკური მოდელები), როგორც ვთქვი, ექსპერიმენტულ შედეგებს საკმაოდ კარგადაა მორგებული და, შესაბამისად, პრაქტიკაშიც, მოგეხსენებათ, არც თუ ცუდად მუშაობს (ეს შეიძლება ჩავთვალოთ ამ მოდელების დადებით მხარედ), მაგრამ, იმავდროულად, ამ უკანასკნელთ გააჩნიათ “ბნელი მხარეც” ანუ აუხსნელი მოვლენები, რომელთა ახსნისთვის (მათზე დაყრდნობით), რაც დრო გადის, სულ უფრო მეტად იქმნება ერთმანეთზე რთული მათემატიკური მოდელები, რომლებიც სამყაროს ფიზიკურ სურათს კი არ ამარტივებს (ჭეშმარიტება, მოგეხსენებათ, მარტივია), არამედ პირიქით –– უფრო და უფრო მეტად ართულებს. ამ რამდენიმე წლის წინ ერთი ცნობილი დასავლელი ფიზიკოსი წერდა: “The number of parameters in the standard model is about 18. The number in grand unified theories is typically 100. In super-symmetric theories, the minimum is 120. And as you may have heard, string theory seems to predict 10 to the power of 1,000 different possible laws of physics.” ეს სტატისტიკა თავისთავად მეტყველებს პრობლემის სირთულეზე; ალბათ, აქ მეტის თქმა საჭირო არ არის… |
| Posted by: რონინი 5 Apr 2018, 13:27 | ||
graviton
მაშ, ჩვენი აღქმადი სამყაროს შემადგენელი ძირითადი ორგანიზაციული დონეების გამორკვევა და მათი იერარქიული წყობის დადგენა ფიზიკა არ არის, არაა, ბატონო გრავიტონ? –– ეს მხოლოდ “არსებულის სახელების გადარქმევაა” და მეტი არაფერი (როგორც თქვენ ამბობთ)?... მე არ ვიცი, ბატონო გრავიტონ, რამდენი წლის ხართ (ღმერთმა დიდხანს გაცოცხლოთ), თუმცა, ზუსტად ვიცი –– ადრე თუ გვიან თქვენი მეცნიერული აზარტის ადამიანს აუცილებლად მოგიწევთ ამ თვალსაზრისით ჩემი ლოგიკის შემოწმება და ჩვენი აღქმადი სამყაროს შემადგენელი ორგანიზაციული დონეების ჩაძიება (ამას გპირდებით) …მე შემეძლო ეს ამ წუთშიც გამეკეთებინა, მაგრამ სამწუხაროდ ყველაფრის დაწერის უფლება ფორუმზე ამჟამად არ მაქვს. ცოტა ხანს მე და თქვენ მოცდა მოგვიწევს, იმის მიუხედავად, რომ საკმაოდ მოუთმენელი ადამიანი ხართ (არ გეწყინოთ, თქვენი ეს ხასიათი ჩემი თქვენდამი პატივისცემას არანაირად არ აყენებს ჩრდილს)… |
| Posted by: polon 5 Apr 2018, 13:44 | ||
რონინი
იქნებ ორი სიტყვით დაწეროთ, სად უპირისპირდება თქვენი თეზისები თანამედროვე ფიზიკას... თორემ რასაც მე ვხედავ არსებული ფიზიკიდან გარკვეული ნაწილის აღება და სახელების გადარქმევაა... |
| Posted by: eniqsi 5 Apr 2018, 14:27 |
| რონინი გალაქტიკაზე ზევით და ელექტრონზე ქვევით სტაბილური სტრუქტურა არ არსებობს როგორი ორგანიზაციული მოწყობაც გინდა ჰქონდეს. რაც შეეხება ელექტრულ და მაგნიტურ ველს ის არ შედგება უძრავი სტაბილური სტრუქტურებისაგან. |
| Posted by: რონინი 5 Apr 2018, 21:12 | ||
polon
ნებისმიერმა ფიზიკურმა თეორიამ, ბატონო პოლონ, რომელსაც ახალი მსოფლმხედველობის პრეტენეზია აქვს, სამ მთავარ კითხვას უნდა გასცეს პასუხი, კერძოდ: 1. როგორია ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის აგებულება (შესაბამისად, რა ძირითად პრინციპს ეფუძვნება იგი)? 2. მატერიის მოძრაობის რა ფორმები არსებობს ჩვენს აღქმად სამყარში (და რა განაპირობებს ზოგადად მატერიის მოძრაობას)? 3. მატერიის ურთიერთქმედების რა სახეები არსებობს ჩვენს აღქმად სამყაროში (და რა მიზეზითაა განპირობებული საზოგადოდ მატერიის ურთიერქმედება)? სანამ თქვენს შეკითხვას გავცემდე პასუხს, იქნებ ამიხსნათ, ბატონო პოლონ, სად დაინახეთ ჩემს თეზისებში ამ სამ შემთხვევაში “არსებული ფიზიკიდან გარკვეული ნაწილის აღება და სახელების გადარქმევა ”?.. –– იმედია, თქვენი სახით ღირსეულ ადამიანს ველაპარაკები, ვინც საკუთარი აზრისა და სიტყვის ფასი იცის. |
| Posted by: polon 5 Apr 2018, 22:08 |
აბა სხვა რა უნდა დავარქვა ამას  |
| Posted by: რონინი 6 Apr 2018, 02:00 | ||||
polon
ამას უნდა დაარქვათ ჩემს მოდელში დღევანდელი ფიზიკის რიგი ტერმინების შინაარსის შეცვლა (ზუსტად ისე, როგორც თავის დროზე გახდა აუცილებელი “ატომის” შინაარსის შეცვლა) … ეს კი სრულიადაც არ არის ის, რა ბრალდებასაც თქვენს პოსტში მიყენებთ, ბატონო პოლონ * * * eniqsi გამარჯობათ, ბატონო ენიქს!... გმადლობთ გამოხმაურებისთვის…
თქვენი ამ პოსტის წაკითხვისას ორ კითხვა გამოჩნდა: 1. “გალაქტიკაზე ზევით და ელექტრონზე ქვევით სტაბილური სტრუქტურა არ არსებობს”, ალბათ, ფიზიკის დღევანდელი კანონების მიხედვით –– რა შუაში ვართ აქ მე და ჩემი თეზისები?  თუმცა, ჩემთვის მაინც საინტერესოა, რას ამბობს დღევანდელი ფიზიკა ამ თვალსაზრისით –– თუ ბევრ დროს არ წაგართმევთ, იქნებ ორიოდე სიტყვით მითხრათ რამე ამ კანონზომერებების შესახებ (წინასწარ გიხდით მადლობას). 2. საიდან მოიტანეთ, რომ ჩემი აზრით “ელექტრული და მაგნეტური ველები უძრავი სტაბილური სტრუქტურებისგან შედგება”? თუ თქვენ გულისხმობთ მატერიის ორგანიზაციის ჩემს მოდელში ჩემს მიერ გამოთქმულ ვარაუდს, რომ ის კონვეიერული ნაკადები, რომლებიც ე.წ. “ელექტრულ” და მაგნეტურ ველებს წარმოქმნის, შესაძლოა, ერთსა და იმავე ორგანიზაციულ დონეზე მოქმედი (მაგრამ სპექტრული თვალსაზრისით განსხვავებული) კონვეირული ნაკადები იყოს, აქ სულ სხვა რამეზეა საუბარი, ბატონო ენიქს, და “უძრავი სტაბილური სტრუქტურები” არაფერ შუაშია. სხვათა შორის, მინდა ვისარგებლო შემთხვევით და აღვნიშნო, რომ ასეთი ვარაუდი მაგნეტურ პროცესებში უაღრესად მნიშვნელოვანი საკითხების ახლებურად გააზრების საინტეროსო საშუალებას იძლევა (ჩვენს თეზისებში ამ თემაზე ვისაუბრებთ უშუალოდ მაგნეტურ ორგანიზაციულ დონესთან დაკავშირებული პროცესების გაანალიზების დროს). |
| Posted by: polon 6 Apr 2018, 13:05 | ||
რონინი
შინაარსი შეცვალეთ თუ არა, ჯერ არ ვიცით... სახელების შეცვლა, რომელსაც მე გადარქმევა ვუწოდე სახეზეა... თქვენც დაადასტურეთ... და შინაარსი როდის გამოჩნდება? იმიტომ, რომ გვაინტერესებს რა არის მაგნეტური ბირტვი და მაგნეტონი,... და სად დაინახეთ მისი არსებობა? თუმცა ჯერ ჩვენ არ ვიცით რას გულისხმობთ მის ქვეშ... |
| Posted by: eniqsi 6 Apr 2018, 13:37 | ||
რონინი
ინერციის მოვლენიდან გამომდინარე გალაქტიკა,ვარსკვლავი, ატომი, ელექტრონი უძრავი სტაბილური სტრუქტურებია. ფოტონი, ნეიტრინო, მითუმეტეს ელექტრული და მაგნიტური ველი სხვა თემაა ერთ კლასიფიკაციაში არ უნდა გადიოდეს. |
| Posted by: polon 6 Apr 2018, 16:42 | ||
eniqsi
ინერცია და სტაბილობა რა შუაშია..? |
| Posted by: eniqsi 6 Apr 2018, 17:13 | ||
polon
ცე-თი მოძრავი სტაბილური სტრუქტურა იგივე ერთერთი უძრავი სტაბილური სტრუქტურაა მე ასე მესმის ინერცია. ფოტონი არ ვრცელდება ინერციულად მოძრაობს. |
| Posted by: polon 6 Apr 2018, 17:39 | ||
eniqsi
ეს გასაგებია... მაგრამ რატომაა ინერცია და სტაბილურობა კავშირში? |
| Posted by: რონინი 6 Apr 2018, 18:03 | ||||
polon
მაინც თქვენსას იმეორებთ…, რა გაეწყობა, ეს არ არის ისეთი მნიშვნელოვანი საკითხი, რომ გამოკიდებად ღირდეს …
შინაარსი შეცვლილია, ბატონო პოლონ, –– იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ ჩემს მოდელში, მაგალითად, ელექტრული დენი, მაგნიტური ველი თუ სინათლე ჩვენი აღქმადი სამყაროს შემადგენელ სხვადასხვა ორგანიზაციულ დონეებზე მოძრავი (ელექტრონების, მაგნეტონებისა და ფოტონების) კონვეიერული ნაკადებია; მაშინ, როცა დღევანდელი გაგებით ეს ფიზიკური მოვლენები მოიაზრება, როგორც მოძრავი ელექტრული მუხტის მიერ წარმოშობილი ელექტრომაგნიტური ველი, რომელსაც არა აქვს ნივთიერი ხასიათი და ვაკუუმში სინათლის სახით ვრცელდება –– სხვა საქმეა, არის თუ არა ჩემი თვალსაზრისი სწორი, რაც ექსპერიმენტული მონაცემების ჩვენეული ანალიზის დროს გამოჩნდება –– თუ ჩვენმა ანალიზმა უკეთესად ახსნა, ამ შემთხვევაში, “ელექტრომაგნიტიზმის” დღესდღეობით “ახსნილი” თუ აუხსნელი მოვლენები, მაშინ მე ვიქნები სწორი და დღევანდელი მეცნიერული თეორიები –– არასწორი; თუ მე ეს ვერ მოვახერხე, მაშინ პირიქით იქნება და თავსაც აღარ შეგაწყენთ –– დავიხურავ ქუდს და დაგემშვიდობებით, ბატონო პოლონ, თქვენც და ჩვენს ფორუმელებსაც . |
| Posted by: eniqsi 6 Apr 2018, 19:00 | ||
polon
ინერციის მიზეზი გარემოა (ფონური გამოსხივება) რომელიც ქმნის ნაწილაკის სტრუქტურას, არასტაბილური ნაწილაკი ვერ შექმნის ფონურ გამოსხივებას. |
| Posted by: polon 6 Apr 2018, 19:43 | ||
eniqsi
ყველა მასიან ნაწილაკს აქვს ინერცია სტაბილურსაც და არასტაბილურსაც... |
| Posted by: graviton 20 Apr 2018, 00:07 | ||
რონინი
რას გვაძლევს ახალს, ან რაიმე ახლებურ მოვლენას, თუ მაგნიტურ ველს ან ელექტრულ ველს ახალ დონეზე მოძრავ კონვეირულ ნაკადს დავუძახებთ. |
| Posted by: რონინი 15 May 2018, 13:10 | ||
| graviton გამარჯობათ, ბატონო გრავიტონ… გავაგრძელოთ ჩვენი შეწყვეტილი საუბარი …. დღეს ვისაუბრებთ კვანტური ფიზიკის “მთავარ საიდუმლოზე” –– ორი ხვრელის ექსპერიმენტზე. გახსოვთ, ალბათ, თქვენს ბოლო პოსტში მწერდით:
ჩვენი დღევანდელი თემა გარკვეულწილად თქვენს ამ კითხვაზე პასუხადაც შეიძლება ჩაითვალოს. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენს მიერ განსახილველი ექსპერიმენტი ფიზიკის საკითხებით დაინტერესებული ყველა პროფესიონალისა თუ მოყვარულისთვის კარგადაა ცნობილი, ვფიქრობ, ზედმეტი არ იქნება, თუ ამ თემაზე საუბარს დავიწყებთ თავად პრობლემის არსის კიდევ ერთხელ გააზრებით. ამ მიზნით გამოვიყენებთ ფრაგმენტს თანამედროვე ცნობილი მეცნიერის ჯიმ ალ-ხალილის ლექციიდან. ეს ლექცია წარმოადგენს ტიპიურ მაგალითს, თუ როგორ აყენებს თანამედროვე ფიზიკა აღნიშულ პრობლემას და როგორ ცდილობს იგი ამ პრობლემის გააზრებასა და გადაჭრას: https://www.youtube.com/watch?v=A9tKncAdlHQ (გთხოვთ იხილეთ ვიდეო) როგორც ვხედავთ, ამ შემთხვევაში მთავარი თავსატეხი, რის წინაშეც დღევანდელი ფიზიკა აღმოჩნდა, არის ის, თუ როგორ შეიძლება მატერიის მოძრაობას ერთსა და იმავე დროს ჰქონდეს ნაწილაკისა და ტალღის თვისებები –– ჩვენ ხომ ყველამ კარგად ვიცით, რომ ნაწილაკის მოძრაობა გულისხმობს მის გადაადგილებას, ვთქვათ, A წერტილიდან B წერტილში, მაშინ როცა, ტალღის მოძრაობა გულისხმობს A წერტილიდან B წერტილში არა თავად ნაწილაკის გადაადგილებას, არამედ ამ წერტილებს შორის მდებარე ნაწილაკების ურთიერთქმედების იმპულსის გადაცემას –– ანუ ეს ორი მოვლენა (მატერიის მოძრაობისა თუ “ენერგიის” გადაცემის თვალსაზრისით) პრინციპულად გამორიცხავს ერთმანეთს –– შეიძლება რაიმე ნაწილაკი ერთსა და იმავე დროს სადღაც მიდიოდეს კიდეც და არც მიდიოდეს? შეიძლებაო, გვეუბნება ბატონი დე–ბროილი, და ყველა ელემენტარულ ნაწილაკს ტალღის თვისებას მიაწერს; და რაც საინტერესოა, მისი ეს, ერთი შეხედვით, აბსურდული კონცეფცია პრაქტიკაში მუშაობს… და (როგორც ექსპერიმენტი ცხადყოფს) მუშაობს ბრწყინვალედ!... დე–ბროილის ამ დაშვებით, თუ შეიძლება ითქვას, ფიზიკა ერთობ კურიოზულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა –– მატერიის მოძრაობის ეს ახალი კონცეფცია, ერთი მხრივ, თითქოს ეწინააღმდეგება საღ აზრს, მეორე მხრივ, კი ექსპერიმენტულად სრულიად გამართლებულია… შესაბამისად, კვანტური ფიზიკა კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს თავად “საღი აზრის” ცნებას –– რას მიქვია “საღი აზრი”, საღი აზრი არის ის, რაც ექსპერიმენტულად გამართლებულიაო –– გვეუბნება იგი და არც გაემტყუნება –– ისტორიამ ხომ არა ერთი მაგალითი იცის, როდესაც საყოველთაოდ მიღებული საღი აზრი უაზრობად ქცეულა და პირიქით… ერთი სიტყვით, დე ბროილის ამ ახალი კონცეფციის მიღების შემდეგ კვანტურ ფიზიკაში მთელი ძალისხმევა მიმართულია იმაზე, თუ როგორ მოარგონ ამა თუ იმ ნაწილაკს (ფოტონს, ელექტრონს, ატომს და ა.შ.) ეს ორი ურთიერთგამომრიცხავი ფუნქცია ( ) … ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, კვანტური ფიზიკა იმ ცდუნების წინაშე აღმოჩნდა, რაზეც ერთ–ერთ ჩემს წინა პოსტში მქონდა საუბარი –– კერძოდ, დაიწყო დე ბროილის კონცეფციის მათემატიკური პრინციპის ფიზიკურ რეალობად წარმოჩენის მცდელობა… საინტერესოა ამ თვალსაზრისით შროდინგერისა და ბორნის კონცეფციები (რომლებზედაც ფაქტიურად აგებულია თანამედროვე კვანტური ფიზიკა); რა თქმა უნდა, აქ ვგულისხმობ შროდინგერის ე.წ. “ტალღურ ფუნქციას” და ბორნის “ალბათობის ტალღებს” –– შროდინგერი ამ ექსპერიმენტის ფიზიკურ შინაარსს ხსნის იმით, რომ სანამ ელექტრონი ხვრელს გაივლის, თვისებას იცვლის და ტალღად გადაიქცევა (ე.ი. ავლენს მისი “ორბუნებიანობის” მეორე თვისებას); ბორნის აზრით კი, ეს ტალღები წარმოადგენს არა ელექტრონის სახეცვლილების შედეგს, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ “ალბათობის ტალღებს”, რომელთაც მატერიალური ხასიათი არა აქვთ. ბუნებრივია, საკითხის ამგვარ “ახსნას” ფიზიკას ვერ უწოდებ –– სამწუხაროდ, ვერც შროდინგერმა (თავისი “ტალღური ფუნქციით”) და ვერც ბორნმა (თავისი “ალბათობის ტალღებით”) ვერ შეძლეს დე ბროილის მათემატიკური კონცეფციის ფიზიკური შინაარსის ახსნა; მიუხედავად მათი დიდი მცდელობისა, ისინი ზოგად მათემატიკურ მოდელირებას ვერ გასცდნენ!... ალბათ, მიაქციეთ ყურადღება, ჯიმ ალ–ხალილი თავის სტუდენტებს ნობელის პრემიას ჰპირდება, თუ რომელიმე მათგანი კვანტური ფიზიკის წინაშე მდგარ ამ თავსატეხს ამოხსნის –– რა თქმა უნდა, იგი, პირველყოვლისა, გულისხმობს ამ პრობლემის გადაჭრას “მეცნიერულ საფუძვლებზე” ანუ თანამედროვე ფიზიკის კონტექსტში… მაგრამ საქმე ის გახლავთ, რომ თანამედროვე ფიზიკის კონტექსტში ე.წ. ორი ხვრელის ექსპერიმენტის პრობლემის გადაჭრა შეუძლებელია, იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ იმ “ჭრილში”, რომელშიც ფიზიკა დღეს აღნიშნულ პრობლემას წარმოგვიდგენს, ამ პრობლემის რეალური სურათი არ ჩანს. რა “ჭრილზე” ვსაუბრობ?... წარმოიდგინეთ, რომ თვალდახუჭულს ნამცხვარს გასინჯებენ, რომელშიც აშკარად გრძნობთ ორ გემოს –– შოკოლადის გემოს და მარწყვის გემოს. თქვენი უწინდელი გამოცდილება გკარნახობთ, რომ მარწყვი შოკლადში უნდა იყოს ჩალაგებული; მაგრამ როდესაც თვალს ახელთ, ნამცხვარზე მხოლოდ შოკოლადს ხედვავთ; შემდეგ ისევ გთხოვენ, რომ თვალი დახუჭოთ და ნამცხვარს ჭრიან. როდესაც ხელმეორედ თვალს ახელთ, ნამცხვარზე შოკოლადის ნაცვლად უკვე მარწყვს ხედავთ. ბუნაბრივია, საგონებელში ვარდებით –– რატომ ხედავთ ერთ შემთხვევაში მხოლოდ შოკოლადს და მეორე შემთხვევაში მხოლოდ მარწყვს? –– იმიტომ, ძვირფასო მკითხველო, რომ, პირველი, თქვენმა თანამეინახემ ნამცხვარი ჰორიზონტალურად გაჭრა და, მეორე, თქვენს “გემრიელ გამოცანას” არასწორი ხედით (ზემოდან) უყურებთ. თქვენს მეინახეს ნამცხვარი ვერტიკალურ სიბრტყეში რომ გაეჭრა და თქვენც მისთვის გვერდიდან შეგეხედათ, დაინახვავდით, რომ თქვენს მიერ გასინჯული ნამცხვარი ორი სხვადასხვა ფენისგან შესდგება და მარწყვი და შოკოლადი ერთმანეთში არ არის შერეული. პრობლემა, რომელსაც ჩვენ ორი ხვრელის ექვსპერიმენტში ვაწყდებით, ძალიან ჰგავს ამ მარტივ ამოცანას, იმ განსხვავებით, რომ შოკოლადისა და მარწყვის ნაცვლად ამ უკანასკნელში საქმე გვაქვს ელექტროობასთან, მაგნიტიზმთან და სინათლესთან. ელექტროობის, მაგნიტიზისა და სინათლის ურთიერთდამოკიდებულების ასახსნელად დღეს, როგორც ცნობილია, გამოყენებულია მაქსველის ელექტრომაგნიტური თეორია. ამ თეორიის მიხედვით, ბუნებაში არსებობს ელექტრომაგნიტური ტალღები, რომელთაც წარმოშობს ურთიერთპერპენდიკულარულად მოძრავი ელექტრული და მაგნიტური ველები; სინათლე, მაქსველის მიხედვით, ვაკუუმში მოძრავი ელექტრომაგნეტური ტალღაა და სხვა არაფერი. ერთი სიტყვით, ამ კონცეფციით, მაქსველი ელექტრო–მაგნიტურ ურთიერთდამოკიდებულებას იაზრებს, ასე ვთქვათ, ჰორიზონტალურ ჭრილში –– როგორც სამგანზომილებიან სივრცეში მის ერთ რომელიმე ღერძზე მოძრავ ურთიერთმონაცვლე ორ სხვადასხვა ველს:  ელექტრომაგნიტიზმის მაქსველისელი ეს კონცეფცია გახლავთ სწორედ მთავარი დამნაშავე იმაში, რომ დღემდე ვერა და ვერ მოხერხდა ორი ხვრელის ექსპერიმენტში (და არა მხოლოდ მასში) მიმდინარე პროცესების სწორად გააზრება და ახსნა. მაქსველმა თავისი თეორიით ერთმანეთში აურია (თუ შეურია) ისეთი მოვლენები, რაც სინამდვილეში ჩვენი აღქმადი სამყაროს სხვადასხვა “სიბრტყეში” ერთმანეთისაგან განცალკევებით არსებობს. თუ ყურადღებით წაიკითხეთ ჩვენი თეზისების პირველი ნაწილი, გემახსოვრებათ, რომ ჩვენს მოდელში ჩვენი აღქმადი სამყაროს შემადგენელ თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე ორბიტალები ბირთვებისათვის (ან, პირიქით, ბირთვები ორბიტალებისათვის) მათ წიაღში მიმდინარე დაშლის პროცესების კომპენსირების წყაროს წარმოადგენს; უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, მაგალითად ატომში პროტონი (მასში გაძლიერებული დაშლის პროცესების გამო) ელექტრონისაგან იღებს მის შემადგენელ სხვადასხვა ორგანიზაციულ დონეზე დეფიციტურ ორბიტალურ ფორმებს; ეს პროცესი ჩვენთვის (როგორც დამკვირვებლისათვის) შეუმჩნეველია მანამ, სანამ ამა თუ იმ მიზეზით (ვთქვათ, ატომბირთვში გარედან მათი ბუნებრივად თუ ხელოვნურად მიწოდების გამო) არ წარმოშვება ამ ორგანიზაციული ფორმების სიჭარბე ან ელექტრონი არ მოწყდება მის ორბიტას; აი, სწორედ ასეთ შემთხვევებში ჩნდება ატომის თუ ატომური ორგანიზაციული ფორმის ირგვლივ ის სხვადასხვა სახის ნაკადები, რომელთაც უწინ ატომში შინაგანი გადანაწილების ხასიათი ჰქონდა, მაგრამ ახლა უკვე გადანაწილდება მის გარემოში ე.წ. “ელექტრული ველის”, მაგნიტური ველისა და სინათლის (ანუ მისი შემადგენელი სხვადასხვა ორგანიზაცილი დონის ორბიტალური ნაკადების) სახით. ერთი სიტყვით, ნებისმიერ ორგანიზაციულ დონეზე ორბიტალების გამოსხივებას ყოველთვის თან სდევს გამოსხივება მის შემადგენელ ამა თუ იმ ქვედა ორგანიზაციულ დონეზე. აი, ამიტომ ახლავს თან, ბატონებო, ვთქვათ, გამტარში ელექტრული დენის მოძრაობას მაგნიტური ველი; ამიტომ წარმოშობს “ნაპერწკალი” სინათლეს და ა.შ. სწორედ ამ მოვლენასთან გვაქვს საქმე ორი ხვრელის ექსპერიმენტშიც ანუ, უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვათ, ცალკეული ელექტრონისა თუ ელექტრონული ნაკადის გამოსხივებას, როგორც წესი, წინ უძღვის მის შემადგენელ ქვედა ორგანიზაციულ დონეზე (თუ დონეებზე) ორბიტალური ნაკადების გამოსხივება; ხვრელებში გავლისას (ანუ ბარიერს იქით) სწორედ მათი კონვეიერული გადანაწილება წარმოქმნის მათ შესაბამის ორგანიზაციულ დონეზე ტალღური ინტერფერენციის იმ სურათს, რომელის სტრუქტურაც ყველა თქვენგანისათვის კარგადაა ცნობილი. ასე რომ, მნიშვნელობა არა აქვს, რომელ ხვრელში გაივლის ელექტრონი, მის ტრაქტორიას ყოველთვის განსაზღვრავს ბარიერს იქით უკვე არსებული ის არაერთგვაროვანი ტალღური სტრუქტურა, რომლის ზემოქმედებითაც ელექტრონები ეკრანზე ჩვენთვის ყველასათვის ცნობილი სახით ნაწილდებიან. იგივე მექანიზმი განსაზღვრავს ამ ექსპერიმენტში ატომებისა თუ ფოტონების ინტერფერენციას და ა.შ.; ასე რომ, ის რასაც ჩვენი თვალი ერთ (განუყოფელ) პროცესად აღიქვამს, სინამდვილეში, წარმოადგენს ორი განსახვავებული პროცესის ერთობლიობას. ხვდებით ახლა, ბატონო გრავიტონ, რა ფიზიკური პროცესები იმალება დე–ბროილის ცნობილი ფორმულის მიღმა და რას გვაძლევს ახალს თუ ელექტრულ დენს, “ელექტრულ ველსა” თუ სინათლეს ჩვენი აღქმადი სამყაროს სხვადასხვა ორგანიზაციული დონის კონვეიერულ ნაკადებს დავუძახებთ? ... |
| Posted by: marna 15 May 2018, 13:47 |
| რონინი საინტერესო მოსაზრებაა, მადლობელი ვარ |
| Posted by: რონინი 15 May 2018, 14:01 | ||
| marna
პირიქით, მე თვითონ ვარ მადლობელი, მარნა ბატონო, თქვენი “ძუნწი”, მაგრამ პოზიტიური შეფასებებისათვის. გმადლობთ კიდევ ერთხელ… |
| Posted by: marna 15 May 2018, 16:18 |
| რონინი უბატონო სამურაი ბრძანდებით.. გულწრფელად გეტყვით, ფიზიკოსი არ ვარ, უბრალოდ თვალს ვადევნებ თქვენს თემას და მიხარია რომ საკუთარი მოსაზრება გაგაჩნიათ და ეძებთ, ხოლო ვინც ეძებს, ის კი აუცილებლად იპოვის.. ხოლო, ყველაფრის საფუძვლად ბატონი გურამის მოსაზრებას ვიზიარებ, რომ "დედამიწას სიყვარული ატრიალებს".. გაიხარეთ ყველამ მეგობრებო, უბედნიერესები იყავით მუდამ.. "მთავარია – გიყვარდეს სხვა ისე, როგორც საკუთარი თავი გიყვარს, აი ეს არის მთავარი და მორჩა, მეტი არაფერი არ უნდა" (თ.დოსტოევსკი) |
| Posted by: რონინი 15 May 2018, 20:14 |
| marna მართალი ბრძანდებით, ბატონო მარნა, ძეგლების ჩრდილს არ ვეთაყვანები… არ არსებობს ჩემთვის არანაირი ავტორიტეტი სიმართლის გარდა (თუ სიმართლეს მეუბნება ვინმე, ბრძენთან კი არა, თითისხელა ბავშვთანაც მოვიხრი ქედს). რაც შეეხება სიყვარულს, მართალი ბრძანდებით –– სიყვარული ატრიალებს დედამიწას; მე აქ არ ვგულსხმობ სიყვარულს აბსტრაქტულ–მხატვრული გაგებით; აქ მე მხედველობაში მაქვს სიყვარულის წმინდა ფიზიკური რაობა (სიყვარულის ფიზიკაზე ჩვენს პოსტებში მოგვინებით საგანგებოდ ვისაუბრებთ, მარნა ბატონო). გაიხარეთ, კარგი ადამიანი ხართ (როგორც იტყვიან, მღვდელი ჭილობში იცნობაო). |
| Posted by: marna 15 May 2018, 21:37 |
| რონინი დიდი მადლობა კეთილი სურვილებისთვის, გისურვებთ კიდევ მეტ სიყვარულს და სიხარულს.. დიდი ყურადღებით მოგისმენთ.. ერთ "ფიზიკის კანონს" მეც მოვიყვან: "წყალი-მიდგება, მოდგება და საგუბარში ჩადგება"-ო ღმერთმა გაგახაროთ.. |
| Posted by: vano_t 15 May 2018, 22:21 | ||
რონინი
სიყვარული ვერტიკალურია და თან ბრუნვადიც ძალიან საინტერესოდ საუბრობთ ბატონო რონინ. ამდენ რამეში თუ ვინმეს დავეთანხმებოდი, არ მეგონა. ის რომ, დღევანდელი მეცნიერების პრობლემა ფილსოფიური მსოფლხედველობის არქონაა, გეთანხმებით. უფრო მეტიც, დღევანდელი ე.წ. მეცნიერული მეთოდი სრულებით აბსურდულ ლოგიკაზეა დაფუძნებული, რომელიც ლოგიკის ელემენტარულ შეცდომას ეყრდნობა (რასაც affirming the consequent ეწოდება). საინტერესო მოვლენასთან გვაქვს საქმე. ერთის მხრივ, ლოგიკურად, მეცნიერული მეთოდის საფუძველი არის ლოგიკური აბსურდი, მაგრამ მეორეს მხრივ ტექნიკა პროგრესს განიცდის. მემგონი, ზუსტად ეს ტექნიკური პროგრესია ხალხს რომ აბრმავებს და ბრმად ეყრდნობა დღევანდელ მეცნიერებას. სამწუხარო მდგომარეობაა ამ მხრივ. დიდი ბოდიში თქვენთან, მე უბრალოდ უცებ თვალი გადავავლე თქვენს აზრებს, და ყველაფერს ამას ერთი შეხედვით ადამიანი ვერ გაიგებს, მაგრამ უდავოდ საინტერესოა. გულწრფელად მინდა დაგისვათ ყველაზე ზოგადი კითხვები: 1) თქვენ, თქვენს მიერ შემოთავაზებულ თეზისს თეორიად თვლიდ (რომლის ექსპერიმენტალური გადამოწმებაა საჭირო) თუ ცოდნად, რომელიც უშუალოდ შეიძლება გამოცდილებით მიიღოს ადამიანმა? კითხვა რომ უფრო გასაგები გახდეს, ცოტა განმარტებას შევიტან. მაგალითისათვის, დღევანდელი მეცნიერება ელემენტარული ნაწილაკების არსებობას ასკვნის გარკვეული მსჯელობის საფუძველზე (და ამასთან ლოგიკურად არასწორის მსჯელობის საფუძველზე). თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ ელემენტარული ნაწილაკები არ არსებობენ. მე რომ დაკვირვებაში დამენახა ელექტრონი ისე, როგორც მზეს ან მთვარეს ვხედავ, ან დავუშვათ, ტკივილს შევიგრძნობ, მაშინ, ელექტრონის არსებობას გარკვეული მტკიცებულება ექნებოდა ჩემთვის. დავარქვათ ამას მტკიცებულების შუალედური ფორმა. მტკიცებულების უშუალო და უმაღლესი ფორმა იქნება, როცა ექსპერიმენტატორს უშუალოდ შეუძლია განიცადოს რა არის ელექტრონად ყოფნა - ამას მე მთელი სერიოზულობით და ყოველგვარი ხუმრობის გარეშე ვკითხულობ. სინამდვილეში, ეს არის ცოდნის ჭეშმარიტი გზა. ნებისმიერ შემთხვევაში, თქვენს თეზისს, ცოდნის შუალედური (და საუკეთესო შემთხვევაში უშუალო) გამოცდილების პრაქტიკა თუ ექნება? 2) სმაილაკის დონე რომ არის, ეგ რა დონეა? ანდაც, მის დაბლა და მის მაღლა არსებული დონეები რითი განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან? (სიტყვაზე, ცნობიერება რომ განვათავსოთ ჯერ -2 დონეზე და შემდეგ +2 დონეზე, ამ ორ დონეს შორეს ცნობიერება რაიმე სხვაობას დაადგენს?) კიდევ ბევრი კითხვა მაქვს, მაგრამ, ამ 2 კითხვით შემოვიფარგლები ამჟამად და დიდი ინტერესით განვაგრძობ ამ ყველაფრის კითხვას. |
| Posted by: oleg-i 16 May 2018, 01:54 | ||
vano_t
კარგადაა ნათქვამი და მითუმეტეს სერიოზულობით მე კი მინდა ხუმრობით განვავითარო შენი აზრი ყბადაღებული ორი ხვრელის ექსპერიმენტის შესახებ ... გიკვირს, რომ ექსპერიმენტატორი ვანოელექტრონები ფართეალაყაფიან კარებში სხვა ოლეგიელექტრონებთან ერთად კურსის შეუცვლელად გადიან და კარის დავიწროებისას(ძლივს რომ ერთი კაციელექტრონი გაეტევა) რატომღაც პირვანდელი კურსიდან გადაუხვევენ ხოლმე? რატომდა.... კარებთან მისვლამდე და შემდეგაც ფართეალაყაფიან კარებში გავლისას ყველანი ერთ ჭკუაზე მივდივართ (რაც ჩვენ ''გვამარშიროვკებს'' ) და როგორც კი ვიწრო კარებში დათითოვკაცდებით - ყველანი ჩვენ-ჩვენ ჭკუაზე (ჩვენს ნებაზე ნფორუმ!) წავფშვიტინდებით ხოლმე... იიფ!... მე თავად მომეწონა მიგნება |
| Posted by: asphurcela 16 May 2018, 11:08 | ||
oleg-i
|
| Posted by: vano_t 16 May 2018, 13:28 | ||
oleg-i
ჩვენს ჭკუაზე კი არ მივდივართ მარტო, არამედ, ჩვენ ერთმანეთს ვუკავშირდებით, ინფორმაციას ვუცვლით და ამ წაფშვიტინებას ისე ვაწყობთ, რომ ეკრანზე ინტერფერენციის სურათს ამოვტვიფრავთ "რადი კაიფა" ამ დროს, ყველაზე სახალისო ის არის, რომ, ზედა ლეველზე, ფიზიკოსებს რო გონიათ ჭკუა უსკდებათ და ტვინი გადმოდით, საკუთარ ბუნებას ქე რო ვერ ჩამწვდარან, ჩვენი ბუნების ამოცნობა სურთ და ათასნაირ სისულელეებს წამოროშავენ ხოლმე რა ვქნათ ახლა ჩვენ ოლეგელექტრონებმა და ვანოელექტრონებმა, გავუმხილოთ ამათ ვინ ვართ? |
| Posted by: eniqsi 16 May 2018, 14:21 | ||
რონინი
დავაზუსტოთ. თუ როგორ შეიძლება ნაწილაკის(ფოტონი, ელექტრონი) მოძრაობას ერთსა და იმავე დროს ჰქონდეს კორპუსკულისა და ტალღის თვისებები, თორემ ნაწილაკი არც კორპუსკულაა და არც ტალღა. |
| Posted by: vano_t 16 May 2018, 14:50 | ||
რონინი
როგორც მოგეხსენებათ, მეცნიერული რეალიზმი უსაფუძვლო და არა-ლოგიკური მსოფლხედველობაა. ხოლო მისი მეტოქე მეცნიერულ ინსტრუმენტალიზმი მეცნიერებას განიხილავს როგორც ინსტრუმენტს ბუნების კვლევისას და ცდაში მოცემული აღქმის იქით არსებული (თუ შესაძლოდ არსებული) რეალობის შესახებ დასკვნას არ აკეთებს. მეცნიერული ინსტრუმენტალიზმის მიმართ სიმპათიები გამაჩნია, ასე ვთქვათ. მომიტევეთ, სიტყვა თუ გამიმგრძელდა, მაგრამ, კითხვის დასმამდე ჩემი აზრი მინდა ჩამოვაყალიბო, რომ კითხვა ყველასათვის გასაგები გახდეს. თუმცა კითხვა თქვენს მოდელს ეხება. განვიხილოთ მაგალითად ქვანტური თეორია. ამ თეორიას ინსტრუმენტალისტი მიუდგება შემდეგნაირად: თეორია შეიძლება წარმატებით გამოვიყენოთ, იმიტომ რომ, ცდაში მოცემული გვაქვს თეორიის შედეგების წინასწარმეტყველება. ეს არ ნიშნავს, რომ ელემენტარული ნაწილაკები არსებობენ და მათ ის თვისებები გააჩნიათ, რომელსაც ქვანტური მექანიკა მიაწერს მას. რეალისტები კი გვიმტკიცებენ საღი ლოგიკის წინააღმდეგ, რომ ცდაში რადგანაც ვღებულობთ თეორიით ნაწინასწარმეტყველებ შედეგებს, ასე და ამრიგად ელემენტარული ნაწილაკები რეალური რამეებია და მათ ის თვისებები გააჩნიათ, რასაც ქვანტური მექანიკა ქადაგებს. ეს აბსურდია და ბრმა რწმენაა. ასეთ მსოფლხედველობას რეალური საფუძველი არ გააჩნია. თქვენ როგორ მიგაჩნიათ, ეს თქვენი თეორია უფრო უკეთესი ინსტრუმენტია აღქმაში მოცემული ცდის ასახსნელად (თავისი სიმარტივის თუ სხვა თვისებების გამო იქნება) თუ ამ იერარქიული ორგანიზაციის მიღმა ჭეშმარიტად ხედავთ ასეთ ორგანიზაციას? დავუშვათ, ჩვენი ცნობიერება რომ "გაფართოებულიყო" და შეძლებოდა ნებისმიერი ასეთი პოტენციური იერარქიის უშუალო შეგრძნება, ის მართლაც აღიქვამდა ამ იერარქიებს ნებისმიერ იერარქიულ დონეზე? თუ ეს ასე არ არის, მაშინ რა აზრი აქვს ბნელ მატერიას უსასრულო რაოდენობის ორგანიზცაციული დონეობის თვისებას მივაწერთ მას თუ არა? ასეთ შემთხვევაში, ჩვენ ხომ მაინც ვერ დავამტკიცებთ ორგანიზაციის ზემოთ აღმავალი და ქვემოთ დაღმავალი დონეები (და მითუმეტეს უსასრულო) არსებობს? |
| Posted by: რონინი 16 May 2018, 23:23 | ||||||||||||||
| vano_t გამარჯობათ, ბატონო ვანო… დაახლოებით ათი წლის წინ პირველად გადავწყვიტე, რომ ფიზიკის ფორუმზე ჩემი თეორია დამედო, მაგრამ მაშინ (გარკვეული მიზეზების გამო) ამ გადაწყვეტილებაზე უარი ვთქვი; იმ პერიოდში პირველად მომიწია ფიზიკის ფორუმზე შესვლა და პოსტების კითხვა. ახლა გამახსენდა, რომ ჩემს დღიურში მაშინ ასეთი ჩანაწერი მაქვს გაკეთებული: “ორი დღეა დილის ხუთ საათზე ვიძინებ, ამ პოსტების კითხვაში ისე მათენდება თავზე, ვერ ვიგებ…” ეს პირველრიგში თქვენს პოსტებს ეხებოდა, ბატონო ვანო. საოცარი შთაბეჭდილება მოახდინეთ მაშინ ჩემზე… ახლა კი, რაც შეეხება თქვენს ამჟამინდელ პოსტს. მასში რამდენიმე საკითხია წამოჭრილი; შევეცდები, მათზე თანმიმდევრულად მოგახსენოთ ჩემი აზრი. მაშ ასე:
მართალი ბრძანდებით, ბატონო ვანო, –– დღეს მათემატიკურ ენაზე დაწერილი ფიზიკური თეორიები ჩვეულებრივ ენაზე რომ გადავთარგმნოთ, უმეტეს შემეთხვევაში სავალალო აბსურდი შეგვრჩება ხელში; მაგრამ ფიზიკური მეცნიერებისადმი ასეთი მკაცრი დამოკიდებულება ჩვენი მხრიდან, ალბათ, არ იქნება სწორი, იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ ფიზიკის (როგორც მეცნიერების) ამოცანა ჭეშმარიტების ძიება არ არის. ასე რომ ყოფილიყო, ადამიანის ცოდნის ეს ფუნდამენტური დარგი გალილეიდან მოყოლებული ერთ ნაბიჯსაც ვერ გადადგავდა წინ. მას უფრო მოკრძალებული როლი აკისრია (თუ შეიძება “მოკრძალებული” ვუწოდოთ ადამიანის ცოდნის პრაქტიკულ მხარეს). ფიზიკა, როგორც მეცნიერება (ხაზს ვუსვამ, როგორც მეცნიერება და არა ფილოსოფია) ყალიბდება კაპიტალისტური ურთიერთობების ჩასახვის პერიოდში, როდესაც მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების შესწავლაში წინა პლანზე გამოდის მეცნიერული ექსპერიმენტი, მისი შედეგების მიხედვით ფიზიკური კანონზომიერებების მათემატიკური ფორმულირება და მათ საფუძველზე (ამ საზოგადოებრივ–ეკონომიკური სისტემის მასულდგმულებელი) ახალი ტექნიკისა თუ ტექნოლოგიების შექმნა. დღეს ფიზიკა კრიზისს განიცდის არა იმიტომ, რომ ჩვეულებრივი გაგებით აბსურდს ლაპარაკობს, არამედ იმიტომ, რომ დღევანდელი ფიზიკური თეორიების ექსპერიმენტულად შემოწმება პრაქტიკულად შეუძლებელია; რაც იმას ნიშნავს, რომ შეუძლებელია ამ თეორიებზე დაყრდნობით ახალი პრაქტიკული ცოდნის (ანუ ახალი ტექნიკისა და ტექნოლოგიების) შექმნა.
ბოდიშს გიხდით, ვანო ბატონო, მაგრამ რას ნიშნავს “უშუალო გამოცდილებით” ცოდნის მიღება? –– ჩემი აზრით, ნებისმიერი ცოდნა (ვგულისხმობ ადამიანურ ცოდნას) ყველა შემთხვევაში გაშუალებული ცოდნაა; ანუ ჩვენსა და ფიზიკურ მოვლენას შორის ყოველთვის დგას ან ჩვენი გრძნობის ორგანოები ან აღქმის უფრო დახვეწილი და მგრძნობიარე ტექნიკური საშუალებები. თავისი აღქმის პოტენციალით ერთიც შეზღუდულია და მეორეც; ასე რომ, ჩვენი ცოდნა ვერასოდეს ვერ იქნება, აბსულიტური გაგებით, ობიექტური (ანუ “უშუალო”) ცოდნა. აქედან გამომდინარე, რა თქმა უნდა, რომ ჩემი თეზისები თეორიაა, ანუ ჩვენი სამყაროს გარკვეული მოდელია, რომლის ამოცანაცაა იმ ექსპერიმენტული ფაქტების ურთიერთკავშირის უკეთ გააზრება, რაც დღევანდელ მეცნიერებას გააჩნია.…
სიმართლე გითხრათ, ჩემთვის წარმოუდგენელია, როგორ უნდა განიცადოს უშუალოდ ადამიანმა, მაგალითად, ელექტრონად ყოფნა –– თუ ჩვენ ელექტრონს ამა თუ იმ ფორმით ადამიანის გონებასა და განცდას "უშუალოდ" მივაბამთ (თუ მოვაბამთ, მნიშვნელობა არა აქვს), როგორღა იქნება ის ელექტრონი?... და თუ ჩვენ უშუალოდ შევძელით ელექტრონად ყოფნა, როგორღა დავრჩებით ჩვენ ადამიანად (ანუ დამკვირვებლად)?... ბოდიშს გიხდით, ბატონო ვანო, თუ არასწორად გავიგე თქვენი ნათქვამი.
ეგ ჩვენ ვართ –– დამკვირვებელი –– ბატონო ვანო; ალბათ შეამჩნიეთ, ამ იერარქიაში მას ნულოვანი დონე უკავია… თავიდან მსურდა ამ “სმაილიკისთვის” ერთ ხელში მიკროსკოპი დამეკავებინა, მეორეში კი –– ტელესკოპი, მაგრამ სამწუხაროდ ჩემი მწირი კომპიუტერული ცოდნა არ მეყო და დავტოვე ჩვენი სმაილიკი უიარაღოდ.
განსხვავდებიან იმით, რომ ერთი მეორეს ორგანიზაციულ საფუძველს შეადგენს; მაგალითად, ატომური ორგანიზაციული დონე შეადგენს ვარსკვლავ–პლანეტარულ ორგანიზაცულ დონეს, ვარსკვლავ–პლანეტარული ორგანიზაციული დონე გალაქტიკურ ორგანიზაციულ დონეს და ა.შ.
ცნობიერების განთავსება ამ ორგანიზაციულ დონეებზე, ბატონო ვანო, ნიშნავს იმას, რომ ელექტრონი და გალაქტიკა (ჩვენს მოდელში თქვენს მიერ მითითებული ორგანიზაციული დონეების ბაზისურ ორგანიზაციულ ფორმებს სწორედ ეს უკანასკნელნი წარმოადგენენ) ადამინივით იაზროვნებდნენ ანუ ამ უკანასკნელთ აზროვნების უმაღლესი ფორმა –– ცნობიერება ექნებოდათ. ცნობიერება კი ადამიანის თვისებაა,; ჩვენთვის ცნობილ სხვა ორგანიზაციულ დონეებზე იგი არ არსებობს და, ამდენად, მას იქ ვერც განვათავსებთ… თუ თქვენ მხედველობაში გაქვთ ამ ორგანიზაციულ დონეებზე ადამიანის დაკვირვება, რა თქმა უნდა, ჩვენი (როგორც დამკვირვებლის) თვალში მათ შორის განსხვავება არსებობს, რადგან ერთი ელექტრონია, მეორე კი –– გალაქტიკა… თუ თქვენ გულისხმობთ იმას, რომ (რაღაც ჯადოსნური მანქანებით) ისე დავპატარავდით, რომ ელექტრონები გალაქტიკების მასშტაბებში აღვიქვით, მაშინაც შევამჩნევთ მათ შორის განსხვავებას, რადგან ელექტრონები ჩვენს მოდელში ვარსკვლავ–პლანეტარული ტიპის ორგანიზაციული ფორმებია; ჩვენ რომ ელექტრონის ნაცვლად ამ მაგალითში ატომი წარმოვიდგინოთ, მაშინ უკვე ძნელი სათქმელია, ვანო ბატონო, დავინახავთ თუ არა ამ ორგანიზაციულ ფორმებს შორის რაიმე განსხვავებას (თუ ეს “ჯადო” არ მოგვეხსნა და ჩვენს ნორმალურ ზომებს არ დავუბრუნდით)…
ა) თქვენი ეს ლოგიკა, ბატონო ვანო, დამაჯერებელი იქნებოდა, თუ ჩვენ (როგორც დამკვირვებელი) მართლა “დავჯადოვდებოდით” და, ჩვენი სურვილის მიუხედავად, იმ მაშტაბებით დავპატარავდებოდით ან გავიზრდებოდით, რომელ ორგანიზაციულ დონეზეც მოგვიწევდა დაკვირვება; მაგრამ მატერიის ამ იერარქიულ სისტემაში ჩვენ (ანუ ადამიანებს) ხომ ჩვენთვის განკუთვნილი კონკრეტული საფეხური გვიკავია –– კერძოდ, ჩვენ ხომ დედამიწაზე (ანუ პლანეტაზე) ვცხოვრობთ და ატომებისაგან შევდგებით? ჩვენ ხომ სამყაროს (ანუ დანარჩენ ორგანიზაციულ დონეებს) ამ პოზიციიდან აღვიქვამთ? ჩვენი ეს მყარი პოზიცია განაპირობებს იმას, რომ მატერიის ორგანიზაციული დონეების მასშტაბებს განსხვავებულად აღვიქვამთ და იმისაც, რომ, უნარი შეგვწევს, დავინახოთ ამ ორგანიზაციული დონეების იერარქიული წყობა. ბ) ის, რომ მატერიის ორგანიზაციული დონეები უსასრულოა, ამას ამ სისტემას მე კი არ “მივაწერ”, ბატონო ვანო, არამედ ჩვეულებრივი ლოგიკა გვკარნახობს; რადგან ნებისმიერ ორგანიზაციულ დონეზე სხეულების მოძრაობასა და ურთიერთქმედებას მათ შემადგენელ ქვედა ორგანიზაცუილ დონეებზე მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების პროცესები უდევს საფუძვლად –– როგორ წარმოგიდგენიათ ასეთ პირობებში საწყისი ორგანიზაციული დონის არსებობა (ანუ ორგანიზაციული დონის არსებობა ურთიერთქმედების მექანიზმის გარეშე)? რა წარმოქმნიდა ასეთ შემთხვევაში ზედა ორგანიზაციულ დონეებს (მათ შორის, ჩვენ და ჩვენს საარსებო გარმოს)? –– ჯადოქრობა აქ აღარ მიხსენოთ, ბატონო ვანო … |
| Posted by: vano_t 17 May 2018, 18:01 |
| რონინი გაგიმარჯოს რონინ. ვანო რომ დამიძახოთ, არც ეგ იქნება ურიგო, მაგრამ როგორც თავად გესიამოვნება, ისე მომმართეთ. დიდი მადლობა ქათინაურისათვის. პასუხი უფრო საინტერესო იყო. ბევრ კითხვებს ბადებს. ახლა დრო არა მაქვს, მაგრამ ახლო მომავალში აუცილებლად შეგეხმიანებით. ბევრი კითხვები მაქვს, რომ მეც ბევრი ვისწავლო |
| Posted by: რონინი 18 May 2018, 08:03 | ||
| graviton ჩემი ორი ხვრელის ექსპერიმენტზე დაწერილი პოსტის ხელახლა გადაკითხვისას მცირე უზუსტობა შევნიშნე; წერია:
უნდა იყოს: "სანამ ელექტრონი ხვრელს გაივლის, თვისებას იცვლის –– ფართოვდება თუ განიბნებვა –– და ხვრელებში გავლისას ტალღებად გადაიქცევა". |
| Posted by: graviton 22 May 2018, 19:01 | ||||||
რონინი
ჯერ კომენტარი ამაზე... ე.ი.თქვენ თვლით, რომ ელექტრონმა იცის რომ ხვრელს უახლოვდება და იცვლის თვისებებს, ტალღად იქცევა? არაფერი მაქვს საწინააღმდეგო თუ დაამტკიცებთ ან რაიმეტი ახსნით, თუ როგორ აკეთებს ამას ელექტრონი... გარდა ამისა უფრო მნიშვნელოვანი ამ შემტხვევაში იქნებოდა ამ ცვლილების ფიზიკის ცოდნა, ვიდრე თვითონ ორი ღარის ექსპერიმენტი.... ელექტრონი ტალღად ვერასოდეს გადაიქცევა.. ის არის ის რაც არის... ეს ჩვენი დაკვირვების მეთოდია ასეთი, რომ გამოვყოთ გარკვეული კონკრეტული თვისება და ის შევისწავლოთ, ანუ კომპლექსურის გამარტივება, იდეალზირება არის გზა ფუნდამენტურის გამორყოფის და მისი შესწავლის.. და დღემდე ეს მეთოდი მშვენივრად მუშაობს...
როდესაც ადამიანები ხვრელს წერენ ღარის ან ღრიჭეს მაგივრად(ეს უკანასკნელი არაა გავრცელებული სიტყვა), მგონია რომ მათ არ ესმით რეალური არსი ორი ღარის ექსპერიმენტის.. ინგლისურად მას ჰქვია "two slit.." არავინ ამბობს ნახვრეტს ან ხვრელს, რადგან ეს ორი უკანასკნელი არის პატარ მრგვალი წრიული ნახვრეტი, რომლის გავლის შემდეგაც ვერასოდეს მიიღებთ ინტერფერენციულ სურათს... რადგან წვრილ-მრგვალ ხვრელს უკვე დაფიქსირებული აქვს პოზიცია და ნაწილაკი კოლაფსირდება, ეს იგივე რაც დეტექტირება,.. რის შემდეგაც ნაწილაკი კარგავს კოჰერენტულობას იმ ნაწილთან, რომელიც მეორე ხვრელში გადის.... შესაბამისად ინტერფერენცია ქრება...
არავითარი მტკიცება არ გაქვთ, რომ რაიმე ახალი "კონვეირული ნაკადები"ჩნდება , და თუ ჩნდება ფიზიკა იქნებოდა იმაში, რომ აგეხსნათ რა აქმნის ამ ახალნაკადებს, რა არიან ისინი... ხოლო თუ ელექტრულ და მაგნიტურ ველს თქვენ ახლა კონვეირრულ ნაკადებს უწოდებათ, ამით ახალი არაფერი გამოდის, ისედაც ფიზიკამ დიდი ხანია გაარკვია, რომ ელექტრულ ველს ქმნის მუხტი და კიდევ უფრო მეტიც და თუ თუ თქვენ ამ ელექტრულ ველს ელექტრონის მიერ შექმნილს უწოდებთ ელექტრონულ ნაკადს, ამით არაფერი იცვლება... დანარჩენი მოგვიანებით.... |
| Posted by: vano_t 23 May 2018, 14:43 | ||||||||
რონინი
გასაგებია რასაც ბრძანებთ, და გეთანხმებით კიდეც. მაგრამ, მე ის ავღნიშნე, რაც არსებული რეალობაა. დღევანდელ მეცნიერებს გონიათ, რომ თავიანთი თეორიებით ჭეშმარიტებას ადგენენ. ფიზიკოსმა რომ თქვას, ფუნდამენტალური ნაწილაკი უბრალოდ თეორიული სიდიდეა, რომელიც ტექნიკური პროგრესის წინსვლაში გვეხმარება, პრობლემა არ არის, მეც დავეთანხმები ამ აზრს. ისინი უფრო კატეგორიულები არიან და ელქტრონს (ან სხვა ნაწილაკს) ობიექტურ რეალობად აცხადებენ, რასაც ვერასდროს დაამტკიცებენ. მე როგორც ავღნიშნე, განსხვავებაა რეალისტებსა (რომელნიც მეცნიერულ თეორიებს რეალობის აღმწერად თვლიან) და ინსტრუმენტალისტებს შორის, რომელნიც მეცნიერულ თეორიებს უბრალოდ ისეთივე ინსტრუმენტებად განიხილავენ, როგორიც არიან ჩაქუჩი და ლურსმანი, რომელიც სახლის აშენებისას გამოიყენება, მაგრამ სინამდვილეზე წარმოდგენას არ გვაძლევენ.
ამაში კიდ.ეც გეთანხმებით და კიდეც არა. ისევ და ისევ, მეცნიერი რომელიც საკითხს პრაგმატულად უდგება, თავის თეორიას განიხილავს ინსტრუმენტად და ასეთ შემთხვევაში ნამდვილად არ აქვს აზრი აბსურდულობაზე საუბარს. ისევ მოვიყვან მაგალითს. ფარდობითობის სპეციალური თეორია თუ დაგვეხხმარება ახალი ტექნოლოგიების შექმნაში, პრობლემა არ არის. მაგრამ, როცა ამ თეორიას ჭეშმარიტების ამსახველად ვაცხადებთ და მივდივართ ათასნაირ აბსურდამდე (დროის და ერთდროულობის უამრავ წინააღმდეგობრივ დასკვნამდე), ეს უკვე პრობლემაა. აქედან გამომდინარე, თქვენი თეორიაც უნდა განიხილებოდეს მსგავსად. რას ნიშნავს ეს? ეს იმას ნიშნავს, რომ მატერიის მსგავსი ორგანიზაცია, როგორც თქენ შემოგვთავაზეთ, მხოლოდ შეიძლება განვიხილოთ პრაგმატულ ინსტრუმენტად, რაც ტექნიკურ პროგრესს წინ წაწევს და ვერავითარ შემთხვევაში ვერ ექნება პრეტენზია რეალობის აღწერისა. ანუ, სინამდვილეში, მატერიის ორგანიზაცია რა სახის არის, თქვენი თეორია ამას ვერასდროს დაადგენს. უფრო მეტიც, აქსიომად გაქვს მიღებული გარკვეული რამ, რაც თავისთავად პრობლემა არ არის. როცა თქვენ თქვენს აქსიომას ჩათვლით ობიექტურ რეალობად, აქ პრობლემა იქნება. ბოლო ბოლო, ექსპერიმანტალურად ვერასდროს დადგინდება, რომ მატერია უსასრულოდ ორგანიზდება "ზედა" ან/და "ქვედა" მიმართულებით. ამას ექსპერიმენტში ვერასდროს დავადგენთ, თუნდაც იმიტომ, რომ უსასრულო ექსპერიმენტი იქნებოდა საჭირო, ეს რომ დაგვედგინა.
უშუალო გამოცდილებაში ვგულისხმობ იმას, რაც თქვენ სწორად გაიგეთ. მაგალითად, ჩვენ უშუალო გამოცდილება გვაქვს ტკივილის რაობაზე და რანაირი თეორიებიც არ უნდა შევიმუშავოთ ტკივილის არსზე, ვერასდროს გვეცოდინება ტკივილის რაობა, თუ უშუალოდ არ განვიცადეთ ტკივილი. მსგავსად ამის, ჩვენ რანაირი თეორიებიც არ უნდა შევიმუშავოთ ელექტრონის რაობაზე, ვერასდროს გავცემთ პასუხს კითხვაზე, რა არის ელექტრონი, თუ უშუალოდ არ არის შესაძლებელი ამის გაცნობიერება. არის თუ არა ეს შესაძლებელი, სხვა საკითხია, მაგრამ ერცერთი ადამიანი ამის შესაძლებლობას ვერ უარყოფს. ერთ რამეში შევთნახმდით ჩვენ: თუ თეორია საშუალებას მოგვცემს წინ წავიწიოთ ტექნიკური პროგრესის თვალსაზრისით, მაშინ, რამდენადაც აბსურდული არ უნდა იყოს ასეთი თეორია, მისი ღირებულება ყველა სხვა წარმატებული თეორიების გვერდით შეიძლება დავაყენოთ. თქვენი თეორია ამ მხრივ რის საშუალებებს მოგვცემს, რასაც დღევანდელი მეცნიერული თეორიები ვერ იძლევიან? |
| Posted by: რონინი 23 May 2018, 15:44 | ||||
| graviton გამარჯობათ, ბატონო გრავიტონ…. გმადლობთ პასუხისთვის… თქვენს ბოლო პოსტში სამი შენიშვნა გააკეთეთ, რომელთაც მე ორ ნაწილად დავყოფ –– პირველ ნაწილში გავაერთიანებ მეორე შენიშვნას, მეორეში კი პირველ და მესამე შენიშვნას. დავიწყოთ პირველი ნაწილით (რომელიც, ვფიქრობ, რომ საყურადღებოა). როგორც ჩანს, თქვენ მართალი ხართ და შინაარსობრივად არ არის სწორი ქართულ ფიზიკურ ლიტერატურაში ასე ფართოდ დამკვიდრებული ტერმინის –– “ორი ხვრელის ექსპერიმენტის” –– ხმარება. უნდა ვამბობდეთ “ორი ჭრილის ექსპერიმენტი” და არა “ორი ხვრელის ექსპერიმენტი” (მე გადავავლე თვალი ამ ექსპერიმნტის დოკუმენტურ აღწერებს და იქ მართლაც ვერსად ვერ ვნახე ორი ხვრელი, ყველგან იყო ორი სიგრძივი ჭრილი). მიუხედავად იმისა, რომ ეს კორექტივი არაფერს ცვლის ამ ექსპერიმნტის ჩემეულ ახსნაში, მაინც იგი ჩემთვის საყურადღებოა და შემდგომში თქვენს მიერ მითითებულ ამ კორექტივს უცილებლად გავითვალისწინებ. რაც შეეხება მეორე ნაწილს (ანუ პირველ და მესამე შენიშვნებს), არ მინდა გული გატკინოთ, ბატონო გრავიტონ, და მათთან მიმართებაში გამოვიყენებ ყველაზე რბილ ტერმინს –– “გაუგებრობა”. გაუგებრობა 1:
მე კი არა ვთვლი ასე, ბატონო გრავიტონ, შროდინგერი თვლის. ანუ ის აზრი, რომელსაც თქვენ მე მომაწერთ და აკრიტიკებთ, მეკუთვნის არა მე, არამედ ეკუთვნის შროდინგერს, რომელსაც მე თავად ვაკრიტიკებ. ამის შესახებ, მე მგონი, რომ გარკვევით ვწერ წერილშიც და იმ განმარტებაშიც, საიდანაც თქვენ აღნიშნული ციტატა მოგყავთ.. გაუგებრობა 2:
ამ შენიშვნას თქვენ უბრალოდ არ დაწერდით, ბატონო გრავიტონ, ჩემს მოდელში რამოდენიმე საკითხზე ნათელი წარმოდგენა რომ გქონდეთ; კერძოდ: 1. რა პრინციპს ეფუძვნება თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე ბირთვებისა და ორბიტალების ურთიერთდამოკიდებულება? 2. რატომ ვუწოდებ ჩემს მოდელში თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე ბირთვულ–ორბიტალური ურთიერთდამოკიდებულების ქსელს “კონვეიერს”? 3. რა წარმოშობს თითოეული ორგანიზაცუილი დონის ბირთულ კონვეიერში ორბიტალურ ნაკადს (ანუ ნაკადს, რომელსაც მე “კონვეიერულ ნაკადს” ვუწოდებ)? 4. რა შედეგს იწვევს მატერიის ამა თუ იმ ორგანიზაცუილ დონეზე მიმდინარე დაშლა–შექმნის პროცესები მისი შემადგენელი ქვედა ორაგნიზაციული დონის (თუ დონეების) ბირთულ–ორბიტალური ურთიერთდამოკიდებულების ქსელში? მეტი ყურადღება, ბატონო გრავიტონ, მეტი ყურადღება … ნათქვამია, ასჯერ გაზომე და ერთხელ გაჭერიო –– იოლად ნუ აჩხაკუნებთ მაკრატელს … |
| Posted by: graviton 24 May 2018, 14:19 | ||||||
რონინი
საქმე სახელის ცვლილებაში არ არის, არამედ ინტერფერენციის მიღებაში,... თქვენ არ აგიხსნიათ რატომ ხდება ინტერფერენცია, და ამიტომაც არ აქვს მნიშვნელობა... თქვენ თქვით, რომ მითომ იქ სხვა კონვეირული ნაკადები ც მიფრინავს და არა აქვს მნიშვნელობა სად გაივლის ელექტრონი, ისინი ქმნიან ინტერfერენციას... გავიწყდებათ, რომ ელექტრომაგნიტური ტალrები, როგორ ქმნიან ინტერფერენციას ესაც ასახსნელი გაქვთ,.. რადგან ელექტრომაგნოტური ტალღა შედგება ფოტონებისგან და ისაც ნაწილაკურად თავისთავთან ქმნის ინტერფერენციას... ჯერ ეს უნდა ახსნათ.. მათ რომ დაეყრდნოთ და ბოლოს ჩვენ გამოსავალზე ვზომავთ არა ელექტრომაგნიტური ნაწილაკების მაქსიმუმ მინიმუმებს, არამედ ელექტრონების მაქს-მინიმუმებს..
შრედინგერს ეს არ უთქვია, მით უმეტეს შრედინგერმა ისედაც არ იცოდა კვანტური ფიზიკა და ეს განტოლება მან ტალღების თეორიისთვის შექმნა და არა კვანტური მექანიკისთვის,... ის ასე ფიქრობდა... კვანტურ მექანიკას ბორმა და ჰაიზენბერმა დაუდეს საფუძველი და მათივე ქმედებით გახდა შრედინგერის განტოლება გამოყენებადი კვანტურ მექანიკაში.. მაგრამ შრედინგერის განტოლება არაფერს გვეუბნება ელექტრონზე, ის გავძლევს, მხოლოდ მუხტის და მასის მქონე გარკვეული ტალღის გადადგილების ალბათობის ამპლიტუდას...
არც ვარ ვალდებული ვიცოდე,... ამას თქვენ გთხოვთ რომ აგვიხსნათ, აგერ უკვე რამოდენიმე თვეა... თქვენ ისინი პოსტულატებივით ჩამოაყალიბეთ და გვეუბნებით დაიჯერეთო.. ეს უკვე მათემატიკაც აღარაა, ფიზიკას, კი ერთი, მაქსიუმ ორი ზოგადი პოსტულატი ჰქონდეს და ისინიც ექსპერიმენტით უნდა იყოს დადასტურებული... თქვენი უსასრულო რაოდენობის პოსტულატები ნაკლებად მისაღებია, სანამ მათი ყოფაქცევის ექსპერიმენტული დადასტურება ან რაიმე საღი აზრი არ არსებობს... |
| Posted by: Komponent 24 May 2018, 14:35 | ||
რონინი
უკვე აღარ მახსენდება ამათი განმარტება, თითოეულისთვის სპოილერი რომ დაგერთო, სადაც განმარტება იდებოდა, გაადვილებდა ჰიპოთეზად აღიარებას |
| Posted by: რონინი 24 May 2018, 16:31 | ||
| Komponent “შენც ბრუტუს?!...” რას იზამ, ფორუმი ფორუმია –– ძველ–რომაული იქნება ის თუ ახალ–ქართული –– ხმა ღვთისა და ხმა ერისაო… როცა ამდენი ხალხი გთხოვს, კეთილი უნდა ინებო და დეტალურად ახსნა ის, რაც გეგონა, რომ მარტივი გასაგები იყო… შევეცდები ახლო მომავალში შემოგთავაზოთ, ჩემო ძვირფასო ფორუმელებო, ორი ჭრილის ექსპერიმენტის დეტალური ანალიზი…. * * * graviton
აბა, რა ჩემი ჯინი სჭირდა ამ სტივენ ვეინბერგს, კაცო?... (გთხოვთ, იხილოთ ვიდეო) https://www.youtube.com/watch?v=M4_0obIwQ_U |
| Posted by: Komponent 25 May 2018, 10:43 | ||
რონინი
რაც უფრო მოსახერხეებელია ის გითხარი. ფორუმზე იოლად და მარტივად ითხოვენ, ესაა ფორუმის უპირატესობა წიგნების კითხვასთან. რომ ჩამოწერე 4 შეკითხვა, იქვე მინდოდა პასუხები სპოილერში. თორემ იმდენი საქმე მაქვს, ჰეჰ. დალაგებული ფუნდამეტური თეორიებისთვისაც ვერ ვიცლი. |
| Posted by: რონინი 26 May 2018, 10:03 | ||||||
vano_t
მე მგონი, ბატონო ვანო, რომ ეს ორი პოზიცია (ვგულისხმობ თქვენს მიერ ნახსენებ “რეალიზმსა” და “ინსტრუმენტალიზმს”) ორი უკიდურესობაა და სიმართლე (როგორც ხშირად ხდება ხოლმე) სადღაც შუაშია ….
ჩემის აზრით, აინშტაინის ფარდობითობის თეორია საკმაოდ სერიოზული და, პრაქტიკული თვალსაზრისით, გამოყენებადი თეორიაა; უბრალოდ, რიგი საკითხები (აინშტაინის იდეალისტური შეხედულებების გამო) მასში თავდაყირა დგას და მათ “ფეხზე წამოყენება” სჭირდება ანუ ფაქტებს, რომელთაც სინამდვილეში აქვს ადგილი, სულ სხვა მიზეზები განაპირობებს, ვიდრე ეს თავად აინშტაინს წარმოუდგენია (ამ თემაზე, როგორც უკვე ვთქვი, მოგვიანებით ვისაუბრებთ).
მთავარი პრობლემა, რაც აქ თავს იჩენს, ბატონო ვანო, “რეალობის” პრობლემაა (ეს ეხება როგორც რეალისტებისა და ინსტრუმენტალისტების დაპირისპიირების საფუძველს, ისე უშუალოდ ჩემს თეორიას –– რამდენად გამოხატავს იგი არსებულ რეალობას)!... ამ პრობლემასთან დაკავშირებით აქ უამრავი კითხვა შეიძლება წამოიჭრას, მაგალითად, –– რა არის რეალობა? რას აღვიქვამთ ჩვენ (ადამიანები) ჩვენი შეზღუდული აღქმის შესაძლებლობის პირობებში? გვაქს თუ არა უფლება იმას, რასაც ჩვენ აღვიქვამთ, “რეალობა” ვუწოდოთ?.... და ა.შ. დავიწყოთ იმით, რომ ჩვენ, ადამიანები, გარკვეულ გარემოში ვცხოვრობთ და ამ გარემოში მიმდინარე ცვლილებებს ვეგუებით, –– ეს პირველყოვლისა ნიშნავს იმას, რომ ადამიანი მის საარსებო გარემოს და მასში მიმდინარე ცვლილებებს გარკვეულ (ასე ვთქვათ, პრაქტიკულ) საზღვრებში ადეკვატურად აღიქვამს; ეს რომ ასე არ იყოს, ბატონო ვანო, ჩვენ –– ადამიანები –– უბრალოდ დავიღუპებოდით; ერთი სიტყვით, შეიძლება ითქვას, რომ ადამიანი თავის საარსებო გარემოს ეგუება მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ იგი მას პრაქტიკული (და არა “თეორიული”) თვალსაზრისით მეტ–ნაკლებად სწორად აღიქვამს. ე.წ. მეცნიერული მეთოდიც ზუსტად ამ პრინციპზეა დაფუძვნებული ანუ მასში, როგორც ადრეც ვთქვი, მთავარია ფიზიკური მოვლენის ექსპერიმეტალური აღწერა და მისი მათემატიკური ფორმულირება; თუ რა “რეალობა” იმალება ამ ექსპერიმენტული ფაქტისა და მათემატიკის უკან, ეს მეცნიერებისთვის მეორეხარისხოვანია, მაგრამ მეორეხარისხოვანია იქამდე, სანამ ეს უკანასკნელი რაიმე ფორმით წინააღმდეგობაში არ მოვა ახალ ექსპერიმენტულ მონაცემებთან. შემდეგი პრობლემა, რაც ამ თემის გაანალიზებისას თავს იჩენს, ადამიანის აღქმის საზღვრების (ანუ აღქმის მასშტაბის) პრობლემაა. ფაქტია, რომ ადამიანის აღქმის შესაძლებლობები შეზღუდულია (ამიტომ გვჭირდება ჩვენ, მაგალითად, მიკროსკოპი და ტელესკოპი; ამიტომ ვსრულყოფთ მათ ტექნოლოგიურად ყოველ ჯერზე და ა.შ.). ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ის, რასაც ჩვენ (ადამიანები) აღვიქვამთ (ჩვენი აღქმის შესაძლებობის საზღვრებში), მკაცრი გაგებით, არის არა ჩვენგან დამოუკიდებლად არსებული “რეალობა”, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ ის, რისი აღქმაც ამ “რეალობაში” ადამიანს მისი აღქმის შესაძლებლობებისა და ცოდნის პირობებში ძალუძს. წარმოიდგინეთ, რომ ისეთ “რეალობას”, რასაც წარმოადგენს, მაგალითად, ზღვა და მასში გაბნეული კუნძულები თქვენ ცხოვრებაში პირველად ხედავთ; შესაბამისად, არც იმის ცოდნა გაგაჩნიათ, რა ხდება ზღვის ზედაპირის ქვეშ. ასეთ შემთხვევაში, დიდი ალბათობით, ეს კუნძულები თქვენთვის იქნება წყლის ზედაპირზე მდგარი თუ მოტივტივე საგნები. მაგრამ საკმარისია თქვენ ზღვაში ჩაყვინთოთ, რომ სულ სხვა “რეალობის” მოწმე გახდებით ანუ თქვენ აშკარად დაინახავთ, რომ წყლის ქვეშ ამ კუნძულების საკმაოდ დიდი ნაწილი მდებარეობს; თუ კიდევ უფრო ღრმად ჩაყვინთავთ, თქვენს მიერ აღქმული რეალობა კიდევ ერთხელ შეიცვლება –– დაინახავთ, რომ ეს კუნძულები ერთმანეთისაგან იზოლირებული რომ გეგონათ, ფსკერით არიან დაკავშირებული და ა.შ.; იგივე “რეალობა” თქვენთვის რადიკალურად შეიცვლება, თუ მას, ვთქვათ, ელექტრული მიკროსკოპით შეხედვავთ (ახლა უკვე უწინდელი “ზღვა” და “კუნძულები” თქვენს თვალში უსასრულო რაოდენობის ატომებად გადაიქცევა); უფრო მეტიც, ეს რეალობა თქვანთვის საერთოდ გაქრება, თუ თქვენ მას სხვა პლანეტიდან გადმოხედავთ და ა.შ. ზემოთქმულიდან ორი დასკვნა შეიძლება გამოვიტანოთ: 1. რეალობა –– სამყარო, მოვლენა თუ ფაქტი (მნიშვნელობა არა აქვს), რომლის აღქმასაც ჩვენ ვცდილობთ, –– სინამდვილეში, უფრო ფართო, ღრმა თუ მრავალპლანიანია, ვიდრე ჩვენ ადამიანებს ამა თუ იმ ეტაპზე მისი წვდომა შეგვიძლია; 2. ჩვენ, ადამანები, სამყაროს რეალურად აღვიქვამთ, მაგრამ აღვიქვამთ მხოლოდ და მხოლოდ იმ საზღვრებში, რისი აღქმაც ჩვენ ჩვენი ბიოლოგიური თუ ტექნიკური შესაძლებლობების ფარგლებში ძალგვიძს… ასე რომ, “რეალობა”, ბატონო ვანო, ფარდობითი კატეგორიაა და ამა თუ იმ მეცნიერული თეორიის ღირებულებაც სწორედ იმაში მდგომარეობს, რამდენად ფართოდ თუ ღრმად ძალუძს მას ამ “რეალობის” წვდომა… (რაც შეეხება უშუალოდ ჩემი თეორიის სამეცნიერო ღირებულებას, ამ საკითხზე მომდევნო პოსტში ვისაუბრებ) |
| Posted by: asphurcela 26 May 2018, 10:54 |
| ისევ ნატვრისთვალს ეძებ, ელიოზ? |
| Posted by: რონინი 26 May 2018, 12:00 |
| asphurcela ეეე…, ასფურცელა ბატონო, –– ვისთვის ვეძებ და ვისთვის უკვე ვიპოვე!... ყოველ შემთხვევაში, გმადლობ მოკითხისთვის, თავად რასა იქმ, უკვე “გაიღე მირონი შატროვანში”?... |
| Posted by: asphurcela 26 May 2018, 21:26 | ||
რონინი
ვერ მიგიხვდით იუმორს. რა მირონი, რი შატროვანი? |
| Posted by: რონინი 26 May 2018, 21:52 |
| asphurcela კაცო, “ნატვრის ხე”-ც ჩემი თეორია ხომ არა არის, ასე უყურადღებოდ რომ უყურებთ… არ გახსოვს ამ ფილმიდან სცენა, (ნატვრისთვალის თუ ნატვრის ხის ძიებაში) უკვე გაყინულ ელიოზს მღვდელი წესს რომ უგებს და შატროვანში საქეიფოდ რომ მიდის?.... შენი იუმორის პატრონს ეს სცენა როგორ გამოგრჩა?... უყურე გაგეცინება… |
| Posted by: asphurcela 27 May 2018, 18:15 |
| რონინი აჰა, გასაგებია. დეტალურად არ მახსოვს ეგ ფილმი და ამიტომ ვერ გავიხსენე |
| Posted by: graviton 29 May 2018, 23:36 | ||||
| რონინი
აგვხსენით ბატონო, რაში ემდურით მაქსველს... თქვენ უარყოფთ, რომ ცვალებდი ელექტრული ველი წარმოშობს, მის გარშემო მბრუნავ მაგნიტურ ველს? უარყოფთ, რომ მბრუნავი მაგნიტური ველის წყარო არის ელექტრული ველის ცვალებადობა?, ისევეროგორც დენი წარმოშობს მბრუნავ მაგნიტურ ველს...? აქვს თუ არა სტატიკურ მაგნიტურ ველს წყარო არ ვიცით, სამწუხაროდ, მონოპოლის აღმოჩენა ვერ მოხდა,.. ზოგი ფიქრობს, რომ მის მფლობელ ნაწილაკს დიდი მასა უნდა ჰქონდეს,...ან საერთოდ არ გვესმის რაღაც... თუმცა არც ფერის მქონე გლუონური ველის მაგნეტურ ველს აქვს წყარო... თქვენ პირდაპირ ამბობთ დამოუკიდებელი მაგური, თუ მაგენტონური ველების არსებობას დამოუკიდებლად, რაც არასწორია, რადგან მისი მამტკიცებელი არავითარი ექსპერიმენტი არ არსებობობს... უფრო მეტიც მათი არსებობა თეორიულადაც გაუგებარია, სად უნდა იყოს ატომის ბირთვსა და კვარკებს შორის,.. იქ არ არსებობს არავითარი ორბიტალები ელ ვარსკვლავები, ელ პლანეტები, ფოტური თუ სხვა... ჩვენ ვიცით უკვე ყველაფერი 10^-18 მეტრამდე...
მე არ ვიცი, თქვენ რა დაინახეთ დებროილის უკან, მაგრამ დე ბროილმა დაინახა შემდეგი: თუ პლანკის ენერგიას(h*ნიუ) გავუტოლებთ აინშტაინის ცნობილ ფორმულას(m*c^2), ვღებულობთ, რომ ნებისმიერი მასის მქონე სხეული ოსცილირებს... ეს დაინახა დე ბროილმა და მივიღეთ მისი ფორმულა, ბატონო რონინ, ნებისმიერი მასის მქონე ნაწილაკი ოსცილირებს.... ამას გვეუბნება დე ბროილის ფორმულა... |
| Posted by: რონინი 31 May 2018, 14:45 | ||
vano_t
პირველი მნიშვნელოვანი საკითხი, ბატონო ვანო, რაც თქვენს ამ შეკითხვაში იქცევს ყურადღებას, ამა თუ იმ თეორიის “მეცნიერულობისა” და “აბსურდულობის” კრიტერიუმია –– რა გვაძლევს იმის საფუძველს, რომ ამა თუ იმ თეორიას ვუწოდოთ მეცნიერული, ან აბსურდული? თავადაც კარგად მოგეხსენებათ, ეს კრიტერიუმი ექსპერიმენტულ ფაქტებთან შესაბამისობა–შეუსაბამობაა. საინტერესოა ამ თვალსაზრისით ნიუტონის გრავიტაციის თეორია. საუკუნეების განმავლობაში ეს თეორია ყველანაირი გაგებით აკმაყოფილებდა მეცნიერულობის კრიტერიუმს. მაგრამ გამოხდა ხანი და აღმოჩნდა, რომ დიდ მანძილებზე იგი უკვე აღარ შეესაბამება ახალ ექსპერიმენტულ ფაქტებს (როგორც თანამედროვე მონაცემები ცხადყოფს, სივრცე ჩვენთვის უხილავ მატერიას უნდა მალავდეს). გამოდის, რომ სივრცის ნიუტონისეული გაგება არასწორია ანუ სივრცე არ არის აბსულიტური სიცარიელე, როგორც ეს ნიუტონს წარმოედგინა; შესაბმისად, ნიუტონი სათვალავში არ იღებდა “მასის” იმ ნაწილს, რომელსაც სივრცე (ჩემი გაგებით, ადამიანური აღქმის შესაძლებლობის ეს ჰორიზონტი) სინამდვილეში ფარავს; ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ნიუტონის ფორმულას აკლია უხილავი მასის გამომხატველი ცვლადი, რომელიც ნიუტონის ცნობილ ფორმულაში მცირე მანძილებზე დიდ ცვლილებას არ გვაძლევს, მაგრამ დიდ მანძილებზე უკვე სერიოზულ უზუსტობას იძლევა. ასე რომ, ნიუტონის გრავიტაციის ფორმულა ზოგადმატერიალური თვალსაზრისით არ არის სწორი ფორმულა (და, ამ მხრივ, დღეს მას თავისუფლად შეიძლება ვუწოდოთ აბსურდული), მაგრამ მცირე მანძილებზე იგი თავის მეცნიერულ ღირებულებას არ კარგავს (დაახლოებით ამის შესახებ საუბრობდა თქვენს თემაში ასფურცელა და, ამ შემთხვევაში, მე მას ვეთანხმები). თუმცა, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ნიუტონის ეპოქაში გრავიტაციის შესახებ დღეს მიღებული მეცნიერული აზრი რომ გაგვეჟღერებინა, მას უეჭველ აბსურდად ჩათვლიდნენ. ასე რომ, ბატონო ვანო, “მეცნიერულობა” და “აბსურდულობა” ჩვენთვის საინტერესო კუთხით, შეიძლება ითქვას, რომ ისტორიული კატეგორიებია ანუ დამოკიდებულია იმ ტექნოლოგიურ პოტენციალზე და ცოდნაზე, რაც ამა თუ იმ საზოგადოებას გააჩნია და რის საფუძველზეც არის შესაძლებელი ამა თუ იმ თეორიის ექსპერიმენტულად შემოწმება. რაც შეეხება ჩემს თეორიას. მაშ, როგორც თქვენ მეკითხებით, რას გვაძლევს იგი ახალს და სამეცნიერო პოტენციალის თვალსაზრისით რით განსხვავდება დღევანდელი მეცნიერული თეორიებისაგან. ამ თვალსაზრისით მე მასში სამ უპირატესობას გამოვყოფ; კერძოდ, ჩემი თეორიის მიხედვით: 1. სივრცე, რომელსაც ჩვენ (ადამიანები) აღვიქვამთ, არის არა ობიექტური რეალობა (როგორც ეს თანამედროვე მეცნიერებას მიაჩნია), არამედ ჩვენი აღქმის შესაძლებობების ზღვარი, რომლის იქით ადამიანს არ ძალუძს უფრო მცირე მასშტაბების მატერიის ორგანიზაციული ფორმების (ანუ სხეულების) აღქმა. ასე რომ, სივრცის დაპირისპირება სხეულებთან (რაზეც აგებულია, ფაქტიურად, თანამედროვე მეცნიერების საფუძვლები) არსებობს მხოლოდ და მხოლოდ ჩვენს წარმოსახვაში და არა ბუნებაში; სივრცის “ფარდის” ჩამოხსნა ადამიანს (როგორც დამკვირვებელს) საშუალებას აძლევს, დაინახოს მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების უფრო ფართო და უფრო ღრმა სურათი და, შესაბამისად, სწორად გამოიყენოს მისი სამეცნიერო პოტენციალი ბუნებასთან და საკუთარ თავთან მიმართებაში. 2. სამყაროში (მათ შორის, ჩვენს აღქმად სამყაროში) მატერიის აგებულება, მოძრაობა და ურთიერთქმედება ეფუძვნება ერთსა და იმავე უაღრესად მარტივ კანონზომიერებებს (არა აქვს მნიშნელობა, ეს იქნება “მიკროსამყარო” თუ “მაკროსამყარო”), –– რაც აბსოლუტურად მიუღწეველია თანამედროვე მეცნიერული თეორიებისათვის; ამ კანონზომიერებების მიხედვით: ა) მატერია საზოგადოდ წარმოადგანს ბირთვულ–ორბიტალური ორგანიზაციული დონეების იერარქიულ სისტემას; ბ) თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე ჩვენს მიერ აღქმული ბირთვები და ორბიტალები, სინამდვილეში, არის ამ ორგანიზაციული დონის რეგიონები, რომლებიც ერთმანეთისაგან განსხვავდება მათ შემადგენელ ქვედა ორგანიზაციულ დონეებზე მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების საპირისპირო ტენდენციებით, რასაც ჩვენი თვალი ამ ორგანიზაციული ფორმებისათვის დამახასიათებელ შთანთქმა–გამოსხივების განსხვავებულ თვისებებად აღიქვამს; გ) ჩვენს აღქმად თუ აღუქმელ სამყაროში ნებისმიერ ორგანიზაციულ დონეზე მისი შესაბამისი ბირთვულ–ორბისტალური ფორმების ნებისმიერი სახის მოძრაობას, ურთიერთქმედებასა თუ ურთიერთდამოკიდებულებას ყოველთვის განაპირობებს მათ შემადგენელ ქვედა ორგანიზაციულ დონეზე (თუ დონეებზე) მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების პროცესები. ეს ლოგიკა საშუალებას გვაძლევს ავხსნათ ისეთი ფიზიკური კატეგორიების რელური შინაარსი, როგორიცაა “სხეული”, ”მასა”, ”მუხტი”, ”ველი”, ”ურთიერთქმედება”, ”ენერგია” და ა.შ., რაც ზოგადად ფიზიკის სამეცნიერო პოტენციალს შეუდარებლად ზრდის. 3. გასაგები ხდება ზოგადად მატერიის შინაგანი დიალექტიკური წინააღმდეგობის არსი –– ეს გახლავთ არა “მარჯვენა და მარცხენა ხელის პრინციპი” ან ”სიმეტრია–ასიმეტრია” (რაშიც დღევანდელი მეცნიერული თეორიები გვარწმუნებს), არამედ თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების ურთიერთსაპირისპირო პროცესები; ეს პრინციპი უდევს საფუძვლად არა მხოლოდ მატრიის ორგანიზაციული ფორმების აგებულებას, მოძრაობასა და ურთიერთქმედებას, არამედ მათ შინაგან დიალექტიკურ ცვლილებას –– ეს პროცესი აქცევს, მაგალითად, პლანეტას ვარსკვლავად, პროტონს ნეიტრონად, პოზიტრონს ელექტრონად და ა.შ. (რაც დღევანდელი მეცნიერული ლოგიკისათვის აბსულიტურად წარმოუდგენელია). მიუხედავად ზემოთქმულისა, ბატონო ვანო, რა თქმა უნდა, კარგად მესმის, რომ ჩემი თეორიის სამეცნიერო ღირებულებაზე საბოლოოდ მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება გადაჭრით რაიმეს თქმა, თუ იგი ჩემს მიერ დაპირებულ ანალიზში სრულ შესაბამისობაში აღმოჩნდა ექსპერიმენტულ ფაქტებთან. ასე რომ, თქვენს მიერ დასმულ კითხვაზე გადამწყვეტი პასუხი ჯერ კიდევ გასაცემი მაქვს… და, იმედია, ამ თვალსაზრისით ჩვენს ზოგიერთ ფორუმელზე (უფრო სწორად, ჩვენს ზოგიერთ საერთო მეგობარზე) მეტი მოთმინება აღმოგაჩნდებათ… |
| Posted by: რონინი 23 Jun 2018, 16:40 |
| ამ დილით კომპიუტერს იმ განწყობით მივუჯექი, რომ შემესრულებინა გრავიტონისათვის მიცემული დაპირება ორი ჭრილის ექსპერიმენტის დეტალური ანალიზის შესახებ; მაგრამ, იმის გამო, რომ ეს თემა დიდწილად გამომდინარეობს უფრო ფუნდამეტნტური –– კერძოდ, მატერიის მოძრაობის –– თემიდან და, ამასთან, მატერიის მოძრაობაზე ჩემი თვალსაზრისი დიამეტრიულად განსხვადება დღევანდელი ფილოსოფიური და მეცნიერული შეხედულებებისგან, ვფიქრობ, ბატონი გრავიტონისთვის და თქვენთვისაც, ჩემო ფორუმელებო, უმჯობესი იქნება თუ ჯერ გაგაცნობთ მატერიის მოძრაობის ჩემეულ კონცეფციას და დაგანახვებთ იმასაც თუ რით განსხვავდება ეს უკანასკნელი მატერიის მოძრაობაზე დღეს არსებული შეხედულებებისგან. როდესაც მატერიის მოძრაობის თემის განხილვაზე ვსაუბრობ, ბუნებრივია, ვგულისხმობ მის გაანალიზებას როგორც ზოგადფილოსოფიური, ისე მეცნიერული კუთხით. დავიწყოთ ფილოსოფიით. ალბათ, გახსოვთ ზენონის აპორიები. ეს აპორიები (როგორც ფილოსოფიური, ისე მეცნიერული და მათემატიკური თვალსაზრისით) ყველაზე უკეთ გამოხატავს იმ შინაგან წინააღმდეგობასა თუ შეუთავსებლობას, რაც მატერიის მოძრაობაზე აგერ უკვე ათასწლეულებია არსებობს ადამიანის წარმოდგენებში. თავის აპორიებში ზენონი (მიუხედავად იმისა, რის დასამტკიცებლად იყენებს მათ) სვამს ღრმად ფილოსოფიურ კითხვებს, რომლებზედაც პასუხის გაცემა შეუძლებელია თუ შესაბამისად არ შეიცვალა ადამიანის ფილოსოფიური ხედვა და აზროვნების წესი (თავისი მნიშვნელობით იგი მაგონებს იაპონურ “კოანს”, რომელსაც ბუდისტი მოძღვარი თავის შეგირდს ამოსახსნელად აძლევს იმისათვის, რომ ფუნდამენტურად შეცვალოს მისი აზროვნების წყობა და სულიერი განვითარების უფრო მაღალ საფეხურზე აიყვანოს). მოგეხსენებათ, ზენონი თავის აპორიებს იყენებდა იმის დასამტკიცებლად, რომ მოძრაობა ილუზიაა და იგი რეალურად არ არსებობს; ზენონის ეს დასკვნა მართალი რომ ყოფილიყო, ბუნებრივია, (ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ) მას არასოდეს მოუვიდოდა ეს აზრები თავში, ვერასოდეს ვერ იტყოდა მათ, ვერ გადაეცემოდა მისი ნათქვამი თაობიდან თაობას და ამ აზრების ჭეშმარიტება თუ მცდარობა ჩვენი განსჯის საგანი ვერასოდეს ვერ გახდებოდა –– აშკარაა, რომ ზენონი ცდება –– მატერიის მოძრაობა რეალობაა!... მაგრამ რა ვუყოთ მის ლოგიკას? ზენონის აპორიებს, ჩვეულებრივ, ორ ნაწილად ყოფენ –– პირველი (მაგალითად, “დიქოტომია”) მიმართულია იმ ფილოსოფიური მიმდინარეობის წინააღმდეგ, რომლის მიხედვითაც მატერია უსასრულოდ იყოფა; მეორე (მაგალითად, “ისარი”) კი მიმართულია ატომისტების წინააღმდეგ ანუ იმ ფილოსოფიური მიმართულების წინააღმდეგ, რომლის მიხედვითაც მატერიის დაყოფა უსასრულოდ არ გრძელდება და მას (ატომების სახით) სასრული აქვს. ზენონი თავის აპორიებით ცდილობს აჩვენოს, რომ ორივე შემთხვევაში მოძრაობა შეუძლებელია. თუ მატერია უსასრულოდ იყოფა –– გვეუბნება ზენონი თავის “დიქოტომიაში”–– მაშინ ჩვენ ვერასოდეს ვერ გადავივლით სტადიონს, რადგან ამისათვის აუცილებელია ჯერ მისი ნახევრის გავლა, მანამდე –– მისი ნახევრის ნახევარის გავლა, მანამდე კი –– მისი ნახევრის ნახევრის ნახევრის გავლა და ა.შ., უსასრულოდ (იგივე ლოგიკა უდევს საფუძვლად ჩვენთვის ყველასათვის კარგად ცნობილ “კუ და აქილევსის” აპორიას) … ზენონის ამ ლოგიკის ალოგიკურობა მდგომარეობს იმაში, რომ იგი შეუთავსებლობათა “შეთავსებას” ახდენს ანუ, უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვათ, ჩვენ (ადამიანებს) გვასეირნებს თუ გვარბენინებს (სიგრძის დღევანდელ უმცირეს ერთეულებს თუ მოვიშველიებთ) “ნანომეტრებსა” და “ანგსტერმებში” (იგივე შეიძლება ითქვას დროზეც); ცოცხალი რომ ყოფილიყო ჩვენი ზენონი, ალბათ, ვკითხავდი –– კი ბატონო, შეიძლება სიგრძის ერთეულები ჩვენს წარმოსახვაში უსასრულოდ დავყოთ, მაგრამ იგივეს როგორ მოვუხერხოთ ჩვენს (რეალურ) ნაბიჯებს-მეთქი?… ანუ როგორ უნდა გადავდგათ ჩვენ (ადამიანებმა), ვთქვათ, მილიმეტრის მემილიარდედი ან მეტრილონედი “ნაბიჯი” (აღარაფერს ვამბობ იმ უსასრულოდ მცირე მასშტაბებზე, რომელთა არამც თუ გავლა, წარმოდგენაც კი შეუძლებელია თუნდაც ჩვენთვის –– თანამედროვე ადამიანებისთვის)? ანუ, ჩვენი სათქმელი უფრო რომ განვაზოგადოთ, ზენონი ამ აპორიებში არ ითვალისწინებს ერთ მარტივ ჭეშმარიტებას –– კერძოდ იმას, რომ მატერიალურ სამყაროში სხეულების მოძრაობასა და ურთიერთქმედებას მათი ორგანიზაცუილი დონის შესაბამისი ხასიათი აქვს!... უაზრობაა, ზოგადად (ანუ ზოგადმატერიალური თვალსაზრისით), “სხეულებსა” და “მოძრაობაზე” საუბარი –– როდესაც სხეულებზე და მათ მოძრაობაზე ვსაუბრობთ, გაცნობიერებულად თუ გაუცნობიერებლად, ყოველთვის მხედველობაში გვაქვს ამა თუ იმ სხეულისა და მოძრაობის შესაბამისი კონკრეტული ორგანიზაციული დონე (თორემ, ყველას კარგად მოგვეხსენება, რომ სხვა ორგანიზაციულ დონეებზე ნებისმიერი სხეული სულ სხვა სხეულებისაგან შესდგება, რომელთაც სულ სხვა სახის მოძრაობა ახასიათებთ და ა.შ.) … ამ ოქროს წესის დარღვევას მივყავართ სწორედ უძრაობის იმ გულუბრყვილო იდემადე, რის დამტკიცებასაც ზენონი თავის აპორიებით ცდილობს. სამწუხაროდ, მატერიის მოძრაობის ეს ფუნდამენტური პრინციპი იგნორირებულია არა მხოლოდ შვიდი საუკუნის წინანდელ ზენონის აპორიებში, არამედ თანამედროვე მეცნიერულ თეორიებშიც; რომლებშიც, მაგალითად, ისე დააჯახებენ ფოტონს ელექტრონს და გააფრენენ მისი ორბიტიდან, რომ აზრადაც არ მოსდით, ეს იგივეა, ელექტრონი პლანეტას დააჯახო და ორბიტიდან მოწყვიტო (ამ მოვლენას, როგორც ადრეც ვთქვი, სულ სხვა მიზეზი განაპირობებს და “ნაწილაკების დაჯახება” აქ არაფერს შუაშია”) … ახლა კი, რაც შეეხება ზენონის აპორიების მეორე ტიპს, რომელიც ჩვენს შემთხვევაში წარმოდგენილია “ისრის” მაგალითზე. თუ სივრცე და დრო განუყოფელი ერთეულებისგან შესდგება –– გვეუბნება ზენონი –– მაშინ გამოდის, რომ ჩვენი თვალისთვის მოძრავი ისარი, სივრცის ორ უმცირეს წერტილს შორის დროის ნებისმიერ უმცირეს მომენტში უძრავ მდგომარეობაში იმყოფება (წინააღმდეგ შემთხვევაში სივრცესა და დროს სასრული, უბრალოდ, არ ექნებოდა); და თუ ისარი დროის თითოეულ მომენტში უძრავ მდგომარეობაში იმყოფება, როდისღა მოძრაობს იგი? შეძლებთ, ბატონო გრავიტონ, ზენონის ამ კითხვაზე პასუხის გაცემას (თქვენ ხომ უკომპრომისო ატომისტი ბრძანდებით და მატერიის უსასრულოდ დაყოფადობის იდეას უაზრობად მიიჩნევთ)? –– საქმე, ჩემო კეთილო ადამიანო, იმაშია, რომ ატომისტური პოზიციიდან ამ კითხვაზე პასუხი არ არსებობს –– თუ იტყვით, რომ ორ წერტილს შორის მოქცეული ისარი მაინც მოძრაობს, მაშინ არც ეს წერტილები იქნება უმცირესი და არც ის დრო, რომლის განმავლობაშიც ეს მოძრაობა ხდება … წინააღმდეგ შემთხვევაში ზენონის ლოგიკის გაზიარება მოგიწევთ!... მაგრამ საქმე იმაშია, რომ ზენონი ცდება თავის ლოგიკაში –– ისრის მოძრაობა არც უწყვეტი პროცესია და არც ილუზიას წარმოადგენს (ანუ არც ერთია მართალი იმ ორი არჩევანიდან, რომელთა წინაშეც ზენონი თავის აპორიებში გვაყენებს)!... როგორც უკვე ვთქვი, მატერია ორგანიზაციული დონეების უსასრულო იერარქიაა და ნებისმიერ ორგანიზაციულ დონეზე სხეულების მოძრაობას მათ შემადგენელ ქვედა ორგანიზაციულ დონეზე მატერიის გადანაწილება განაპირობებს ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სხეულსა და სივრცეს შორის არ არსებობს იმ სახის დაპირისპირება, როგორც ეს ატომისტებს მიაჩნიათ და როგორც ამას (მათი წარმოდგენების შესაბამისად) ზენონი თავის აპორიაში გადმოგვცემს. თუ სივრცე (როგორც მე ვთვლი) ილუზიაა და, სინამდვილეში, იგი ჩვენი შეზღუდული აღქმისათვის მიუწვდომელი მატერიის ორგანიზაციული დონეების უსასრულო იერარქიას წარმოდგენს; და თუ ჩვენს მიერ აღქმული სხეულებიც მატერიის (ჩვენს მიერ აღქმული თუ აღუქმელი) ორგანიზაცუილი დონეების უსასრულო იერარქიისაგან შესდგება, გასაგებია, რომ ჩვენს მიერ აღქმული სივრცე ამ სხეულებს კი არ გამოყოფს ერთმანეთისაგან, პირიქით, მათთვის საერთო რომელიღაც ორგანიზაციულ დონეზე ერთმანეთს აკავშირებს ანუ, მცირე ხატოვანი შედარება რომ გამოვიყენოთ, ეს “სხეულები” ზუსტად ისე არიან ერთმანეთთან დაკავშირებულნი “სივრცით”, როგორც ზღვაში გაბნეული კუნძულები ფსკერით… ჩვენს მიერ აღქმული სხეულების მოძრაობას სწორედ მათ დამაკავშირებელ “ფსკერზე” მატერიის გადანაწილება განაპირობებს და ამ გადანაწილებას, როგორც წესი, ამ ფსკერის შესაბამისი ორგანიზაციული დონის ბირთვულ კონვეიერში ორბიტალების გადანაწილების სახე აქვს. აქედან გამომდინარე, თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე ბირთვებს შორის ორბიტალების გადანაწილებას, რა თქმა უნდა, უწყვეტი ხასიათი ვერ ექნება, რადგან ერთი ბირთვის ორბიტიდან ორბიტალის მოწყვეტას და მეორე ბირთვის ორბიტაზე გადასვლას ბუნებრივია გარკვეული პერიოდი (რაც არ უნდა მცირე იყოს იგი) აუცილებლად სჭირდება. თუ ამ პროცესს “სივრცის წერტილებისა” და “დროის მომენტების” სახით გავიაზრებთ, გასაგები გახდება, რომ ამა თუ იმ ორგანიზაციული დონის მომიჯნავე (სივრცის) წერტილებს და (დროის) მომენტებს ერთმანეთისაგან გამოყოფს (თუ აკავშირებს) ქვედა ორგანიზაცუიულ დონის სივრცის წერტილებისა და დროის მომენტების არა უსასრულო, არამედ ამ ორგანიზაცილი დონის შესაბამისი ანუ სასრული რაოდენობა; რომელთაც ასევე ერთმანეთისაგან გამოყოფს (თუ აკავშირებს) მათზე უფრო მცირე ორაგნიზაციული დონის “სივრცის წერტილები” და “დროის მომენტები” და ა.შ. და ა.შ., უსასრულოდ… ასე რომ, “წერტილსა” და “მომენტს”, რაზეც ფაქტიურად დაფუძვნებულია ზენონის აპორიები –– რომელთაც ერთ შემთხვევაში ზენონი უსასრულოდ ყოფს და მეორე შემთხვევაში აბსულიტურ მნიშვნელობას ანიჭებს –– სინამდვილეში აქვს ფარდობითი ხასიათი ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, “წერტილზე” და“მომენტზე” ზოგადმატერიალური თვალსაზრისით საუბარი უაზრობაა (არა აქვს მნიშვნელობა, მათ აბსულიტურ ხასიათს მივანიჭებთ თუ უსასრულოდ დავყოფთ) –– ეს უკანასკნელნი აზრს იძენენ მხოლოდ კონკრეტულ ორგანიზაცუილ დონესთან მიმართებაში. წარმოიდგინეთ სასწორი, რომელიც მხოლოდ კილოგრამებს წონის ანუ სასწორის ისარი ერთი შტრიხიდან მეორეზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში გადაადგილდება, თუ სასწორის პინაზე ზუსტად კილოგრამიანი ტვირთი (ვთქვათ, გირი) ემატება… ბუნებრივია, სასწორზე (იმისათვის, რომ მისი ისარი ერთი დანაყოფით მარჯვნივ გადაიხაროს) ერთი კილოგრამიანი გირის ნაცლად შეიძლება დავდოთ ათასი ერთგრამიანი გირი, ან მილიონი მოლიგრამიანი გირი, ან მილიონჯერ მილიონი ე.წ. პიკოგრამიანი გირი, ან მილიონჯერ მილიონჯერ მილიონი ე.წ. ატოგრამიანი გირი და ა.შ. … მაგრამ არა ზოგადად გირი (წონის ერთეულის გარეშე)!... ერთი სიტყვით, ყველა ორგანიზაციულ დონეს თავისი საკუთარი “სივრცის წერტილები” და თავისი საკუთარი “დროის მომენტები” გააჩნია –– ზენონს, რომელიც უძრავად მოიაზრებს მის მიერ აღქმული სივრცის ორ წერტილს შორის მოთავსებულ ისარს, რომ შეძლებოდა იმავე ისრის შემადგენელი მატერიის ორგანიზაციული დონის იერარქიისათვის თვალის შევლება, დაინახავდა, თუ როგორ ახდენს ქვედა ორგანიზაციულ დონეზე მატერიის (კონვეიერული) გადაადგილება ზედა ორგანიზაცილ დონეზე “უძრავი ისრის” ამოძრავებას… გინახავთ ტბაზე მოცურავე იხვი? –– საოცარი საყურებელია, წყლის ზემოთ უძრავია, წყლის ქვეშ კი ფეხებს გამუდმებით ამოძრავებს… (ამ თემას, უკვე სამეცნიერო კუთხით, შემდგომ პოსტში გავაგრძელებთ). |
| Posted by: graviton 27 Jun 2018, 15:04 | ||||
| რონინი კარგია, როცა ძველ საკითხებს უბრუნდებით, თანამედროვე თვალსაზრისით... თუმცა უნდა ისევ გავიმეორო ჩემი პრობლემა თქვენს მიმართ: ჩემთვის ეს თქვენი ორგანიზაციული დონეები იგივეა, რაც უკვე არსებული პლანეტური, ატომური, მოლეკულური, და ასე შემდეგ უკვე არსებული სტრუქტურა, თუმცა თქვენ იძახით უსასრულოა... და ასევე ამატებთ რაღაც გაუგებარ დონეებს, რომელსაც არ განმარტავთ და არავინ იცის რა მოაქვს, და მთავარი მე ვერ დავინახე რაიმე განსხვავეული შედეგი, თქვენი ორგანიზაციიდან, რომელიც რაიმეს დღევანდელს უკეთესად ახსნიდა ან ახალ შედეგს მოიტანდა... ზენონის პირველი პარადოქსი, არც ღირს განსახილველად, მაგრამ თქვენ ასეთ რამეს წერთ:
აგვიხსენით რატომ არის იგივე? მე ვერ ვხედავ მათ შორის რაიმეს მსგავსებას...
რატომ გგონიათ, რომ სივრცე დროის დაყოფა და მატერიის დაყოფა ერთი და იგივეა? ჩემს თავში ვერ თავსდება უსასრულობის კონცეფცია ნებისმიერ საკითხში და ის მე მგონია ადამიანის აზროვნების არტიფაქტად.. ადამიანმა არ იცის რა არის უსასრულობა და მისი ჩაკვეხება ბუნების ახსნაში, ცხადია უაზრობად მეჩვენება... თუ სივრცე დრო არის მაგალითად პლანკის ზომებად დაკვანტული, მაშინ მათ შორის რატომ უნდა არსებობდეს მოძრაობა მატერიის, რომელიც მაშინ ამ სივრცე დროის კვანტზე პატარა უნდა იყოს..? და საერთოდ ამ მანძილებზე როგორია მოძრაობის არსი? ის ვერ იქნება ჩვეულებრივი მექანიცისტური გაგების ის არალოკალური კვანტური გადაბმულობითაა დაკავშირებული ერთმანეთთან და ამ სივრცე დროითი ბადის კვანძების ერთმანეთთან დაკავშირება არის არალოკალურობა, და რეალიზმის ჩვენი გაგების დასასრული... თქვენი მიდგომა კი უსასრულობას აღიარებს და ასახსნელიც არაფერია,... მაგრამ ბუნება არაა უსასრულო, თქვენ არ იცით რა არის უსასრულო,... ეს ცნება ადამიანის აზროვნების შეზღუდულობის შედეგია, არტიფაქტი.... |
| Posted by: kloden 27 Jun 2018, 15:12 |
| Mamecadinebt vinme fizikashi???? )-: .... |
| Posted by: რონინი 29 Jun 2018, 14:10 | ||||
graviton
მართალი ხართ, ბატონო გრავიტონ, მაგრამ ორი შენიშვნა: ჯერ ერთი, დღესდღეობით საყოველთაოდ აღიარებული ამ მარტივი ჭეშმარიტების აღმოჩენასა და დამკვიდერებას, რაზეც თქვენ აქ ასე იოლად საუბრობთ (ვგულისხმობ, ჩვენი აღქმადი სამყაროს ატომურ, მოლეკულურ, ვარსკვლავ–პლანეტარულ და გალაქტიკურ სტრუქტურულ ორგანიზაციას), საუკუნეების განმავლობაში კაცობრიობის არაერთი თვითნაბადი ნიჭის უდიდესი ძალსხმვა და, არც თუ იშვიათად, მსხვერპლად გაღებული სიცოცხლე დასჭირდა…. ეს ხალხი აზრობრივად, მომიტევეთ და, თქვენნაირი კონსერვატორი რომ ყოფილიყო, მეეჭვება, ადამიანის წარმოდგენა კუს ზურგზე მდგარი, წყლით შემოსაზღვრული და ცის თაღით გადახურული, ბრტყელი დედამიწის მენტალურ სურათს ოდესმე გასცილებოდა; მეეჭვება დღეს, ოცდამეერთე საუკუნეში, თქვენი სახით საკმაოდ კარგ ფიზიკოსს (თქვენს პროფესიონალიზმში ეჭვი არ მეპერება) ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის ორგანიზაცუიულ დონეებად დაყოფის იდეა (რასაც თქვენ დღეს ყოველგვარი ეჭვის გარეშე იზიარებთ) ასე თამამად და თავდაჯერებულად განგეცხადებინოთ საზოგადოებრივ ფორუმზე … და მეორე, –– დიახ, ჩემი თეორიის საფუძველს წარმოადგენს მატერიის ორგანიზაციულ დონეებად დაყოფის ის ფაქტობრივი მონაცემები, რომლებიც დღევანდელ მეცნიერებას გააჩნია და რომელთა შესახებ თქვენც ასე ბუნებრივად და დაჯერებულად საუბრობთ; მაგრამ ერთ რამ გეშლებათ –– ეს არ გახლავთ მხოლოდ ჩვენი აღქმადი სამყაროს ორგანიზაციულ დონეებად მოწყობის პრინციპის ბრმა განზოგადების მცდელობა (დარწმუნებული ვარ, თქვენ ეს გულწრფელად გჯერათ და გულწრფელადვე ცდილობთ სხვაც დაარწმუნოთ ამაში) –– ეს უფრო მეტია, ბატონო გრავიტონ; ეს გახლავთ (როგორც არაერთხელ მითქვამს და როგორც ეს თქვენი ყურადღების მიღმა არაერთხელ დარჩენილა) ზოგადად სამყაროში და, მათ შორის, ჩვენს აქმად სამყაროში მატერიის აგებულების, მოძრაობისა და ურთიერთქმედების უზოგადესი კანონზომიერებები, რომელებიც ძალიან მოკლედ ამ ორიოდე პოსტის წინ შემოგთავაზეთ ფორუმზე. აი ისინიც: 1. სივრცე, რომელსაც ჩვენ (ადამიანები) აღვიქვამთ, არის არა ობიექტური რეალობა, არამედ ჩვენი აღქმის შესაძლებობების ზღვარი, რომლის იქით ადამიანს (მისი აღქმის შეზღუდული შესაძლებლობების გამო) არ ძალუძს უფრო მცირე მასშტაბების მატერიის ორგანიზაციული ფორმების (ანუ სხეულების) აღქმა. 2. ობიექტურად (ანუ სივრცის “ფარდის” მიღმა) მატერია წარმოადგანს ბირთვულ–ორბიტალური ორგანიზაციული დონეების უსასრულო იერარქიულ სისტემას; 3. თითოეული ორგანიზაციული დონის ბირთვები და ორბიტალები, სინამდვილეში, არის ამ ორგანიზაციული დონის რეგიონები, რომლებიც ერთმანეთისაგან განსხვავდება მათ შემადგენელ ქვედა ორგანიზაციულ დონეებზე მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების საპირისპირო ტენდენციებით (რასაც ჩვენი თვალი ამ ორგანიზაციული ფორმებისათვის დამახასიათებელ შთანთქმა–გამოსხივების განსხვავებულ თვისებებად აღიქვამს); 4. ჩვენს აღქმად თუ აღუქმელ სამყაროში ნებისმიერ ორგანიზაციულ დონეზე მისი შესაბამისი ბირთვულ–ორბისტალური ფორმების ნებისმიერი სახის მოძრაობას, ურთიერთქმედებასა თუ ურთიერთდამოკიდებულებას ყოველთვის განაპირობებს მათ შემადგენელ ქვედა ორგანიზაციულ დონეებზე მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების პროცესები. 5. თითოეულ ორგანიზაციულ დონეზე მიმდინარე დაშლა–შექმნისა და გადანაწილების პროცესები უდევს ასევე საფუძვლად მისი შესაბამისი ბირვულ–ორბიტალური ფორმების (ანუ სხეულების) შინაგან დიალექტიკურ ცვლილებას, რადგან ეს პროცესი განაპირობებს სწორედ მათი მასის ცვლილებას (სწორედ, მასის ცვლილება აქცევს პლანეტას ვარსკვლავად, პროტონს ნეიტრონად, პოზიტრონს ელექტრონად და ა.შ.). დიახ, ბატონო გრავიტონ, ეს გახლავთ ის ხუთი ძირითადი პრინციპი, რაც ჩემი თეორიის მიხედვით განსაზღვრავს ზოგადად სამყაროში და, მათ შორის, ჩვენს აღქმად სამყაროში მატერიის აგებულებას, მოძრაობას, ურთიერთქმედებას, ურთიერთდამოკიდებულებასა და შინაგან (დიალექტიკურ) ცვლილებას. იმედი მაქვს, ჩემი თეორიის ეს მოკლე ვარიანტი საშუალებას მოგცემთ სწორად გაიზროთ ეს პრინციპები და თქვენი კრიტიკაც უფრო საგნობრივი გახადოთ. დიდი ინტერესით დაველოდები ამ პრინციპების თქვენეულ კრიტიკას (რისთვისაც წინასწარ გიხდით მადლობას)...
მატერიის იერარქიაზე მე მხოლოდ იმას არ ვიძახი, ბატონო გრავიტონ, რომ უსასრულოა; იმასაც ვამბობ, თუ რატომ არის უსასრულო… მადლობელი დაგრჩებით, თუ უსასრულობის იდეის ნაცვლად, იმ არგუმენტს გააკრიტიკებთ, რის საფუძველზეც ვამტიცებ მე მატერის ორაგანიზაციული დონეების იერარარქიის უსასრულობას. (რაც შეეხება ზენონის პარადოქსებს და ამ საკითხზე ჩემი შეხედულების თქვენეულ კრიტიკას, ამ თემაზე მომდევნო პოსტში მოგახსენებთ ჩემს აზრს) |
| Posted by: graviton 2 Jul 2018, 17:55 | ||||||||||||||
| რონინი ბატონო რონინ თქვენ ორი დიდი პრობლემა გაქვთ. პირველი არასოდეს პასუხობთ შეკითხვებს,... წერთ იმას, რაც თქვენ გინდათ,... და ცხადია ასე კამათი წინ ვერ წავა.... მეორე ნებისმიერი იდეა ექსპერიმენტის გარესე ნულია, დღეს არსებობს, ხვალ გაქრება... ამიტომ წინა პოსტის მსგავსად გიმეორებთ, რაიმე ან ექსპერიმენტული ფაქტი მოიყვანეთ, ან ახსენით რა პოზიტივი მოგვიტანა რომელიმე საკითხის გაგებაში დღევანდელ ფიზიკაში...
ჩემი კონსერვატიზმი სად დაინახეთ?..... ის მერე გამოჩნდება თუ თქვენ რაიმე ხელშესახებს იტყვით,... მე არც ახლა გეუბნებით რომ სამყაროს ორგანიზაციულ დონეებად ვყოფ,... უბრალოდ ხანდახან გეთანხმებით, რომ როგორმე რაიე რეალობასთან დავიდეთ,.. ჩემთვის სამყარო უბრალოდ შედგენილი სტრუქტურისაა გარკვეულ დონემდე და მის შესწავლას ვცდილობთ,.. თქვენ კი მზე პლანეტების და ატომის სტრუქტურა დაინახეთ და ახლა ცდილობთ ის მთელი სამყაროს სტრუქტურად წარმოადგინოთ,... მე ეს არსწორი მგონია, რადგან ბუნება უფროი რთულია ვიდრე თქვენ გგონიათ და ის ყველა დონეზე შემადგენობის, გარკვეულ სიურპრიზებს გვთავაზობს და არ იმეორებს ერთმანეთს...
აქ სივრცე არაფერ შუაშია.. ეს სიტყვა ალაბათ არასწორედ იხმარეთ,... თქვენი ორგანიზაციული დონეები ეხება მატერიის სტრუქტურას და არა დრო სივრცეს.... ის რომ ადამიანების სენსორები შეზღუდულია, ეს ყველამ იცის, მაგრამ ეს არ აღმოჩნდა ბარიერი, ადა,მიანმა შეზძლო მატერიის სტრუქტურაში შესცლა და მივაღწიეთ 10-18 მ მანძილებს და შეისწავლება სტრუქტურა ამ დონეზე და ამ დონემდე არავიტარი თქვენს მიერ შემოთავაზებული სტრუქტურის მსგავსი ჯერ არ ჩანს...
შედგება თუ არა სამყარო უსასრულოდ მცირე ან უსასრულოდ დიდისგან... ეს არავინ იცის.. და ადრე მოგახსენეთ, ჩემთვის ეს გამორიცხულია... ადამიანმა არ იცის რა არის უსასრული და ვერც გამოიYენებს მას ბუნების სტრუქტურაში.. ის ჩვენი პატარა გონების არტიფაქტია... ჩვენი სამყარო ვერ იქნება ვერც ზევით და ვერც ქვევით უსასრულო...
ადამიანმა იცოს მხოლოდ ორი ან სამი ბირტვულ-ორბიტალური სტრუქტურა, გალაქტიკური, მზის(რაც იგივეა), ატომის... დანარჩენ დონეზე არსად ჩანს ბირთვულ ორბიტალური სტრუქტურა... ატომისბრთვი შედგება პროტონ-ნეოტრონებისგან და მათ არ გააჩნიატ ბირთვ ორბიტალური სტრუქტირა,... პროტონ, ნეიტრონების ან სხვა ადრონების შემადგენელი კვარკული სტრუქტურაც არაა ბირთვულ ორბიტალური.. როგორი უნდა იყოს ნეოტრონის ან პროტონის ბირთვულ ორბიტალური სტრუქტურა,... ამიხსენიტ... სპინის არსებობა ცალსახად არ მიუთიტებს ორბიტალურ სტრუქტურას.... კვარკები, ლეპტონები, და ურთიერთქედების ბოზონები არ ამჟღავნებენ დღეს რაიმე ორბიტალურ სტრუქტურას... თქვენი თეზისები არაფერს გვეუბნება ამათ შესახებ, გარდა იმისა, რომ მათაც უნდა ჰქონდეთ ორბიტალური სტრუქტურა...
ამზე ადრე დავწერე,.. ესენი ჩემთვის არასწორი სიტყვებია,... მასინ ამიხსენით: დაბლა ლეპტონურ დონეზე 2.2 მიკროწმში მიუ მეზონი იშლება მიონურ ნეიტრინოდ, ელექტრონად და ანტინეიტრინოდ ელექტრონის.... რა იწვევს ამას? და თუ ამიხსნით, მასინ შემდეგი კითხვა მოდის, რომელსაც დღევანდელი ფიზიკა გამალებით ეძებს, რატომ არ იშლება მიონი, ელექტრონად და გამაკვანტად? ან რატომ არ იშლება მიონი 3 ელექტრონად(2 პოზიტრონი, ერთიელექტრონი, )....
ეს არასწორია, და თქვენსავე თავს ეწინააღმდეგებით, პლანეტა მასის გამო ვერ გადაიქცევა ვარსკვლავად, პროტონი ვერ გადაიქცევა ნეიტრონად მასის გამო, ასევე პოზიტრონი ვერ გახდება ელექტრონი მასის გამო... როდესაც მოდელი ეწინააღმდეგება არსებულ ფიზიკასაც კი... იქ კიდევ უფრო დიდი პრობლემებია...
არავითარი არგუმენტი არ გაქვთ მატერიის უსასრულობის მტკიცებაზე...ჩვენს სამყაროში უსარულობაზე რაიმეს მტკიცება სასაცილოა ჩემტვის... |
| Posted by: რონინი 9 Jul 2018, 17:55 |
| graviton ეეჰ, ბატონო გრავიტონ, ბატონო გრავიტონ, ვერა და ვერ მოახერხეთ იმის გააზრება, რას გეუბნებით; ეს რომ გაიგოთ, ალბათ, (დროებით მაინც) უნდა შეძლოთ იმ მსოფლმხედველობრივი “ნაჭუჭის” დატოვება, რომელშიც ასე საგულდაგულოდ ხართ შეკეტილი; თუმცა, ამ ნაჭუჭიდან თქვენ ნაბიჯის გადმოდგმა კი არა, ცხვირის გამოყოფაც არ გინდათ და, სიმართლე რომ გითხრათ, არც შეგიძლიათ –– ჩემს ამა თუ იმ აზრს ამ ნაჭუჭში ორი თითით შეათრევთ, მიიხედ–მოიხედავთ, ოფიციალური ფიზიკის მიერ უკვე გაწყობილ და შევსებულ თაროებზე ადგილს ვერ მოუნახავთ და (როგორც უსარგებლო ნივთს) უკან ისვრით … ჩემთვის დიდი გულუბრყვილობა იქნება იმის მცდელობა, რომ თქვენ დაგარწმუნოთ რამეში (უფრო სწორად, თქვენი დარწმუნება გავიხადო თვითმიზნად)… არა, ბატონო, გრავიტონ, ეს ილუზია არ მაწუხებს … თქვენთან კამათი ჩემთვის სულ სხვა რამითაა საინტერესო –– ჯერ ერთი, თქვენი პოზიცია ყოველთვის ოფიციალური ფიზიკის პოზიციაა; მეორე, იმავე ოფიციალური ფიზიკის ჩარჩოებში თქვენ ძალიან კარგი ფიზიკოსი ბრძანდებით და, ბოლოს, წესიერი კაცი ხართ და, დარწმუნებული ვარ, ჩვენს კამათში უკადრებელს არ იკადრებთ; ერთი სიტყვით, თქვენი წყალობით თანამედროვე ფიზიკასთან პროფესიონალურ დონეზე პატიოსანი კამათის საშუალება მეძლევა და ამისთვის ადრეც მომიხდია თქვენთვის მადლობა და ახლაც გიხდით … ახლა კი, დავუბრუნდეთ თქვენს შენიშვნებსა და შეკითხვებს (თორემ მსაყვედურობთ კითხვებზე არ მპასუხობთო). მაშ ასე: 1. ჩემს მოდელში მატერიის ორგანიზაციის (ანუ სტრუქტურის) გააზრებასთან მიმართებაში თქვენ წერთ: "აქ სივრცე არაფერ შუაშია.. თქვენი ორგანიზაციული დონეები ეხება მატერიის სტრუქტურას და არა დრო სივრცეს...." (გრავიტონი) მატერიის სტრუქტურის გააზრება სივრცის გააზრებასთან, ბატონო გრავიტონ, განუყოფელ კავშირშია (არა აქვს მნიშნელობა, ეს იქნება ჩემი მოდელი თუ სამყაროს შესახებ წარსულში თუ დღეს არსებული სხვა ნებისმიერი მოდელი) –– თუ ჩვენ სივრცეს ობიექტურ რეალობად მივიჩნევთ (რასაც ფიზიკური მეცნიერება ტრადიციულად აკეთებს და რაც ჩემთვის, როგორც არაერთხელ მითქვამს, კატეგორიულად მიუღებელია), მაშინ მანძილს ჩვენს მიერ აღქმულ თუ აღუქმელ სხეულებს შორის (არა აქვს მნიშვნელობა მათ მასშტაბს) შეავსებს სწორედ “სივრცე” და არა მატერიის მუდმივად შემცირებადი ორგანიზაციული დონეები –– არა აქვს მნიშვენელობა, რას მოვიაზრებთ “სივრცეში” ––აბსოლუტურ სიცარიელეს (რასაც საუკუნეების განმავლობაში ფიქრობდნენ ფიზიკოსები) თუ “ენერგიით”, ანუ მატერიის არასხეულებრივი ფორმით, გაჯერებულ “კონტეინერს” (როგორც აღიქვამს დღეს ამ უკანასკნელს ოფიციალური ფიზიკა). სივრცე და მატერიის ორგანიზაცია ერთმანეთთან განუყოფელ კავშირში რომაა, ბატონო გრავიტონ, ამიტომ ვიწყებ ჩემს თეზისებს სივრცის რაობის გააზრებით და დღეს ჩვენი მეცნიერებიც სწორედ ამიტომ ეძებენ გამალებით სამყაროს შემადგენელ (ცარიელ თუ “ენერგიით” ავსებულ სივრცეში) მატერიის უმარტივეს (ანუ უსტრუქტურო) ორგანიზაციულ ფორმებს… 2. . " რატომ გგონიათ, რომ სივრცე დროის დაყოფა და მატერიის დაყოფა ერთი და იგივეა?" (გრავიტონი) ეს მე არ მგონია, ბატონო გრავიტონ (წესით უნდა გახსოვდეთ ჩემი შეხედულება სივრცისა და დროზე), ეს თქვენი –– ატომისტების –– პოზიციიდან გამომდინარეობს და ამაზე გელაპარკებათ ზენონი… პრინციპში, ამის დასადასტურებლად შორს წასვლა არც გვჭირდება, რადგან თქვენ იქვე წერთ: "თუ სივრცე დრო არის მაგალითად პლანკის ზომებად დაკვანტული, მაშინ მათ შორის რატომ უნდა არსებობდეს მოძრაობა მატერიის, რომელიც მაშინ ამ სივრცე დროის კვანტზე პატარა უნდა იყოს..?" (გრავიტონი) დიახ, ბატონო გრავიტონ, ატომისტური ლოგიკიდან სწორედ ეს აზრი გამომდინარეობს და ზენონიც მაგას გეუბნებათ, –– თუ სივრცისა და დროის შესახებ ამას იტყვითო, მაშინ (თქვენივე ნათქვამიდან გამომდინარე) მოძრაობაც არ იარსებებსო!... მე ტყუილად მიწყრებით, მე აქ არაფერს შუაში ვარ … 3. "და საერთოდ ამ მანძილებზე როგორია მოძრაობის არსი? ის ვერ იქნება ჩვეულებრივი მექანიცისტური გაგების ის არალოკალური კვანტური გადაბმულობითაა დაკავშირებული ერთმანეთთან და ამ სივრცე დროითი ბადის კვანძების ერთმანეთთან დაკავშირება არის არალოკალურობა, და რეალიზმის ჩვენი გაგების დასასრული..." (გრავიტონი) მოკლედ, ღმერთი ლაპარაკობს თქვენი პირით, ბატონო გრავიტონ, მაგრამ ერთი პატარა შენიშვნა –– რეალიზმის “ჩვენი გაგების” დასასრულზე რომ საუბრობთ, აქ სწორი იქნებოდა გვეთქვა, “რეალობის” თქვენი (ვგულისხმობ, თანამედროვე ფიზიკის) გაგების დასასრული და არა, ზოგადად, მისი ადამიანური გაგების დასასრული –– ე.წ. “არალოკალური კვანტური გადაბმულობა” საოცრებას წარმოადგენს თქვენი მსოფლმხედველობის ფარგლებში და არა, მაგალითად, ჩემი მსოფლმხედველობის ფარგლებში… ალბათ, მიგიქცევიათ ყურადღება, ვაკეში (გალაქტიონის ძეგლთან) ბოლო დროს ორი ტყუპი “ცათამბრჯენი” ააგეს. თუ თვალს ზომოთა სართულებს ჩამოაყოლებთ, დაინახავთ, რომ ეს საკმაოდ მაღლივი შენობები ერთმანეთისგან სივრცით არიან გამოყოფილი, მაგრამ საკმარისია თქვენი მზერა პირველ ოთხ სართულზე შეაჩეროთ, რომ “კვანტური გადაბმულობის” ტიპიური მაგალითი შეგრჩეთ ხელში (ვისაც არ გინახავთ, გეტყვით, რომ ამ შენობებს საერთო პირველი ოთხი სართული აკაშირებთ ერთმანეთს) –– მატერიის სტრუქტურულ ორგანიზაციაში გადაულახავი “კვანტური” ბარიერი მხოლოდ თქვენთვის (ანუ თანამედროვე ატომისტებისთვის) არსებობს, ბატონო გრავიტონ (ამის მიზეზი გახლავთ ის, რომ თანამედროვე მეცნიერება დღევანდელი თეორიული წარმოდგენებით განპირობებულ სტერეოტიპებს ვერ სცილდება); სინამდვილეში, ჩვენს მიერ აღქმული მატერიის “უმცირესი” ნაწილაკები სწორედ “პრე–კვანტური” ორგანიზაციული დონეებით არიან ერთმანეთთან დაკაშვირებულნი და, ამის გამო, მათ “არალოკალურ” გადაბმულობაში გასაოცარი არაფერია … თუ გსურთ, ბატონო გრავიტონ, ამ ფიზიკური ფენომენის საიდუმლოში გაერკვეთ, გირჩევთ, ამ შენობასთან ხელმეორედ ჩავლისას, ცოტა მეტი ყურადღებით შეხედოთ მას … 4. "ის რომ ადამიანების სენსორები შეზუდულია, ეს ყველამ იცის, მაგრამ ეს არ აღმოჩნდა ბარიერი, ადამიანმა შეზძლო მატერიის სტრუქტურაში შესცლა და მივაღწიეთ 10-18 მ მანძილებს და შეისწავლება სტრუქტურა ამ დონეზე და ამ დონემდე არავიტარი თქვენს მიერ შემოთავაზებული სტრუქტურის მსგავსი ჯერ არ ჩანს..." (გრავიტონი) არამც თუ 10 -18,, არამედ 10 -11 მეტრის მასშტაბშიც კი ჩვენთვის (როგორც დამკვირვებლისათვის) შეუძლებელია უშუალოდ დავინახოთ, რა პრინციპზეა აგებული ამ მაშტაბებზე მატერიის ორგანიზაცია. რაც ჩვენ ვიცით ამ თვალსაზრისით, ვიცით მხოლოდ ირიბი ექსპერიმენტული მონაცემებისა და იმ თეორიული ცოდნის საფუძველზე, რომელიც დღესდღეობით ფიზიკურ მეცნიერებას გააჩნია. ამიტომ აქ უდიდესი მნიშვნელობა აქვს იმ თეორიულ პრინციპებს, რის საფუძველზეც ვახდენთ ამ ირიბი ექსპერიმენტული მონაცემების ინტერპრეტაციას. ამიტომ, ბატონო გრავიტონ, როდესაც ამბობთ, რომ, ჩვენ ვიცით, რა პრინციპზეა აგებული მატერია 10 -18 მეტრის მასშტაბამდე, არა ხართ მართალი –– ჩვენს ხელთ არსებობს მხოლოდ და მხოლოდ გარკვეული ირიბი ექსპერიმენტული მონაცემები, რომელთა ინტერპრეტაციასაც თქვენ თქვენი თეორიული პრინციპების საფუძველზე ახდენთ, მე კი –– ჩემი… ასე რომ, საკითხის გადაწყვეტა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რომელ მხარესაა ჩვენს თეორიულ შეხედულობებს შორის სიმართლე (თორემ კვარკები და გლუონები, რომელთა შესახებაც თქვენ ასე დარწმუნებით მელაპარკებით ხოლმე, სინამდვილეში, არავის თვალით არ უნახავს). 5. "პლანეტა მასის გამო ვერ გადაიქცევა ვარსკვლავად, პროტონი ვერ გადაიქცევა ნეიტრონად მასის გამო, ასევე პოზიტრონი ვერ გახდება ელექტრონი მასის გამო... როდესაც მოდელი ეწინააღმდეგება არსებულ ფიზიკასაც კი... იქ კიდევ უფრო დიდი პრობლემებია..." (გრავიტონი) თანამედროვე ფიზიკას მარტო ამ საკითხში კი არა, ბატონო გრავიტონ, მთელი ჩემი თეორიით ვეწინააღმდეგები; ასე რომ, ის, რასაც თქვენ პრობლემად აღიქვამთ, ჩემი თვალთახედვით, პირიქით, პრობლემიდან გამოსავალია… რაც შეეხება, კონკრეტულად, თითოელ ორგანიზაციულ დონეზე სხეულების თვისებრივი ცვლილების მექანიზმს, ამ საკითხის გასარკვევად ტრადიციული “მეცნიერული ექსპერიმენტი ” ვერ გამოგვადგება (რადგან ასეთ შემთხვევაში იმ ანეგდოტის გმირის როლში აღმოვჩნდებით, ყვავს რომ აკვირდებოდა, ნეტავ მართლა თუ იცოცხლებს სამასი წელიო)… ამისთვის საკმარისია ატომები, პლანეტები ან ვარსკვლავები მასის ზრდის მიხედვით დავალაგოთ და (ამ პარამეტრით) დავაკვირდეთ მათი შინაგანი თვისებების ცვლილებას –– ამ მეთოდით იოლად შევნიშნავთ მასის ზრდის კვალობაზე თუ როგორ იცვლება ამ სხეულებში შინაგანი შთანთქმა–გამოსხივების პოტენციალების თანაფარდობა და როგორ გარდაიქმნებიან ეს უკანასკნელნი (თვისებრივი თვალსაზრისით) მათ საპირისპირო ორგანიზაციულ ფორმებად… თქვენი შემდგომი შენიშვნები და შეკითხვები, ბატონო გრავიტონ, თავისი შინაარსითა და მნიშვნელობით გაცილებით საინტერესოა; ამიტომ მათზე პასუხებს მომდევნო პოსტში (ანუ ცალკე) შემოგთავაზებთ. |
| Posted by: oleg-i 11 Jul 2018, 01:42 |
| რონინი ინტერესით ვადევნებ თვალყურს თქვენს პოსტებს... თუმც ჯერჯერობით მხოლოდ სამყაროს ''მოწყობის'' ფილოსოფიურ მხარეზე მსჯელობთ. მიუხედავად ჩემი ფილოსოფიური განათლების სიმწირისა, მე პირადად დაგეთანხმებით რომ ზოგადად რაიმე საკითხის გარკვევისას ''მთავარია იდეა'', თუმც ამ დროს სპეკულაციის მრავალი ''ხვრელი'' იბადება. როგორც ადრე აღვნიშნავდი, სამყაროს მოწყობის თქვენს მიერ შემოთავაზებული ორგანიზაციული დონეების ბირთვულ- ორბიტალური უსასრულო სისტემა ჩემთვის პირადად მიმზიდველად გამოიყურება, მაგრამ ჩემთვის მაინც უმთავრესია ის ფიზიკა, რომლითაც თქვენი თეორიით ე.წ. შთანთქმა/გამოსხივების თანაფარდობა დგინდება. თუმცაღა სავსებით შესაძლებელია თქვენს თეორიას ამის ( ''აბი გლუკოზა''/''სამყაროს ფორმულა'' ) პრეტენზია არც აქვს და ამით იგი ჩემს თვალში სრულიადაც არ კნინდება... |
| Posted by: რონინი 11 Jul 2018, 17:10 |
| oleg-i გამარჯობათ, ბატონო ოლეგ (გამახარეთ თქვენი გამოჩენით)!...; თქვენც იცით, რომ ძალიან ვაფასებ თქვენი ფართო, ფილოსოფიური ხედვის უნარს, რაც პროფესიონალ ფიზიკოსებში (არ მინდა სხვებს ვაწყენინო, მაგრამ) ძალიან დიდი იშვიათობაა… თქვენი ბოლო პოსტი სამ რამეს ხდის ჩემთვის ცხადს: 1. თქვენ საკმაოდ კარგად გაქვთ გააზრებული ჩემი თეორიის ძირითადი პრინციპები (რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩემამდე ამ კუთხით საკმარისად გაქვთ ნაფიქრი); 2. ამ პოსტში თქვენს მიერ დასმული კითხვა (ვგულსხმობ შთანთქმა–გამოსხივების თანაფაროდობის ფიზიკურ მახასიათებელს) ჩემი თეორიის განხილვას გაცილებით მაღალ დონეზე ახდენს და საშუალებას მაძლევს ჩვენს საუბარში გაცილებით წინ წავიწიოთ; 3. აუცილებელია, რაც შეიძლება მალე, გადავიდე ჩემი თეზისების თეორიული ნაწილიდან პრაქტიკულ (ანუ ექსპერიმენტულ) ნაწილზე. თუმცა, მანამ აუცილებლად მომიწევს სამი უაღრესად მნიშვნელოვანი თემის განხილვა (და ამ ძირითად ხაზს, შევეცდები, არ გადაუხვიო); ესენია: 1. მატერიის მოძრაობა; 2. მატერიის შინაგანი (დიალექტიკური) წინააღმდეგობა; 3. მატერიის ურთიერთქმედება. ეს ის ძირითადი საკითხებია, რომლებშიც ჩემი თვალსაზრისი თვისებრივად განსხვავდება თანამედროვე ფიზიკის თვალსაზრისისაგან და რომლის გარეშეც უბრალოდ გაუგებარი იქნება, რატომ ვცვლი დღეს, თითქოსდა, სამუდამოდ დამკვიდრებულ ამა თუ იმ ფიზიკური მოვლენის შინაარსს და მაქვს თუ არა, საერთოდ, ამის უფლება. კიდევ ერთხელ გიხდით, ბატონო ოლეგ, მადლობას ჩემი თეზისების განხილვაში მონაწილეობას რომ იღებთ და, იმედი მაქვს, ჩვენი (რა თქმა უნდა, აქ ჩვენთან ერთად ვგულსხმობ გრავიტონსაც) განსჯა და კამათი მის აღმატებულება –– ფიზიკას –– სასიკეთო სამსახურს გაუწევს… |
| Posted by: Komponent 13 Jul 2018, 16:20 | ||
ვფიქრობ ეს უფრო საინტერესოა, იქნებ მართლა გამოსადეგი თქვა რამე. |
| Posted by: რონინი 13 Jul 2018, 17:45 |
| Komponent თუ ჩემს პოსტებში აქამდე ვერ ნახეთ “რამე გამოსადეგი”, არა მგონია დღეის ამას იქით იპოვოთ მათში ეს “რამე”… დროს მოფრთხილება უნდა, ჩემო ახალგაზრდა მეგობარო; მე თქვენს ადგილზე დროს არ დავხარჯავდი ისეთი რამის კითხვაზე, რაშიც რამე გამოსადეგს და ფასეულს ვერ დავინახავდი… გირჩევთ, ეს დრო უფრო “ფუნდამენტურ და დალაგებულ” თეორიებს მოახმაროთ, ასე აჯობებს… |
| Posted by: graviton 13 Jul 2018, 20:53 | ||||||||
რონინი
ბატონო რონინ ნაჭუჭი, რომელიშიც მე ვზივარ, ბუნება და სამყარო ჰქვია... და თქვენც ამ სამყაროში ზიხართ "დახუჭული თვალებით"... სანამ თვალებს არ გაახელთ და არ დაინახავთ როგორ ფუნქციონირებს ეს სამყარო, ახალს თქვენ ვერეაფერს მოიტანთ... ამითომ უკვე მილიონჯერ გეუბნებით რა დაინახეთ ამბუნებაში ისეთი, რომელმაც გაიძულათ გეთქვათ, რომ ახალი თეზისები შემოგაქვთ,.. რომელშიც მე ახალი ვერაფერი დავინახე გარდა ატომ -პლანეტრული სტრუქტურის უსასრულობაზე გადატანისა... ასევე ერთი ნამდვილი, ექსპერიმენტი ან ბუნების მოვლენა მომიყვანეთ, რომელსაც თქვენ ხსნით და თანამედროვე ფიზიკა ვერა... ამას უკვე მერამდენჯერ ვიმეორებ აღარ მახსოვს... მე მრჩება შთაბეჭდილება, რომ თქვენ დღევანდელი ფიზიკა საერთოდ არ იცით და რაღაც მცირეოდენი ცოდნით ცდილობთ წარმოადგინოთ ისე თითქოს ახალ თეზისებს ქმნით... უნდა იცოდეთ, რომ წინ ვერასოდეს ვერ წახვალთ, თუ არსებული არ გეცოდინებათ ან არსებულის მწვერვალზე არ ზიხართ,.. სხვანაირად ყოველთვის ველოსიპედის მეორედ გამოგონებას აკეთებთ... ნაჭუჭში ჯდომა, უფრო ნიშნავს შეზღუდული ცოდნის არეალის ფლობას... და ამ ნაჭუჭიდან ვერასოდეს გამოხვალთ... თუ მას არ გააფართოვებთ დღვანდელ ზომებამდე.... შეიძლება გეწყინოთ ეს რაც დავწერე, მაგრამ კამათი რეალობის აღქმას მოითხოვს... არ გავაგრძელებ ახლა ზევით თქვენი დაწერილის სრულ კომენტირებას, რადგან უკვე წრეზე ვტრიალებთ, მხოლოდ რამოდენიმე საკითხს ავღნიშნავ და დაველოდები ზევით დაწერილზე ფაქტების მოყვანას...
უკვე თითქმის ცუდ ტრადიციად იქცა ამ ფორუმზე, თქვენს მიერ და ასევე ბევრი სხვა იუზერების მხრიდან ფიზიკის არედან მაგალითის მოყვანის მაგივრად ყოფაცხოვრებითი ფაქტების მოყვანა,... თითქოს ისინი რამეს ამტკიცებდნენ... მათ იყენებთ საკითხის გადასაფარად და პასუხისგან გასაქცევად.... ეს თქვენი ორი შენობის მაგალითიც ამას მიუთითებს.. ეს მაგალითი მხოლოდ იმას გვამცნობს, რომ თქვენ საერთოდ არ გესმით რას ნიშნავს ლოკალური რეალიზმის დარღვევა და რაც მთავარია, თქვენ არ გესმით კვანტური გადაბმულობის არსი,... არ გესმით ეს ფიზიკა... თუმცა არ მარტო თქვენ, აქ შემოსულთა ალბათ 99.99.. პროცენტს... მე არ შევეცდები ახლა თქვენ კვანტური გადაბმულობის არსი აგიხსნათ... პირიქით თქვენგან მოვითხოვ ამას, რომ დაგანახოთ რა არ გესმით. მსგავსად იმ გრავიტაციული პრობლემისა...
ადამიანი თვალით კი არ ხედავს(ბუნებრივი მხედველობა არაფერში გეხმარებათ...), არამედ გონებით, სენსორები უბრალოდ ინფორმაციის წყაროა... და ამ ინფორმაციას თქვენ თქვენი სენსორებით მიიღებთ თუ უკევე შექმნილი მაღალი დონის ხელსაწყოებით სხვაობა არაა... ზემოთ დაწერილი თქვენი აზრები უბრალოდ თავის გამართლების უსუსური მცდელობაა... რადგან რეალური უარყოფა, მხოლოდ მაშინ შეიძლება თუ თქვენ ის ყველაფერი გეცოდინებოდათ და საგნობრივად ილაპარაკებდით საკითხზე... თქვენ ხომ წარმოდგენაც არ გაქვთ რა არის ქვანტური ქრომოდინამიკა, არა მხოლოდ თეორიის თვალსაზრისით არამედ ასვე ექსპერიმენტული ბაზისის ცოდნით.. მაშინ როგორ უნდა წამოაყენოთ თქვენი ინტერპრეტაცია და უარყოთ ახლანდელი, თუ მასზე წარმოდგენაც არ გაქვთ...?
არაფერში არ ეწინააღმდეგებით.... ნამდვილი ფიზიკური მოვლენების მოყვანის მაგალითით მაჩვენეთ, რომ ეწინააღმდეგებით რამეში,... რომ რაიმე მოვლენას უკეთესად ხსნით, ან რაიმე სიახლეა... და კონკრეტულად მიჩვენეთ როგორ გარდაიქმნება უკეთესად ნეიტრონი პროტონად მასის გამო და რა მოვლენაა ეს, ან ელექტრონი პოზიტრონად(ეს საერთოდაც არ გარდაიქმნება)? დიდ ბოდიშს მოვიხდი თუ ძალიან "მკვახე" ვიყავი ამჯერად, მაგრამ სირბილე და დათმობა, მე მხოლოდ სუფრასთან ჭუკჭუკში ვიცი, როცა ამის ატმოსფეროც არსებობს..... |
| Posted by: Komponent 14 Jul 2018, 00:42 | ||
რონინი
გამოსადეგის ძებნა არაა ცუდი და სადაც მინდა იქ მოვძებნი, დროსაც ჩემ ჭკუაზე ვხარჯავ. შეიძლება ბევრს ვსულელობ, მაგრამ ასეთი ვარ და რა ვქნა. "გამოსადეგი" მკაცრი გამოცდის კრიტერიუმია, ეს სიტყვა ცუდ რეაქციას არ უნდა გაძლევდეს. შინაურობა უნდა იყოს და ამ ჭრილშიც განიხილავდე, ფართოდ შეგეძლოს მასზე მსჯელობა და ხსნიდე დაწვრილებით და გასაგებად. ეგ რაა, მე დვწერე და ახლა რაც გაუგებარია, მარტომ არკვიეთო. კიბატონო იდეა (ჰიპოთეზაც) მნიშვნელოვანია და შეიძლება გამოყენებადობა მართლა სხვებმა განსაზღვრონ. თუმცა თუ რამე უკეთ მოშველება შეგიძლია, არ უნდა დაგეზაროს, სახუმარო საქმე ხომარ არის, უფრო მხნე და მარჯვე უნდა იყოთ. |
| Posted by: რონინი 23 Jul 2018, 20:42 | ||||
graviton
საბოდიშო არაფერია, ბატონო გრავიტონ (მესმის თქვენი მდგომარეობა )… თუმცა, არაფრის მომცემი რეპლიკების წერას, სჯობს, საქმე გავაგრძელოთ… ***** oleg-i
“… გზააო?... მარტო ვმუშაობ და, რა ვიცი, როდის იქნება მზად…” (მ/ფ –დან “წუნა და წრუწუნა”) –– ეს ნახევარად ხუმრობით და ნახევრად სერიოზულად, ბატონო ოლეგ; საკითხი, რომელზედაც თქვენ აქ საუბრობთ (და რომლის არსიც და მეცნიერული ღირებულებაც ამ ფორუმზე, მგონი, მხოლოდ მე და თქვენ გვესმის), სინამდვილეში, ახალი ფიზიკის სრულიად ახალი დარგის საკვლევი საგანი და გადასაჭრელი პრობლემაა; დარგის, რომელიც შესაძლოა სწორედ ახლა (ჩვენს საუბარში) იბადება …ისე კი, რა თქმა უნდა, ამ საკითხზე მე მაქვს ჩემი გარკვეული (პრაქტიკული) წარმოდგენა, რომელზედაც მოგვიანებით –– მატერიის დიალექტიკის თემის ფარგლებში –– საგანგებოდ ვისაუბრებთ. ***** (ახლა კი, გავაგრძელოთ დაპირებული თემა). მოძრაობა!... მატერიის, თითქოსდა, ყველაზე უფრო ცხადი თვისება, რომელიც (როგორც ჩემს ერთ–ერთ წინა პოსტში აღვნიშნე) შვიდი საუკუნის წინ ბერძენმა ფილოსოფოსმა ზენონმა კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენა. ზენონს, როგორც უკვე ვთქვი, თავის ლოგიკაში (გასაგები მიზეზის გამო) არ ძალუძს ერთი მარტივი ჭეშმარიტების გათვალისწინება –– სამყაროში სხეულების ურთიერთდამოკიდებულება მკაცრ იერარქიულ ხასიათს ატარებს და ამ იერარქიაში ყველა სხეულს თავისი ორგანიზაციული დონის შესაბამისი მოძრაობა ახასიათებს; ერთი ორგანიზაციული დონის მოძრაობის სხვა ორგანიზაციულ დონეზე გადატანა ისეთივე გულუბრყვილობაა, როგორც თავად ერთი ორგანიზაციული დონის სხეულის გადატანა სხვა ორგანიზაციულ დონეზე (ორ მეზობელ ატომს შორის მორბენალი აქილევსი სწორედ ამ ლოგიკური გულუბრყვილობის ტიპიური მაგალითია). ერთი სიტყვით, როგორც წინა პოსტში დასკვნის სახით აღვნიშნე, სხეულის მოძრაობაზე საუბარი უაზრობაა, თუ არ გავითვალისწინებთ მატერიის ორგანიზაციულ დონეებთან მისი შეფარდებითობის პრინციპს. ამ პრინციპის გათვალსწინების გარეშე შეუძლებელია ზენონის მეორე აპორიაში (იგულისხმება “ისარი”) დასმულ პრობლემაზე პასუხის გაცემა, რომელშიც ზენონი, როგორც უკვე ვთქვი, უძრაობის არგუმენტს განსხვავებული (კერძოდ, ატომისტური მსოფლმხედველობის) კუთხით წარმოგვიდგენს. იყოფა თუ არა ატომისტურ სამყაროში (ანუ მატერიის დაყოფადობის სასრულობის პირობებში) ორ უმცირეს წერილს შორის არსებული სივრცე? ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, შეიძლება თუ არა ორ უმცირეს წერტილს შორის არსებულ სივრცეში სხვა, მათზე გაცილებით მცირე, წერტილის ჩასმა? –– კითხულობს ზენონი და ამით, ფაქტიურად, ატომისტები გამოუვალ ჩიხში შეჰყავს (რადგან “არა”–ს შემთხვევაში ზენონი მართლი გამოდის ანუ მოძრაობა შეუძლებელია; “კი”–ს შემთხვევაში კი, ამ უკანასკნელთ მოუწევთ სასრულ სამყაროზე უარის თქმა და, შესაბამისად, ზენონის მეორე ტიპის, კერძოდ “დიქოტომიის”, აპორიის პრობლემის წინაშე დადგომა). დღევანდელი მათემატიკა (რომელსაც არაატომისტურობას ვერ დავწამებთ) იძულებულია ზენონის ამ კითხვაზე დადებითად უპასუხოს და, შესაბამისად, ათასწლეულების წინ ზენონის მიერ დაგებულ “მახეში” ამოყოს თავი. გთხოვთ, იხილოთ ვიდეო: https://youtu.be/JmyLeESQWGw როგორც ვხედავთ, ამ ვიდეოში დასმულია ე.წ. რიცხვთა ღერძის შემადგენელი წერტილების სასრულობისა და უსასრულობის პრობლემა ანუ ზენონის “მახე”, რომელშიც ჩვენი ვიდეოს გმირიც აღმოჩნდა… … მაგრამ, როგორც უკვე ვთქვით, ზენონი, ისევე როგორც ამ ვიდეოს მთავარი გმირი, თავის ლოგიკაში ცდება –– “სივრცის წერტილები” უსასრულოდ არ იყოფა, რადგან სივცეს, ისევე როგორც მასთან მიმართებაში წერტილს, რეალურად აქვს ფარდობითი (იგულისხმება სივრცის ფარდობითობა ჩვენი აღქმის შესაძლებლობებთან მიმართებაში) და არა აბსოლუტური მნიშვნელობა (ამ თემაზე უფრო ვრცლათ ვისაუბრებთ მოგვიანებით, როდესაც გავეცნობით სივრცე–დროის ხუთგანზომილებიან სისტემას და მის მათემატიკას). თუ რას გვაძლევს ეს ფილოსოფიურ–მათემატიკური პრინციპი ჩვენთვის საინტერესო კუთხით (ანუ მატერიის მოძრაობის თვალსაზრისით), ამაზე ოდნავ მოგვიანებით ვისაუბრებთ, მანამდე კი ვნახოთ, თუ რა სახით წარმოგვიდგენს ტრადიციული თუ თანამედროვე ფიზიკა სხეულის მოძრაობისა და სივრცის ურთიერთმიმართების პრობლემას, რომელიც შესაძლოა, საბოლოოდ, ერთ კითხვაში ჩამოვაყალიბოთ: რა ამოძრავებს სივრცეში სხეულს? ზენონის დროიდან მოყოლებული ამ კითხვაზე ბევრი ფილოსოფოსი ცდილობდა პასუხის გაცემას; თუმცა, ახლა მათზე არ შევჩერდებით, რადგან, როგორც ვთქვით, ამ შემთხვევაში ჩვენ გვაინტერესებს მხოლოდ მეცნიერული (ანუ ექსპერიმენტულად შემოწმებილი) თვალსაზრისი. მოძრაობის შესახებ მეცნიერული აზრის განვითარების ისტორიაში რამდენიმე მნიშვნელოვანი ეტაპი გამოიყოფა, რომლებიც დღესდღეობით ყველასთვის კარგად ცნობილ ადამიანებთან თუ მეცნიერულ მიმდინარეობებთან ასოცირდება. გარკვეული მოსაზრებით, მე ამ ადამიანებს (და მათ ღვაწლს მატერიის მოძრაობის შესწავლის საქმეში) შემდეგი თანამიმდევრობით განვიხილავ: 1. გალილეი 2. ნიუტონი 2. ფარადეი 4. ტომსონი 5. აინშტაინი 6. კვანტური ფიზიკოსები (კრებითი მნიშვნელობით) ალბათ, არ შევდებით თუ ვიტყვით, რომ მოძრაობის თანამედროვე მეცნიერული კონცეფცია გალილეიდან იღებს სათავეს. ამ თვალსაზრისით, პირველრიგში, ხაზი უნდა გაესვას იმ ფაქტს, რომ გალილეის მსოფლმხედველობრივი კონცეფცია ატომისტურია ანუ იგი ეთანხმება იმ აზრს, რომ სამყარო შესდგება ობიექტურად არსებული სივრცისა და სხეულებისაგან. ამიტომ, მისი აზრით, სივრცეში ერთხელ ამოძრავებული სხეული (თუ მას სხვა სხეული ხელს არ უშლის) იმოძრავებს მუდმივად და სწორხაზოვნად თანაბარი სიჩქარით; თუნდაც გალილეის ამ ლოგიკის ფარგლებში, ე.წ. “თავისუფალი ვარდნა”, ბუნებრივია, ვერ იქნება სინამდვილეში თავისუფალი, რადგან იგივე გალილეი, როგორც ცნობილია, ექსპერიმენტული წესით ადგენს, რომ “თავისუფალი ვარდნისას” სხეული თანაბარაჩქარებულ მოძრაობას განიცდის (სიჩქარის მატების და არა კლების თვალსაზრისით) ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სივრცეში “თავისუფლად” ვარდნილ სხეულზე მუდმივად მოქმედებს –– უბიძგებს თუ ექაჩება –– რაღაც უცნობი ძალა; მაგრამ რა არის ეს ძალა, გალილეიმ არ იცის… ადამიანი, რომელიც ამ ძალის გააზრების გზაზე მეცნიერების განვითარების ისტორიაში წინ უზარმაზარ ნაბიჯს დგამს, გახლავთ ნიუტონი. მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლმხედველობრივი თვალსაზრისით ნიუტონი თითქმის ყველა ძირითად ფილოსოფიურ საკითხში გალილეის მიმდევარია –– მნიშვნელობა არა აქვს, იქნება ეს სივრცე–სხეულებრივი “რეალობა”, მოძრაობის ინერციული და ძალისმიერი ფორმები, დროისა და სივრცის აბსულიტური გაგება და ა. შ. –– გალილეისაგან განსხვავებით, იგი სცილდება დედამიწის მასშტაბს და ხვდება, რომ მოვლენა, რომელსაც თავის დროზე გალილეი იკვლევდა (ვგულისხმობ დედამიწაზე მოქმედ ე.წ. “თვისუფალი ვარდნის” ძალას), სინამდვილეში, ზოგადამატერიალური ხასიათისაა; უფრო მეტიც –– იგი არკვევს, რომ ეს ძალა პირდაპირპროპორციულადაა დამოკიდებული (ურთირთქმედებაში მყოფი) სხეულების მასაზე და უკუპროპორციულად –– მათ შორის მანძილის კვადრატზე; ანუ ნიუტონი (როგორც ეს მაშინ მიაჩნდათ და დღესაც მიაჩნიათ) ადგენს სამყაროში სხეულების ურთიერთმიზიდულობის –– ე.წ. გრავიტაციის –– უნივერსალურ (ანუ ყველგან და ყველა დონეზე მოქმედ) კანონს. ამას თუ დავუმატებთ დინამიკის ნიუტონისეულ კანონებს (ვგულისმხობ ნიუტონის იმ სამ კანონს, რომელზედაც, ფაქტიურად, დგას კლასიკური მექანიკა), ცხადი გახდება, თუ რატომ იკავებს ნიუტონის პიროვნება მატერიის მოძრაობის კანონზომიერებების გააზრებაში განსაკუთრებულ ადგილს. თუმცა, ნიუტონმა ვერ გასცა პასუხი კითხვებზე –– რა არის მის მიერ აღმოჩენილი ეს “უნივერსალური” გარავიტაცია ? როგორ მოქმედებენ სხეულები მისი საშუალებით სივრცეში? რა სახე აქვს მას –– მატერიალური (ბუნებრივი) თუ არამატერიალური (ღვთიური)?... იგი შემოიფარგლება მხოლოდ ვარაუდით, რომ გრავიტაციულ ურთიერთქმედებას უნდა ჰქონდეს მეხსეული (ანუ უშუალო) ხასიათი; როგორც ჩანს, მის ამ თვალსაზრისს განაპირობებს მისი მსოფლმხედველობა (მას ხომ ცარიელი სივრცის არსებობის სჯერა) და რელიგიური მრწამსი (მას ხომ ღრმად სწამს ყოვლისშემძლე შემოქმედის არსებობა)… ნიუტონის ეპოქიდან ერთი საუკუნის შემდეგ ფარადეი ექსპერიმენტულად ცხადყოფს რომ სხეულების დისტანციურ ურთიერთქმედებას ბუნებრივი ხასიათი აქვს და ეს უკანასკნელი სივრცის გარკვეული დაძაბულობის ანუ “ველის” საშუალებით ხორციელდება. მაგრამ რა წარმოშობს სივრცეში ამ დაძაბულობას ანუ “ველს”? მოგეხსენებათ, “ველის” ფენომენს ფარადეი სწავლობდა ელექტრული და მაგნიტური ურთიერთქმედების პროცესებში და მისთვის ცხადი იყო, რომ სივრცის დაძაბულობას ამ შემთხვევებში წარმოქმნიდა ე.წ. ელექტრული “მუხტებისა” და მაგნიტური “პოლუსების” არსებობა. ელექტრული მოვლენების შესწავლის დროს ფარადეიმდე ჯერ კიდევ ფრანკლინი მიხვდა, რომ ამა თუ იმ სხეულში საპირისპირო “მუხტები” (რომელთაც მან “დადებითი” და “უარყოფითი” უწოდა) წარმოიშვება მხოლოდ იმიტომ, რომ ისინი შეიცავენ მათთვის რაღაც მნიშვნელოვანს, რომელიც პირველს ჭარბად გააჩნია, მეორე კი –– მის დეფიციტს განიცდის. ფარადეი მშვენივრად ხვდება, რომ ამ პრინციპს უნდა ეფუძვნებოდეს სამყაროში (იმ პერიოდში ცნობილი) ყველა სახის ძალისმიერი ურთიერთქმედება, მნიშვნელობა არა აქვს, იქნება ეს ელექტრული, მაგნიტური თუ გრავიტაციული (მიუხედავად ამ ძალებს შორის გარკვეული განსხვავებისა, ეს უკანასკნელნი ერთსა და იმავე ––მანძილის კვადრატის უკუპროპორციულობის –– უაღრესად მნიშვნელოვან, კანონს ექვემდებარება). მაგრამ ვერც ფრანკლინმა და ვერც ფარადეიმ ვერ გასცეს პასუხი კითხვაზე –– თუ რისი გადანაწილება ხდება ცალკეულ სხეულებსა თუ მათ ნაწილებს შორის ძალისმიერი ურთიერთქმედების ამ სამ შემთხვევაში. მეცხრამეტე საუკუნის მიწურულს, ატომის აგებულების შესწავლისას, ტომსონმა ამოაჩინა, რომ მოვლენას, რომელსაც ჩვენ ელექტროობას ვუწოდებთ, წამოქმნის ატომებს შორის ელექტრონების გადანაწილება ანუ მაშინ გაირკვა, რომ ელექტრული ძალის წარმომშობი ნაწილაკი, ჩვეულებრივ, ატომის შემადგანელი ნაწილია. მაგრამ რა ნაწილაკების გადანაწილება უნდა წარმოშობდეს მაგნიტიზმსა და გრავიტაციას? რა ადგილი უნდა ეკავოთ ამ ნაწილაკებს მატერიის ზოგად ორგანიზაციულ სტრუქტურაში? ამ კითხვებზე პასუხი არ გახლდათ იოლი, რადგან: 1. ელექტროობის შემთხვევაში, ატომში უარყოფითი მუხტის ელექტრონთან ერთად აღმოჩენილ იქნა მისი საპირწონე –– დადებითად დამუხტული პროტონი; ასეთი ტიპის “მუხტები”, რომლებიც ელექტროობის მსგავს ურთიერთობას წარმოქმნიდა მაგნიტიზმისა და გრავიტაციის შემთხვევაში არამც თუ მაშინ, დღესაც არ არის აღმოჩენილი; 2. როგორც მეცნიერები ფიქროდნენ (და დღესაც ფიქრობენ), მუხტობრივი დაპირისპირბა გრავიტაციას არ ახასიათებს –– ელექტრული და მაგნიტური ურთიერთქმედებისაგან განსხვავებით, ეს უკანასკნელი სხეულებს შორის მხოლოდ მიზიდულობის კუთხით მოქმედებს. ფიზიკისათვის ეს მიზეზები აღმოჩნდა სწორედ ის გადაულახავი ბარიერი, რამაც იგი აიძულა მატერიის მოძრაობისა და ურთიერთქმედების მიზეზის გარკვევის ტრადიციულ ლოგიკაზე უარი ეთქვა და (შეგნებულად თუ შეუგნებლად) სრულიად განსხვავებულ გზას დადგომოდა. სწორედ ამ პერიოდში ჩნდება ასპარეზზე აინშტაინი და მისი ფარდობითობის თეორია. აინშტაინის იდეალისტური მოძღვრება ყველაფერს თავდაყირა აყენებს; მისი თეორიის მიხედვით, სხეულების გრავიტაციულ ურთიერთქმედებას და მოძრაობას წარმოშობს არა მათ შორის ნაწილაკების გადანაწილება (როგორც ამას მისი წინამორბედები ფიქრობდნენ), არამედ სხეულებისაგან სრულიად პასიური მოვლენა, რომელსაც იგი “სივრცე–დროის” გამრუდებას უწოდებს; ანუ აინშტაინი გვეუბნება, სხეული აქ არაფერს შუაშია, უბრალოდ, მისი “გზა” (ანუ სივრცე–დრო) მრუდდება და ამიტომ მოძრაობს, მაგალითად, სხეული მრუდზეო. სივრცე–დროის გამრუდებას კი სივრცეში მყოფი სხეულის მასა განაპირობებსო. გამოდის, რომ ის რასაც ჩვენ (ადამიანები), გრავიტაციის შემთხვევაში, ძალისმიერ ურთიერთქმედებად აღვიქვამთ –– აინშტაინის მიხედვით –– დედამიწის მასის მიერ სივრცე–დროის გამრუდების შედეგი ყოფილა. როგორც იტყვიან, აინშტაინი ბედნიერ ვარსკვლავზეა დაბადებული, რადგან: 1. მისი თეორიის გამოქვეყნებიდან სულ მალე ექსპერიმენტულად დადასტურდა მისი თეორიის “სისწორე” –– ამოჩნდა, რომ შორეული ვარსკვლევიდან წამოსული სინათლის სხივი, გზაზე შემხვედრი მასის გამო, მოძრაობის ტრაქტორიას ზუსტად ისე იცვლის, როგორც ამას აინშტაინის თეორია წინასწარმეტყველებს; უფრო მეტიც, აღმოჩნდა, რომ გრავიტაციული დაძაბულუბა და მოძრაობის სისწრაფე დროის ხანგრძლივობაზეც მოქმედებს… 2. რა თქმა უნდა, ეს ფაქტები დამამტკიცებელ ფაქტებად დარჩებოდა იმ შემთხვევაშიც, თუ რეალურად სივრცე–დროის გამრუდება კი არ წარმოქმნიდა გრავიტაციას (როგორც ეს აინშტაინს მიაჩნდა), არამედ პირიქით –– გრავიტაცია (ვგულისხმობ, სხეულებს შორის გარვეული ტიპის ნაწილაკების გადანაწილებას) წარმოქმნიდა “სივრცე–დროის” გამრუდებას (სხვათაშორის, ელექტრული და მაგნიტური ურთიერთქმედების პროცესებში სივრცის გამრუდების ფაქტი ჯერ კიდევ ფარადეიმ გვიჩვენა თავის ექსპერიმენტებში, რაც კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რომ ამ უკანასკნელთაგან განსხვავებით გრავიტაცია არ წარმოადგენს რაიმე განსაკუთრებულ მოვლენას); მაგრამ ზემოთ უკვე ჩვენს მიერ ნახსენები მიზეზების გამო, მეცნიერებისათვის ამ ფაქტების აინშტაინისეული ახსნა უფრო დამაჯერებელი და მისაღები აღმოჩნდა. … და ფიზიკაში დადგა აინშტაინის საუკუნე –– მატერიის მოძრაობის შესწავლის თვალსაზრისით დიდი ქაოსისა და გაუგებრობის საუკუნე –– მის თეორიაში ისე ოსტატურად არის ჩახლართული ტყუილი და მართალი, რომ, შეიძლება ითქვას, აინშტაინის შემდეგ მეცნიერება (მხატვრული შედარება რომ გამოვიყენოთ) გორდიასის კვანძს დაემსგავსა … რამდენადაც აინშტაინზე შეიძლება ითქვას, ბედნიერ ვარსკვლავზეაო დაბადებული, იმდანად კვანტურ ფიზიკაზე შეიძლება ვთქვათ, ეს რა ბედი ჰქონიაო ამ საწყალს, რადგან : 1. მას “მთელი ცხოვრება” მოუწია აინშტაინის მემკვიდრეობის ზურგით თრევა –– მიუხედავად წინააღმდეგობისა, იგი ბოლომდე უარს ვერ ამბობს მასზედ (იმდენად დიდია ამ საუკუნეში აინშტაინის ავტორიტეტი). 2. მას მიკროსამყაროში მოუხდა მატერიის აგებულეების, მოძრაობისა და ურთირთქმედების კვლევა თანამედროვე ანუ აბსოლუტურად არასწორი მსოფლმხედველობის პირობებში (ამ მხრივ ეს უკანასკნელი შეიძლება შევადაროთ იმ უსინათლოს, რომელიც მისთვის სრულიად უცხო გარემოში მხოლოდ ხელების ცეცებით ცდილობს საგნებისა თუ მოვლენების მიგნების და მათი რაობის გააზრებას). 3. მეცნიერების მთავარი იარაღი –– ექსპერიმენტი –– ატომურ და, მითუმეტეს, სუბატომურ სამყაროში რადიკალურად ცვლის არსებულ სურათს, რაც უკიდურესად ართულებს ამ დონეზე ადამიანის (ანუ დამკვირვებლის) მიერ შექმნილი “რეალობის” ობიექტურად არსებული “რელობისაგან” განსხვავებას და რაც, თავის მხრივ, “მეცნიერული” სპეკულაციისა და, ზოგ შემთხვევაში, შარლატანობის დიდ ასპარეზს იძლევა (სამწუხროდ, რაც დრო გადის, ეს ასპარეზი უფრო მეტად ფართოვდება). მიუხედავად ზემოთქმულისა, კვანტური ფიზიკა მატერიის მოძრაობის გააზრების თვალსაზრისით შეძლება შეფასდეს, როგორც წინ გადადგმული ნაბიჯი, რადგან ეს უკანასკნელი გარკვეულწილად უბრუნდება მატერიის მოძრაობის საფუძვლის გააზრების ტრადიციულ (ვგულისხმობ, სწორ) გზას და სხეულების ძალისმიერ ურთიერთქმედებას მატერიის (გარკვეული ნაწილაკების) გადანაწილების პრინციპს უდევს საფუძვლად (მიუხედავად იმისა, რომ ამ საკითხში აინშტაინისეული სივრცე–დროის გამრუდების ფაქტორი ჯერ კიდევ მნიშვნელოვან როლს თამაშობს); სხვა საქმეა, რომ ამ გადანაწილების –– “კვანტური” ტერმინოლოგიით, “ნაწილაკების გაცვლის” –– მიზეზს (ვგულიხმობ, ე.წ. სიმეტრიას) და ზოგად სურათს (ვგულსხმობ, ძალისმიერი ურთიერთქმედების ოთხ სახეს) არასწორად ხსნის. თუმცა, იმის გამო, რომ ამ თემაზე ჩვენ ერთ–ერთ მომდევნო პოსტში საგანგებოდ მოგვიწევს საუბარი, ამ საკითხე აქ აღარ შევჩერდებთ თქვენს ყურადღებას. ერთი სიტყვით, თანამედროვე მეცნიერული კონცეფციით სივრცეში სხეულების მოძრაობას კვლავ ორი ფაქტორი განაპირობებს; ესენია: 1. ინერცია 2. ძალა თუ მხედველობაში მივიღებთ იმ ფაქტს, რომ თანამედროვე ფიზიკაც კი უარყოფს ცარიელი სივრცის არსებობას, ცხადი გახდება, რომ ე.წ. “ინერციული მოძრაობის” იდეა (რაც, როგორც ვთქვით, გალილეის მიერ დაახლობით ოთხასი წლის წინ შეიქმნა) წარსულს ჩაბარდა და მოძრაობის მიზეზად მისი მოყვანა, რბილად რომ ვთქვათ, თავის მოტყუებაა და მეტი არაფერი. რჩება მხოლოდ ძალისმიერი მოძრაობა, რომელიც (როგორც ზემოთ მოყვანილი ფაქტებითა და ანალიზით შევეცადე მეჩვენებინა) არის მატერიის (უფრო ზუსტად, მატერიის სტრუქტურის შემადგენელი გარკველი ნაწილაკების) გადანაწილების შედეგი; მაგრამ პასუხგაუცემელი გვრჩება რამოდენიმე მთავარი კითხვა; კერძოდ: ა) რა განაპირობებს ამა თუ იმ ძალისმიერი ურთიერთქმედების პროცესში ნაწილაკების გადანაწილებას ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მატერიის მოძრაობას? ბ) რომელი ნაწილაკების გადანაწილება წარმოშობს მაგნიტიზმსა და გრავიტაციას? გ) რა ადგილი უკავიათ ამ ნაწილაკებს ჩვენი სამყაროს ორგანიზაციულ სტრუქტურაში? ამ კითხვებზე პასუხს მომდევნო პოსტში შემოგთავაზებთ. |
| Posted by: graviton 25 Jul 2018, 20:07 | ||
რონინი
ბატონო რონინ ახლა კომენტარს არ გავაკეთებ, რადგან პირველად არის, რომ 100 პრცენტი თუ არა 80 პროცენტი მაინც გეთანხმებით რაც დაწერეთ,.. დაველოდები სხვას,(თუმცა ვეჭვობ ვინმე შემოვიდეს,.. პროვოცირება მაინც გაუკეთეთ ხალხს, ნუთუ აქ რაც წერია, ყველამ გაიგო?....) და თქვენ შემდეგ ჩანაწერს.. |
| Posted by: რონინი 26 Jul 2018, 04:48 |
| graviton გამგები გაიგებს, ბატონო გრავიტონ.... თქვენ კი დიდი მადლობა კეთილი სიტყვებისთვის (ხუმრობა ხომ არ არის, გრავიტონისგან ამის მოსმენა ) |
| Posted by: oleg-i 28 Jul 2018, 12:55 | ||
ჰაერი რომ არ იძვრის და ,,დაქიქინებას,, ელოდები კაცი - ისეთი განცდა მაქვს... --,,შობე რა, დარეჯან?!,, |
| Posted by: marna 31 Jul 2018, 10:21 |
| ღმერთმა ყველა გაგახაროოოოთ |
| Posted by: რონინი 15 Aug 2018, 13:28 |
| მოძრაობის თემისადმი მიძღვნლ ჩემს წინა პოსტში მე შევეცადე დამენახვებინა თქვენთვის, ჩემო ძვირფასო მკითხველო, ამ პრობლემის მეცნიერული შესწავლის ძირითადი ხაზი და, ამასთან, ცხადი გამეხადა ისიც, რომ ჩემს თეორიაში სხეულების მოძრაობის უმთავრესი პოსტულატი –– მატერიის გადანაწილება –– არ გახლავთ ჩემს მიერ მოგონილი თუ “მოულოდნელად ციდან ჩამოფრენილი” რამ; სინამდვილეში, ეს არის იმ ოთხასწლიანი ტრადიციის ბუნებრივი გაგრძელება, რომელის შექმნაშიც ამ პერიოდში არაერთმა ბრწყინვალე ფიზიკოსმა თუ ფიზიკოსთა მთელმა თაობამ მიიღო მონაწილეობა (რა თქმა უნდა, აქ მე მხედველობაში მაქვს ძალისმიერი და არა ე.წ. “ინერციული” მოძრაობა, რომელიც იდეის სახით, როგორც ვთქვით, გარკვეულ ისტორიულ პერიოდში გაბატონებული მსოფლმხედველობის გამო შეიქმნა და, სინამდვილეში, ბუნებაში საერთოდ არ არსებობს). მაშ, –– ერთი მხრივ, მატერიის გადანაწილება და, მეორე მხრივ, ჩვენს მიერ აღქმული თუ აღუქმელი სამყარო … და მათი გამაერთინებელი მთავარი კითხვა –– რა იწვევს ამ სამყაროში მატერიის გადანაწილებას? როგორც იტყვიან, მილიონიანი კითხვა, რომელსაც მატერიის მოძრაობის საკითხით დაინტერესებული ნებისმიერი მკლევარი, სურს თუ არა, გვერდს ვერაფრით ვერ აუვლის… მოდით, ჯერ ვნახოთ, თუ რას ამბობს ამ თვალსაზრისით თანამედროვე ფიზიკა? სამწუხაროდ, არაფერს ახალს და არაფერს ფასეულს!... თანამედროვე ფიზიკა (რასაც რეალურად წარმოადგენს კვანტური ფიზიკა და, კერძოდ, მისი სული და გული –– ე.წ. სტანდარტული მოდელი) მატერიის გადანაწილების ანუ, სხვა სიტყებით რომ ვთქვათ, ძალისმიერი ურითიერთქმედების მიზეზზე მხოლოდ იმას გავეუბნება, რომ ეს უკანასკნელი გამოწვეულია ნაწილაკების ურთიერთდამოკიდებულებში სიმეტრიის ანუ (ფრანკლინის და ფარადეის ლოგიკით რომ ვთქვათ) წონასწორობის დარღვევით… … რა თქმა უნდა, რომ ეს სიმართლეა … მაგრამ, სამწუხაროდ, “წონასწორობას” დაარქმევთ “სიმეტრიას”თუ “სიმეტრიას” დაარქმევთ “წონასწორობას”, ეს დიდს არაფერს ცვლის –– პასუხგაუცემელი რჩება მთავრი კითხვები (რომლებიც ჯერ კიდევ ფრანკლინს და ფერადეის აწუხებდათ), კერძოდ: ა) ნაწილაკების ურთიერთდამოკიდებულებაში რის წონასწორობაზე (ანუ რისი სიმეტრიის დაცვაზეა) ორიენტირებული ბუნება? ბ) რა არღვევს სამყაროში ამ “სიმეტრიას”? გ) როგორ ცდილობს ბუნება ამ სიმეტრიის (ანუ წონასწორობის) აღდგენას? დღევანდელ თუ ტრადიციულ ფიზიკაში არაფრის მთქმელი არ არის სამყაროს ასიმეტრიის (ანუ სიმეტრიის დარღვევის) აღმნიშვნელი ისეთი ტერმინები, როგორიცაა “მუხტი”, “ძალა”, “ენერგია” და ა.შ., რადგან ეს უკანასკნელნი ფიზიკური თვალსაზრისით არაფერს ხსნის, პირიქით, თავად საჭიროებენ ახსნას ანუ იმის გარკვევას, თუ რა ფიზიკური რეალობა იმალება თითოეული ამ პირობითი ტერმინის უკან? ბუნებრივია, თუ არ იცით, რის წონასწორობაზეა საუბარი, არც ის გეცოდინებათ, თუ რა არღვევს ამ წონასწორობას (ანუ თანამედროვე ფიზიკის ენაზე რომ ვთქვათ, რა იწვევს ე.წ. მუხტობრივ თუ ძალისმიერ ასიმეტრიას); ასეთ შემთხვევაში, ბუნებრივია, ვერც იმის გააზრებას შევძლებთ, თუ როგორ (ანუ რა მექანიზმის საშუალებით) ხდება ძალისმიერი ურთიერთქმედების შემთხვევაში სხეულებს შორის მატერიის გადანაწილება ანუ “სიმეტრიის” აღდგენა –– ნაწილაკების “გაცვლის” (რაშიც თანამედროვე ფიზიკა გვარწმუნებს) თუ თავისი შინაარსით აბსულიტურად განსხვავებული მოვლენის, რომლის რაობის შესახებ დღევანდელ მეცნიერებას წარმოდგენაც კი არა აქვს. სამწუხაროდ, თანამედროვე ფიზიკის ძალისმიერი ურთიერთქმედების მექანიზმზე აქ მოგვიხდება საუბარის შეწყვეტა, რადგან ამ თემაზე (როგორც ადრეც ვთქვი) ცალკე პოსტში მოგვიწევს დეტალური საუბარი. ერთი სიტყვით, თანამედროვე ფიზიკა (ისევე როგორც, თანამედროვე ფილოსოფია) აბსულიტურად უძლურია ახსნას მატერიის გადანაწილების (ანუ, სხვა სიტყვებით, მატერიის მოძრაობის) არსი, მიზეზი და მექანიზმი… რატომ? –– იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ ამ უკანასკნელს წარმოდგენა არა აქვს მატერიის შინაგან დილექტიკაზე ანუ მატერიის იმ შინაგან დაპირისპირებაზე, რაც გახლავთ ჩვენს აღქმად თუ აღუქმელ სამყაროში მატერიის ნებისმიერი სახის გადანაწილების ანუ მოძრაობის ფუნდამენტური მიზეზი… (ბოდიშს ვიხდი, რომ, გარკვეული მიზეზების გამო, ამ თემის ნაწილ–ნაწილ დადება მიწევს ფორუმზე) |
| Posted by: eniqsi 15 Aug 2018, 22:19 | ||||
რონინი
ის რომ ცარიელი სივრცე არ არსებობს "ინერციული მოძრაობის" არ არსებობის მტკიცებულებას არ წარმოადგენს.
ინერცია ისეთივე ფიზიკური მოვლენაა როგორ გრავიტაცია. ("ინერციული მოძრაობა" ჯობია თაროზე შემოვდოთ რა იცი რაში დაგვჭირდეს. ) |
| Posted by: რონინი 16 Aug 2018, 09:01 |
| eniqsi გამარჯობათ, ბატონო ენიქს!... საკითხი, რომელზედაც თქვენ აქ საუბრობთ, არის არა “ინერციის”, როგორც მოვლენის, ახსნა (რაც ამ კონკრეტულ შემთხვევაში მე მაინტერესებს ), არამედ იმის ახსნის მცდელობა, თუ როგორ არის დაკავშირებული ინერციულად მოძრავი სხეულის მასა მასზედ მოქმედ ძალასთან ანუ, ცოტა რომ გავიხუმროთ, წარმოადგენს ინერციის პრობლემის, ასე ვთქვათ, “მეორე სერიას” (რომელზედაც ჩვენ ერთ–ერთ მომდევნო პოსტში აუცილებლად გვექნება საუბარი) –– ასე რომ, ბოდიშის მოხდით, ვერ მივიღებ თქვენს შენიშვნას. |
| Posted by: polon 16 Aug 2018, 18:05 | ||||
რონინი
კონკრეტულად რა სიმეტრიის დარღვევაზე არის საუბარი? რომელი სიმეტრიის...
რატომ არის მუხტი ასიმეტრიის აღმნიშვნელი? |
| Posted by: რონინი 17 Aug 2018, 12:53 |
| polon გამარჯობათ, ბატონო პოლონ ზოგადი თვალსაზრისით, სიმეტრიაში ვგულისხმობ გარკვეული მოვლენების მსგავსებას (მიუხედავად დროისა და ადგილის ცვლილებისა); ასიმეტრიაში კი, აღნიშნული ცვლილებების გამო, ამ მსგავსების დარღვევას (ანუ იმას, რაც ჩვეულებრივ სიმეტრია–ასიმეტრიაში იგულისხმება). ნაწილაკების ურთიერთდამოკიდებულაში (ანუ ფიზიკაში) “სიმეტრიაში” იგულისხმება მსგავსება სხვადასხვა ნაწილაკებს (ვთქვათ, პროტონსა და ნეიტრონს ან ელექტრონსა და პოზიტრონს) შორის; “ასიმეტრიაში” კი იგულსხმება ის, რაც არღვევს მათ შორის მსგავსებას (ანუ რითაც განსხვავდება პროტონი და ნეიტრონი ან ელექტრონი და პოზიტრონი ერთმანეთისაგან). ზოგადად სამყაროში, მოგეხსენებათ, ნაწილაკები ერთმანეთთან დაკავშირებულია გარკვეული ძალებით –– მიიზიდავენ ან განიზიდავენ ერთმანეთს, რაც როგორც ტრადიციული, ისე თანამედროვე ფიზიკის აზრით, განპირობებულია მათ შორის გარკვეული ნაწილაკების გადანაწილებით (რასაც მეც ვიზიარებ). ამ ზოგადი სურათიდან (ჩვენს მაგალითში) არც პროტონი და ნეიტრონი და არც ელექტრონი და პოზიტრონია გამონაკლისი, რაც იმას ნიშნავს, რომ რაღაც შინაგანი მიზეზი მათ შორისაც უნდა იწვევდეს გარკვეული ნაწილაკების გადანაწილებას (ანუ, ჩვენთვის საინტერესო ტერმინოლოგიით, “სიმეტრიის” დარღვევას). ჩემს ბოლო პოსტებში ჩემი საუბარი, ბატონო პოლონ, სწორედ იქითკენ მიმყავს, რომ გავარკვიოთ, რა იწვევს ჩვენთვის ცნობილ თუ უცნობ ნაწილაკებს შორის ამა თუ იმ სახის ძალისმიერი ურთიერთქმედების შემთხვევაში მატერიის (ანუ სხვა ნაწილაკების|) გადანაწილებას ანუ, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დღეს ფიზიკურ მეცნიერებაში ასე პატივდებულ ტერმინებს ––“სიმეტრია–ასიმეტრიას” –– რალური (ანუ ფიზიკური) შინაარსი შევძინოთ… რაც შეეხება იმას, თუ “რატომ არის მუხტი ასიმეტრიის აღმნიშვნელი”, გიპასუხებთ –– იმიტომ, ბატონო პოლონ, რომ “მუხტი” აიძულებს სამყარში სხეულებს (ჩვენს შემთხვევაში, ნაწილაკებს) ერთმანეთთან ან მიიზიდონ ან, პირიქით, განიზიდონ; ანუ მოხდეს მათ შორის გარკვეული ნაწილაკების ამა თუ იმ ფორმით გადანაწილება, რაც შინაგანი “სიმეტრიის” (ანუ რაღაც ჯერჯერობით ჩვენთვის უცნობი სახის წონასწორობის) დარღვევის გარეშე, ალბათ დამეთანხმებით, შეუძლებელია. |
| Posted by: polon 17 Aug 2018, 20:42 | ||
რონინი
გასაგებია, რომ სიმეტრია მსგავსებაა, და ამ მსგავსებას წარმოშობს მუხტი, რატომ არღვევს... ელექტრონი და პროტონი მსგავსია, რადგან მათ აქვს მუხტი და მათი მსგავსება ამ მუხტის ქონებაში გამოიხატება... ანუ ამ სიმეტრიიის გენერატორი არის მუხტი.... წონასწორობა სიმეტრიასთან არაფერ კავშირშია... სიმეტრიის დარღვევა ვერ დავინახე მოძრაობაში... მუხტის მქონე ნაწილაკები ერთმანეთთან ურთიერთქმედებენ, მაგრამ რა სიმეტრია ირღვევა ვერ ვხედავ.... |
| Posted by: რონინი 18 Aug 2018, 08:41 |
| polon ძალიან დიდი ბოდიში, ბატონო პოლონ, მაგრამ ვერ გაიგეთ ჩემი ნათქვამი… თუ არ მიწყენთ, იქნებ ერთხელ კიდევ გადაგეკითხათ ჩემი ბოლო პოსტები * * * სანამ მოძრაობის შესახებ დაწყებულ ჩემს თემას გავაგრძელებდე, მსურს, ამ თემასთან დაკავშირებით დღევანდელი ოფიციალური ფიზიკის ერთ–ერთ უმნიშვნელოვანეს საკითხზე –– ძალისმიერი ურთიერთქმედების მექანიზმზე –– გამოვთქვა ჩემი აზრი და, ამასთან, ვთხოვო ჩვენი ფორუმის პროფესიონალ ფიზიკოსებს (გრავიტონს, ასფურცელას, ოლეგს და სხვებს) შეამოწმონ მისი სისწორე. არ მინდა, აქ რამე შემეშალოს, მიუხედავად იმისა, რომ ამ მოდელს არაფერი აქვს საერთო ძალისმიერი ურთიერთქმედების ჩემს მოდელთან. მაშ ასე, რამდენადაც გავიგე: სტანდარტული მოდელის მიხედვით, ბუნებაში არსებობს ორი ტიპის ნაწილაკები –– მატერიის შემადგენელი ნაწილაკები (ე.წ. კვარკები და ლეპტონები) და ძალის გადამტანი ნაწილაკები (ე.წ. ბოზონები); მატერიის შემადგენელი ნაწილაკები ერთმანეთს შორის ძალის გადამტან ნაწილაკებს “ცვლიან”, რაც ძალისმიერი თვალსაზრისით მათ გატყორცნა–დაჯახებაში მდგომარეობს... თუ მატერიის შემადგენლი ნაწილაკის მიერ გატყორცნილი შუამავალი ნაწილაკი მეორე ნაწილაკს “შუბლში” მოხვდა, ნაწილაკები განიზიდებიან, თუ “კეფაში”, პირიქით, მიიზიდებიან –– სულ ეს არის დღევანდელი ფიზიკის ძალისმიერი ურთიერთქმედების მექანიზმის მოქმედების ლოგიკა, ანუ მე იმის ხაზგასმა მსურს, რომ დღევანდელი ფიზიკა სხეულების ამა თუ იმ სახის ურთიერთქმედების ახსნას ცდილობს ნაწილაკების “დაჯახებით“ (რაც, როგორც შემდგომ ვნახავთ, არის დღევანდელი ფიზიკის მსოფლმხედველობის შეზღუდულობის სავალალო შედეგი). მთელი ამ პრიმეტიული პროცესის სირთულე მხოლოდ იმის გარკვევაში მდგომარეობს, თუ რა მასის ნაწილაკები და რა ფორმით უნდა დაეჯახონ ერთმანეთს, რომ ამა თუ იმ სახის ძალისმიერი ურთიერთქმედების დამზერადი სურათი მივიღოთ. სულ ეს არის, ბატონებო. რა შთაბეჭდილებაც მე დამრჩა სტანდარტული მოდელის ძალისმიერი ურთიერთქმედების მექანიზმზე (გასაგებია, რომ აქ ვგულისხმობ მისი მოქმედების პრინციპს და არა დეტალურ სურათს). ახლა კი გთხოვთ, მომაწოდოთ თქვენი აზრი, რა თქმა უნდა, თუ არ შეწუხდებით (წინასწარ გიხდით მადლობას). |
| Posted by: polon 18 Aug 2018, 19:29 | ||
რონინი
გადავხედე და ვერაფერი ვნახე,.. მე მგონი თქვენ არ გესმით სიმეტრია და მისი დარღვევის არსი.. |
| Posted by: რონინი 19 Aug 2018, 18:57 | ||
polon
არ არის გამორიცხული, მართალი იყოთ, ბატონო პოლონ; მითუმეტეს, თუ მართალი ხართ და ჩემს შეცდომასაც დამანახვებთ, მადლობის მეტი რა მეთქმის თქვენთვის. ფიზიკაში სიმეტრია, ჩემი გაგებით, ორ ან რამდენიმე მოვლენას შორის რაღაც საერთოს გულისხმობს; ეს საერთო, მაგალითად, ნიუტონმა დედამიწაზე და კოსმოსში მიზიდულობის ერთი და იგივე მიზეზში –– გრავიტაციაში დაინახა; მაქსველმა ელექტროობა, მაგნიტიზმი და სინათლე ურთიერთმიმართ პერპენდიკულარულად მოძრავი ორი ტალღის მონაცვლეობად აღიქვა; გლოშოუმ, აბდუსალამმა და ვეინბერგმა წამოაყენეს თეორია, რომლის მიხედვით გარკვეულ მაღალ ენერგიაზე ელექტრომაგნიტური და ე.წ. სუსტი ძალები ერთ –– ე.წ. ელექტროსუსტ ძალას –– წარმოადგენს; დღეს კი, მოგეხსენებათ, ფიზიკოსები იმ საერთო პრინციპს ეძებენ, რომელიც ყველა დღესდღეობით ცნობილ ძალას გააერთიანებს –– აი, ასე მესმის, ბატონო პოლონ, სიმეტრია ფიზიკაში (რა თქმა უნდა, ეს პრინციპი იმავე ფიზიკაში სხვა კუთხითაც შეიძლება იყოს გამოყენებული, მაგალითად, შეიძლება ხაზი გავუსვათ იმას, რომ სამყაროში ყველგან ერთი და იგივე კანონების მოქმედებს და ა.შ.). რაც შეეხება მუხტს, მე ჩემს ერთ–ერთ წინა პოსტში აღვნიშნე, რომ ჯერ კიდევ ფრანკლინმა გახადა ცხადი ამ ფიზიკური მოვლენის ზოგადი პრინციპი –– კერძოდ, “მუხტი”, მისი აზრით, წარმოიქმნება იმის გამო, რომ სხეულები შეიცავენ რაღაც საერთოს, რომელიც მათთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს საერთო თუ სხეულებში თანაბარია, მათში მუხტი არ წარმოიქმნება (ამიტომ, ჩემი აზრით, არ არის სწორი იმის თქმა, რომ სიმეტრია წარმოშობს მუხტს); მაგრამ მისი დისპროპორცია (სხვათა შორის, რატომაც ფრანკლინმა დაპირისპირებულ მუხტებს “დადებითი” და ”უარყოფითი” უწოდა) –– სხეულებში, პირიქით, მუხტს აჩენს (ასე რომ, ამ გაგებით, “მუხტი” ასიმეტრიის შედეგია და არა სიმეტრიისა). თუ თქვენ სხვაგვარად ფიქრობთ, ბატონო პოლონ, დიდი სიამოვნებით მოგისმენთ… |
| Posted by: polon 20 Aug 2018, 14:58 | ||
რონინი
რა წარმოშობს მუხტს და რა არის ის არავინ იცის.. მუხტს არ წარმოშობს სიმეტრია... პირიქით მუხტის არსებობა არის სიმეტრია იმ ნაწილაკების და მოვლენების, რომელშიც ეს ნაწილაკებოი მონაწილეობენ... ორი ტიპის მუხტის არსებობა კიდევ ლუწობის და მუხტური შეუღლების სიმეტრიის არსებობას მიუთითებს, რომლების შედეგია ასევე ანტინაწილაკების არსებობა... |
| Posted by: რონინი 20 Aug 2018, 17:31 | ||
| polon
თუ ამ აზრის რეალური შინაარსი თქვენ მართლა გესმით, ბატონო პოლონ, და უბრალოდ არ იმეორებს კვანტური ფიზიკის დაბნეული “მამების” ტვინის ნაჭყლეტს, ბარაქალა თქვენ… “…მატერია–ანტიმატერია!...” –– დირაკი რომ ცოცხარლი ყოფილიყო და მეც ამის საშუალება მქონოდა, ალბათ, ვეტყოდი ერთ დალოცვილ ქართულ ანდაზას –– “თურაშაულის პატრონი ტყეში ეძებადა პანტასაო” . რას ვგულისხმობ? –– ამაზე მომდევნო პოსტში მოგახსენებთ, ბატონო პოლონ. |
| Posted by: Komponent 21 Aug 2018, 10:00 |
| რონინი თავიდან თქვით, რომ უკვე დავწერეო და პროტესტს იწვევდა, როტომ 5 დღეში ერთხელ არ დებს ნაწილ-ნაწილო. ახლა გასაგებია რომ თანდათან წერთ : ) |
| Posted by: რონინი 21 Aug 2018, 11:07 |
| Komponent ჭკვიანი ახალგაზრდა ხართ, კომპონენტ ბატონო (ფიზიკა თქვენს ასაკში კაცს რომ დააინტერესებს, ის უჭკუო ვერ იქნება –– ჩათვალეთ, რომ, ამის გამო, ჩემს პატივისცემას იმსახურებთ), მაგრამ მეტი ყურადღება გმართებთ, რადგან (თუ დააკვირდებით, იოლად შენიშნავთ) ვწერ და ვაქვეყნებ არა ახალ თეზისებს, არამედ მხოლოდ იმის ახსნა–განმარტებას, რაც უკვე გამოქვეყნებული მაქვს ფორუმზე ჩემი თეზისების პირველი ნაწილის სახით. * * * თუმცა, ერთ რამეში მართალი ხართ –– "თეზისები" ქაღალდზე (ანუ ის, რაც თქვენ სარჩევში წაიკითხეთ) ბოლომდე არ არის დასრულებული; თუმცა, ეს არ ეხება მას ჩემს გონებაში (ამ გაგებით იგი დასრულებულია) –– ასე რომ, მათზე წერა მართლა ყოველდღიურად მიხდება, მაგრამ ეს არ გახლავთ ის, რასაც თქვენ დღეს ფორუმზე კითხულობთ (თუ ამას გულისხმობთ, რა თქმა უნდა)... |
| Posted by: polon 21 Aug 2018, 18:22 | ||
რონინი
მე დაწმუნებული ვარ რომ მესმის.. მაგრამ ვერ გავიგე, თქვენ, რა როგორ გესმით,.. ამიტომ თუ უფრო ახლო კონტექსთან დაწერთ, უფრო გასაგებიო იქნება, რას მალავთ... |
| Posted by: რონინი 15 Sep 2018, 20:50 |
| გუშინ გამოვედი საავადმყოფოდან. ამ ოც დღეში კლინიკური სიკვდილიც მოვასწარი, მაგრამ ჯერჯერობით ცოცხალი ვარ (სასწაულების მოყვარულებს მინდა ვუთხარა, რომ 15–20 წუთი "საიქიოს" ვიყავი და არაფერი მინახავს განსაკუთრებული ). ალბათ, ერთ–ერთი უმთავრესი მიზეზი, რამაც ჩემი ამქვეყანაზე დარჩენა განაპირობა, თქვენთან, ჩემო ფორუმელებო, დაუმთავრებელი საუბარია . იმედი მაქვს ამ ფორუმზე ჩემს დაწყებულ საქმეს დავამთავრებ. ბოდიშს გიხდით, რომ ჯერჯერობით ვერ ვახერხებ ჩვენი საუბრის გაგრძელაბას. |
| Posted by: oleg-i 15 Sep 2018, 23:09 | ||||||
რონინი
სამწუხაროა... მინდა გაგამხნეოთ.
ეგეთი ტიპები ნათელმხილველობას უჩივიან ხოლმე... თუმც რა იცით რაში წაგადგეთ - ხუმრობა ხომ არაა ქვეყნიერებაზე ფიქრი
არც იქოურობას ყავს პატრონი ხომ?.. ჰოჰოჰო! - რა საცობი იქნება სამოთხის გადასახვევში ?!... ------------------------------- გისურვებთ მალე გამოჯანმრთელებას |
| Posted by: რონინი 15 Sep 2018, 23:48 |
| oleg-i გაიხარე, ოლეგ...გმადლობ (შენს რჩევასაც გავითვალისწინებ ) |
| Posted by: graviton 16 Sep 2018, 00:17 | ||
რონინი
ძალიან სამწუხაროა... ყველაფერი მოიცდის.... მთავარი ჯანმრთელობააა... გისურვებთ იმედი არ დაკარგოთ და მალე გამოჯანმრთელდეთ.... |
| Posted by: რონინი 16 Sep 2018, 10:53 |
| graviton გმადლობთ, გრავიტონ... თქვენც იცით, რომ (მიუხედავად ჩვენი კამათისა, რომლის დროსაც, მომიტევეთ, თუ უნებურად რამე გაწყენინეთ,) დიდ პატოვს გცემთ; იმედი მაქვს, ბუნება (რომელიც ამ შემთხვევაში ჩემს იღბალს ასე უცნაურად ათამაშებს) ჩვენი საუბრის გაგრძელების საშულებას მოგვცემს , გაიხარეთ... |
| Posted by: Komponent 19 Sep 2018, 09:39 | ||
| რონინი ჯანმრთელობას გისურვებ.
ჩვეულებრივი ნახე აბა? |
| Posted by: oleg-i 12 Nov 2018, 19:37 |
| რონინი როგორ ხართ?... როგორ არის თქვენი ჯანმრთელობის მდგომარეობა?.. პირადშიც მოგწერეთ, მაგრამ არ მიპასუხეთ. |
| Posted by: marna 27 Nov 2018, 09:31 |
| დილა მშვიდობისა მეგობრებო.. ვწუხვარ, სევდიანი ამბავი უნდა გაუწყოთ, თემის ავტორი, რონინი, ბატონი მამუკა ჭილაშვილი 22 ნოემბერს გარდაიცვალა.. ბატონი მამუკა(ჩემთვის მამუკა ძია), ჩემი ოჯახის ახლობელი ადამიანის მეუღლეა.. მქონდა მისი გაცნობის ბედნიერება, წარსულში არ ვისაუბრებ, მტკიცედ მრწამს სულის უკვდავების.. იგი ძალიან თბილი, კეთილი, მოსიყვარულე პიროვნებაა.. მამუკა ძია ზოგიერთ რაღაცებს მეკითხებოდა ხოლმე ვინდოუსზე, ფორუმზე.. და მისგანვე გავიგე რომ ამ თემას ხსნიდა აქ.. მეც შემოვდიოდი და ვეცნობოდი აქაურ პოსტებს, ვგულშემატკივრობდი, მე თვითონ ფიზიკის სასკოლო მასალისგანაც შორს ვარ უკვე, მაგრამ ჩემთვის ძალიან საინტერესო იყო მაინც ეს ყველაფერი, მამუკა ძიასაც გულწრფელად სიამოვნებდა თქვენთან ამ თემის განხილვა და ეს უთქვამს კიდეც ჩემთვის.. ბატონი მამუკა სიმსივნეს ებრძოდა, ბოლოს თავის მეუღლესთან ერთად იყვნენ სტრასბურგში, სადაც მიიცვალა.. თბილისში ჩამოასვენებენ 30 ნოემბერს და დაკრძალავენ 2 დეკემბერს, სოფელ მარტყოფში.. ქრისტე აღდგა.. სიყვარული და ბედნიერება არ მოგკლებოდეთ.. |
| Posted by: oleg-i 27 Nov 2018, 11:34 |
| ძალიან ვწუხვარ. ღმერთმა სასუფეველი დაუმკვიდროს. მხიბლავდა მისი უზადოდ დახვეწილი მსჯელობა. ვიმედოვნებ გამოჩნდებიან მისი თანამიოაზრენი. |
| Posted by: execution 27 Nov 2018, 11:42 |
| ვა სამწუხაროა არ მესმოდა ბევრი რამე ამ თემაში მაგრამ სიამოვნებით ვკითხულობდი ხოლმე |
| Posted by: Irakli 27 Nov 2018, 12:33 |
| გისამძიმრებთ და ძალიან ვწუხვარ... |
| Posted by: Komponent 27 Nov 2018, 13:11 | ||
სამწუხაროა, თუმცა, მეც მჯერა სულის უკვდავების. |
| Posted by: Davion 27 Nov 2018, 14:16 |
| ძალიან სამწუხაროა ღმერთმა გაანათლოს მისი სული... |
| Posted by: graviton 27 Nov 2018, 17:11 |
| ძალიან კარგი და საინტერესო ადამიანი იყო ბატონი მამუკა. ბევრს ვკამათობდით, მაგრამ საზღვარს არასოდეს გადავსულვართ. უყვარდა თავისი საქმე და იბრძოდა ბუნების შემეცნებისთვის. მას თავისი გზა ჰქონდა არჩეული და ამ გზის სისწორის გარკვევას ცდილობდა.... სამწუხაროდ ბუნება ძალიან მკაცრია და არ გვაცდის ჩვენი გეგმების შესრულებას... ნათელში ამყოფოს ღმერთმა მისი სული |
| Posted by: nforumi 27 Nov 2018, 18:40 |
| ვიზიარებ მწუხარებას ... ------------------------- |
| Posted by: graviton 28 Nov 2018, 01:40 | ||
marna
ცხადია ჯერ ამაზე ადრეა საუბარი, მაგრამ..... სამწუხაროდ მამუკამ ვერ მოასწრო თავის მთელი აზრის აქ გადმოცემა... თუ თქვენ გაქვთ ეს ჩანაწერი და თუ ოჯახიც თანახმა იქნება, შეგიძლიათ თქვენ გააგრძელოთ.... ნაწილების დადება მის თემაში.... |