გველის-მჭამელი, ვაჟა-ფშაველა

http://www.allgeo.org/index.php/ka/506-2019-03-04-18-09-19

თქვენი აზრით ამ ნაწარმოების მორალი რა არის?

შეიძლება ბევრი აზრი და გაკვეთილი იდოს ერთ ნამუშევარში, მაგრამ მე ერთი აზრი მომხვდა თვალში რომელიც თითქოს შეგნებულად არის ფონში ჩამალული:

მინდიას საერთო ბეღელში (გადატანითი მნიშვნელობით) ბევრად მეტი შეაქვს ვიდრე სხვა ნებისმიერ ქართველს (ნაწარმოების ფარგლებში). მისი რჩევით არათუ ხევსურეთის, არამედ ქვეყნის მასშტაბით მნიშვნელოვანი ბრძოლებში იმარჯვებენ მეომრები, მეფე აქებს და მის გამო მტრის არ ეშინია, თავისი ცოდნით უამრავ ადამიანს უწამლა და სიკვდილს გადაარჩინა, დ.ა.შ. . . მაგრამ ყველა მისგან ისევე მოელის საკუთარი თავის და ოჯახის შენახვას როგორც ამას ყველა სხვა აკეთებს.

არ არის პოემა პატარა ფორმატის, ხშირად ისმის მისი ლოცვა და ქება-დიდება, მაგრამ მიუხედავად ამისა ერთხელ არ არის მის მიერ რამე მატერიალური სამადლობელის მიღება ნახსენები. ამ დროს ის ზუსტად ვიცით რომ მას ნამდვილად არ ულხინს, გასათბობად შეშა არ აქვს და შვილებისთვის ხორცი.

მისი უნარების ნაყოფით ბევრი სარგებლობს, მაგრამ იმაზე ფიქრით თავს არავინ იწუხებს მას რა ფასის გადახდა უწევს ამ უნარის შესანარჩუნებლად და ვერც იმას ვიტყვით რომ ამ ფასის შესახებ ხალხმა არ იცის ან ვერ მიხვდებოდნენ სულ 5 წამით რომ დაფიქრებულიყვნენ.

ამ აზრთან ერთად ბიოგრაფიიდან გამახსენდა ერთი ფაქტი და ამან უფრო გამიმყარა ეჭვი:

"მძიმე შრომამ და შეჭირვებამ ვაჟას მალე შეურყია ჯანმრთელობა. მას ფილტვის პლევრიტი დაუდგინეს და ოპერაციაც გაუკეთეს. ერთხანს თითქოს მოიკეთა. ქართულმა სიტყვაკაზმულმა საზოგადოებამ ისარგებლა მგოსნის გამოკეთებით და ლიტერატურული საღამო გაუმართა, რომლის ბოლოსაც ვაჟას მიართვეს დაფნის გვირგვინი წარწერით - „ქართული პოეზიის არწივს“."

P.S. აქ იმიტომ ვპოსტავ და არა ლიტერატურაში რომ ამ ნაწარმოების ფილოსოფიურ ასპექტზე მაქვს აქცენტი და არა ლიტერატურულზე.

თავიდან წავიკითხავ ოდესმე და მერე მოგახსენებთ ჩემს აზრს

Damnoc
ფილოსოფიური ასპექტი მაგ ნაწარმოების, მნიშვნელოვნად და ჩემი აზრით არის ის, რომ ადამიანმა საზრდო, იქნება ეს სულიერი თუ ხორციელი, ძალადობრივი მეთოდებით არ უნდა მოიპოვოს.

ადამიანი ჰარმონიაში უნდა იყოს გარესამყაროსთან და უნდა ჰქონდეს ერთიანობის, მთლიანობის განცდა. ცხოველებისა და მცენარეების "ენის ცოდნა"-ში რეალურად ვერბალური კომუნიკაცია კი არა, ნამდვილი ემპათია იგულისხმება და ფლორისა და ფაუნის აღქმა გმირის მიერ სინამდვილეში არის განცდა ამ ფლორასა და ფაუნასთან მისი არსის ერთობისა.

როცა ადამიანი მიხვდება და იგრძნობს, რომ ამ ქვეყნად საიდანმე მესამე განზომილებიდან კიარ მოვლენილა, არამედ იმ მიწის, წყლის და ბუნების განუყოფელი ნაწილია, რომელშიც მისი სიცოცხლე აღმოცენდა, მაშინ შეძლებს იგი ჰარმონიულ და მშვიდ არსებობას.

მე მგონია, რომ ვაჟა ამ ფენომენს აღწერს და არა ვიღაც ტიპს, რომელმაც ჩხიბავობა დაიწყო, თუმცა პოემის სხვა პერსონაჟებისთვის მთავარი გმირი ასეთად გვევლინება, ის სინამდვილეში ყველაზე ნამდვილი და ჭეშმარიტი ადამიანია.

ალუდა ქეთელაურიც ამაზეა.

ადამიანის ყველაზე დიდი მტერი მისი ბუნების ბნელი მხარეა და ყველაზე მნიშვნელოვანი ბრძოლის ველი საკუთარი შინაგანი სამყაროა.

ალუდა და მინდია არიან სწორედ ის პერსონაჟები, ის ერთეულები, რომლებიც, საკუთარ თავს სჯობნიან, ვითარდებიან, "გამოქვაბულს ტოვებენ", რათა მერე დაბრუნდნენ თავიანთ თემში და აზიარონ სხვებიც ჭეშმარიტებას. მაგრამ "თემს რაც სწადია მას იზამს, თავის თემობის რჯულითა" ანუ სხვაგვარად, ადამიანებს უჭირთ საკუთარი თავის, რეალობის უარყოფა და საკუთარი ფიზიოლოგიური თუ პრიმიტიულად ემოციუირი მოთხოვნილებების უარყოფა ან მათი სიჯანსაღის კითხვის ნიშნის ქვეშ დაყენება. და ამას თუ ვინმე სხვა აკეთებს, ის აუცილებლად აუთსაიდერია, მტერია და უნდა მაიტყნას.

ეპოქალური კონცეპტია. ვინც პირველ ნაბიჯს დგამს, რომ გახდეს უკეთესი ადამიანი, ის აუცილებლად ითელება მათ მიერ, ვინც უკან მოსდევს.