კვლავ ბარბაროსების მოლოდინში,
ანუ: ციკლონი და მდუმარე ყვავები
კვლავ ანუ: ანტიკურ დეტექტივი სუსპენსის გარეშე.
... ... თავწაჭრილი ყვავი ხარბად აბჩენდა ნისკარტს. თვალები ფახულობდნენ, ფრთები ფართხალებდნენ, ნისკარტი ლამის გახეულიყო, მაგრამ ხმა, ხმა კრინტი არ ისმოდა.
არა მარტო ყვავი კვდებოდა ჩუმად. მთელი ფორუმი სულგანაბული მიჩერებოდა ავისმომასწავებელ ნიშნებს. მთელი ფორუმი დუმდა. და არა მარტო დუმილში იყო ფორუმი ყვავის თანამონაწილე, არამედ სიკვდილშიც. ერთხელ... მეორედ... მესამედ გააკანკალა თავგაგდებულ სხეულს და აშლილი ბუმბულების მოთხვრილი გუნდა უსიამოვნოდ გაიყინა.
სრული უძრაობა და სიჩუმე ჩამოწვა. სამსხვერპლო მაგიდიდან წვეთავდნენ და დამშრალ ლაქაში ილექებოდნენ სისხლის უკანასკნელი წვეთები. მათი ხმა ყრუდ ისმოდა ქვის ფილებზე. ყველამ იგრძნო სიკვდილი. იგრძეს ყვავის გაყინვა. იგრძნეს რომ ასე მხოლოდ ერთხელ გაიყინები და ვეღარასდროს გათბები.
დარეტიანებული მიჩერებოდნენ სამსხვერპლოს. ბოლოს ისევ პონტიფი გამოერკვა ავი სიზმრებიდან, ყვავს ზიზღით მოკიდა ხელი და უსიტყვოდ გადაუძახა ტიბრში. ქურუმები უხმოდ დაიძრნენ ვესტას ტაძარისაკენ. ხალხიც დაიშალა, იშვიათად თუ ვინმე გამოელაპარაკა მეზობელს.
იოდიოტი ფლავიუსი ერთ ერთი იყო ამ მდუმარე ფორუმელთაგან. სხვების მსგავსად არც მას ამოუღია ხმა, არც მას გაუგია ყვავის ხროტინი. მაგრამ სიჩუმე? სიჩუმე არ იყო იდიოტი ფლავიუსის (და ვინ იცის, შეილება არა მარტო მის?) თავში. ყვავის საზიზღარი ნისკარტის ყოველ დაფჩენაზე ფლავიუსს კვლავ კვლავ ჩაესმოდა ხრაშუნა ხმა ლიქტორთა გადატეხილი წკეპლების.
ფლავიუსმა თავი გაქინია, უნდოდა ქუჩის ხმაურში გაეთქვიფა მოგონებები. ძველებურად ვეღარ ხმაურობდნენ მარადიული ქალაქის ქუჩები. ბარბაროსების მოლოდინი რომაელებს ძვალსა და რბილში გაჯდომოდათ. ყველა, ყველგან, ყოველ წუთს, ათასჯერ იზაფრებოდა საზარელი განსაცდელით - დღე დღეზე ბარბაროსებს რომის კარიბჭესთან ელოდნენ. ფლავიუსმა თავი მიაბრუნა ამ აფორიაქებული სახეებიდან, ცასა და ხის კენწეროებს გახედა. მტრისას. ყვავები... ყველგან ყვავები. ესენიც პირველ ბარბაროსს შემოჰყვნენ შავი ჭირივით. უცნაური, მდუმარე, გახევებული ყვავები. კალიასავით შემოესივნენ რომის ქუჩებს, დაიხუნძლნენ სახლებსა და ხეებზე, და მას შემდეგ აგიჟებდნენ მოქალაქეებს საკუთარი გაშტერებული თვალებით. ამ უკუნეთმა სიჩუმემ უარესად დათრგუნა. ყვავებს ისევ ბარბაროსები ერჩია, კლემანსოელთა ანდაზა გაახსენდა: სჯობს საშინელი დასასრული ვიდრე დაუსრულებელი საშინელება.
რას არ ყვებოდნენ ბარბაროსებზე. მათ სისასტიკეზე, ველურობაზე. ახალ გართობად გადაექცათ რომაელებს საღამოობით ფორუმზე საშინელებათა ზღაპრების მოსმენა. ბარბაროსები მოდიოდნენ ცეცხლითა და მახვილით. სისხლის მდინარეები და ცეცხლის ფერფლი გასდევდა მათ კვალს. ცოცხლად ჭამდნენ ადამიანებს. ცოცხლად მარხავდნენ. ფლავიუსს გააჟრჟოლა - ყოველ წუთს ბარბაროსები რომის კარიბჭესთან უნდა გამოჩენილიყვნენ. მუშტები მოკუმა. მოზღვავებულ ემოციებს ხშირად უნებლიე მოძრაობებში კლავდა.
თიხის ფირფიტა ედო მუშტში. ამოიღო და კვლავ გადაიკითხა - გამოცხადებული მკვლელობის ქრონიკა, კაპიტოლიუმის ბორცვი, მზის ჩასვლისას. ჰმ... კვლავ და კვლავ გათელა ათასჯერ გათელილი ეჭვები. სხვა დრო ხუმრობად ჩათვლიდა, მაგრამ ნიზა...
კარებთან შეჩერდა - "კატარინოს დუქანი". სულ ერთი კვირის წინ ნიზასთან ერთად იყო აქ. მცირედ ყოყმანის შემდეგ კარი შეაღო და ჩვეულ კუთხეში წამოწვა. მასპინძელმა უკითხავად დაუდგა ტუსკულიმის ლეღვი და ციკუბას საყვარელი დოქი.
- ტარტარები ტყეებში უნახავთ ბარბაროსები.
- როდის? - დაუფიქრებლად დაეკითხა ფლავიუსი.
- ერთი კვირის წინ, ლათინების მაცნეა სენატში.
- ბევრნი?
- უჰჰჰ, - ღრმად ამოისუნთქა მასპინძელმა და უხმოდ გაეცალა.
ფლავიუსმა ნელა მოსვა წყალგაურეველი ღვინო და გუნებაში უკანასკნელი შეხვდერა გაიმეორა.
ხშირად დადიოდნენ ასე - გადაცმულები ქალაქში. ნიზას უყვარდა ეს გართობა - გადაცმები. ზოგჯერ კაცადაც კი გადაცმულა და ტიბრი საროსკიბოებშიც კი შესულან ერთად. "კატარინოს დუქანი" კი საყვარელი სამიკიტნო იყო. მასპინძელს, აურელიანოს ბრძანება არ ჭირდებოდა უთქმელად ესმოდა ფლავიუსის. მონათყოფილი იყო.
იმ დღეს ჩვეულებრივზე ამღვრეული იყო ნიზა. თან ჩუმი, თან რაღაც ტანჯავდა. ფლავიუსი მიჩვეული იყო ამას. ბევრი მცდელობა დაახარჯა ნიზას ხასიათს. კითხვები, ფიქრები, ყველაფერი ამაოდ. ნიზას ვერ გაიგებდა - ამ არაფრისამხსნელ განმარტებაზე დაყაბულდა ბოლოს. თავად ნიზასთვისაც უკითხავს - რა იყო ქალი? რა იყო ქალური საწყისი?
ნიზა ერთხან ჩუმად უსინჯავდა ციკუბას გემოს. შემდეგ კითხვა შეუბრუნა:
- და ადამიანი რა არის?
ფლავიუსმა ვერაფერი უპასუხა.
- რატომ ფიქრობ რომ ქალს უწინ გაიგებ? ან საერთოდ რატომ ფიქრობ რომ გაიგებ? რატომ გგონია რომ ესე ერთი, განზოგადებული, მარტივი კანონით ამოწურავ ქალს?
ფლავიუსი კვლავ დუმდა, მართლაც რატომ?
- თუ იცი პოეტია ერთი - ფედერიკო, დაბადებით მატყუარა, ამ ჩვენი მარადიული ქალაქის ქუჩებში დაეხეტება?
ფლავიუსმა თავი დაუქნია, მოუკრავს რამდენჯერმე მაგ უნიჭო მოშაირისათვის თვალი.
- ლექსი აქვს ერთი:
ქალის ათასი სახე,
ჩვენთვის არისო მახე
ნუ ნიღაბს მიღმა ნახე
ქალი არ არის არხე.
- არხე? ჩაეკითხა ფლავიუსი.
- ჰო, ბერძნების არხე.
ერთხანს ჩუმად იყვნენ. მერე მასპინძელმა, რომელიც სწორედ ამ დროს მაგიდას ემსახურებოდა ჩაურთო:
- ბარბაროსები არ კლავენო ქალებს, თავისთან მიჰყავთო.
- ძაღლი ძაღლის ტყავს არ დახევს, ფლავიუსს მანამ წამოცდა სანამ ენას კბილს დააჭერდა. მოლოდინის წინააღმდეგ დაუბრკოლებლივ ჩაუარა ამან, ნიზამ კმაყოფილმა გაუცინა:
- ჰო, ბარბაროსიაო ქალი.
ჩუმად იყვნენ. ციკუბას და ნიზას სურნელება ერთად აბრუებდა ფლავიუსს. ხელებით გრძნობდა სხეულის სინაზეს, რომელიც ღვინოს მათრობელი და თბილი ყლუპებივით უვლიდა მთელ სხეულში. და გონებაში რატომღაც სრულიად სხვა, ხრიალით წარმოთქმული სიტყვები ჩაესმა: გეშთალთ...გეშთალთ...
- ერთი წუთით, ნიზამ თავი გამოითავისუფლა, - ეხლავე, და წამოდგა.
ფლავიუსმა ღრმად ამოისუნთქა, კედელს მიეყრდნო და თვალი გააყოლა.
- რა ხდება?! რა ხმაურია?!- კითხვამ ფიქრებიდან გამოაფხიზლა. თავზე მასპინძელი დასდგმოდა დოქით ხელში, ხმაში აღელვება ეტყობოდა.
- ა? ფლავიუსი გვარიანა შემთვრალი იყო უკვე, გაჭირვებით წამოიწია - რა გინდა?
- რა ხმაურია? - გაიმეორა აურელიანომ.
ფლავიუსმა მიაყურადა. შორიდან ხალხის ხმები ისმოდა. - მაცნეზე იქნება.
მასპინძელი კიდევ აყურადებდა. მერე ციკუბა შესთავაზა - გნებავთ?
ფლავიუსი ერთხანს უაზროდ მიჩერებოდა დოქს. შემდეგ: მისმინე, იმ დღეს. მე და ნიზა რომ ვიყავით აქ... უკანასკნელად.
- როდის, დასჯის წინა დღეს?
- ჰო. დასჯის წინა დღეს. ვინ იყო ის კაცი, ნიზას რომ დახლთან გამოელაპარაკა?
- იმ დღეს თქვენ მარტო იყავით, - გაკვირვებულმა უპასუხა მასპინძელმა.
- როგორ ერთად ვიყავით, - მოუთმენლად შეუბრუნა ფლავიუსმა.
- ერთად?
- ჰო, მე და ნიზა, რა გჭირს? - სიმთვრალეში ენას უკიდებდა ფლავიუსი
- ნიზა ვინ არის?
ფლავიუსი გაკვირვებული მიაჩერდა მასპინძელს: ნიზა!...
პასუხი აღარ დასცალდა. უეცრად აღელვებული ხალხი ჯგროდ შემოიჭრა სამიკიტნოში.
- ბარბაროსების ლაშრობა! ლათინების მაცნე! სამ დღეში აქ იქნებიან! იმპერატორის ედიქტი! ბარბაროსები! - აღელვებული ხალხი ყველა მხრიდან ასკდებოდა.
ფლავიუსმა პირველსავე შემოვარდნილს ხელიდან გამოგლიჯა ედიქტი. ლათინთა მაცნე... პრეტორიანელთა როსტრები... სადღეღამისო პატრული... კონსულები... ბოლომდე აღარ წაუკითხავს. ერთი მოსმით გამოცალა ციკუბას ჩარჩენილი ყლუპი და ბორძიკით გამოვიდა გარეთ. ქუჩაში გონებაარეული ხალხი უმისამართოდ დარბოდა. ყოველი მხრიდან ისმოდა შეძახილები. ფლავიუსმა ცას ახედა: შუშის გაყინული თვალები შეეფთა კვლავ. სრული მდუმარება და გახევებული ყვავები. ფეხს აუჩქარა და კაპიტოლიუმის გზას შეუყვა. ნელ-ნელა უკან მოიტოვა აფორიაქებული ქუჩები. დროის მოსაგებად კარაკალას აბანოებით მოჭრა გზა. ერიდებოდა ღამით ამ უკაცრიელ პირქუშ ნანგრევებში სიარული, მაგრამ დროზე მოგებაზე მეტად კვლავ მოუნდა გამოეცადა მათი გაპარტახებული გარემო. პირველი ბარბაროსის გამოჩენიდან აღარ მუშაობდნენ აბანოები. ვინღა არჩევდა ბინძურსა და სუფთას. ბნელ დამშრალ დიდი დარბაზში ყრუდ ისმოდა ფლავიუსის ლანჩის ხმა. ბოლო ვიზიტი გაახსენდა აქ. უზარამაზრი გახურებული აბაზანა გონებავს უბინდავდა და ნელ ნირვანაში უცნაური სურათები ესახებდნენ. უცხო ქვეყნები, უცხო ადამიანები. თვალ წვრილი, ელამი ადამიანები. მათი შემხედვარე ფლავიუსი თავადაც თვალებს ჭუტავდა, ცდილობდა ოხშივარის განჭვრეტას. სტუმრები კი თავაზიანად უღიმოდნენ და თავს უქნევდნენ.
- ძნელი ამ ოხშივარში რაიმეს დანახვა, როდესაც მხურვალება თვალებს გწვავს, - ყურში ჩაულაპარაკა მოულოდნელმა მეზობელმა. ფლავიუსი შეკრთა, თავი მოაბრუნა და წვრილთვალება, მრგვალთავიანი უცხო მოდგმის ადამიანიდ აინახა. "აზიიდან იქნება" - გაიფიქრა ფლავიუსმა.
- ჰო, უმისამართოდ უპასუხო ფლავიუსმა, ძნელია.
- ძნელია, გაიმეორა ელამმა, ძნელია მაგრამ მაინც უნდა ეცადო, შენ განსაკუთრებით.
- მე? მე რატომ?
- შენ, იდიოტმა ფლავიუსმა. განსაკუთრებით უნდა ეცადო.
- იდიოტმა?! - ფლავიუსი წამოენთო. მთელი რომი იდიოტად მოიხსენიებდა, მაგრამ ასე პირისპირ?
- ჰო იდიოტმა. შენმა იდიოტიზმმა აგირჩია ამ ჭვრეტისათვის.
- რა? ფლავიუსმა ეხლა კი წამოიწია, სტუმრის კარგად შეთვალიერება მოინდომა. ხელით სცადა ორთქლის გაფატვა, მაგრამ არაფერი შერჩა, სიცარიელე იყო.
-ჰმ, ჩაილაპარაკა ფლავიუსმა. წუთით შეჩერდა, კვლავ შეათვალიერა ქალაქი. უკვე სენატთან მოსულიყო. აქაც დიდი და პატარა ყვავები უჭვრეტდნენ ყველა მხრიდან. შუშის თვალებიანი, მდუმარე ყვავები ათასი უძრავი მზერით მისჩერებოდა. ჰაჰ, კვლავ ამოიხვნეშა ფლავიუსმა და დარბაზი შევიდა.
სენატს სიცოცხლის ნიშანი აღარ ეტყობოდა. ერთი მუჭა შემორჩენილი სენატორები დაბნეული ისხდნენ სავარძლებში. მოკიაფე ჩირაღდნებით განათებული მტვერმოკიდებული ტახტრევანი - სულ ეს იყო შემორჩენილი იმპერიის დიდებისაგან. მამათა კანონებს აღარ ჰქონდათ უფლება მოქალაქეთა გონებაზე. ისინი უკვე დიდი ხნის წინ, ჯერ კიდევ ბარბაროსების გამოჩენამდე გააუქმეს. ერთადერთი მოლოდიდი აცოცხლებდა სენატსა და იმპერიას - ბარბაროსების მოლოდინი. ყველაფერი მათ მოსვლასთან იყო დაკავშირებული.
- ავე იმპერატორ, ყოყმანით წამორთქვა სალამი ფლავიუსმა.
მტვერმოდებული სავარძლიდან მცირე შრიალი მოისმა. იმპერატორს პასუხი არ გაუცია. ჩირაღდნების შუქში ოდნავ ჩანდა მისი ნალოლიავები, გადაგლესილი ხუჭუჭა თმები. ფლავიუსმა დანანებით გახედა ავრელიუსთა ამ უკანასკნელ ნაშიერს: ბრედ პუ ი, დიდი დინასტიის გაპარტახების განსახიერება, რომის უნაყოფობის სიმბოლო.
"ამ თლილ ხლებეში რას უნდა მოველოდეთ ხმლისაგან? ნეტა როდის, მაინც როდის მოვლენ ბარბაროსები?" მოუთმენლად გაიფიქრა ფლავიუსმა. კაცმა რომ თქვას მას ყველაზე ნაკლები საყვედური ეთქმოდა იმპერატორისა. სწორედ იმპერტაორის წყალობით აირჩიეს (ანუ დანიშნეს) კონსულად. ფლავიუსს, ნაქები იდიოტიზმის მიუხედავად კარგად ესმოდა რომ ამ წოდებისაგან მხოლოდ ლიქტორთა წკეპლების სიმბოლიკა დარჩენილიყო, მაგრამ მაინც სიამოვნებდა ზიზილ-პიპილოებით სიარული... როცა ქონდა ზიზილ-პიპილოები...
კუთხიდან ლანდი მოუახლოვდა: ცენტურიონი გელოდებათ - ხმადაბლა მოახსენა მონამ.
ფლავიუსი მგლის ქანდაკების უკან, საიდუმლო კარისაკენ გაემართა. თავად ქანდაკება აღარსად იყო, იმეპრატორმა ვესტას ტაძარში გადაატანინ იგი. ვერ იტანდა იმპერატორი ძუ მგლის სიახლოვეს.
- საით? შავკაფტანიანმა დაცვამ შუბით შეაჩერა. სახელი?
- ფლავიუსი. იდიოტი ფლავიუსი - ღირსებით უპასუხა ფლავიუსმა. თვალებში ჩახედა მცველს, ცდილობდა საკუთარ იდიოტიზმზე სარკაზმის ნაპერწკლები ეპოვა. მაგრამ ბნელოდა დერეფანში, არაფერი ჩანდა.
- ცენტურიონი გელოდებათ.
ფლავიუსიმა კარი შეაღო. ბევრს არ ქონდა რომში ამ კარების შეღების უფლება. ფარული საძმოს აბანო - რომის იმპერიის გენია, წმიდათა წმინდა. ამ აბანაში თავის დროზე ჭუჭყისაგან იხეხებოდნენ ვერგილიუსი და ლუკიანი, არქიმედი და, თუ ლეგენდებს დაეჯერებათ, თვით ბერძენი პითაგორაც. იყო დრო, როცა აბანოს ცხელ ოხშივარში ხარშავდნენ იმპერიის საიდუმლო ნექტარს და ხილული სამყაროს კიდით კიდემდე ეფინებოდა ლათინური კულტურის ბრწყინვალება. ამ სიმხურვალეში გამოჭედილ ფოლადს ვერ გაბზარავდა ეჭვი, ვერ შეჰბედავდა ბარბაროსების თავხედობა. ბარბაროსები! ჩაეცინა ფლავიუსს, ვინ იფიქრებდა! კვლავ დანანებით გახედა რამდენიმე გამელოტებულ გაოფლილ სტუმარს. დანაოჭებულ შუბლს ხელისგულით ისრესდნენ, კოტიტა თითებით ცდილობდნენ არ არსებული რითმებისა და აბზაცების გამოწურვას და მათი თვალები მუდარით კითხულობდნენ: როდის, როდის მოვლენ ბარბაროსები?
- ა, ფლავიუს, - ცენტურიონი გულთბილად მოეხვია, ძველი მეგობარი იყო მამის. გაიგებდი მაცნის ამბავს?
ფლავიუსმა თავი დაუქნია.
- გეძებდი, - ცენტურიონმა სკამზე ანიშნა, ნიზასი არაფერი ახალი?
- მე თქვენგან ველი პასუხს.
ცენტურიონმა თავი გაიქნია.
ფლავიუსი ერთხანს დუმდა, შემდეგ მოულოდნელად მოუარა:
- გაფიცებ მამაჩემის სულს, გაფიცებ მამაჩემის სულს, რომელმაც ჩემს მეურვედ და გვარის მცველად დაგასახელა, რა უყავით ნიზას? გაფიცებ...
- ფლავიუს, კვლავ თავი გაიქნია ცენტურიონმა, ფლავიუს ვფიცავ იმპერატორის სახელს, კუთხე არ დამიტოვებია რომში...
"იმპერატორის სახელს", ფლავიუსმა ტუჩები დამანჭა: თქვენ, თქვენ მოკალით ნიზა, ხმადაბლა ჩაილალაპარაკა.
ცენტურიონმა კვლავ თავი გაიქნია. ერთხანს ჩუმად იჯდნენ.
- რისთვის მეძებდი? ბოლოს ისევ ფლავიუსმა ამოიღო ხმა.
ცენტურიონი უსიტყვოდ ადგა, კედლის საცავიდან თიხის ფირმიტა გამოიღო და ფლავიუს გადასცა. გვარიანა ძველი ფირფიტა იყო, დროისაგან დაბზარული. ფლავიუსმა დახედა და იგრძნო გულის ბაგაბუგი:
"გამოცხადებული მკვლელობის ქრონიკა, კაპიტოლიუმის ბორცვი, მზის ჩასვლისას." ჯიბეში ხელი ჩაიყო და პირველი ფირფიტა ამოიღო. ორივე გვერდიგვერთ დადო, შეადარა. ორივე ზუსტი ასლი იყო მეორისა.
- რა ხდება ამიხსენი. ფლავიუსმა უღონოდ შეხედა ცენტურიონს. მესმის რომ თქვენ მოწყობილია ყველაფერი. არ ვჩივი, არ ვიბრძვი, მხოლოდ ვკითხულობ: რა ხდება? რა გინდათ?
- ეგ რა ფირფიტაა, - ცენტურიონი ინტერესით შეჰყურებდა.
რა მსახიობია, გაიფიქრა ფლავიუსმა: ეს ნიზას თავსაფარში იყო. მაშინ, დასჯის დღეს.
ცენტურიონი გაკვირვებული უყურებდა ფირფიტებს. იქნებ მართლაც არაფერ შუაშია? კვლავ დატრიალდნენ ეჭვები ფლავიუსის თავში: გამაგებინე რა ხდება? საიდან ეს ფირფიტა?
- ეს მამაშენმა დამიტოვა სიკვდილის წინ.
- ამდენი ხანი?
- ჰო, სწორედ ბარბაროსების მოსვლის წინ მთხოვა გადმომეცა. მაგრამ ეს? ცენტურიონი გაკვირვებული დაჰყურებდა ფირფიტებს. ფლავიუსს ჩაფიქრდა. ცენტურიონის მოხუც სახეზე ჩირაღდნის ალები ირეკლებოდნენ. სწორედ ესე ცეკვავდნენ ალები ჩვიდმეტი წლის წინ, ამ არეულ ღამეს, როდესაც მამა გარდაიცვალა. ფლავიუსმა თვალები დახუჭა და მოგონებებში წაიღო. მამა დიდხანს ემშვიდობებოდა, უსიტყვოდ. ბავშვი იყო, პატარა და მხოლოდ მრავალი წლის შემდეგ, იგივე სცენის მრავალგზის მოგონებით კვლავ, ხელახლა განიცადა მაშინდელი განშორება, უკვე ისე, როგორც ზრდასრულნი განიცდიან. მამამ ბოლოჯერ ჩაიკრა გულში, თვალებში ჩახედა და ბალიშებზე მიესვენა. ახსოვდა შემდეგ გარეთ, დიდ დარბაზში კედელზე მიყუდებული კედლის ორნამენტებიდან ხედავდა ლოგინზე დახრილი ცენტურიონის სახეს და აკიაფებულ ალებს. მამა დიდხანს, მხედრული წესით მკლავი-მკლავ გადახვეული ემშვიდობებოდა ძველ მეგობარს. ყურში, დახრილს, დიდხანს ანდობა თავის საიდუმლოებათ. მამის სიტყვები დაამახსოვრდა:
- რომი მუდამ უსამართლო იყო ჩვენს მიმართ. უარს გვეუბნებიან... ჩვენ, რომელთაც სისხლი და ოფლი გვაქვს ჩადებული ამ ქალაქის საფუძველში, მოყოლებული რომულუსიდან. ჩვენ ფლავიუსებს, რომლებიც საბედისწერო ჟამს მუდამ რომის უკანასკნელ კედლებთან ვიდექით იდიოტებად, შეურაცხადებად მოგვიხსენიებენ. ჩვენ, იდიოტ ფლავიუსებს, რომელთაც ფარებზე გვიწერია თვით დაუმარცხებელი ჰანიბალის სახელი. მაგრამ არაფერია, მამამ ჩაფიქრებით ჩაიცინა, ყველაფერს თავისი გზა აქვს.
მაშინ ფლავიუსი მამის სიტყვებს არ დაფიქრებია, მაგრამ გამომეტყველება კი დაამახსოვრდა. მხოლოდ ერთხელ უნახავს მამის ასეთი გამომეტყველება. ეს უკვე ღრმა ბავშობაში, როდესაც საზაფხულო ვილადან მობრუნებულმა აურელიანომ მეუღლისა და ვაჟიშვილის, ფლავიუსის ტყუპისცალის მოტაცების ამბავი მოახსენა. მაგრამ მოგვიანებით ხშირად გახსენებია მამის სიტყვები. და გრძნობა უსამართლობის, რომაელთა, რომის, საერთოდ უსამართლობისა მის მიმართ ხშირად მწარედ დაბრუნებია. ერთხელ, ბრბოს უდიერი შეძახილებით აღელვებულმა, იშვიათი სიახლოვის წუთებში ნიზასაც კი გაანდო ეს მოგონება. ნიზა ყურადღებით უსმენდა. საუბარი რომ დაასრულა, შუბლზე თმები გადაუწია და ყურში ჩასჩურჩულა: სამართლიანობა, უსამართლობა, მოგონილი სიტყვებია, არანაირი შინაარში არაა მათში. ბარბაროსული გამონაგონია, როგორც ბევრი სხვა, ბარბაროსების მოლოდინში გამოგონებული. მოლოდინისათვის, მოლოდინის გადასატანად გამოგონებულია, - და მკერდზე დაადო თავი. ეხლა გაახსენდა ეს სიტყვები. ნეტა როდის მოვიდოდნენ ბარბაროსები?
- სახელოვანი ბრძოლა მოგველის, - ფლავიუსმა ფირფიტები მოაგროვა და გასასვლელად მოემზადა.
- სახელოვანი დამარცხება, თავი დაუქნია ცენტურიონმა. და შემდეგ, უკანასკნელ წამს, სანამ კარი დაიკეტებოდა, ფლავიუსმა გაუგებარი ღიმილი შეამჩნია სახეზე: შენ, იდიოტს, გეგების მომავლის განჭვრეტა. ფლავიუსი კარის წინ შედგა: იქნებ მოეჩვენა? უცნაურია ეს ბოლო დღეები. ეხლა კიდევ ცენტურიონი ელამ აზიელად გადაექცა. არა, მაინც როდის მოვლენ ბარბაროსები? ფლავიუსი ყოყმანობდა, შებრუნებულიყო თუ არა, რომ ტუნიკაში ხელი ჩაავლეს. უსიამოვნოდ მოიხედა და საბუნია, რომის მემატიანე და ისტორიკოსი დაინახა.
- ფლავიუს, მართალია ლათინთა მაცნეს ამბავი?
ფლავიუსს ეხლა ამისათვის არ ცხელოდა: მართალი უნდა იყოს, - უგუნებოდ უპასუხა.
- როდის? როდის მოვლენო?
- სამი დღის თავზე ამბობენ.
- იუპიტერის რისხვაა, საბუნია უღნოდ დაეშვა ქვის იატაკზე. რა გვეშველება? ისეტრიკის ნოტა ეტყობოდა ხმაში. კვლავ ტუნიკას ჩამოებღაუჭა და თვალებში ახედა: რა გვეშველება?
- რაც ყველას ის ჩვენ, - მიუგო ფლავიუსმა.
- შენ არ გესმის. ისინი... ისინი ჩემთვის მოდიან. რა მეშველება!
- შენ რაღა შუაში ხარ, (სულ გონება გადაუკეტა ამ განგაშმა ხალხს) ჩაიცინა ფლავიუსმა.
- შენ არ გესმის! მოდი... მოდი, - საბუნია ფორთხვით ექაჩებოდა საკუთარი საკანისაკენ, მოდი...
- მეჩქარება, - ფლავიუსი გათავისუფლებას ცდილობდა, მაგრამ ამაოდ. ტუნიკას ჩაბღაუჯებული საბუნია სრულ გონებაზე არ ჩანდა: მოდი... ბოდავდა და საკნისაკენ ექაჩებოდა.
ფლავიუსი დაყვა, საკანში შევიდა. ბნელი საკანი იყო, პერგამენტებით სავსე. ერთადერთი სანთელი ძლივს ანათებდა ბნელ კუთხეს, რომელშიც უცნაურ შავ სამოსში გამოწყობილი კაცი უზარმაზარ კიდობანში პერგამენტების შეკვრას ალაგებდა.
- მამა ბუასილია ეს... ჩემი ძმისწულია... დაჯექი... საბუნიამ ძალით ჩასვა სავარძელში.
- დაწყნარდი, ფლავიუსმა ძლივს მოწყვიტა მზერა კუთხეში კაცს. რაღაც ეცნაურა მის მზერაში, მაგრამ მაშინ ვერ მიხვდებოდა. დაწყნარდი, გაუმეორა საბუნიას. შენ რა შუაში ხარ?
- შენ არ გესმის, - საბუნიამ აკანკალებული ხელით წყალი დაისხა.
- არ მინდა, - ფლავიუსმა იუარა. რა არ მესმის? მეჩქარება.
- ისინი ჩემთვის მოდიან, - საბუნიამ წყალი მოყლურწა, სული მოითქვა. ჩემთვის! გახსოვს დასჯის დღე?
ფლავიუსი უსიამოვნოდ შეიშმუშნა, სავარძლიდან გაიწია. ყველაზე ნაკლებად ეხლა დასჯის დღის გახსენება უნდოდა.
- გახსოვს? არ ისვენებდა საბუნია, თუ გახსოვს?
ფლავიუსს ახსოვდა. დასჯის დღე. პირველი ბარბაროსის დასჯის დღე.
- ყველაფერი გაიხსენე, სულ თავიდან, - წყლიან დოქს ხელში აჩეჩებდა საბუნია, სულ თავიდან.
სულ თავიდან... როგორ იყო სულ თავიდან? ფლავიუს გონებაში ამოუტივტივდა შემოდგომის ნასესხები მზიანი დღე. აპიის კარიბჭესთან პიტიახშს აცილებდა, პართელთა ელჩს. 24 ლიქტორების მწყობრი მწრკივი და შავკაფტანიანების ცენტურია თვალსა და პატივმოყვარეობას ასვენებდა. აღარც კი ახსოვდა საკუთარი იდიოტიზმი. პიტიახში მხიარული ადამანი ჩანდა და სასიამოვნოდ ჩაიარა მისმა სტუმრობამ. გამოსასალმებელი სიტყვებიც გაცვალეს და პიტიახში დაიხარა, ბოლო ისტორია ჩასჩურჩულა ყურში. რა ჩასჩურჩულა? ვეღარ იგონებდა, აღარ მიუქცევია მაშინ ყურადღება. აღარ მიუქცევია, სწორედ პიტიახშის ჩურჩულისას გამოჩნდა გზაზე მხედრის ღრუბელი.
- კეთილი მგზავრობა, თავაზიანად დაუქნია თავი სტუმარს და მკლავისაგან გაათავიუფლა, კეთილი მგზავრობა.
- აგრეთვე კეთილი მგზავრობა, დაუბრუნა პიტიახშიმა და გაეცალა, კეთილ მგზავრობას გისურვებთ.
ეხლა ეს სიტყვები რომ მოაგონდა, გაუკვირდა ფლავიუსს. რა მგზავრობა, შინ იყო? მაგრამ მაშინ არ უფიქრია ამაზე, მხედარს მიაჩერდა სანაცვლოდ.
მხედარი თავგამეტებული მოჯირითებდა. ცხენი ძლივს უძლებდა, უკანასკნელ ამოსუნთქვაზე იყო. კარიბჭემდე მოაწია და გზის მტვერში გაგორდა მხედართან ერთად.
რომში არავის უნახავს ამგვარი მხედარი. ან აღარ ახსოვდათ. ამგვარი მხედრები არქივს ჩაბარდნენ იმ უხსოვარ დღეებთან ერთად, როდესაც ძუ მგელი დიოსკურ ძმებს საკუთარი რძით კვებავდა. ფლავუისს ერთხელ კი გაუწია გულმა ჩამოქვეითებულიყო, ჩაეხედა მხედარისათვის სახეში. და გამოიეკითხა მისი ამბავი, ამ აქამდე არნახული მხედრის ამბავი. მაგრამ 24 სერიოზული ლიქტორისა და შავკაფტანიანთა ცენტურიის შეფასება იდიოტი გვარის მთელი სიმძიმით დააწვა მხრებზე და ხმისამოუღებლად მოაბრუნა ცხენი. ცენტურიონი წამოეწია:
- დიდება კონსულს!
ფლავიუსმა თავი დაუქნია.
- რა ვუყოთ მხედარს?
ფლავიუსმა მხრები აიჩეჩა: როდის იყო რომის კონსული უპატრონო მხედრებს დასდევდა?
რატომ აიჩეჩა მაშინ მხრები? რატომ?
- რატომ? - გაიმეორა საბუნიამ, რატომ?
- ა? ფლავიუი ფიქრებიდან გამოერკვა, რა რატომ? დოქი ხელიდან გამოართვა და წყალი დაუსხა: დალიე.
საბუნიამ მოსვა და კვლავ დაშოშმინდა ოდნავ. ჩუმად კრუსუნებდა: რატომ?
- რა რატომ? ჩაეკითხა ფლავიუსი, აღარ იტყვი ბოლო ბოლო?
- რატომ? რატომ დავღუპე?! ჩემს სინდისზეა იუპეტრი ქალაქის დაღუპვა! ბარბაროსის სისხლია ამ ხელებზე, საბუნიამ ხელები დაიკაპიწა.
- რომელი სისხლი, რომელი ბარბაროსი? პირველი ბარბაროსი?
საბუნიამ მწარედ ჩაიცინა: ამაშია სწორედ საქმე! პირველი?
- როგორ თუ პირველი? ფლავიუსი გაკვირვებით ჩაეკითხა, თავად არ ბრძანე მაშინ - პირველი?
- მისმინე, - საბუნიამ ისევ ტუნიკაში ჩაავლო ხელი, მე არადროს მითქვამს ეს, თქვენ დამაძალეთ!
- ჩვენ? რა დაგაძალეთ, რაზე ამბობ?
- მაშინ, გახსოვს დასჯის დღე?
- მერე?
- შენ რომ უპატრონოდ მიაგდე, ჩემთან მოყვანეს ბარბაროსი.
- მერე?
- მერე მაგისტრატის წესით დავკითხე. მაგრამ?
- მაგრამ... მაგრამ...
- რა?
- მისმინე! ყოველთვის, ყოველთვის მახსოვს ჩემი ბებერი სენსეის დანაბარევი: სიმართლე!
- ა?
- სიმართლე, მუდამ სიმართლის ძიება, ეს იყო მისი ერთადერთი საზღაური!
- მერე?
- მერე მე... მე არ ვიცი სად არის სიმართლე?! სად არის? საბუნიამ კვლავ ჩაებღაუჭა. ფლავიუსმა ვერაფერი უპასუხა.
- და მე... მე ვერ გავიგე... ის რაღაცას ამბობდა უცხო ენაზე: ლეთცტე, ალლერლეთცტე...
- და შენ?
- მე... მე ხომ არ შემეძლო მეღიარებინა?! სიმართლის გარეშე ხომ ვერ დავრჩებოდით?! ჩვენ გვჭირდებოდა სიმართლე. არ შემეძლო!
- შენ საკუთარი თავის გამო შეგეშინდა! საკუთარი პატივმოყვარეობის გამო!
- არ შემეძლო! თქვენ მაძალებდით. თქვენ. და მე... მე...
- შენ გვითხარი რომ ის პირველი ბარბაროსი იყო.
- არ შემეძლო. ხომ გახსოვს როგორ მაძალებდით! მე არა, თქვენ, თქვენ მოკალით იგი! ხომ გახსოვს?! თქვენ! ხომ გახსოვთ?!
ფლავიუსს ახსოვდა. ახსოვდა დაღლილი, მომაკვდავი ბარბაროსი და გათანგული საბუნია, რომელიც ნატანჯი სახით მაგისტრატებს მოუბრუნდა და მოახსენა:
- ეს არის პირველი ბარბაროსი. პირველი ათასთაგან. და მალე მოვლენ ურდოები.
ხალხს შეშფოთების ტალღამ გადაუარა: ურდოები! ბარბაროსთა ურდოები!
- დარწმუნებული ხარ?! დაეკითხა ცენტურიონი. დარწმუნებული ხარ?
საბუნიამ ნელა დაუქნია თავი. ცენტურიონი ყურადღებით აკვირდებოდა. შემდეგ ხელი ჯიბისაკენ გაიღო და 17 ვერცხლი გაუწოდა: პირველი ბარბაროსისათვის.
- მძიმე სიახლე მოგვიტანა მხედარმა, ჩაფიქრებით წარმოთქვა იმპერატორმა. სწორედ ახლა, როდესაც პიტიახშის ელჩობით პართიასთან მშვიდობის იმედი მოგვეცა. დიდი განსაცდელი უახლოვდება რომს.
სენატორები ჩუმად იდგნენ დაფიქრებულები. ხმა არავის ამოუღია.
ბოლო ისევ ცენტურიონმა გაბედა: რომის კანონი ნათელია, მამათა კანონი: რომის უსაფრთხოება უპირველესია. ჩვენი უსაფრთხოებისათვის, ჩვენი უშიშროებისათვის... ბარბაროსი უნდა მოკვდეს.
კვლავ არავის ამუღია ხმა. ფლავიუსი, მიუხედავად საკუთარი იდიოტიზმისა, მიხვდა რომ მისი ჯერი იყო. რატომ, მაინც რატომ არგუნა კენჭისყრამ კონსულობა მაინცა და მაინც დღეს? უიმედიდ გახედა კოლეგას, თვალს ვერ უსწორებდა. შემდეგ ტიბრს გახედა. მოუნდა მისი წყლებივით აუმღვრეველი დინება ყოფილიყო, სიკეთისა და ბოროტების მიღმა, თავისუფლების მიღმა, დროის ნაკადში.
- მამათა კანონი უნდა აღსრულდეს, კვლავ გაიმეორა იმპერატორმა და ამალას ანიშნა. სენატორები კაპიტოლიუმისაენ დაიძრნენ.
ფლავიუსმა დაშნა ამოიღო. ბარბაროსს მიუახლოვდა. ლეთცტე, ალლერლეთცტე... უკანასკნელი ძალით ჩურჩულებდა. თვალებში ჩახედა. ცისფერი, გერმანული თვალები ჰქინდა. ბარბაროსული ცეცხლის უკანასკნელი ნაპერწკლებით. ეცნო ეს თვალები ფლავიუსს. ეცნო, მაგრამ ვერ გაიხსენა საიდან ეცნო. უყურებდა ცისფერ ნაპერწკლებში არეკლილ საკუთარ გამოსახულებას და კვლავ აბანოს ოხშივარი გაახსენდა, ელამი, გამჭვირვალე თვალები: ჩამხედე, კარგად ჩამხედე, ყურში ჩურჩულებდნენ აზიელი ელამის სიტყვები. ჩემი ორმაგი სარკეების ანარეკლში განჭვრიტავ ბარბაროსის თვალებს მიღმა. იქნება წამი, როდესაც ინატრებ ამ თვალებს. ინატრებ სამყაროს ხედვას ბარბაროსების შემდეგ. მაშ ჩამხედე მთელი შენი იდიოტიზმით. ცისფერი თვალები უკანასკნელი ნაპერწკლებით ანათებდნენ. ფლავიუსმა დაშნა შემართა: სამყარო ბარბაროსების შემდეგ. ხელი მოიქნია და...
- არა!... ნიზა ხელში ჩაებღაუჭა, არაა!! კბილებით იყო ჩაფრენილი მტევანში. არასდროს უნახავს ესე გააფთრებული: არაა!!
მონასტერი აირია. ბარბაროსები! ყვიროდა ხალხი. დაიჭირეთ ბარბაროსები! მსტოვრები!
ცენტურია კუს წყობაში ლაგდებოდა. ფლავიუსმა მხრებში ჩაავლო ნიზას ხელები: შენ აქ რა გინდა, საიდან?!
- არა! ბოდავდა ნიზა, არა!
- დაიჭირეთ მსტოვრები! ბარბაროსი უნდა მოკვდეს! არ გაუშვათ.
- ნიზა!
ნიზა ტუჩებში ეცა და აკოცა შმაგურად, წუთით გაიყინა და შემდეგ ხელი კრა.
- ნიზა!
ნიზა გარბოდა. უკან შავკაფტანიანები დაედევნენ. მსტოვრები! ღიალებდა ხალხი. ფლავიუსი არეულ მასაში ცდილობდა გზის გაკვლევას: ნიზა!
მდევრები კაპიტოლიუმის შენობაში შეცვივდნენ. ფლავიუსის გონებაში აირია ხალხის ღიალი, ცენტურიის გადაძახილი, იმპერატორის ხმა და ქალის ყვირილი. ნიზა! შავკაფტანიანებს ხელით შლიდა ფლავიუსი, ნიზა! და უკვე ჩუმად გაიმეორა: ნიზა!
ნიზა აღარ იყო. იმპერატორი და შავკაფტანიანები უხმოდ მიჩერებოდნენ წითელ გუბეს მარმარილოს ფილებზე, რომელშიც ეგდო ნიზას თავსაფარი და თიხის ფირფიტა.
შემდგომი მოვლენები ფლავიუსის იუდიოტურ თავში ადუღებულ ლავის მორევივით ტრიალებდნენ:
... კონსულმა შეარცხვინა რომი და გვარი... იდიოტი ფლავიუსები... გადაუტეხეთ ლიქტორის წკეპლები... ბარბაროსი უნდა მოკვდეს... მამათა ძველი ჯვარცმის კანონით...
და მერე ცისფერი თვალების უკანასკნელი ნაპერწკლები და სიტყვები:
- გეშთალთ! - საბუნიას ჩაავლო ხელები ფლავიუსმა, გეშთალთ! გახსოვს? გახსოვს მისი უკანასკნელი ბოდვა: გეშთალთ! მისმინე აგერ...
ამაოდ ექაჩებოდა საბუნიას.
- დაანებეთ თავი, - ენ ანაფორიანი კაცი გამოვიდა ბნელი კუთხიდან სინათლეზე. კვლავ წყალი დაუსხა საბუნიას (კრუსუნებდა: თქვენ მოკალით იგი) და ფლავიუსს მიუბრუნდა: დიახ, მე მახსოვს მისი უკანასკნელი სიტყვები: გეშთალთ.
ფლავიუსი ერთხანს მიჩერებოდა, შემდეგ კითხა: და რას ნიშნავს ეს... ეს უკანასკნელი ბოდვა?
- ვერ გეტყვით, თავაზიანად უპასუხა ანაფორიანმა. ჩემი აზრით ბარბაროსთა სიტყვების მნიშვნელობას მხოლოდ მათი შემოსევის შემდეგ გავიგებთ.
- შემოსევ
მიმაგრებული სურათი
Nobody will expel us from paradise which Cantor created for us.
მე და ჯასტიმ ერთად ყოფნა გადავწყვიტეთ.
http://www.artchive.com/graphics/prodigal_son.jpg
http://images.amazon.com/images/P/B00006L92F.01.LZZZZZZZ.jpg
· 
საკუთარი მოთხრობები, ყველა რაღაცას წერს:) უბრალოდ იქნებ მოათავსოთ თქვენი ნაშრომები აქ და მერე თუ გინდათ განვიხილოთ
