თქვეს ერთხელ სამთა ანგელოზთა
(ნაწყვეტი ლექსიდან)
გალაქტიონისთვის
ბოლოს კი შავი ანგელოზი წამოიმართა,
და შავი სიტყვა განუცხადა ცათა ბინადართ
სასჯელი გინდათ?
მაშინ დიდი კაცი დავბადოთ,
სახელ დიდებით შესწვდებოდეს ცათა კაბადონს,
სულით მედროშე,
უთუოდ მგოსნად და,
უთუოდ საქართველოში.
იმ ღამეს ჭყვიშთან ვერ დიოდა წყნარად რიონი
თურმე იმ ღამეს დაიბადა გალაქტიონი.
* * *
ლექსი რომელმაც ჩასწვდა ადამიანის სულს, მის ბუნებას და მის ძალიან ძალიან დიდ სევდას
მესაფლავე
მესაფლავე, შენ ამბობ რომ ქვეყანაზე ვინც კი კვდება
იმ წუთშივე მისი ჩრდილი ყველა ჩვენგანს ავიწყდება?
ეჰ,არ მჯერა მე ეგ რაღაც...მომებეზრე კიდეც თავი
და შეწყვიტე, თუ ღმერთი გწამს, ეგ დაცინვა გულსაკლავი
ვარდის თვეა, მაისია, ნორჩ ბალახებს სიო არხევს
ხეებს ყვავილთ თეთრი გუნდი როგორც თოვლი ისე აწევს
მზე ნარნარი სხივებს არხევს და სითბოში მთა - ბარს ახვევს
ყვავილებით მოქარგულა არემარე მომხიბლავი
ვერა ხედავ იმ საფლავზე როგორ ტირის ობლად ქვრივი?
რარიგ შვენის ახალგაზრდა ქალს ეგ სევდა ღვთაებრივი!
განა გუშინ არ იყო, რომ ამ მოკლულმა დარდით ქალმა
ცრემლი ღვარა, როცა სატრფო ცივ სამარეს მიასალმა
დღესაც იგი იმ სამარეს გულმოკლული დაჰქვითინებს
დღით არ იცის მოსვენება და ღამითაც არ იძინებს
მოვა ხოლმე და დაჯდება ცივ სამარის გაშლილ ქვაზე
დარდით არის გაჟღენთილი მისი უღვთო სილამაზე
თმას გაიშლის დაემხობა, და ცრემლები სცვივა სცვივა
სულს მიშფოთებს ეს ქვითინი გული მტკივა გული მტკივა!
მაგრამ რა ვქნა? მესაფლავე ჩუმად იყავ უგდე ყური
გესმის, გესმის, როგორ კვნესის დაღლილი და უბედური?
"გავქრე ისე როგორც ნისლი როგორც ღამის მოჩვენება
არ მეღირსოს კვალარეულს, სიმშვიდე და მოსვენება
შენი სახე გულს კაწრავდეს როგორც ვიყო, სადაც ვიყო
თუ როდესმე არ მახსოვდე, თუ როდესმე დაგივიწყო"!
მესაფლავე კიდევ იტყვი რომ ამ ქვეყნად ვინც კი კვდება
იმ წუთშივე მისი ჩრდილი ყველა ჩვენგანს ავიწყდება?
აი, თუნდაც გალავნისას მესაფლავე აღებს კარებს
ახალგაზრდა ვინმე ვაჟი კიდევ სატრფოს ასამარებს
გულმოკლული ძვირფას კუბოს არ სცილდება არ შორდება
განა როსმე სხვა ამგვარი სიყვარული მეორდება?
უსაზღვროა მისი სევდა, უსაზღვროა მწუხარება
და გადმოსჩქებს გულმოკლულ ვაჟს თვალთგან ცრემლთა მდუღარება
ფიცით ამბობს: "ოჰ, შეშფოთდეს სამარეში ჩემი ძვლები
არ ათბობდეს ჩემს სამარეს გაზაფხულის მზის სხივები
გავქრე ისე როგორც ნისლი როგორც ღამის მოჩვენება
არ მეღირსოს კვალარეულს სიმშვიდე და მოსვენება
შენი სახე გულს კაწრავდეს სადაც ვიყო როგორც ვიყო
თუ როდესმე არ მახსოვდე თუ როდისმე დაგივიწყო
მესაფლავე კიდევ იტყვი რომ ამ ქვეყნად ვინც კი კვდება
იმ წუთშივე მისი ჩრდილი ყველა ჩვენგანს ავიწყდება?
ის ქალი კი წეღან რომ ვთქვი ისევ მოდის თმაგაშლილი
და სამარეს დაუვიწყარს თავს ადგება ვით აჩრდილი
ხელში ვარდის მთელი ბუჩქი ჯერ ისევე დაუმჭკნარი
მოაქვს, რომ მით დაამშვენოს სამარისა თეთრი ჯვარი
ოჰ, ეს ქალი, ალბათ, დარდით ყვავილივით ჭკნება ჭკნება...
სევდას სახე დაუფარავს და სიყვითლე ეპარება
საცოდავი! თვალებსაც კი დამსჩნევია უძილობა
ასე ხდება როცა ღამით, მოგონებებს იწვევს გრძნობა
ეხლა? ეხლა კიდევ იტყვი რომ ამ ქვეყნად ვინც კი კვდება
იმ წუთშივე მისი ჩრდილი ყველა ჩვენგანს ავიწყდება?
და ის ვაჟიც გუშინწინ რომ მიაბარა სატრფო საფლავს
არ სცილდება სასაფლაოს სევდიანს და გულმოსაკლავს
სახე თაფლის სანთელს უგავს სანთელივით დნება დნება
თავს დასცქერის დაუვიწყარს გლოვით სიტყვას ეუბნება
მის თვალებსაც დამსჩნევია ღამის თევა უძილობა
ასე ხდება როცა ღამით მოგონებებს იწვევს გრძნობა
მესაფლავე კიდევ იტყვი რომ ამ ქვეყნად ვინც კი კვდება
იმ წუთშივე მისი ჩრდილი ყველა ჩვენგანს ავიწყდება?
დღეს იმ ქალმა გულმოკლულ ვაჟს უნებურად მოჰკრა თვალი
გაიფიქრა:"ისიც ჩემებრ ტირის ცრემლებშეუმშრალი"
უძიროა კაცის სევდა უძიროა კაცის გული
რას არ ითმენს სიყვარულის ცხოველ ნათელს მოკლებული
ასე ამბობს სევდიანი ქალის ცისფერ თვალთა ცქერა
ალბათ, ვაჟსაც იმ უსიტყვო ცქერამ გული აუძგერა
ასე იცის თანაგრძნობამ... შენ კი ისევ იღიმები
თითქოს მართლა იბმებოდეს იმათ შორის ის სიმები
რომლის ძალით ორი გული სამუდამოდ შეერთდება
ეჰ, არ მჯერა მე ეგ რაღაც, ქვეყნად ეგრე როდი ხდება
როცა ფიცით აცილებენ მიცვალებულს სამარემდე
ფიცს არ სტეხენ...
ფიცს არ სტეხენ უკანასკნელ ყოფნის დღემდე
გამიგონე, მესაფლავე შენ არ იცი კაცის დარდი
თორემ რაა - ჩემს თქმაზე რომ სულელივით ახარხარდი?
რა ვუყოთ რომ იმ ვაჟმა ქალს მოუტანა ნორჩი ვარდი
და მწუხარედ წასჩურჩულა: "შემიყვარდი, შემიყვარდი
ჩვენ ერთი გვაქვს მწუხარება შევაერთოდ სულთან სული
გამომყევი ქალო ცოლად ძლიერი მაქვს სიყვარული
მართალია ის სატრფონი არც შენ, არც მე აღარა გვყავს
მაგრამ მათი მოგონება ვერ გაარღვევს უხმო საფლავს
დავივიწყოთ ის წარსული სატირალი სავალალო
და ახალი შევქმნათ ყოფნა... გამომყევი ცოლად ქალო
დაუცადე მესაფლავე თუ რა პასუხს მისცემს ქალი
შენ გგონია რაკი ვაჟმა დაივიწყა თავის ვალი
ქალიც ასე მოიქცევა? მე მგონია არა - არა
განა გუშინ არ იყო სატრფო მიწას მიაბარა?
მკვდრის აჩრდილთან ვინ იცინის
მკვდრის აჩრდილთან ვინ იხუმრებს?
აი, ნახავ აბეზარ ვაჟს რა პასუხით გაისტუმრებს
მაგმამ ქალი ღმერთო ჩემო,
მორცხვად თავს ხრის და ჩურჩულებს:
"თანახმა ვარ! ერთადერთი მომავალი მასულდგმულებს
ჩვენ ერთი გვაქვს მწუხარება ნუ ვიგონებთ დროს უბედურს
მე შენი ვარ სამუდამოდ ... წამიყვანე სადაცა გსურს"
მესაფლავე ეხლა კი გაქვს ნება რაც გსურს კვლავ იგი თქვა
სამუდამოდ ასამარებს კაცთა ხსოვნას სამარის ქვა
ალბათ, ქალ ვაჟს დღეს ერთი აქვთ ბინა... ხედავ, გადის ხანი,
არ ნახულობს სასაფლაოს დღეს არც ერთი იმათგანი
საფლავთაგანს მტვერს და ბალახს დღეს არავინ არ აცილებს
და მოვლასთან ერთად ფერი წართმევია ვარდ - ყვავილებს
განისვენეთ განისვენეთ დავიწყებულ არსთა ძვლებო
თქვენს ყოფნაში არ ერევა ცოცხალთ ფიქრი საარსებო
განისვენეთ ძლიერი და უკვდავია თქვენი ძილი
რაღად უნდათ... რად სჭირიათ
თქვენს საფლავებს ვარდ ყვავილი?
ან რას გარგებთ მოკვდავ კაცთა სამუდამო ცრემლთა ფრქვევა?
ძილით ვეღარ გამოგარკვევთ ვერრა ძალა, ვერც შემთხვევა
ასე ხდება ქვეყანაზე ყველა ცოცხლობს ყველა კვდება
და ვაი მას, ვის სიკვდილი სიცოცხლეში ავიწყდება
ზარსა სცემენ... იმ ორს რომელთ დაივიწყეს ბედი მწვავე
იმ ორს ერთად გადავერცხლილ კუბოში სჭედს მესაფლავე
სჭედს და რაღაც მწარე ფიქრზე თან ველურად იღიმება
იცის, იცის მესაფლავემ როგორც უნდა როგორც ხდება...
განისვენეთ განისვენეთ დავიწყებულ არსთა ძვლებო
თქვენს ყოფნაში მეც ბევრი მაქვს მწუხარე ჟამს საოცნებო!
1912
გალაკტიონ ტაბიძე
