gabarzgalebaგლიჯავს შატაიძე.
სამადაშვილი მასთან ვერ მივა მაგრამ ეს მომწონს.
კვლავაც მოდური სილუეტები
თბილისს მაშინაც ნარიყალას გაყოლებაზე აღმართული “ქართლის დედა” გადმოჰყურებდა...
ქალაქი იზრდებოდა – გარეუბნებში ოთხსართულიანების ნაცვლად რვა და თექვსმეტსართულიან სახლებს აშენებდნენ, მეტროპოლიტენს უკვე შვიდი სადგური ჰქონდა, ტრამვაის ვატმანებად და ტროლეიბუსების მძღოლებად სოფლების მაცხოვრებლებს უხმობდნენ, ქუჩებში “პობედებთან”, “ზიმ-მოსკვიჩებთან” და “ვოლგებთან” ერთად “ჟიგულებიც” და “ზაპოროჟეცებიც” მოძრაობდნენ...
წელიწადში ორჯერ, გაზაფხუილსა და შემოდგომაზე კვლავ იმართებოდა კომუნისტური დღესასწაულები ხალხმრავალი დემონსტრაციებითა და მანიფესტაციებით, კვლავ ხუთად ხუთი გაზეთი გამოდიოდა, აქედან ორი – რუსულ ენაზე; ჯერ არ იყო დანგრეული კაფე “მეტრო”, სადაც მიმტანად მომავალი ექსტრასენსი, ჯუნა დავითაშვილი მუშაობდა; მელიქ-აზარიანცის სახლის პირველ სართულზე, ვერისუბნისა და ზემელის ყველაზე იაფფასიან, “ობლებად” წოდებულ დიეტურ სასადილოში ლუდის დასალევად შესული კაცი იოლად გადაეყრებოდა ავთო ვარაზს ან ნიაზ დიასამიძეს, ან ორივეს ერთად...
“მარტოობის ასი წელი” ახალი გამოქვეყნებული გახლდათ. ჩვენ მას ძნელად მოსაპოვებელ რუსულ ჟურნალ “Иностранная Литература”-ში ვკითხულობდით და ვრცელი ტექსტის დიდი სიამოვნებით შთანთქმის შემდეგ ერთმანეთს ვეჯიბრებოდით პირველი აბზაცის სწორად წარმოთქმაში. გემახსოვრებათ, ალბათ: “გავა მრავალი წელი და პოლკოვნიკი აურელიანო ბუენდია, დახვრეტის მოლოდინში, კედელთან მდგარი...”
“ბითლზი” დაშლილი იყო და ბიტლომანები ამბობდნენ, ეს იოკო ონოს “დამსახურებააო”. კვლავ ერთად უკრავდნენ “როლინგები”, “Led zeppelin”და “Deep Purple”; ცოცხლები იყვნენ ჯიმი ჰენდრიქსი, ჯენის ჯოპლინი და ჯიმი მორისონი...
კინოს სახლში რჩეულ საზოგადოებას უჩვენებდნენ ფილმებს, რომელთა მცირე ნაწილს, თანაც გვარიანად დაჩეხილს, ჩვენც გვაყურებინებდნენ კინოთეატრებში. ერთ-ერთი ასეთი ფილმი იყო “Lucky man”, რომელსაც მუსიკალურად ალან პრაისი აფორმებდა...
ბოლშევიკ კალინინის სახელობის ქუჩაზე ცხოვრობდა პოეტი ბაადურ ბალარჯიშვილი, ავტორი სტრიქონისა: “მე ლამაზი აღარა ვარ, ეხლა მშვენიერი ვარ”, ვისთანაც ვინ იცის, რა გზებით ნაშოვნი შოტლანდიური ვისკის ან მექსიკური საწებლების დასაგემოვნებლად და არა მხოლოდ ამისთვის “Under ground”-ის წარმომადგენლები იკრიბებოდნენ. მათგან ვიგებდით, რომ ამერიკულ ლიტერატურას ფოკლნერის, ჰემინგუეის და სელინჯერის გარდა, თომას პინჩონი, ჯეკ კერუაკი და ჩარლი ბუკოვსკიც ქმნიდნენ, რომ ბუღალტერ ნიკო სამადაშვილს გენიალური ლექსები ჰქონდა დაწერილი და ჰიპებს თავიანთი საკულტო წიგნი გააჩნდათ, გრძელი და ცოტათი უჩვეულო სახელით – “ვიღაცამ გუგულის ბუდეს გადაუფრინა...”
პირველად, საბჭოთა კავშირისა და “NHL”-ის ისტორიაში ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ რუსი და კანადელი ჰოკეისტები. ჰოკეის მატჩები, მართალია, საერთაშორისო, მართალია, ცნობილზე ცნობილი სპორტსმენების მონაწილეობით, მაგრამ მაინც სპორტული პაექრობები ჩვენს მიერ აღიქმებოდა როგორც თავისუფალი სამყაროს ბრძოლა კომუნისტური რეჟიმის წინააღმდეგ და ამ ბრძოლაში თავისუფალ სამყაროს ვგულშემატკივრობდით. ჩვენი ჯილები იყვნენ ბობი ორი და ფილ ესპოზიტო, გორდი ჰოუ და პიტერ მახოვლიჩი. ეს უკანასკნელი, თანაგუნდელებივით უჩაჩქნოდ მოთამაშე ორმეტრიანი ბიჭი, ახალგაზრდა გარი კუპერს ჰგავდა ფილმ-ვესტერნიდან “ბარის მცხოვრები...”
ჭავჭავაძის გამზირზე, უნივერსიტეტის მეორე კორპუსის მოპირდაპირე მხარეს ხშირად ვხედავდით შინისაკენ, ნაფარეულის ქუჩის კუთხეში მდგარ სამსართულიანი სახლისკენ მიმავალ გივი მაღულარიას, განუყრელი შავი პორტფელით. ეს ხმელი, ჭაღარა კაცი, ყოფილი კატორღელი, გახლდათ ავტორი პირველი ქართული “ლაგერნი” რომანისა, რომელიც დაწერიდან ოცდაათი წლის შემდეგ, “პერესტროიკის” ეპოქაში უნდა გამოქვეყნებულიყო...
ყოველთვიურ სალიტერატურო ჟურნალ “მნათობში” გაგრძელებებით იბეჭდებოდა რომანი, რომლის ორიგინალურობას თხრობის უკიდურესად არტისტული მანერა, პერსონაჟების ესპანური გვარ-სახელები და მოქმედების ადგილების შორეულ ლათინურ ამერიკასთან მსგავსება განაპირობებდა. მისი დამსწერი გურამ დოჩანაშვილი, მაღალი, ხუჭუჭთმიანი კაცი პირველად ტელეეკრანზე ვნახე, როდესაც მან განაცხადა – რომანს აღარ დავწერო. ეპატაჟი უცხო სიტყვა იყო ჩვენთვის, ნებისმიერ გამონათქვამს ზედმეტად სერიოზულად ვეკიდებოდით და აქედან გამომდინარე – გავბრაზდი. მწერალი იმუქრებოდა, საშუალებას უსპობდა მკითხველს “სამოსელ პირველზე” უკეთესი თუ არა, მასზე არანაკლებ ეფექტური, არანაკლები მიზიდულობის ძალის მქონე წიგნი აეღო ხელში...
სათხილამუროდ, ლამაზი გოგოების მოსახელთებლად და მათთან ერთად ყირაზე გადასასვლელად ბაკურიანში ავდიოდით. ამ პატარა დაბაში, სადაც ბორჯომიდან ცეროდენა ორთქლმავლიანი მატარებლით ვხვდებოდით, ერთი სასტუმრო, რამდენიმე ტურისტული ბაზა და უამრავი იაფფასიანი ღამის გასათევი იყო. ვისაც გაუმართლებდა და სასტუმროს ბინადარი გახდებოდა, იმის ფანჯრიდან თვალწარმტაცი ხედი გადაიშლებოდა. თოვლით გადალესილი თვალუწვდენელი ველი მზის ამოსვლისას იყო განსაკუთრებით შთამბეჭდავი – მაშინ, როცა მთელი ეს სივრცე ოქროსფრად იწყებდა ბრწყინვას. გამთენიისას გადაჭრიდა ხოლმე ამ ველს კოხტაგორისკენ მიმავალი მიტო დანგაძე, ცნობილი ალპინისტი, რომელიც სათხილამურო სეზონის დროს ინსტრუქტორისა და მაშველის მოვალეობას ასრულებდა. თოვლის მოტოციკლზე გადამჯდარს უკან ძუნძულით მიჰყვებოდა უზარმაზარი სენ-ბერნარი. ამბობდნენ, ტიან-შანში თუ პამირზე ამ უერთგულესმა არსებამ გადაარჩინა სიკვდილს – ნაპრალში გადაჩეხილს, ჩაჰყვა და გვერდით მიუწვა, მეგობრების მოსვლამდე რომ არ გაყინულიყოო...
ჩვენი ზღვისპირა კურორტი ლიძავა იყო, აფხაზეთში, გაგრასთან ახლომდებარე, ბიჭვინთაზე გადაბმული სოფელი, რომელსაც დასავლეთის მხრიდან პოლიტბიუროს აგარაკების ბერლინის კედელივით მაღალი, მავთულხლართებიანი კედელი ესაზღვრებოდა, ხოლო აღმოსავლეთის მხრიდან – თევზის გადამამუშავებელი ქარხანა. ზღვა აქ იშვიათად ღელავდა და წვიმაც ორჯერ-სამჯერ თუ წამოვიდოდა მთელი თვის მანძილზე. პლაჟის ზემოთ, გზისპირას, თბილისელი მეცნიერებისა და მწერლების აგარაკები იყო ჩამწკრივებული, მაშინდელი საზომებით მდიდრული, დღევანდელით კი – საკმაოდ მოკრძალებული სახლები. თემო ჯაფარიძე, ფერმწერი და ფილოსოფოსი, ხელოვნებით გატაცებულთათვის უაღრესად საინტერესო გამოკვლევის – “ნახატის სიჩუმის” ავტორი პირველად ლიძავაში ვნახე. ბინა მას ზღვიდან შორს, სოფლის სიღრმეში ჰქონდა დაქირავებული, რა თქმა უნდა, სიიაფის გამო; ვისხედით პატარა, ბნელ ოთახში და აჯიკაწასმულ შავ პურს ვაყოლებდით შინნახად ხილის არაყს. დიდი, გამობურცული შუბლითა და ასევ დიდი, ოდნავ წინწამოწეული ნიკაპით ის ძველი ეპოქების პირქუშ მოაზროვნეს ჰგავდა. იმ დროისათვის მას უკვე დახატული ჰქონდა “საიდუმლო სერობა”, რომელიც სადღაც საბურთალოზე, რომელიღაც გარაჟში ჰქონდა გადამალული და მის სანახავად კინორეჟისორ ოთარ იოსელიანს ჩუმად დაჰყავდა უცხოელი სტუმრები...
მთაწმინდის, სოლოლაკის, ავლაბრის და ჩუღურეთის ვიწრო ქუჩებს, ამ ქუჩებზე გადმომდგარ ძველისძველ სახლებს და სახლების თანატოლ ტოტებგაფარჩხულ ხეებს ბევრი ხატავდა, მაგრამ მოხერხებით ცოტა თუ ახერხებდა იმგვარ ზემოქმედებას, რომლის წყალობითაც ნახატის წინ შეჩერებული ადამიანი ფერწერის სამყაროდან პოეზიის სამყაროში ინაცვლებდა. ამ ცოტათაგან ერთ-ერთის ნამუშევრების ყურებისას ყოველთვის რომელიღაც ლექსი მახსენდებოდა, უმეტესად ოთარ ჭილაძისა – ან “მარინა, მაგრამ როგორ გაიგებ...” ან “ამ სახლში ისევ უკრავენ შოპენს და მავთულები ნაცრისფერ ცაში...” ეს “ერთ-ერთი” ომარ დურმიშიძე გახლდათ, დიდთვალება, ულვაშებაპრეხილი, კაფანდარა კაცი, რომელსაც სახელოსნო სადმე მზიან მანსარდზე კი არა, ნახევარსარდაფში ჰქონდა, თაგვი კუდს რომ ვერ მოიქნევდა, ისეთ მოცუცქნულ, ნესტიან ოთახში, სადაც ვერცხლის ქუჩის დამსკდარი ტროტუარიდან კიბის სამი საფეხურის ჩავლით უნდა მოხვედრილიყავი. დღის შუქი იქ ძლივს აღწევდა და ყველა კუთხე-კუნჭულში არყის, ღვინის და ლუდის ცარიელი ბოთლები ეყარა. როცა არ ხატავდა, ომარი მაგრად, გადაბმით, დღის ჩაუგდებლად სვამდა. ხანდახან, ძალიან რომ გადათვრებოდა, ანდა უსაშველოდ რომ გაუგრძელდებოდა სმის პერიოდი, წელზევით გაშიშვლდებოდა, ტანზე საბანს შემოიხვევდა და რუსთაველის პროსპექტზე გაბოდა ყვირილით. საზოგადოებრივი წესრიგის დარღვევისათვის ხან მილიციელები იჭერდნენ, ხან სასწრაფო დახმარების ავტომობილი მიაქანებდა სამედიცინო გამოსაფხიზლებლისაკენ, რომელიც რკინიგზის სადგურთან ახლოს, გოგოლის ქუჩაზე მდებარეობდა...
თბილისურ “Under ground”-ს სრულიად განსხვავებული პერსონაჟებიც ჰყავდა. გურამ გეგეშიძეს ვერც კაფე “თბილისში” მოჰკრავდი თვალს კონიაკის ბოთლებითა და ყავის ჭიქებით გადავსებულ მაგიდასთან და ვერც ხელმოკლე ინტელერქტუალების მიერ ამოჩემებულ რომელიმე კურორტზე. ეს დაბალი, ქერა კაცი, რომლის სპორტული აღნაგობა, ძუნწი და სხარტი ჟესტიკულაცია და მწყობრი მსჯელობა დაახლოებამდე, არაერთგზის გასაუბრებამდე მიგახვედრებდა, რომ მამაც, შეუპოვარ, მიზანსწრაფულ ადამიანთან იჭერდი საქმეს, დროის უმეტეს ნაწილს წერასა და საქართველოს მივარდნილ, მიყრუებულ კუთხეებში ხეტიალს ანდომებდა. მისი მოთხრობა “შურისძიება” - ძმების, ორი პატარა ბიჭის ამბავი, დაწერილი უბრალოდ, ყოველგვარი ლიტერატურული ფოკუსების გარეშე, თავდაყირა აყენებდა ქუჩის დაუწერელ კანონს იმის შესახებ, რომ სამაგიეროს გადახდა აუცილებელია და მხოლოდ ამის შემდეგ რომ გრძნობს შვებას დამცირებული, ღირსებაშელახული ადამიანი...
სასურსათო მაღაზიებს “გასტრონომები” ერქვათ. გასტრონომში საჩვენო ღვინო მანეთიანი “საერო” იყო, ხოლო სიგარეტი – ოცდაათკაპიკიანი “მზიური”. “საეროს” მოგვიანებით უფრო იაფი და უფრო მდარე ხარისხის “ალჟირული” დაემატა. “მზიურს” კი იგივე ღირებულების “ლუქსი”. უცხოური სიგარეტებიდან ბულგარულები იყიდებოდა, ორი დასახელების – “ბეტე” და “ტრეზორი”; რუსული “სტალიჩნი”, ცხადია, უცხოურად არ ითვლებოდა...
გვეცვა დაბალწელიანი და ბოლოგანიერი შარვლები, რომლებსაც თხუთმეტ მანეთად ცნობილი ავლაბრელი თერძი, კროპოტკინის ქუჩაზე მცხოვრები ოთარ მატინიანი გვიკერავდა. საგულდაგულოდ მოშვებული გრძელი თმა შუბს და ყურებს გვიფარავდა, ხოლო ფერდებზე მჭიდროდ გვქონდა შემოტმასნილი დიდსაყელოიანი, ტილოს პერანგები...
Success is like pregnancy. Everybody congratulates you but nobody knows how many times you got fucked to achieve it.
მწერალი და ლოთობა, დაასხა-დალია-გამოვიდა მწერლობა
