ეჟენ იონესკო

გამიკვირდა იონესკოზე თემა რომ ვერ ვნახე
აბსურდის ერთ-ერთი მამა, ჩემი საყვარელი დრამატურგი , ცნობილი თავისი ანტი პიესებით

ბიოგრაფიას ამოვაკოპირებ

ჟენ იონესკოს მამა, რუმინელი იურისტი, სამეფო ადმინისტრაციაში მუშაობდა. დედა კი წარმოშობით ფრანგი, რუმინეთში მცხოვრები ოჯახიდან იყო. 1911 წელს ახლადშექმნილი ოჯახი პარიზში გადადის საცხოვრებლად, სადაც მამას დოქტორანტურაში სწავლის გაგრძელება აქვს გადაწყვეტილი. 1916 წელს, როცა რუმინეთი გერმანიასა და ავსტრიას ომს უცხადებს, მამა სამშობლოში ბრუნდება და მალე ყოველგვარ კავშირს სწყვეტს საფრანგეთში დარჩენილ ოჯახთან.
უსახსროდ დარჩენილი დედა იძულებული ხდება ორი მცირეწლოვანი შვილი ბავშვთა სახლში მიიყვანოს. 1917 წელს ეჟენსა და მის დაზე მზრუნველობას ლავალის მახლობელ სოფელში მცხოვრები ერთ-ერთი ოჯახი იღებს. აქ გატარებული დრო მომავალი მწერლის მეხსიერებაში ყველაზე ბედნიერ წლებად დარჩება.
1922 წელს და-ძმა ბუქარესტში მამასთან ბრუნდება. აქ ისინი რუმინულ ენას ეუფლებიან. მამა შვილებზე მეურვეობას იღებს, მაგრამ დედინაცვალს, რომელიც თავად უშვილო აღმოჩნდა, სძულს გერები. 1926 წელს ეჟენს კონფლიქტი მოსდის მამასთან, რომელიც ვერ ეგუება შვილის ლიტერატურით გატაცებას. თავის მხრივ ეჟენისთვის ძნელი ასატანია მამის მკაცრი და ტირანული ხასიათი. ასეთი ხასიათის გამო უფროსი იონესკო ჯერ ნაცისტური, შემდეგ კი კომუნისტური პარტიის წევრი იყო.
ეჟენისთვის მამასთან ყოფნა აუტანელი ხდება და დედასთან ბრუნდება. ეს უკანასკნელი ამ დროისთვის უკვე რუმინეთშია ჩამოსული და შესაფერისი სამუშაოც აქვს ნაშოვნი რუმინეთის სახელმწიფო ბანკში. 1928 წელს ეჟენი ფრანგული ენის სწავლას იწყებს ბუქარესტში და ამავე დროს იცნობს თავის მომავალ მეუღლეს, ფილოსოფიისა და სამართლის ფაკულტეტის სტუდენტს. პარალელურად იონესკო რუმინულ ენაზე წერს ლექსებს, რომანებს და ლიტერატურულ კრიტიკას. 1934 წლიდან, სწავლის დამთავრების შემდეგ იგი ფრანგულ ენას ასწავლის სხვადასხვა სასწავლო დაწესებულებებში. 1936 წელს იონესკო ცოლს ირთავს.
1938 წელს მომავალი დრამატურგი სტიპენდიას იღებს და პრაქტიკის ასამაღლებლად მიემგზავრება საფრანგეთში. ორი წლის შემდეგ კი, ბლიცკრიგთან საფრანგეთის მარცხის გამო იძულებულია ისევ სამშობლოში დაბრუნდეს. მას შემდეგ, რაც რუმინეთი გერმანიასთან ხელშეკრულებას დებს და რუსეთის წინააღმდეგ ომს იწყებს, დრამატურგი ისევ საფრანგეთში მიდის, ამჯერად სამუდამოდ. მეუღლესთან ერთად იგი ჯერ მარსელში, შემდეგ კი პარიზში სახლდება. 1944 წელს იბადება მათი ერთადერთი ქალიშვილი, მარი-ფრანსი. ოჯახს ფინანსურად ძალიან უჭირს, იონესკო იძულებულია კორექტორად იმუშაოს ერთ-ერთ იურიდიულ გამომცემლობაში. იგი ამ სამუშაოზე რჩება 1955 წლამდე.
1948 წლიდან პიესით მელოტი მომღერალი ქალი, იწყება იონესკოს, როგორც დრამატურგის კარიერის აღმასვლა. 1950 წელს პიესას სცენაზე დგამენ და კრიტიკოსთა ყურადღებასაც იპყრობს. ამავე წელს იონესკო საფრანგეთის მოქალაქეობას იღებს. მომდევნო წლებში იგი წერს პიესებს გაკვეთილი და ჟაკი ანუ მორჩილება, რითაც მას საბოლოოდ აღიარებენ როგორც აბსურდის დრამის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს წარმომადგენელს.
1953 წელს გამოდის იონესკოს პიესების პირველი კრებული. ორი წლის შემდეგ მისი პიესები პირველად იდგმება საზღვარგარეთ. 1957 წელს იწერება მარტორქა, ნოველა, რომელშიც ავტორი შოვინისტური პატრიოტიზმისა და რასიზმის გავრცელების წინააღმდეგ გამოდის და რაც სიმბოლურად ალჟირის ბრძოლებს უკავშირდება. ერთი წლის შემდეგ ნოველა პიესად გადაკეთდება. რამდენადაც პიესა საფრანგეთისთვის ძალზე დელიკატურ საკითხს ეხება მისი პირველი წარმოდგენა დიუსელდოლფში ხდება, 1959 წელს. გერმანელი მაყურებელი მასში ნაციზმის კრიტიკას ხედავს, ამასვე დაინახავენ ფრანგებიც, როცა მარტორქა 1960 წელს პარიზში იქნება დადგმული. ამგვარი ინტერპრეტაცია ავტორს საფრთხეს თავიდან აშორებს. 1964 წელს მარტორქა ავტორის სამშობლოშიც იდგმება. ეს იონესკოს რუმინეთში დადგმული პირველი ნაწარმოებია.
1970 წელს უკვე აღიარებული დრამატურგს საფრანგეთის აკადემიის წევრად ირჩევენ. სიცოცხლის ბოლოს იგი რომანულ ჟანრშიც სცდის ბედს და 1973 წელს წერს რომანს მარტოსული. 80-იან და 90-იან წლებში იონესკოს ჯანმრთელობა საგრძნობლად ირყევა და დეპრესიას იწვევს. ამ უკანასკნელის წინააღმდეგ საბრძოლველად დრამატურგი ხატვას იწყებს.
ეჟენ იონესკო გარდაიცვალა 84 წლის ასაკში. იგი მონპარნასის სასაფლაოზე დაკრძალეს. ამ დროისთვის იგი უკვე აღიარებული იყო როგორც ერთ-ერთი უდიდესი დრამატურგი და აბსურდის დრამის უგვირგვინო მეფე.


ჩვენთან, თუმანიშვილის თეატრში დაიდგა იონესკოს " მელოტი მომღერალი ქალი" , ძალიან კარგი იყო და მე მგონი ეხლაც არის პროგრამაში ვისაც არ გინახავთ ნახეთ, ღირს!
http://teatri.ge/?p=212#more-212
რეცენზია სპექტაკლზე

http://www.radiotavisupleba.ge/content/article/1956655.html

ესეც "წითელ ზონაში" საუბრები იონესკოზე



ეჟენ იონესკო თავის ნაწარმოებებს თავადვე უწოდებს ანტი-პიესებს და აძლევს მათ ტონალობის განმსაზღვრელ ისეთ სათაურებს, როგორიცაა: კომიკური დრამა (გაკვეთილი), ტრაგიკული ფარსი (სკამები), ფსევდო დრამა (მოვალეობის მსხვერპლი). მისი პიესების ძირითადი თემაა მეტყველების კომუნიკაციური ფუნქციის უქონლობა. სცენაზე სიტყვების ადგილს ხშირად საგნები იკავებს: მაგ. სკამებში გაცოცხლებული და ამოძრავებულია სკამები. ესაა ერთგვარი მოძრავი არქიტექტურა, სკამები თავბრუდამხვევი სისწრაფით შემოდის სცენაზე, მაგრამ მოძრაობა აქ ნიშანია არა სიცოცხლისა, არამედ სიკვდილის. სცენა იფარება ცარიელი სკამებით და ისინი თელავენ ადამიანებს, რომლებიც არსებობის აბსურდულობით წელში მოხრილნი არიან. ამ არარაობას აძლიერებს მეტყველების კრიზისი. იონესკო ანგრევს მეტყველებას და მასთან ერთად იმ სიყალბეს, რასაც იგი გადმოსცემს. სიტყვები წმინდად ფონეტიკური ასოციაციებით უერთდება ერთმანეთს. სიტყვა, რომელიც უვარგისი გახდა, გაქრა და ადგილი დაუთმო სიჩუმეს. ამდენად ადამიანის ყოფაც განწირულია ამ სიჩუმის, სიმარტოვისა და სიცარიელისათვის. მეტყველების კრიზისის, ადამიანის მარტოობის, ცხოვრების აბსურდულობის თემაა იონესკოს თითქმის ყველა პიესაში.
გარდატეხა ხდება მარტორქაში. აქ უკვე დრამატულ მეტყველებას გარკვეული აზრი აქვს მიცემული. ეს უკვე აღარაა უაზრობის თეატრი და პირველი შემთხვევაა, როცა იონესკო აღარ აძლევს ქვესათაურს, ე.ი. ანტიპიესიდან პიესაზე გადადის. ამ პიესის დაწერამდე 2 წლით ადრე იონესკო აცხადებს, რომ სურს არა ანტითეატრის, არამედ თეატრის შექმნა, რომ ახლა უკვე მიაგნო თეატრისთვის საჭირო სქემას და რომ საბოლოოდ კლასიკური თეატრის მომხრეა. მისი აზრით ავანგარდის მოწოდებაც სწორედ ამაშია: აღმოაჩინო არქეტიპები, განაახლო გამომსახველობითი ფორმები. "ყოველი ჭეშმარიტი ნაწარმოები კლასიკურია" — აცხადებს იგი.



This post has been edited by Le fou on 20 Oct 2010, 15:59

მარტო პიესები აქვს? პროზა?


მარტო დიალოგები რო მიდის ეგეთი რაღაც როგორ უნდა იკითხო

Ocelot

პიესებს არ კითხულობ საერთოდ??

რომანები და ნოველებიც))

This post has been edited by Le fou on 20 Oct 2010, 16:18

Le fou

მე კიდე ვინც კითხულობს იმათი მიკვირს როგორ უნდა იკითხო ეგ ვაბშე? მაგას მარტო თეატრში თუ ნახავ.

მანდ აქვს რამე ღირებული?

Ocelot

ვაიმე.. რამდენს კარგავ შენ ხომ არ იცი ...
ჩაუჯექი და იქნებ ნელ-ნელა შეეჩვიო.. პირველად რო ჩავხედე ჩეხოვს მეც ეგრე გავიფიქრე ეგ როგორ უნდა წაიკითხოთქო, მაგრამ ეხლა ბევრი პიესა მირჩევნია უგერგილო წიგნნს.

რა თქმა უნდა ექნება, მე ჯერ მარტო პიესები მაქვს წაკითხული

Le fou

კეე ჰამლეტი მეყო, აღარ მინდა მეტი. პროზაული პასაჟები როცა არ იქნება, ეგეთ წიგნს ვერ წავიკითხავ.

აჰაა... აბსურდის უდავო მამა...



ბოლოს "ორთა ბოდვა" წავიკითხე... ძალიან საინტერესო პიესაა...

------

უპ... უპ...

This post has been edited by irusha on 29 Oct 2010, 17:45

irusha

აქ არ უყვართ პიესები

Le fou

ძალიან ცუდი...



ისე, ჯობდა, საერთოდ აბსურდზე გაგეხსნა ერთიანი თემა, იმჰო... ))

irusha

აბსოლიტურად იგივე შედეგი იქნებოდა ))))

Le fou

ხო, მაგრამ მე და შენ მაინც ვისაუბრებდით "გოდოს მოლოდინზე"...

კარგი ხო... აღარ ვაოფებ... ))

ფრაგმენტი " ქაჩალი ქალიდან" (ცოტა შევამოკლე )

ქ-ნი და ბ-ნი მარტინები სხდებიან ერთმანეთის პირისპირ დ ამორცხვად უღიმიან ერთმანეთს.

ბ-ნი მარტინი: მაპატიეთ ქალბატონო, მაგრამ თუ არ ვცდები, სადღაც უკვე მინახიხართ.
ქ-ნი მარტინი:მეც ასე მგონია ბატონო.
ბ-ნიმარტინი: მანჩესტერში ხომ არა შემთხვევით?
ქ-ნი მარტ: ადვილად შესაძლებელია. მე ხომ წარმოშობით მანჩესტერიდან ვარ!მაგრამ რომ არაფერი მახსოვს ჩემო ბატონო?ვერ გეტვით გნახეთ თუ არა.
ბ-ნიმარტ: ღმერთო ჩემო რა საინტერესოა! მეც ხომ მანჩესტერიდან ვარ წარმოშობით ქალბატონო. თუმცა 5 კვირის წინ წამოვედი იქიდან.ჩავჯექი მატარებელში, რომელიც დილის 8:00დან ნახევარი სთის შემდეგ გადის და ლონდონში 5სთის შესრულებამდე 15 წუთით ადრე შემოდის.
ქ-ნი მარტ: რა საინტერესოა! და რა დამთხვევაა! მეც იმავე მატარებლით ვიმგზავრე ბატონო.
ბ-ნი მარტ: მაშ შეძლება მატარებელში გნახეთ ქალბატონო.მე II კლასით ვმგზავრობ ხოლმე.ინგლისში II კლასი არ არსებობს,მაგრამ მე მაინც მეორეთი ვმგაზვრობ ხოლმე.
ქ-ნი მარტ: რა უნცაურია და რა დამთხვევაა!მეც ბატონო, მეც მეორე კლასით ვმგზავრობ.
ბ-ნი მარტ: რა საინტერესოა! იქნებ სწორედ II კლასის ვაგონში შევხვდით ერთმანეთს.მე მერვე ვაგონის ბილეთი მქონდა,მე-6 კუპეში, ქალბატონო.
ქ-ნი მარტ : რა დამთხვევაა! ჩემი ბილეთიც მე8 ვაგონის , მე-6 კუპის იყო, იქნებ სწორედ იქ შევხვდით ერთმანეთ , მაგრამ რომ არ მახსოვს ძვირფასო ბატონო!
ბ-ნი მარტინი: სიმართლე რომ გითხრათ არც მე მახსოვს რამე, ქალბატონო, მაგრამ შესაძლებელია სწორედ იქ შევხვდით ერთმანეთს. თქვენ არ იყავით ქალბატონო, ჩემოდნის თაროზე შემოდება რომ მთხოვეთ, მადლობა გადანმიხადეთ დ ამოწევის ნება დამრთეთ?
ქ-ნი მარტ : ო,დიახ, მე უნდა ვყოფილიყავი, ბატონო! რა საინტერესოა..ამ მომენტში გავიცანით ალბათ ერთმანეთი, მაგრამ არაფერი მახსოვს ბატონო.
ბ-ნი მარტ: არც მე ქალბატონო. ისე ლონდონში ბრომფილდის ქუშაზე დავბინავდი, ძვირფასო ქალბატონო.
ქ-ნი მარტ: რა სიანტერსოა! რაც აქ ამოვედი მეც ბრომფილდის ქუჩაზე ვცხოვრობ, ძვირფასო ბატონო.
ბ-ნი მარტ: რა დამთხვევაა. მაშ იქნებ ამ ქუჩაზე შევხვდით ერთმანეთს, მაგრამ რომ არაფერი მახსოვს...მე 19 ნომერში ვცხოვრობ ძვირასო ქალბატონო.
ქ-ნი მარტ: რა საინტერესოა! მეც 19 ნომში ვცხოვობ, ძვირფასო ბატონო.
ბ-ნი: მაშ, იქნებ, მაშინ იქნებ სწორედ ამ სახლში შევხვდით ერთმანეთს ქალბატონო.?
ქ-ნი მარტ: სრულიად შესაძებელია, მაგრამ არაფერი მახსოვს ძვირფასო ბატონო.
ბ-ტნი მარტ: მე მე-5 სართუზე ვცხოვრობ მე8 ბინაში ძვირფასო ქალბატონო/
ქ-ნი მარტ: რა საინტერესოა ღმერთო ჩემო! რა დამთხვევაა! მეც მე5 სართულზე ვცხოვრობ, მე-8 ბინაში ბატონო.
ბ-ნი მარტ: რა სანტერესოა..იცით ჩემს საძინებელში 1 საწოლი დგას,საწოლზე მწვანე გადასაფარებელია და ეს ოთხაი თავის მწვანეგადასაფარებლიანი საწოლით დერეფნის ბოლოშია, ტუალეტსა და ბიბლიოთეკას შორის, ძვირფასო ქალბატონო!
ქ-ნი მარტ: რა დამთხვევაა! ჩემს საძინებელშიც 1 საწოლია მწვანე გადასაფარებლით და ისიც დერენის ბოლოშია, ბატონო, ტუალეტსა და ბილბიოთეკას შორის.
ბ-ნი მარტ: რა უცნაურია, საინტერესო და საოცარი! მაშ, ქალბატონო გამოდის რომ ჩვენ ერთსა დ აიმავე საწოლში გვძინავს. იქნებ სწორედ იქ შევხვდით ძვირფასო ქალბატონო!
ქ-ნი მარტ: რა საინტერესოა! შესაძლოა სწორედ იქ შევხვდით, შეიძლება ეს გასულ ღამესაც იყო, მაგრამ რომ არ მახსოვს ბატონო?
ბ-ნი მარტ: მე პატარა გოგონა მყავს, ჩემი გოგო ჩემთან ცხოვრობს, ქალბატონო. 2 წლისაა, ქერა, ცალი თვალი თეთრი აქვს, მეორე კი-წითელი, ძალიან ლამაზია და ალისა ჰქვია, ძვირფასო ქალბატონო.
ქ-ნი მარტ: რა საოცარი დამთხვევაა! მეც მყავს პატარა გოგონა, 2 წლისაა, 1 თვალი თეთრი აქვს, მეორე კი- წითელი. ძალიან ლამაზია დ ამასაც ალისა ჰქვია ძვირასო ბატონო!
ბ-ნი მარტ: რა საინტერესოა და რა დამთხვევაა! საოცარია!იქნებ ეს ერთი და იგივე გოგონაა ძვირფასო ქაბატონო?
ქ-ნი მარტ: სრულიად შესაძლებელია ბატონო.
ბ-ნი მარტ: მაშ ძვირფასო ქალბატონო, ვფიქრობ არანაირი ეჭვი აღარ არსებობს, რომ ჩვენ ერთმანეთს უკვე შევხვედრივათ და თვქენ ჩემი საკუთარი მეუღლე ხართ.... ელიზაბეტ, ისევ გიპოვნე!
ქ-ნი მარტ: დონალდ, ეს შენ ხარ, დარლინგ!

„ინგლისური ბურჟუაზიული ინტერიერი ინგლისური სავარძლებით. ინგლისური საღამო. ინგლისურ ფლოსტებში გამოწყობილი ინგლისელი ბატონი სმითი ინგლისურ სავარძელში ზის, ინგლისურ ჩიბუხს ეწევა და ინგლისურ ბუხართან ინგლისურ გაზეთს კითხულობს. ინგლისური სათვალე უკეთია და პატარა ჭაღარა ულვაშიც ინგლისურად მოუშვია. მის გვერდით, მეორე ინგლისურ სავარძელში, ინგლისელი ქალბატონი სმითი ინგლისურ წინდებს აკერებს. ინგლისური დუმილის ხანგრძლივი მონაკვეთის შემდეგ ინგლისური საათი ინგლისურად ჩამოკრავს ჩვიდმეტს. “

დიდი იმედით ველოდები რომ როდისმე თქვენც შეგიყვარდებათ ))

Le fou

გენიალურია...

არაფერი წამიკითხავს იონესკოსი, მაგრამ აუცილებლად გავეცნობი უახლოეს მომოვალში!
რითი დავიწყო?

Raycher

"მელოტი მომღერალი ქალით"

მერე შეგიძლია სპექტაკლიც ნახო თუმანიშვილში... ))