fermina
წმინდა გერტრუდა ეზატელი
ჯგუფი: Members
წერილები: 23835
წევრი No.: 31207
რეგისტრ.: 11-March 07
|
#48377721 · 18 Jul 2016, 13:06 · · პროფილი · პირადი მიმოწერა · ჩატი
წითელი ცხენი
მუხლებმა დაიჭრიალეს და ამობურცეს მატყლის საბანი,
ლოგინში შემომიცოცეს დილის სინათლე.
მთვარის მტვერი გადმოვფერთხე და სათითაოდ გადმოვაწყვე ფეხები საწოლიდან.
ხელი დავისვი დამხმარ წვივებზე.
სიცოცხლეს თითქმის ვეღარ გრძნობდნენ,უკვე რამდენი ათასი ღამე გამოათრიეს გათენებამდე.
ჩატეხილი ფანჯრის კუთხეში აბლაბუდაში გაბმულივით ფართხალებს ცა,
და სანამ ბოლომდე გავფხიზლდებოდი,
მისკენ გველივით გამიწვრილდა ყელიდან ამოცოცებული პირველი სიტყვა,
ნაკბილარებთან რომ წავიტეხე,
პირველი სიტყვა- ჩემი წყევლა:
ცეცხლმოდებული ძილის ბუდიდან გამოყოლილი კაცის სახელი.
სახელი, როგორც წყლული და ჯადო, სახელი, როგორც ჩემი ნიშანი.
აღარ ვიცი, სად შევინახო.
ვიტენი თვალის ნაოჭებში,
უძილო ძილში,
თივის ზვინებში,
ჩემი ბებერი ძროხის თვალებში,
წინდის ქსოვისას ჩხირებზე ვმარცვლავ,
მერე მეზობლის ბალღებს ვაცმევ, რომ წაიღონ და დააბნიონ თამაშ-თამაშით..
თოვლით ჭრელია ჯერაც მიწა.
თითქოს სულზე მწარე ხელები გადამისვა გაზაფხულმა.
დილას თათებში ათამაშებს ჩემი ჭრელი ციცა,
ათბობს ბეწვის სირბილით და კრუტუნის ზოლებით.
ხელის ცეცებით განზე გავწიე, მოვიგერიე სახლის სიბნელე.
ცეცხლი დავანთე და კედელთან ფეხმოტეხილი სკამით მიმჯდარმა
რძიან ჯამში ხმელი პურის ნატეხებთან ერთად ჩავილბე თვალები.
მეჩვენებოდა, რომ მისი სახელი მომჟონავდა ყველა ნაკვთიდან.
ვცდილობდი, ჩამეყოლებინა რძიანი ლუკმისთვის.
მომშტერებოდნენ მაგიდა და კარადა,
უყურო ქვაბი და ღუმელი,
სახლი- ყველა კუთხეში ობივით რომ გამოესხა თვალები,
და სადაც იყო, წამომცდებოდა.
არ ვახსენებდი. ნაოჭებად ვიკეცავდი სახეს, ვითმენდი.
ექვსი თვე იყო, ჩემს თავს ვღეჭავდი.
ექვსი თვის წინ პირველად მითხრეს მისი ამბავი,
ექვსი თვის წინ გავიგე, რომ საწამლავად ექცა სიცოცხლე
და სიბერე შხამად გაუჯდა.
ვეღარ დგებოდა ლოგინიდან, იწვა და სიკვდილს ელოდებოდა.
ექვსი თვე იყო, მისი სახელის ასო-მარცვლებს ვეღარ ვიტევდი,
რძის ქაფივით გადმომდიოდა პირიდან.
ცეცხლთან ვიჯექი, არ ვიმჩნევდი, როგორ დადიოდნენ ნივთები სახლში,
ჭერზე დაცოცავდნენ ცნობისმოყვარე აბლაბუდები,
მიწის იატაკზე დასეირნობდნენ თავხედი კარტოფილები,
ყირაზე გადადიოდნენ კოვზები და ჯამები.
ვიჯექი და ცეცხლის ალს ამოყოლილ ვერდავიწყებულ დღეებს ვხედავდი.
ვხედავდი ჩემს დაკარგულ მინდვრებს.
მე ისინი პირველად დედის მუცლიდან დავინახე.
მერე დავიბადე და უბეში ჩაიწვინეს დედაჩემი,
მინდვრები გახდნენ ჩემი დედები და დიდედები.
მზრდიდნენ, როგორც მწვანე მუხლუხოს.
წლიდან წლამდე იმსგავსებდნენ ჩემს კაბებს,
თვალის ფერს ყოველ გაზაფხულზე მიცვლიდნენ
და შიშველ ტერფებს თბილი მიწით და ყვავილებით მირბილებდნენ.
ბავშვობიდან ხბოებს ვმწყემსავდი.
დამყვებოდნენ ჩემი ხბოები, როგორც ფერადი პეპლების გუნდი,
მეჩვენებოდა, რომ მე თვითონ ვაჩენდი მათ. არ მყოლია სხვა მეგობარი.
მერე მთებში გაშვებულ ცხენებს დავუწყე ჭერა. მთელი დღე აღმა-დაღმა დავაქროლებდი.
ერთ ზაფხულსაც მათგან ერთი გამოვარჩიე.
წითელი იყო. ცეცხლისფერი დაჰკრავდა მზეზე, ჩემი თმისფერი.
მოვახტებოდი ზურგზე, თმას გავიშლიდი და წითელ ტალღად გადავუვლიდით მთის უნაგირებს.
ცის ნაპირთან დაჭერილ ქარის კუდებს ძუაზე გამოვაბამდი ხოლმე, როგორც ნადავლს.
მერე გრილ ხევში გავწვებოდით დაღლილ-დასიცხულები, ერთად ჩავხედავდით წყლის სარკეს და გვიკვირდა- ისე ვგავდით, ძლივს ვარჩევდით ჩვენ-ჩვენ სახეებს ერთფერები.
ცივ წყალს შევასხამდი გახურებულ ფერდებზე, აფრუტუნდებოდა და მძიმე, წითელ თავს კალთაში ჩამიდებდა.
თითებით ვუვარცხნიდი ფაფარს, მერე ორივეს გვეძინებოდა
და საღამოხანს მწერებივით გვაცოცდებოდნენ გადახრილი ჩრდილები.
მისი პატრონი მთის იქით სოფელში ცხოვრობდა და არასოდეს მენახა,
სახელი ვიცოდი მხოლოდ.
ვეჭვიანობდი- ის მთავარი მხედარი იყო, მას ეკუთვნოდა ჩემი წითელი.
ერთ დღეს დაქანცვამდე ვაჭენე. მერე თვალები დავუკოცნე გაოფლილს,
და სანამ არ დაბნელდა, ჩემს მოგონილ სიტყვებს ვუმაგრებდი ყურებზე.
დაბნელებისას ელოდებოდა პატრონი.
ცხენი გრძნობდა წასვლის დროს, ცხვირს წამკრავდა, კუდს შეიფერთხავდა და გარბოდა.
გავაყოლე მობღვერილი თვალები: წაუღე-მეთქი იმას, იცოდეს, რომ ვუყურებ,
ამ მთის გადაღმაც კარგად ვხედავ, რომ ჩემი ხარ, წითელო.
მეორე დღეს ნაბოლარა, ნაკოცნი ხბო დამიკლეს.
გავიქეცი სახლიდან, მინდვრებს მოვდე ფუტკრების ზუზუნში არეული ბღავილი.
სახე ასკილის ბუჩქის მუცელში ჩავყავი.
მე ვტიროდი და მასაც ახლადგამოსხმული ყვავილები სცვიოდა.
და ჩემმა წითელმა ამოარღვია ხევისპირი,
დააფრთხო აყელყელავებული კენკეშები,
ზურგთან ქოშინით გამიჩერდა,
ერთმანეთში არეული მზის და მიწის სუნი შემომაყარა და თმა მომიჩეჩა ცხვირით.
ძლივს მოვტრიალდი. ასკილის ეკლებით მოწინწკლული შუბლი მივადე შუბლზე,
ვაკოცე და მხედარს ავხედე.
მხოლოდ მკერდამდე.
და გამახსენდა, რომ ვიცოდი მისი სახელი.
მკერდზე შევხედე.
გულის კიდესთან გავუჩერე ჭრელი ცრემლის გუბეები.
ვერ დავინახე მისი თვალები.
ვერ დავინახე, როგორ მიყურებდა.
ვერ დავინახე ჩემი თავი.
ნეტა როგორი თვალები ჰქონდა- ვფიქრობდი იმ ღამეს.
მეორე და მესამე ღამესაც.
და ყველა ღამეს, რომელიც მყავდა ამ დილამდე.
ახლა კი ვზივარ. ექვსი თვეა, ვზივარ და ვიცდი,
როდის დადნება თოვლი გზაზე, რომ მის სოფლამდე მივაღწიო.
ექვსი თვეა, მის სანახავად წასვლას ვაპირებ.
ექვსი თვეა, მისი სიბერის და სიკვდილის სანახავად მივდივარ.
ხვალ წავალ-მეთქი, უცებ ვიფიქრე.
და თამამად შემოვარტყი ხელი გამრუდებულ კედელს:
მიყურე-მეთქი ეხლა,
შენც გაიზმორე, უქნარა ციცავ,
თქვენც მიყურეთ და იხითხითეთ, ქოთნებო და თუნგებო,-
ბებერი თავის კაცთან მიდის, სამოცი წელი რომ არ უნახავს.
უკუღმა გადმოვაბრუნე ჩემი სახლი.
ამოვყარე სკივრიდან ფერადი, მინდვრისფერად ნაქარგი სამოსი.
სარკე მოვძებნე.
თითქოს ათასი წელი იყო, საკუთარ თავს ვემალებოდი.
შავი თავშლის ქვეშ ვიკეცავდი თმის ნამლევს.
ჩემს ხელებს ისე დავხედავდი, როგორც პანტის ტოტებს, საცაა ფითრის ყვავილებს რომ გამოისხამენ.
რომ დაღამდა, მთვარე შემოვსვი ფანჯრის რაფაზე, ზედ სარკე მივაყუდე და ჩავიხედე.
ხელი გადავუსვი რამდენჯერმე. ვერაფერს ვხედავდი.
ვწმინდე და ვწმინდე. ქვასავით ნაკვთებგაშეშებული, ბუნდოვანი სილუეტი იბურცებოდა მის ზედაპირზე.
იქნება თვითონ სარკე დაბერდა, დაბრმავდა და ვეღარ მხედავდა.
თუმცა ვიცოდი- ეს მე მეყარა სახეზე წლების მტვერი და ქვიშა.
უკვე ვეღარც გადავიფხეკდი.
ჩავიცვი თუ ჩამოვიკიდე ტანზე ტალავარი.
მუხლამდე ამოვიწიე ჭრელი წინდები. გავაპრიალე ყელგადაჭრილი რეზინის ბოტები.
ყელზე გიშრის მძივი შევიბი.
მახათით დავიხვრიტე ნახევარი საუკუნის წინ შეხორცებული ყურის ბიბილოები,
ჩამოვიკიდე ვერცხლის მძიმე, ჯინჯილა საყურეები.
ჭრელი, გრძლფოჩიანი თავშალი მოვიხვიე,
ჩემი მკვდარი ძმის გამონაცვალი განიერი პალტო მოვიცვი,
სამგზავრო ჯოხი დავიარგნე,
და ჩემს დამჭკნარ, პირცოფიან ცხოვრებას გათენებისას გავეპარე სახლიდან.
რამდენჯერ გადამირბენია ეს ბილიკი. ახლა თოვლში ძლივსღა რომ ვკვალავ.
სათიბად წასულს ვუსაფრდებოდი.
მარტო თიბდა ტყის ზოლებს შორის მოქცეულ მინდვრებს.
ჩემი წითელი ნაპირთან ძოვდა, ანდა პეპლებს იგერიებდა, მის სიწითლეს რომ დასცინოდნენ.
ხე-ბუჩქებს ვეფარებოდი, მიწას და ფოთლებს ვისრესდი კანზე, ჩემი იქ ყოფნა რომ ვერ გაეგოთ.
ვუყურებდი.
ზოლებად იშლებოდა ბალახი ცელიდან.
ზეპირად ვიცოდი ყველა მოძრაობა. ვიცოდი მისი მხრები და ბეჭები.
მუდამ ზურგიდან ვხედავდი. ისევ ვერ ვიგებდი, როგორი თვალები ჰქონდა.
მრავლდებოდა თივა, მთავრდებოდა ზაფხული
და ზამთრის საგზალს მეც ვაგროვებდი:
ვდილობდი, არაფერი გამომპარვოდა, ყველაფერი მცოდნოდა მასზე.
სამი ზაფხული გავლიე ასე.
მეოთხე ზაფხულს მასთან ერთად მუცელგამოწვეტილი ქალი აგროვებდა თივას.
მხოლოდ ერთხელ ვნახე ერთად.
მერე წამოვკრიფე მოცვის მარცვლებივით მიწაზე გაშლილი ჩემი თავი,
მისი სახელი უბეში გამოვიკარი
და სამუდამოდ დავტოვე მინდვრებიც და წითელი ცხენიც,
მალე მისი ტყუპი ბალღები რომ უნდა ეტარებინა ჭრელი ხურჯინით.
მერე გადასახლდნენ კიდეც.
მე ნაწილ-ნაწილ ვმარხავდი ოჯახს,
სახლი მიგანიერდებოდა და დილა-საღამოს მაწვნად ჩადედებულ სიმარტოვეს ვჭამდი.
ვერც შევამჩნიე, როდის დავბერდი.
ახლა ისევ ვიპოვე სამოკლეო ბილიკი დაჭრელებულ ტყეში.
ადრეული გაზაფხულია. თოვლის ქვეშ აქა-იქ ჩანან ენძელები.
ბილიკი მგლებს გაუკვალავთ. შეიმალნენ ღამეში, დამიტოვეს ჩემი ჯოხი და მოცახცახე ფეხები.
ვცდილობდი, თანაბრად მესუნთქა და სადმე კუნელას გაჩეჩილი ბუჩქის ქვეშ არ დამვარდნოდა გული, თაგვივით რომ მიხტებოდა მკერდის ჯიბიდან.
ვიგებდი ხოლმე მის ამბებს.
წლები იყო, რაც ცოლი დამარხა. უფროსი შვილიც.
ერთი თოთო შვილიშვილიც
და მის სახელზე დავკერე პატარა, საბალღო წითელ-ყვითელი პერანგი.
მერე ავად გახდა. სისხლი ამოსდიოდა დახვრეტილი ფილტვებიდან.
ვეღარ დგებოდა, მიწას კითხულობდა,
ესიზმრებოდა, რომ მისი სოფელი გლახაკივით დაწანწალებდა ქვეყნად და ეძებდა.
ამოიყვანეს, ექვსი თვის წინ.
მისი შვილიშვილები მხვდებოდნენ ზოგჯერ. ყველას სხვადასხვაფერი თვალები ჰქონდა და არ ვიცოდი, რომელი ჰგავდა.
წელში მოხრილმა, ხერხემლის ტკივილის მოთმენით გავიარე სოფელი.
სახლი ვიპოვე. შევძახე.
გამომხედეს შვილ-რძალმა.
ხმა ლითონის სიმებით მოვიჭიმე და ვიკითხე მისი ამბავი.
ერთად ვიზრდებოდით-მეთქი.
შემიპატიჟეს.
ზოგჯერ ვერავის ვერ ცნობს, მაგრამ იქნება გაგიხსენოსო- შემიღეს მისი ოთახის კარი,
და ვერ ხედავსო- მომაყოლეს ზურგთან.
ვერ ხედავსო.
ჯოხის კაკუნი შევყავი ოთახში და ორივე ხელით გამოვები ამ ხმას.
ბნელოდა.
ყველა მხრიდან შემომაცოცდა სისხლის, ნახველის, ჩირქისა და შარდის სუნი.
შავი ჩრდილები ისხდნენ ოთხივე კუთხეში. ჭერზეც.
რომელი ხარო- ამოიხრინწა.
ვუთხარი ჩემი და მამაჩემის სახელი.
იწვა გაყინული, გაშეშებული.
ნაწიბურივით აჩნდა საბანს მისი წვრილი და გრძელი ტანი.
ნიკაპზე რძიანი ფაფის კვალი დასდევდა ზოლად.
აამოძრავა კუნთგაცლილი ხელები
და ბუსუსიანი, პრიალა თავიდან გადაცურებული ნაქსოვი ქუდის დაფარება სცადა.
ჯოხი მივაყუდე, მივედი და ქუდი დავახურე.
დავხედე. იქნებ თვალები ჯერაც ჰქონოდა.
მაგრამ არ ჰქონდა.
ნიღაბივით ეკეთა სახე.
კანკალმა გადაუარა ძვალზე აპკად გადაკრულ კანზე:
შენ ის წითელთმიანი ქალაი ხარო?_ საკენკივით გადმომიმარცვლა..
წითელთმიანი ვარ. ბალახის ზვირთებს ფეხმაღალი ცხენივით რომ მივარღვევ.
წითელთმიანი ვარ, ვარსკვლავები თვალებიდან რომ მცვივა და კანზე ჭორფლად მეფინება.
წითელთმიანი ვარ, შენი ხელები რომ აცოცდებიან ღამღამობით სიზმარში
და დილისთვის მკერდზე ზოლებად ატყობენ ნათითურებს.
წითელთმიანი ვარ, სამოდამოდ რომ ამოუქოლე შენი თვალები,
და დაახვედრე, როგორც საფლავები...
ის წითელთმიანი ხარ, ის გიჟქალა...
ჩემს ცხენს რომ უყვარდი.
ჩემი ცხენის ფაფარში ვპოულობდი შენი თმის ზოლებს, ვპოულობდი და ვინახავდი.
ღამღამობით ძილში რომ წაიჭიხვინებდა, ვიცოდი, შენ ესიზმრებოდი.
თავიდან ვჯავრობდი, ნაჭენები რომ მიბრუნდებოდა მთიდან,
ერთხელ უკან გამოვყევი და დაგინახეთ.
მერე ყოველდღე დავდიოდი თქვენი თამაშის საყურებლად,
დიდგულებს და დიყის ფოთლებს ვეფარებოდი.
მაინც შემამჩნია ცხენმა.
შინ დაბრუნებისას გზად ქვიშაში გაგორდებოდა ხოლმე, შენი სუნი რომ არ მოეტანა ჩემამდე,
მე კისრიდან გავამდე ვყნოსავდი და მაინც გგრძნობდი, გპოულობდი.
ყურებთან ვეკვროდი სახით,
იმედით, რომ რაღაც მაინც გამოიყოლეს შენი სიტყვებიდან.
მალე ახლოსაც აღარ მიშვებდა. ისე ეჭვიანობდა, ზურგზე აღარ მისვამდა.
იმ დღეს ძლივს დავიჭირე, მათრახით ვცემე და შემოვახტი. ბევრი ვაჭენე.
ბოლო მინდორიც რომ გაგვითავდა ფეხქვეშ, მაშინ იყო, რომ შეგხვდით.
ასკილის ბუჩქს ჩახვეული რომ ტიროდი.
ტიროდი.
მოტრიალდი, სველ სახეზე მიწებებული თმა არც კი გადაგიწევია,
შუბლით შუბლზე მიეყუდე.
დაგინახე, როგორ აკოცე.
ჩემთვის არც კი შემოგიხედავს.
ჩემთვის არც კი შემოგიხედავს და ვერაფერს ვიზამდი,
არც კი ვიყავი.
ჩემს ცხენს უყვარდი.
მე ჩემი ცხენის საყვარელი მიყვარდა...
რა ბეჩავად შიშინებენ სიტყვები,
ისეთი გრძნობა მაქვს, თითქოს ნელ ცეცხლზე მწვავდნენ.
ვზივარ მისი კვდომით დაქანცულ ოთახში,
ვხედავ მის აჩრდილს, ჭუჭყიანი საწოლიდან კაცის ხმით რომ მელაპარაკება,
და ვითმენ-
არ შეამჩნიოს, როგორი ბებერი ვარ..
ხმა ჩაუწყდა. აწრიალდა. ბორგვა დაიწყო-
არავინ ხართო? სად ვინ წახვედით, მარტო ვკვდები, როგორც ძაღლი,
აი ეხლა ამოვძვრები,
ჭიით შეჭმული მუცლიდან უნდა ამოვიძრო ეს წყეული სული..
გავიხადე პალტო და ბოტები.
საწოლზე ავბობღდი და გვერდზე მივუწექი.
ფარაგის ღილები ჩავირღვიე, ხელები დავუჭირე და მკერდში ჩავიწყვე.
სითბო ორივეს გაგვთავებოდა.
ამოსუნთქვებს შორის ნაპრალები გვიჩნდებოდა და სიცოცხლე გვიცოცდებოდა.
თვალებს ვერ ვხუჭავო. ღამე გამეჭედა თვალებშიო, ჩურჩულებდა.
დავუკოცნე სახე. ლიბრდაკრული ქუთუთოები.
მკერდზე დავადე თავი. თავშალი მოვიძვრე.
ხელი დამისვა ბალახის ფესვებივით ხეშეშ, მეჩხერ, ნაცრისფერ თმაზე:
შენ ჩემი სიკვდილი ხარო?- მკითხა.
არა ვარ-მეთქი შენი სიკვდილი.
ტირილი დაიწყო. უკბილო პირს აფჩენდა და ჩვილივით კნაოდა.
ჩაესველებინა.
წამოვჯექი. დორბლი და ცრემლი სახელოთი მოვწმინდე სახიდან,
ხელებს ვუსვამდი და ვცდილობდი, ჩემი გრძელი ცხოვრების მანძილზე პირველად მემღერა ნანა.
ტირილს უმატა. მერე ჩაყუჩდა.
მისმენდა, როგორ ვბორძიკობდი,გაუგონარ, არარსებულ სიტყვებს მოვთქვამდი წყვეტილად,
ყელში მეჭედებოდა მისი ბოლო ძილისპირული.
ბოლოს, სულ რომ ჩამიწყდა ხმა, ერთხანს გაუყუჩდა სიჩუმეს,
თითქოს გათბა და გამენაბა ხელებში:
ჩემ დედაი ხარო?- მკითხა.
შენ დედაი ვარ-მეთქი, კი.
საბანი შემოვუკეცე, კისრამდე ამოვუწიე.
მერე ბალიში გამოვუცოცე თავქვეშიდან და სახეზე დავაფარე.
მთელი ტანით დავაწექი ბალიშს.
გახურებული ნემსებივით ამომეჩხვლიტა საბნის ქვეშიდან
ბორძიკ-ბორძიკით, ნაწყვეტებად ამომძვრალი მისი სიცოცხლე
და ჩემს ტანში გაცივდა, როგორც წვეტიანი ტყვიების წყება.
წავიდა.
ჭრელი ჩვარივით გდია ჩემი ჩრდილი.
სად არიან წითელი ცხენები, მოვიდნენ და ფეხქვეშ ამითრიონ.
ამოიხედე.
თურმე როგორი თვალები გქონდა.
თოვლით უპეებამოვსებული.
დავყარე, დავიფერთხე მინდვრები კალთებიდან.
არ შეიძლება, არ უნდა ვიყო ასე ლამაზი.
ზურგსუკან მივკეცე შავი სახლი.
და შენი სახე.
გამოვედი.
გამოვიტანე ჩემი თავის ნარჩენი-
ჩემი ტანი- მგლების საგზალი.
ავიხედე- ცას გველივით აცოცდებოდა ჩემი ჯოხის წვერს გამობმული ბილიკი.
თოვლზე ეყარა თეთრი თვალები.
|
ლია ლიქოკელის ლექსი, "ეს ქალია"
