"ჩვენს წინააღმდეგ მთელი სახელმწიფო იბრძოდა", ინტერვიუ ნინო გვენეტაძესთან

და ვისი ბრალია? აი ამ თემაში, მეზობელ თემაში მიშმაკების პოსტები ნახეთ, როგორ უკრავდნენ ტაშს სასამართლო სისტემის მოდღვნას.......

ტანკე

ჰა ჰა ჰა

ქ–ნი ნინო გვენეტაძე დღეს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარედ არის წარდგენილი. მოსამართლეების უფლებების დამცველად სახელდება, თუმცა არ ხმაურდება ის საქმე, რის გამოც იგი იუსტიციის საბჭომ დაითხოვა სამსახურიდან. ეს საქმე იყო სამარცხვინო საქმე მთლიანად სასამართლო სისტემისათვის და კორუფციის კლასიკური ნიმუში. იმ საქმეში ბრალდებულის დამცველმა, ადვოკატი რევაზ რიჟამაძემ ბოლომდე იბრძოლა და უკანონო განაჩენის გამომტან მოსამართლეებს: გვენეტაძის, ტურავასა და გაბრიჭიძეს სასამართლო დაბრაზში პირში მიახალა, ძალიან მალე ისინი აღარ იქნებოდნენ მოსამართლეები. მაშინ ჯერ კიდევ 2003 წელი იყო, შევარდნაძის პერიოდი. ადვოკატმა ყველა რესურსი გამოიყენა და მიზანს მიაღწია. არავის ის იუსტიციის საბჭოში არ მიუყვანია და ვერც მიიყვანდნენ, რადგან ასეთ რამეს მას ვერც გაუბედავდა ვინმე. რაც შეეხება მოსამართლეობის გამოცდებს, იგი ადვოკატმა გაცილებით ადრე ჩააბარა და მოსამართლეობის კანდიდატადაც უფრო ადრე იქნა წარდგენილი, ვიდრე იუსტიციის საბჭოში ხელმეორედ იჩივლებდა და გვენეტაძე–ტურავა ტანდემს პრობლემები შეექმნებოდათ. ამ ინტერვიუში კარგად ჩანს ქ–ნი გვენეტაძის ქედმაღლური დამოკიდებულება ზოგადად ადვოკატის პროფესიისადმი, ფაქტების დამახინჯებით ცდილობს თავის მართლებას და სკანდალის მოწყობას. მიუხედავად იმისა, რომ ადვოკატ რევაზ რიჟამაძეს საკუთარი გამოცდილებით, ცოდნითა და პიროვნული ღირსებებით ნამდვილად გააჩნდა მოსამართლეობისათვის აუცილებელი კვალიფიკაცია, შექმნილი ვითარების გამო, თავად თქვა უარი მოსამართლეობაზე, არ ისურვა ადამიანთა პირად ბედზე საკუთარი იმიჯისა თუ კარიერის დამკვიდრება და უფრო მეტიც, მაქსიმალურად შეეცადა საჩივრის ქვეშ მოქცეული მოსამართლეების თანაგრძნობას. ეს ყველაფერი ძალიან კარგად იცოდა ქ–ნო გვენეტაძემ (და მისმა დამცველმა ეკა ბესელიამ), როდესაც ინტერვიუში ადვოკატ რევაზ რიჟამაძეზე მიუთითებდა. საზოგადოებამ განსაჯოს ქ–ნი გვენეტაძის სამართლიანობის, მადლიერებისა და პირუთვნელობის ხარისხი.

კიდევ ერთი იმედი, ამჯერად გვენეტაძის სახით.
ყველას იმედი გაგვიცრუვდა
ამ ქალმა მაინც იმუშაოს ნორმალურად

1. დისციპლინური საქმე თბილისის საოლქო სასამართლოს მოსამართლეების - ლალი ჯანუყაშვილის, ლიანა ორკოდაშვილის, რუსუდან ჭანტურიძის, მაია ოშხარელის, ნუგზარ კვარაცხელიას, გია ებრალიძის, მარინე ხოლოაშვილის, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეების - მერაბ ტურავას, ნინო გვენეტაძის, ნიკოლოზ გაბრიჩიძის, ირაკლი ბიბილაშვილის, მადონა გოგელიას, მურმან ისაევის და თამარ ლალიაშვილის წინააღმდეგ



მოსამართლეთა მიმართ დისციპლინური დევნის აღძვრას საფუძვლად დაედო ადვოკატ რ.რ.-ის 2005 წლის 14 სექტემბრის განცხადება, მათ მიერ კ.ბ.-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმის განხილვისას, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მოთხოვნათა უხეში დარღვევის თაობაზე.

ბრალდება მდგომარეობდა შემდეგში: მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2002 წლის 1 ნოემბრის განაჩენით, ბრალდებული კ.ბ. დამნაშავედ იქნა ცნობილი საკუთარი ძმის, გ.ბ.-ის მკვლელობაში, აუცილებელი მოგერიების ფარგლების გადაცილებით (საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 113-ე მუხლი) და სასჯელის სახით განესაზღვრა თავისუფლების აღკვეთა 3 წლის ვადით. საქმის განხილვისას, მცხეთის სასამართლომ გარდაცვლილი დაზარალებულის უფლებამონაცვლედ დედამისი, ვერა ბერინაშვილი აღიარა.

მცხეთის რაიონული სასამართლოს აღნიშნული განაჩენი სააპელაციო წესით გასაჩივრდა მსჯავრდებულისა და გარდაცვლილ გ.ბ.-თან არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფ მ.ხ.-ს მიერ. თბილისის საოლქო სასამართლოს სისხლის სამართლის სააპელაციო პალატამ (მოსამართლეების ლალი ჯანუყაშვილის, ლიანა ორკოდაშვილისა და ავთანდილ კობახიძის შემადგენლობით) 2003 წლის 18 აპრილის დადგენილებით მ.ხ. დაზარალებულად ცნო. სასამართლოს აზრით, მიუხედავად იმისა, რომ მ.ხ. გარდაცვლილ გ.ბ.-თან რეგისტრირებულ ქორწინებაში არ იმყოფებოდა, საერთო შვილებისა და საერთო მეურნეობის არსებობა დაზარალებულის უფლებამონაცვლედ ცნობისათვის საკმარის საფუძველს წარმოადგენდა. პალატის განჩინებით, გაუქმდა მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2002 წლის 1 ნოემბრის განაჩენი და სისხლის სამართლის საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნდა მცხეთის რაიონულ სასამართლოს. თუმცა, საქართველოს უზენაეს სასამართლოში განჩინების საკასაციო წესით გასაჩივრების შემდეგ, უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატამ (მოსამართლეების - თამარ ლალიაშვილის, მადონა გოგელიას, გოდერძი ბორჩხაძის შემადგენლობით) გააუქმა იგი და სისხლის სამართლის საქმე ხელახლა განხილვისათვის თბილისის საოლქო სასამართლოს სააპელაციო პალატას დაუბრუნა. ამასთან, დადასტურებულად ცნო ის გარემოება, რომ მ.ხ. ცნობილ იქნა დაზარალებულის უფლებამონაცვლედ საპროცესო კანონმდებლობის მოთხოვნათა სრული დაცვით.

თბილისის საოლქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა სააპელაციო პალატის (თავმჯდომარე - რუსუდან ჭანტურიძე, მოსამართლეები - ამბროსი ჭეიშვილი, მაია ოშხარელი) 2003 წლის 17 ოქტომბრის განჩინებით, მცხეთის რაიონული სასამართლოს 2002 წლის 1 ნოემბრის განაჩენი გაუქმდა და სისხლის სამართლის საქმე განსახილველად ხელახლა დაუბრუნდა მცხეთის რაიონულ სასამართლოს. 17 ოქტომბრის განჩინება უზენაეს სასამართლოში გასაჩივრდა. უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატამ (თავმჯდომარე მერაბ ტურავა, მოსამართლეები - მურმან ისაევი, ირაკლი ბიბილაშვილი) 2003 წლის 16 დეკემბრის განჩინებით გააუქმა გასაჩივრებული განჩინება. მ.ხ.-ს დაზარალებულად ცნობის ფაქტი პალატამ უდავოდ დადგენილად მიიჩნია.

2004 წლის 24 მაისს თბილისის საოლქო სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა სააპელაციო პალატის მიერ (თავმჯდომარე ნუგზარ კვარაცხელია, მოსამართლეები გია ებრალიძე, მარინე ხოლოაშვილი) სისხლის სამართლის საქმეზე გამამტყუნებელი განაჩენი იქნა გამოტანილი. კ.ბ. დამნაშავედ იქნა ცნობილი სისხლის სამართლის კოდექსის 108-ე მუხლით (განზრახ მკვლელობა) გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენაში და სასჯელის სახედ თავისუფლების აღკვეთა განესაზღვრა 9 წლის ვადით. განაჩენი უცვლელად დატოვა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატამ (თავმჯდომარე ნიკოლოზ გაბრიჩიძე, მოსამართლეები - ნინო გვენეტაძე, თენგიზ კობახიძე) 2004 წლის 22 ივლისის განჩინებით, სადაც აღინიშნა, რომ სააპელაციო ინსტანციის სასამართლოში სისხლის სამართლის საქმის განხილვისას საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობის მოთხოვნები არ დარღვეულა. კ.ბ.-ის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმის სასამართლო განხილვისას, მოქმედი სისხლის სამართლის საპროცესო

კოდექსის 68-ე მუხლის თანახმად, იმ დანაშაულთან დაკავშირებით, რასაც დაზარალებულის სიკვდილი მოჰყვა, დაზარალებულის უფლებები ენიჭება მის რომელიმე ახლო ნათესავს. ახლო ნათესავად კი, საპროცესო კოდექსის თანახმად, ითვლება მშობელი, შვილად ამყვანი, შვილი და მეუღლე (მათ შორის, განქორწინებული). საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1106-ე მუხლის თანახმად, ქორწინების სავალდებულო პირობა მისი სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის სახელმწიფო ორგანოში რეგისტრაციაა. აქედან გამომდინარე, იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს აზრით, პირთა ფაქტობრივ ცოლ-ქმრულ ურთიერთობაში ყოფნა მათ შორის უფლება-მოვალეობებს არ წარმოშობს, ხოლო არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფი მეუღლე არ შეიძლება წარმოადგენდეს დაზარალებულის უფლებამონაცვლეს.

მოსამართლეთა წინააღმდეგ დაწყებული დისციპლინური დევნის საფუძვლადაც სწორედ ის ფაქტი იქცა, რომ არც თბილისის საოლქო სასამართლოს სააპელაციო პალატას, არც საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის სხვადასხვა შემადგენლობას, კ.ბ.-ის სისხლის სამართლის საქმის განხილვისას, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მოთხოვნათა უხეში დარღვევის - კ.ბ.-ის მიმართ მცხეთის რაიონული სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენის არაუფლებამოსილი პირის (მ.ხ.-ს) მიერ გასაჩივრება და საქმესთან დაკავშირებით მ.ხ.-ის დაზარალებულად მიჩნევა - სათანადო შეფასება არ მოუხდენია.

მოგვიანებით, დისციპლინური გადაცდომის ჩადენაში ბრალდებულმა მოსამართლეებმა ევროსასამართლოს პრაქტიკაზე მითითებით სცადეს თავიანთი ქმედების ახსნა. აქვე აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ, როგორც ევროპის საბჭოს წევრ ქვეყანაში, საქართველოში ევროსასამართლოს გადაწყვეტილებებს პრეცედენტის მნიშვნელობა აქვს და საქართველოს მოსამართლეებისთვის სავალდებულო ძალის მატარებელია, ხოლო, საქართველოს კანონისა და ევროპის ადამიანის უფლებათა კონვენციის ევროსასამართლოსეულ განმარტებებს შორის კოლიზიის შემთხვევაში, უპირატესობა ამ უკანასკნელს ენიჭება. „ევროპული კონვენციის მონაწილე სახელმწიფოებში მომხდარი სოციალური და სამართლებრივი ცვლილებების გათვალისწინებით, ოჯახური ცხოვრების განმარტება სტრასბურგის ორგანოების მიერ გასცდა ფორმალურ ურთიერთობას და მოიცვა ასევე ფაქტობრივი კავშირები პარტნიორებს შორის (ჯონსტორნი და სხვები ირლანდიის წინააღმდეგ, 1986 წლის 18 დეკემბერი, მარქსი ბელგიის წინააღმდეგ 1979 წლის 13 ივნისი, X, Y და Z გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ 1997 წლის 22 აპრილი). ამდენად, თუ პარტნიორებს არ აქვთ ფორმალური ურთიერთობა, შეადგენს თუ არა ასეთი ურთიერთობა ოჯახურ ცხოვრებას, დამოკიდებული იქნება ფაქტობრივ მდგომარეობაზე. ამ მიმართებით ევროპის კომისიამ აღნიშნა, რომ „ოჯახური ცხოვრების“ არსებობა-არარსებობის საკითხი მნიშვნელოვნად დამოკიდებულია მჭიდრო პირადი ურთიერთობის რეალური არსებობის ფაქტზე. საქმეზე „კრონი ნიდერლანდების წინააღმდეგ“ ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლომ განაცხადა: „კონვენციის მე-8 მუხლით გათვალისწინებული „ოჯახური ცხოვრების“ ცნება არ იზღუდება მხოლოდ ქორწინებაზე დამყარებული ურთიერთობით და შეიძლება მოიცავდეს სხვა დე ფაქტო „ოჯახურ კავშირებს“, როდესაც მხარეები ერთად ცხოვრობენ ქორწინების გარეშე. [ ] როგორც წესი, ერთად ცხოვრება შეიძლება ასეთი ურთიერთობის მოთხოვნა იყოს, გამონაკლისის სახით, სხვა ფაქტორებმა ასევე შეიძლება მოახდინონ იმის დემონსტრირება, რომ ასეთ ურთიერთობას აქვს საკმარისი მდგრადობა, რათა დამყარდეს დე ფაქტო „ოჯახური კავშირები“. 1

მ.ხ.-ს გარდაცვლილ გ.ბ.-თან რამდენიმეწლიანი თანაცხოვრების შედეგად 2 შვილი ჰყავდა და, გარდა ამისა, ისინი საერთო მეურნეობას ეწეოდნენ. შესაბამისად, ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს მიერ დადგენილი სტანდარტების მიხედვით, აბსოლუტურად შესაძლებელი იყო მისი მიჩნევა დაზარალებულთან ოჯახურ კავშირში მყოფ ადამიანად. კ.ბ.-ის სისხლის სამართლის საქმესთან დაკავშირებით მისი დაზარალებულად ცნობაც კანონის მოთხოვნათა დაცვით მოხდა.

გარდა აღნიშნულისა, საქმეში მოიპოვება მასალები, რომლებიც ადასტურებს, რომ იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ ერთხელ უკვე იყო აღძრული დისციპლინური დევნა იმავე საკითხზე და იმავე საფუძვლით. თუმცა, ადრინდელ შემთხვევაში, როგორც იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 2005 წლის 26 თებერვლის №2/42-2005 გადაწყვეტილებაში აღინიშნა, „კონკრეტული სისხლის სამართლის საქმის (კ.ბ.-ის) განხილვისას, მოსამართლეების მხრიდან ადგილი არ ჰქონია დისციპლინური გადაცდომის ბრალეულად ჩადენას. საბჭოს წევრთა აზრით, სასამართლოს გადაწყვეტილებები მოსამართლეთა შინაგანი რწმენის საფუძველზე იქნა მიღებული, სასჯელის პრევენციული მიზნებისა და სამართლიანი სასამართლოს პრინციპის გათვალისწინებით“.

მიუხედავად ამისა, საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს სადისციპლინო კომისიის 2005 წლის 17 ოქტომბრის დასკვნის თანახმად, განსახილველ დისციპლინურ საქმესთან დაკავშირებით, ადგილი ჰქონდა საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის იმპერატიული მოთხოვნების დარღვევას, ეს კი გამორიცხავს მოსამართლეების მოქმედების დაკვალიფიცირებას შინაგანი რწმენის საფუძველზე მოქმედებად. გარდა ამისა, თბილისის საოლქო სასამართლოს 2004 წლის 24 მაისის განაჩენით, არსებითად დამძიმდა ბრალდებული კ.ბ.-ის მდგომარეობა. ეს საუარესოდ შებრუნება კი იმ პირობებში განხორციელდა, როდესაც დაზარალებულის უფლებამონაცვლედ აღიარებული მ.ხ. საერთოდ არ იღებდა მონაწილეობას სისხლის სამართლის საქმის პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ განხილვაში, ხოლო სახელმწიფო ბრალმდებლის პოზიცია განსხვავებული იყო. შესაბამისად, სადისციპლინო კომისიის დასკვნის თანახმად, ადგილი ჰქონდა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 540-ე მუხლის დარღვევასაც, რომლის მიხედვითაც, სააპელაციო ინსტანციის სასამართლო უფლებამოსილია, გააუარესოს მსჯავრდებულის მდგომარეობა, თუ აღნიშნული ხასიათის მოთხოვნით სასამართლოს მიმართავს პროკურორი, დაზარალებული ან ამ უკანასკნელის წარმომადგენელი. ამასთან, ბრალდების მხარის პოზიცია პირველი და სააპელაციო ინსტანციის სასამართლოებში ერთი და იგივე უნდა იყოს. კომისიას მხედველობიდან გამორჩა ის გარემოება, რომ თბილისის საოლქო სასამართლოს მიერ საქმის მცხეთის რაიონული სასამართლოსათვის დაბრუნების შემდეგ მისი განხილვა ფაქტობრივად თავიდან დაიწყო, შესაბამისად, დაზარალებულის სტატუსის მქონე მ.ხ. პირველი ინსტანციიდანვე იღებდა მონაწილეობას პროცესის მიმდინარეობაში.

საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს სადისციპლინო კომისიამ რეკომენდაციით მიმართა იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს საქართველოს საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა დისციპლინური პასუხისმგებლობისა და დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ კანონის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ა) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომის საქმის განხილვისას, კანონის უხეში და არაერთგზის დარღვევის ჩადენისათვის, დისციპლინურ პასუხისგებაში მიეცნენ მოსამართლეები ლალი ჯანუყაშვილი, ლიანა ორკოდაშვილი, რუსუდან ჭანტურიძე, მაია ოშხარელი, ნუგზარ კვარაცხელია, გია ებრალიძე, მარინე ხოლოაშვილი, მერაბ ტურავა, ნინო გვენეტაძე, ნიკოლოზ გაბრიჩიძე, ირაკლი ბიბილაშვილი და მადონა გოგელია. ხოლო უზენაესი სასამართლოს მოსამართლე თამარ ლალიაშვილს კიდევ უფრო დაუმძიმდა ბრალდება და დისციპლინურ საქმესთან დაკავშირებით, კანონით გათვალისწინებული ახსნა-განმარტების მიუცემლობის გამო, საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა დისციპლინური პასუხისმგებლობისა და დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ კანონის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ა) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომის გარდა, მე-2 პუნქტის ზ) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გადაცდომის - დისციპლინური უფლებამოსილების მქონე ორგანოს საქმიანობისთვის ხელის შეშლა და მისდამი უპატივცემლობა - ჩადენა დაედო ბრალად.

საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 2005 წლის 15 ნოემბრის №2/934-2005 გადაწყვეტილების თანახმად, „ერთმნიშვნელოვნად და უტყუარად დგინდება, რომ თბილისის საოლქო სასამართლოს მოსამართლეების - ლალი ჯანუყაშვილის, ლიანა ორკოდაშვილის, რუსუდან ჭანტურიძის, მაია ოშხარელის, ნუგზარ კვარაცხელიას, გია ებრალიძის, მაია ხოლოაშვილის, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეების - თამარ ლალიაშვილის, მადონა გოგელიას, მერაბ ტურავას, მურმან ისაევის, ირაკლი ბიბილაშვილის, ნიკოლოზ გაბრიჩიძის და ნინო გვენეტაძის მიერ კობა ბერინაშვილის სისხლის სამართლის საქმეზე მართლმსაჯულების განხორციელებისას უხეშად იქნა დარღვეული საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის იმპერატიული მოთხოვნები“. აღნიშნულიდან გამომდინარე, იმავე გადაწყვეტილებით, 14 მოსამართლე დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ კანონის 2.2. ა) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომის - კანონის უხეში დარღვევის ჩადენისათვის დისციპლინურ პასუხისგებაში მიეცა.

გარდა ამისა, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეების - მერაბ ტურავას, მურმან ისაევის, ნინო გვენეტაძის, ირაკლი ბიბილაშვილის, გოდერძი ბორჩხაძის, დავით სულაქველიძის, თამარ ლალიაშვილის, მადონა გოგელიასა და ნიკოლოზ გაბრიჩიძის მიმართ, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სასჯელაღსრულების დეპარტამენტის იმდროინდელი თავმჯდომარის შოთა კოპაძის 2005 წლის 25 ივლისის წერილის საფუძველზე, მეორე დისციპლინური დევნა აღიძრა.

დისციპლინური დევნის საფუძველი კვლავაც საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა დისციპლინური პასუხისმგებლობისა და დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ კანონის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ა) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომა - კანონის უხეში და არაერთგზის დარღვევა გახდა. ბრალდება ორი ეპიზოდისაგან შედგებოდა.

1. მოსამართლეებს ბრალად დაედო 2003-2004 წლების განმავლობაში განხილულ 43 სხვადასხვა საქმესთან დაკავშირებით, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით განჩინების აღსასრულებლად მიქცევისათვის დადგენილი ვადის დარღვევა. 43 საქმეზე შუალედი სისხლის სამართლის საქმეთა პალატის მიერ განჩინების გამოტანასა და მის აღსასრულებლად მიქცევას შორის 17-დან2 48 დღემდე მერყეობდა3.

საქართველოს იუსტიციის საბჭოს განმარტებით, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 571-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, საკასაციო ინსტანციის სასამართლოს განჩინება კანონიერ ძალაში შედის მისი გამოცხადებისთანავე. ამავე მუხლის მეორე ნაწილით დადგენილია, რომ საკასაციო ინსტანციის სასამართლოს განჩინება აღსასრულებლად მიიქცევა საპროცესო კოდექსის 602-606 მუხლებით დადგენილი წესით. ეს მუხლები იმ სპეციალურ ნორმებს შეიცავს, რომლებითაც სასამართლოს მიერ მიღებული განაჩენის, განჩინებისა თუ დადგენილების აღსასრულებლად მიქცევის საკითხებს აწესრიგებენ. 607-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, განაჩენი აღსასრულებლად მიიქცევა მისი კანონიერ ძალაში შესვლიდან არაუგვიანეს 7 დღე-ღამისა. ხოლო 604-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, „განაჩენის, განჩინების თუ დადგენილების აღსასრულებლად მიქცევა ევალება ამ გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოს. განაჩენის აღსრულების შესახებ განკარგულებას მოსამართლე ან სასამართლოს თავმჯდომარე განაჩენის ასლთან ერთად უგზავნის იმ ორგანოს, რომელსაც ევალება განაჩენის აღსრულება. პატიმრობის შესახებ საქართველოს კანონის მე-20 მუხლის თანახმად კი, თავისუფლებააღკვეთილი მსჯავრდებული სასჯელის მოსახდელად იგზავნება არაუგვიანეს 10 დღისა, საპყრობილის ადმინისტრაციის მიერ კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს განაჩენის ასლის მიღების დღიდან. იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მოსაზრებით, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 604-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, განაჩენის, განჩინებისა თუ დადგენილების აღსასრულებლად მიქცევა ევალება ამ გადაწყვეტილების გამომტან სასამართლოს, ვინაიდან, კოდექსის 44-ე მუხლის შესაბამისად, სასამართლო განმარტებულია, როგორც „მართლმსაჯულების განმახორციელებელი კოლეგიური ორგანო“. გამომდინარე აქედან, საკასაციო ინსტანციის განჩინების აღსრულების ვალდებულება თანაბრად ეკისრება საკასაციო ინსტანციის გადაწყვეტილების გამომტან სამივე მოსამართლეს.

2) იმავე დისციპლინური საქმის მეორე ეპიზოდის თანახმად, მოსამართლეებმა 2004 წლის განმავლობაში 9 სისხლის სამართლის საქმის განხილვისას იმსჯელეს მხოლოდ კასატორი მსჯავრდებულების მიმართ. ხოლო იმავე სისხლის სამართლის საქმესთან დაკავშირებით იმ მსჯავრდებულ პირთა მიმართ, რომლებსაც უზენაესი სასამართლოსათვის საკასაციო საჩივრით არ მიუმართავთ, სისხლის სამართლის საქმეთა სააპელაციო პალატის სხვადასხვა შემადგენლობას თავის განჩინებაში არ უმსჯელია.

ამით საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს აზრით, მოსამართლეებმა დაარღვიეს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 567-ე მუხლის მოთხოვნა, რომლის მიხედვითაც, საკასაციო ინსტანციის სასამართლო არ იზღუდება საჩივარში ჩამოყალიბებული დასკვნებით და ვალდებულია, საქმე სრული მოცულობით შეამოწმოს, მათ შორის, იმ მსჯავრდებულთა მიმართ, რომლებსაც საკასაციო საჩივარი არ შეუტანიათ. აგრეთვე, კოდექსის 602-ე მუხლის მოთხოვნა, რომლის მე-4 ნაწილის მიხედვითაც, თუ საქმეზე რამდენიმე მსჯავრდებულია და განაჩენი გასაჩივრებულია თუნდაც ერთი მათგანის მიერ ან მიმართ, განაჩენი არც ერთი მსჯავრდებულის მიმართ არ შევა კანონიერ ძალაში, სანამ საქმეს არ განიხილავს ზემდგომი სასამართლო.

დისციპლინურ სამართალდარღვევაში ბრალდებულ მოსამართლეთა არგუმენტაციით, კანონი საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა დისციპლინური პასუხისმგებლობისა და დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ დასჯადად აცხადებს კანონის უხეშ და არაერთგზის დარღვევას საქმის განხილვის პროცესში და არა განაჩენის კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ, მისი აღსრულების პროცესში. ხოლო განაჩენის აღსასრულებლად მიქცევისა და მათი აღსრულების პროცესი არ არის საქმის განხილვის პროცესი, არამედ წარმოადგენს პროცესის სხვა, დამოუკიდებელ სტადიას. ამდენად, ზემოხსენებული კანონის ნორმა განაჩენისა თუ სხვა სასამართლო გადაწყვეტილების აღსასრულებლად მიქცევის და მისი აღსრულების ეტაპზე მოსამართლის დასჯას კატეგორიულად არ ითვალისწინებს. მოსამართლეები აგრეთვე მიიჩნევდნენ, რომ ზემოთ აღნიშნული მუხლების იუსტიციის უმაღლესი საბჭოსეული ინტერპრეტაცია კანონშეუსაბამოა, ვინაიდან საპროცესო კოდექსის არც ერთი მუხლი არ ითვალისწინებს გადაწყვეტილების აღსრულების ვადას, ეს ვადა განსაზღვრულია პატიმრობის შესახებ კანონით, რომლის მე-20 მუხლის მიხედვით, ასეთ ვადად დაწესებულია 10 დღე საპყრობილის ადმინისტრაციის მიერ კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს განაჩენის ასლის მიღების დღიდან. შესაბამისად, კანონით დადგენილი ვადა შეიძლება დაარღვიოს საპყრობილის ადმინისტრაციამ და არა მოსამართლემ. მოსამართლეთა განმარტებით, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი არ ითვალისწინებს განჩინებისა და სისხლის სამართლის განაჩენის გამომტან სასამართლოში გაგზავნის კანონისმიერ კონკრეტულ ვადებს, რის გამოც, საკასაციო სასამართლო ხელმძღვანელობდა „გონივრული ვადების“ პრინციპით. ის, რომ განაჩენთა აღსრულება დაახლოებით ერთ თვეში ხდებოდა და არა უფრო ადრე, მოსამართლეთა განმარტებით, სასამართლოს გადატვირთულობისა და რეფორმის პროცესში მყოფ სასამართლო სისტემაში ობიექტურად არსებული სხვა ტექნიკური მიზეზებით იყო განპირობებული.

რაც შეეხება იმავე დისციპლინური საქმის მეორე ეპიზოდს, მოსამართლეებმა განმარტეს, რომ სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 567-ე მუხლი ავალდებულებს საკასაციო სასამართლოს საქმის სრული მოცულობით შემოწმებას, მათ შორის, იმ მსჯავრდებულთა მიმართ, რომელთაც საკასაციო საჩივარი არ შეუტანიათ. ამ შემოწმების შედეგად შეიძლება მსჯავრდებულის სასარგებლო, მაგრამ არა საზიანო გადაწყვეტილების მიღება. ასეთ შემთხვევაში, საკასაციო სასამართლომ განჩინებაში უნდა იმსჯელოს, თუკი აღნიშნული შემოწმების შედეგად განაჩენი იმ მსჯავრდებულის მიმართ იცვლება, რომელსაც განაჩენი არ გაუსაჩივრებია. სხვა შემთხვევაში, სასამართლოს საკასაციო საჩივრის არარსებობის გამო, მსჯელობა არ ევალება. გარდა ამისა, მოსამართლეები მიიჩნევენ, რომ თუ რაიონული სასამართლოს განაჩენი გასაჩივრდა სააპელაციო სასამართლოში, თუნდაც ერთი მსჯავრდებულის მიერ ან მიმართ, მაშინ განაჩენი იმ მსჯავრდებულის მიმართ, რომელსაც განაჩენი არ გაუსაჩივრებია, კანონიერ ძალაში შედის სააპელაციო სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ, თუ ის არ გასაჩივრდა ბრალდების მხარის მიერ საპროცესო კოდექსის 543-ე მუხლის საფუძველზე მსჯავრდებულის სასარგებლო გადაწყვეტილების მიღების გამო. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ვერ იქნება იმ მსჯავრდებულის საზიანო, ვის მიმართაც საჩივარი არ განუხილავთ. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრება ასეთი მსჯავრდებულის მიმართ არ შეიძლება, რის გამოც სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 543-ე მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევის არარსებობისას, ის კანონიერ ძალაში შედის გასაჩივრების გარეშე, სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის მსჯავრდებულის სასარგებლოდ შემოწმების შემდეგ, იმ შემთხვევაშიც, როცა სხვა მსჯავრდებულის მიმართ საქმის საკასაციო განხილვა ხდება.

საქართველოს იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ უზენაესი სასამართლოების მოსამართლეთა არც ერთი არგუმენტი არ გაიზიარა და, მოსამართლეების მიერ კანონის უხეში დარღვევის ფაქტის გამოკვლევის მიზნით, 2005 წლის 19 სექტემბრის №2/935-2005 გადაწყვეტილებით, შექმნა სადისციპლინო კომისია. 2005 წლის 15 ნოემბრის გადაწყვეტილებით, იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ უტყუარად დადგენილად მიიჩნია მოსამართლეების - მერაბ ტურავას, ნინო გვენეტაძის, დავით სულაქველიძის, ნიკოლოზ გაბრიჩიძის, ირაკლი ბიბილაშვილის, მადონა გოგელიასა და მურმან ისაევის მიერ დისციპლინური გადაცდომის ჩადენა და საქმე განსახილველად საქართველოს საერთო სასამართლოების სადისციპლინო საბჭოს სადისციპლინო კოლეგიას გადასცა. ხოლო მოსამართლე გოდერძი ბორჩხაძის მიმართ შეწყვიტა დისციპლინური დევნა მისთვის სამოსამართლო უფლებამოსილების შეწყვეტის გამო.

საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა სადისციპლინო საბჭოს სადისციპლინო კოლეგიამ შეაერთა მოსამართლეთა ბრალდების საქმეები. კოლეგიის 2005 წლის 26 დეკემბრის გადაწყვეტილებით, მოსამართლეების - ნ. გაბრიჩიძის, მ. გოგელიასა და ლ. ბაბილაშვილის მიმართ შეწყდა საქმის წარმოება, ვინაიდან მათ, პარლამენტის 2005 წლის 9 დეკემბრის დადგენილებით, სამოსამართლო უფლებამოსილება შეუწყდათ. მოსამართლეებს მ. ოშხარელსა და რ. ჭანტურიძეს დისციპლინური ბრალდება მოეხსნათ, ხოლო მოსამართლეები ლ. ჯანუყაშვილი, ლ. ორკოდაშვილი, ნ. კვარაცხელია, გ. ებრალიძე და მ. ხოლოაშვილი ბრალეულად იქნენ ცნობილი საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა დისციპლინური პასუხისმგებლობისა და დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ კანონის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტის ა) ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დისციპლინური გადაცდომის ჩადენაში, რისთვისაც დაეკისრათ დისციპლინური პასუხისმგებლობა და სახდელი - საყვედური. უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეებს თ. ლალიაშვილს, მ. ისაევს, ნ. გვენეტაძესა და მ. ტურავას დისციპლინური გადაცდომის, კანონის უხეში დარღვევის ჩადენისათვის სახდელის სახით დაეკისრათ მოსამართლის თანამდებობიდან გათავისუფლება, ხოლო მოსამართლე დ. სულაქველიძეს - დისციპლინური პასუხისმგებლობა და სახდელი - შენიშვნა.

აღნიშნული გადაწყვეტილება მოსამართლეებმა ჯანუყაშვილმა, ორკოდაშვილმა, კვარაცხელიამ, ებრალიძემ, ხოლოაშვილმა, ლალიაშვილმა, გვენეტაძემ, ტურავამ და სულაქველიძემ საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა სადისციპლინო საბჭოში გაასაჩივრეს. კანონმდებლობაში შეტანილი ცვლილებებისა და საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა სადისციპლინო საბჭოს გაუქმების შედეგად, საქმე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სადისციპლინო პალატას გადაეცა4.

მოსამართლეებმა საქმის განხილვის აღნიშნულ სტადიაზე საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა სადისციპლინო საბჭოს წევრთა ლეგიტიმურობის საკითხი დააყენეს ეჭვქვეშ, თუმცა, ის გარემოება, რომ დისციპლინური სამართალწარმოების განმავლობაში ბრალდების მხარის წარმომადგენელი ნიკა გვარამია და სადისციპლინო კოლეგიის წევრი ნინო კალანდაძე საქართველოს პარლამენტის წევრები და, უფრო მეტიც, ერთი და იგივე პოლიტიკური გუნდის წევრები იყვნენ, სასამართლომ საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა დისციპლინური პასუხისმგებლობისა და დისციპლინური სამართალწარმოების შესახებ საქართველოს კანონის 35-ე მუხლით განსაზღვრული აცილების საფუძვლად არ მიიჩნია.

გარდა ამისა, საჩივრის ავტორები მიუთითებდნენ, რომ სადისციპლინო კოლეგიის ორი წევრი - ნ. კალანდაძე და კ. ყიფიანი - საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა კონფერენციის ადმინისტრაციული კომიტეტის მიერ სადისციპლინო საბჭოს წევრად დამტკიცების დროს, ვერ აკმაყოფილებდა სადისციპლინო წევრობისთვის დადგენილ კანონის მოთხოვნებს.5 შესაბამისად, მათი მონაწილეობა კოლეგიის შემადგენლობაში დაუშვებელი იყო.

საქართველოს საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა კონფერენციის ადმინისტრაციული კომიტეტის 2004 წლის 12 აგვისტოს №15 და №23 დადგენილებები, რომლებითაც სადისციპლინო საბჭოს წევრები დაინიშნენ, ადმინისტრაციულ აქტებს წარმოადგენდა. აქტები უკანონოდ ცნობილი არ ყოფილა, შესაბამისად, უზენაესი სასამართლოს სადისციპლინო პალატის მოსაზრებით, არ არსებობდა კოლეგიის შემადგენლობის უკანონოდ მიჩნევის საფუძველი.

პალატამ არ გაიზიარა მოსამართლეთა არც ერთი არგუმენტი, 2006 წლის 10 აგვისტოს გადაწყვეტილებით, არ დააკმაყოფილა საჩივარი და უცვლელი დატოვა საერთო სასამართლოების მოსამართლეთა სადისციპლინო საბჭოს სადისციპლინო კოლეგიის 2005 წლის 26 დეკემბრის გადაწყვეტილება.

საქმის გარემოებების, იუსტიციის საბჭოსა და დისციპლინურ პასუხისგებაში მიცემულ მოსამართლეთა არგუმენტაციის დეტალური განხილვა მიზნად ისახავდა იმ ფაქტის ილუსტრირებას, რომ აღნიშნულ დისციპლინურ საქმეებთან დაკავშირებით, საერთო სასამართლოს მოსამართლეთა დისციპლინური დევნის ყველა ორგანოში მსჯელობა იმართებოდა კანონის ერთსა და იმავე მუხლის სხვადასხვა ინტერპრეტაციის ირგვლივ - რომ მოსამართლეებმა გამოიყენეს მათთვის კონსტიტუციითა და კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილება, განმარტეს კანონი და გამოიყენეს იგი კონკრეტულ სისხლის სამართლის საქმეებთან დაკავშირებით, დაეყრდნნენ რა მის საკუთარ ინტერპრეტაციას, იუსტიციის უმაღლესი საბჭოსა და შემდგომ უზენაესი სასამართლოს სადისციპლინო პალატის მიერ კანონის უხეშ დარღვევად დაკვალიფიცირდა და მოსამართლეთა თანამდებობიდან გათავისუფლებისათვის საკმარის საფუძვლად იქცა.

__________________

1. „საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისობა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციისა და მისი ოქმების სტან-დარტებთან“, კონსტანტინე კორკელია, ნანა მჭედლიძე, ალექსანდრე ნალბანდოვი, 2004 წ.

2. კ.ხ.-ის საქმე. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სისხლის სამართლის საქმეთა სააპელაციო პალატამ 2003 წლის 6 მაისის განჩინებით არ დააკმაყოფილა საკასაციო საჩივრები და განაჩენი დატოვა უცვლელად. განჩინება და სისხლის სამართლის საქმე უზენაესი სა