ირაკლი ალასანია ორ დღეში კვლავ ამერიკაში მიემგზავრება. პოლიტიკური პარტიების რამდენიმე ლიდერთან შეხვედრები უკვე შედგა, მაგრამ კონსულტაციები ამერიკიდან დაბრუნების შემდეგაც გაგრძელდება და არა მხოლოდ, პოლიტიკოსებთან. როგორც თავად ამბობს, მისთვის მნიშვნელოვანია ქართველი ექსპერტების და ქართული საზოგადოების აზრი. რომელ პოლიტიკურ ძალასთან უნდა გაერთიანდეს, გადაწყვეტილება ჯერ არ მიუღია, მაგრამ პირობას დებს, რომ მოლაპარაკებების პროცესი დიდხანს არ გაიჭიმება.
გთავაზობთ, ექსკლუზიურ ინტერვიუს, რომელიც Presa.ge-მ ირაკლი ალასანიასთან ჩაწერა.
ქართული საზოგადოება დიდი ინტერესით ელოდებოდა თქვენს ჩამოსვლას. არის ეჭვები, რომ თქვენ დასავლეთის ”ახალი პროექტი” ხართ, რაც ცოტა არ იყოს გამაღიზიანებელია. ბრიფინგზე აღიარეთ, რომ დასავლეთის მხარდაჭერა გვექნება, მაგრამ კონკრეტულად რომელ მხარდაჭერაზე საუბრობდით?
- დასავლეთის მხარდაჭრა არ ნიშნავს კონკრეტული ჯგუფის ან კონკრეტული ხელისუფალის მხარდაჭერას. ჩემი პროფესიონალური გამოცდილებიდან გამომდინარე, დიდი ხნის განმავლობაში ურთიერთობები მქონდა დასავლურ დიპლომატიურ წრეებთან და ვიცი, რომ დასავლეთი ვინმეს კი არა, საქართველოს უჭერს მხარს. რუსეთის აგრესის შემდეგ, აშშ-მ და დასავლეთმა რეალურად დაინახეს, რომ მათთვის ძალიან მნიშვნელოვანია საქართველო დემოკრატიულ ქვეყნად შედგეს.
მეც ვთვლი და ყველამ ძალიან კარგად გაიგო, რომ პროვოკაციის მსხვვერპლი იმის გამო აღმოვჩნდით, რომ პირველ რიგში, ქვეყანაში დემოკრატიული ინსტიტუციური გადაწყვეტილების მიღების პროცესი და აღმასრულებელ და საკანონმდებლო ორგანოებს შორის ბალანსი არ არსებობდა. გადაწყვეტილებები, პრაქტიკულად ერთპიროვნულად მიიღებოდა.
დემოკრატიას კი უცილობლად თავისუფალი მედია სჭირდება და რაც გასული წლის ნოემბრის შემდეგ ქართულ მედიაში მოხდა, ამის შედეგები ახლა უფრო თვალნათლივ დაინახა საერთაშორისო თანამეგობრობამ. ამიტომ, დარწმუნებული ვარ, თავისუფალი მედიის მხარდაჭერაც ათმაგად გაიზრდება. თუმცა, ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ დასავლეთმა დაინახა საქართველოს კრიტიკული მნიშვნელობა თავისი უსაფრთხოებისთვის.
ჩვენი მომავალი არის ის, რომ გავხდეთ ევროპის უსაფრთხოების არქიტექტურის ნაწილი. თუმცა, არ შეიძლება გვერდი ავუაროთ არსებულ რეალობას და არ ვიფიქროთ იმაზე, როგორ დავალაგოთ ურთიერთობა რუსეთის ფედერაციასთან. ეს მტკივნეული პროცესი იქნება, მაგრამ ჩვენი ინტერესებისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი.
რაც შეეხება ”პროექტს”, ქართული საზოგადოების გულისწყრომა სამართლიანია, რადგან საქართველოს არ სჭირდება გარედან თავსმოხვეული ლიდერი. შეურაცხმყოფელია, როცა რომელიმე ქვეყანა შენს ნაცვლად წყვეტს შენს ბედს. ყველაფერი, რაც მოხდება და უნდა მოხდეს საქართველოში, საქართველოს მოსახლეობის ნების გამოვლინება უნდა იყოს. ვისაც ქართული საზოგადოება დაუჭერს მხარს, იმან უნდა აიღოს პასუხისმგებლობა თავის თავზე. როდის უნდა ჩატარდეს და უნდა ჩატარდეს თუ არა არჩევნები, ესეც ხალხის გადასაწყვეტია.
სამწუხაროდ, ხელისუფლება ხალხს არაფერს ეკითხება...
- ხელისუფლებამ, პირველ რიგში, უნდა დაინახოს, რომ ხალხი კონსოლიდირებულია ერთი იდეის ირგვლივ - რომ აუცილებელია ცვლილებები. კონსტიტუცია აძლევს მოსახლეობას საშუალებას, რეფერენდუმის გზით მოახდინოს ამ იდეის რეალიზაცია. მშვიდობიანი ქუჩის აქციაც ხალხის ნების გამოხატვის აბსოლუტურად ბუნებრივი ფორმაა და საერთოდ, მრავალი ფორმა შეიძლება მოინახოს. თუმცა, ხაზი მინდა გავუსვა, რომ ყველაფერი კონსტიტუციურ ჩარჩოებში უნდა მოხდეს.
რამდენად ხართ მზად ქუჩის აქციებისთვის და რამდენად წარმოგიდგენიათ თქვენი თავი პარლამენტის წინ ტრიბუნასთან მეგაფონით ხელში?
- როცა გადაწყვეტილება მივიღე, ბუნებრივია, ვიფიქრე, რომ შესაძლოა, ასეთ პოზიციაშიც აღმოვჩენილიყავი. ადამიანი ყოველთვის მზად უნდა იყოს მოვლენების ნებისმიერი განვითარებისთვის.
მედიის თავისუფლების ხარისხს ყოველთვის მისი მესაკუთრის პოლიტიკური ინტერესები განსაზღვრავს. როდესაც მედიის თვისუფლებაზე საუბრობთ, შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ბრძოლას ამ მიმართულებით დაიწყებთ?
- არ მინდა მოვლენებს წინ გავუსწროთ. ამ ეტაპზე, პოლიტიკურ ძალებთან და საზოგადოების წარმომადგენლებთან კონსულტაციების რეჟიმში ვარ. ჩემთვის მთავარია პოლიტიკურ სპექტრში ერთსულოვნება შეიქმნას და გამოვყო ის პოლიტიკური ძალები, ვისთანაც თანამშრომლობას ვაპირებ. შემდეგ, მექნება საშუალება ჩვენი მოთხოვნების პრიორიტეტიზაცია მოვახდინოთ და მათი შესრულების სტრატეგია შევიმუშავოთ. ჯერ კონცენტრირებული ვარ, რაც შეიძლება მეტი მოვისმინო პოლიტიკური პარტიების და საზოგადოების წარმომადგენლებისგან და მათაც ჩემი მოსაზრებები ავუხსნა.
ერთსულოვნებაში ოპოზიციის გაერთიანებას გულისხმობთ?
- გაერთიანება ღირებულებების და იდეის ირგვლივ უნდა მოხდეს. ამ შემთხვევაში კი, მთავარი ამოცანა მშვიდობიანი ცვლილებების განხორციელებაა. ამ ეტასთვის, კონსულტაციები, რომელიც ჩავატარე, იმედს მაძლევს, რომ არსებობს კონსოლიდაციის შანსი. ძალიან ბევრს, ვისაც შევხვდი, ესმის, რომ საჭიროა პირადი ამბიციები უკანა პლანზე გადავდოთ, რადგან ქვეყანა გამოუვალ სიტუაციაში შედის. თუ მოლაპარაკებების პროცესი ძალიან გაიჭიმა, შემდეგ, რაც არ უნდა ცვლილებები მოხდეს, ქვეყნის კრიზისიდან გამოყვანა გაჭირდება.
სისტემური ცვლილებები როგორ წარმოგიდგენიათ?
- არანაირი პირადული წინააღმდეგობა არ გამაჩნია არც ქვეყნის პრეზიდენტთან და არც მისი მთავრობის წევრებთან. უბრალოდ, მართვის სისტემა არასწორია. რაც შეეხება ჩემს ხედვას, აღმასრულებელი შტო დაბალანსებული უნდა იყოს ძლიერი საკანონმდებლო ორგანოთი, რომელშიც ადექვეტურად იქნება გამოხატული მოსახლეობის არჩევანი. მთავრობა, თავის ყველა შტოსთან ერთად რეალურად უნდა იყოს ანგარიშვალდებული საკანომდებლო ორგანოსთან და პრეზიდენტი გადაწყვეტილებებს უნდა იღებდეს არა ერთპიროვნულად, არამედ კოლექტიური მმართველობის პირობებში. ზოგადად ადმინისტრაციული მოწყობა და სხვა თემა კი, ქართველი ხალხის გადასაწყვეტია.
რა იყო იმ ხელშეკრულებაში ისეთი, რაზეც აფხაზეთის ხელისუფლება თანახმა იყო, ხოლო პრეზიდენტმა ხელი არ მოაწერა?
- ეს იყო შეთანხმება დევნილთა დაბრუნების და სამხედრო მოქმედებების განუახლებლობის შესახებ. ჩემი აზრით, ბოლო ვარიანტი, რომელიც სოხუმში შეჯერდა, მაქსიმალურად ითვალისწინებდა ორივე მხარის ინტერესებს უსაფრთხოების კუთხითაც, დევნილთა დაბრუნების და მათი საკუთრების აღიარების კუთხითაც. იმ დაძაბულ ფონზე, რაც რუსეთ-საქართველოს შორის არსებობდა, ვთვლიდი, რომ ჩვენს ინტერესებში შედიოდა ამაზე ხელისმოწერა.
ხელშეკრულებაზე ხელმოწერა დაწევდა ტემპერატურას და გაჩნდებოდა საშუალება მეტი პირდაპირი დიალოგი გვქონოდა აფხაზურ და ოსურ მხარესთან. სახალხო დიპლომატიაც წამოიწევდა და გაჩნდებოდა ის მინიმალური ნდობა, რაც აუცილებელია შინაარსიანი დიალოგისთვის.
რა შეეხება კონკრეტიკას, არ მაქვს უფლება დეტალებზე ვილაპარაკო. ეს დოკუმენტი შესაძლოა, კვლავ აქტუალური გახდეს და საჯაროობის შემთხვევაში, მასზე მუშაობა, როგორც საქართველოს ხელისუფლებას, ისე აფხაზურ მხარესაც გაუჭირდება.
თქვენ საქართველოს მთავრობაში ერთადერთი ადამიანი იყავით, ვისაც აფხაზური მხარე მოლაპარაკებების მაგიდასთან უჯდებოდა. რას ეუბნებოდით აფხაზებს?
- ჩემი აზრით სწორად დავიწყეთ მომლაპარაკებლებს შორის ნდობის აღდგენა. პირველ რიგში, ღიად ვსაუბრობდით პრობლემებზე და წარსულზე. აფხაზეთის ომის და ქართველების ეთნიკური წმენდის გამო, თავიდან ჩემთვისაც რთული იყო ამ ბარიერის გადალახვა. გარდა ამისა, პირადული ტრაგედიაც მაკავშირებდა იმ ომთან, მაგრამ მოლაპარაკებები გამიადვილა არაფორმალურმა შეხვედრებმა და ორივე მხარე მივედით იმ დასკვნამდე, რომ თუ მხოლოდ წარსულზე ვიქნებოდით კონცენტრირებული, ძალიან გაგვიჭირდებოდა ელემენტარულ შეთანხმემებამდე მისვლა. შევთანხმდით, რომ წარსულს ვერ შევცვლიდით და რეალობაში იმის საფუძვლები უნდა ჩაგვედო, რომ მომავალში ტრაგედია არ განმეორებულიყო. ნდობის აღდგენისთვის კი, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ შეთანხმემები, თუნდაც ელემენტარული, სრულდებოდეს.
ის ურთიერთობები, რომელიც ჩამოყალიბდა ამ დიპლომატიური შეხვედრების დროს მომავალში აუცილებლად გამოგვადგება და დარწმუნებული ვარ, რომ დადგება დრო, როცა აფხაზებსა და ქართველებს შორის ეს რესურსი იქნება გამოყენებული.
სააკაშვილს რა ჰქონდა საწინააღმდეგო?
- ძალიან გამიჭირდება ახლა ვილაპარაკო ჩემსა და პრეზიდენტს შორის შემდგარ საუბრებზე. ჩემი აზრით, ეს არაეთიკური იქნება და დეტალურად ვერ გავშლი ამ საუბრების შინაარს. თუმცა, ვიტყვი, რომ პრეზდენტს საკუთარი არგუმენტები ჰქონდა. ეს არ ყოფილა ის შემთხვევა, როცა მან არგუმენეტების გარეშე თქვა უარი, მაგრამ მე ვთვლი, რომ ჩემი არგუმენტები უფრო დამაჯერებელი იყო. თუმცა, ამას მე ვთვლი ასე და დარწმუნებული ვარ, ის საწინააღმდეგო აზრზე იქნება.
ხართ თუ არა მზად კომპრომატების ომისთვის?
- ეს ომი უკვე დაწყებულია. როცა ეს ნაბიჯი გადავდგი, მე გააზრებული მქონდა, რომ შესაძლო იყო ამგვარი რამ მომხდარიყო. არ ვიცი, რა მასშტაბებით და რა აგრესიით იქნება ეს ბრძოლა, მაგრამ შემიძლია პირობა მოგცეთ თქვენც და ყველას, რომ მე ანალოგიური მეთოდებით არასდროს არ დავუპირისპირდები ჩემს პოლიტიკურ ოპონენტს. როცა დარწმუნებული ხარ, რომ შენს უკან სუფთა წარსულია, ასეთი თავდასხმები ვერაფერს დაგაკლებს.
საქართველოში ომის რიტორიკა დღეს არ დაწყებულა. თავის დროზე, თქვენ ამის გამო დაგიპირისპირდათ ოქრუაშვილი. რატომ მაშინ არ გადადექით? სტიმული საქართველოში განვითარებულმა პოლიტიკურმა პროცესებმა ხომ არ მოგცათ?
- პრეზიდენტს პირველად ჩემი გადაწყვეტილება 8 თვის წინ გავანდე და იგი ნამდვლად არ უკავშირდება დღევანდელ შექმნილ პოლიტიკურ კონიუნქტურას. მე ყოველთვის ხაზს ვუსვამდი, რომ სამხედრო რიტორიკა გაართულებდა მოლაპარაკებების წარმოებას. თუმცა, მაშინ, იმდენად ჩართული ვიყავი ამ მოლაპარაკეების პროცესში, რომ მაშინ, არც მიფიქრია ვიღაცის რიტორიკის გამო თავი დამენებებინა საქმისთვის. აფხაზურ მხარესთან რთულად, მაგრამ პოზიტიური კუთხით მიდიოდა დიალოგი და მჯეროდა, რომ ამ საქმიდან რაღაც გამოვიდოდა.
გაეროში ჩემი ჩასვლის დღიდანვე, ქვეყნის წინაშე ვალდებლებები ავიღე, რომ მთავარი იყო საგარეო სამინისტროსთან ერთად გაგვეტანა ის რეზოლუცია, რომელიც გასულ წელს მივიღეთ დევნილების დაბრუნების და საკუთრების დაცვის კუთხით. ეს ერთადერთი დოკუმენტია, რომელიც გენერალურ ასამბლეაზეა მიღებული აფზაზეთში დევნილების თემაზე. იმ დროსაც არ მიფიქრია თანამდებობიდან წასვლა, რადგან ვთლიდი, რომ ჩემი იმ თანამდებობაზე ყოფნით პატარა წვლილი შემქონდა, როგორც კონფლიქტების დარეგულირების, ისე დევნილების უფლებების დაცვის და ზოგადად, გაეროში ქვეყნის ღირსეულად წარმოდგენის კუთხით.
ბოლო კონფლიქტის და პრეზიდენტთან ბოლო შეხვერის შემდეგ, როცა მივხვდი, რომ ყველა ის მოსაზრება, რასაც ვაწვდიდი პრეზიდენტს, მოსმენილი იყო, მაგრამ არა - გაზიარებული, ჩავთვალე, რომ ამ თანამდებობიდან მეტი პოზიტიურის გაკეთება შეუძლებელი იყო და თანამდებობიდან გადადგომის გადაწყვეტილება მივიღე.
რას ნიშნავს თქვენთვის 2007 წლის 7 ნოემბერი?
- არასოდეს დამიმალავს ჩემი შეფასება და გავიმეორებ, რომ ეს იყო საქართველოსთვის დიდი ტრაგედია. ეს იყო დემოკრატიის უდიდესი პოლიტიკური მარცხი, რაც სწრაფად აისახა დასავლეთთან ურთიერთობებზე. სანამ ეს ტრაგედია მოხდებოდა ღიად ვაფიქსირებდი ჩემს აზრს, რომ საჭირო იყო დიალგი გამართულიყო ხელისუფლებასა და კრიტიკულად განწყობილ საზოგადოებას შორის.
კრიტიკა ადვილია, მაგრამ დღეს თქვენ პრეზიდენტობის ერთ-ერთ კანდიდატად განიხილებით. რამდენად ხართ მზად ზიდოთ პრეზიდენტობის ტვირთი?
- ჯერ ერთი, არჩევნები არ დანიშნულა. ძალიან წინ უსწრებთ მოვლენებს, როცა ამ კითხვას მისვამთ და თავს ავარიდებ პასუხის გაცემას. ერთი კია - ვინც სააკაშვილის შემდეგ ხელისუფლებაში მოვა, ურთულესი სამუშაო დახვდება. თუმცა, შეცვლილი სახელმწიფოებრივი აზროვნებით და სწორი ეკონომიკური პოლიტიკის აგებით, საქართველო ამ კრიზისიდან გამოსვლას ძალიან დამაჯერებლად მოახერხებს.
შეხვდით თუ არა სოზარ სუბარს?
- დღეს ჩვენი პირველი შეხვედრა შედგა და აღმოვაჩინეთ, რომ ჩვენი ხედვები ქვეყნის კრიზისიდან გამოყვანის შესახებ ერთმანეთს ემთხვევა. დიალოგს გავაგრძელებთ.
ანუ, მასაც ოპოზიციაში თქვენს გვერდით ვიხილავთ?
- ნურაფერს იგულისხმებთ, სანამ არ გაცხადდება. მე, უბრალოდ, შეხვედრის ფაქტს ვადასტურებ.
გია ყარყარაშვილს თუ შეხვდით?
- ყარყარაშვილთან ჯერ არ მქონია შეხვედრა და მასაც, ალბათ, აუცილებლად შევხვდები, რადგან ძალიან მაინტერესებს მისი აზრიც. მე არ ვაპირებ მხოლოდ პოლიტიკურ პარტიებთან შეხვედრას. ვაპირებ საზოგადოების წარმომადგენლებთან და ექპერტებთან შეხვედრას, რადგან მათი აზრის მოსმენაც მაინტერესებს.
http://presa.ge/index.php?text=news&i=5456 
ალასანია თბილისშია, ურააა
