Kavkasiologi
Crazy Member
ჯგუფი: Registered
წერილები: 1373
წევრი No.: 90973
რეგისტრ.: 9-May 09
|
#19366605 · 2 May 2010, 11:38 · · პროფილი · პირადი მიმოწერა · ჩატი
file:///Users/marika/Documents/Microsoft-Benutzerdaten/Gespeicherte%20Anlagen/%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%9D%20%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%98%20-%2024saati_ge.htm
მამუკა არეშიძე
ვკითხე - იცით, რომ თქვენ რუსული გეგმის ნაწილი ხართ და მის მხარეზე იბრძვით?
ბასაევმა მიპასუხა - აფხაზეთი ჩვენთვის პოლიგონია, სადაც გამოცდილებას მივიღებთ და შემდეგ ამ გამოცდილებას რუსებს შემოვუბრუნებთ.
- წარსულით დავიწყოთ - 1993 წელს ჩვენ ერთად ვიყავით გროზნოში, სადაც ინტერვიუ გვქონდა ჩეჩნეთის პრეზიდენტ დუდაევთანაც და შამილ ბასაევთანაც. მაშინ ომი იყო საქართველოში...
- მახსოვს. ეს ედპ-ს ინიციატივით მოხდა. ჩავედით ინტერვიუსთვის დუდაევთან, რომ გაგვეგო, რამდენად მონაწილეობდა ჩეჩენი ხალხი და ჩეჩნეთის იმდროინდელი ხელისუფლება საქართველოს წინააღმდეგ ომში. მაშინ ჩავწერეთ ინტერვიუ დუდაევთან, რომელმაც განაცხადა, რომ არათუ არ მონაწილეობს ამ ომში, არამედ შერისხულიც კი ჰყავს ის ხალხი, ვინც მოხალისედ მიდის აფხაზეთში. ისიც თქვა, რომ ამას ხელს ვერ უშლიდა და ა.შ.
გახსოვთ, ალბათ, ვიყავით მის კაბინეტში პრეზიდენტის სასახლის მეცამეტე სართულზე. იქიდან გამოგვაცილა მისი დაცვის უფროსმა აბუმ, რომელიც ლიფტში ვერ ჩაეტია. ლიფტი მეოთხე სართულზე გაჩერდა, იქიდან, პრაქტიკულად, გადმოგვათრიეს და შეგვიყვანეს მოვლადი უდუგოვის კაბინეტში...
- ის მაშინ ძალიან ახალგაზრდა იყო და ინფორმაციის მინისტრისა და ვიცე-პრემიერის პოსტი ეჭირა.
- და მის კაბინეტში ისხდნენ შამილ ბასაევი და ხანკალ ხანკალოვი, რომელიც 1994 წელს ჩეჩნეთის ომში დაიღუპა. ის იყო სილამაზის კონკურსში გამარჯვებული «მისტერ ჩეჩნია». სწორედ მან გადაუკეტა მანქანით გზა გრაჩოვის თვითმფრინავს, რომელსაც გროზნოდან იარაღის გატანა უნდოდა.
შამილ ბასაევმა მაშინ გვითხრა, რომ ის არის კონფედერაციის ჯარების სარდალი და აფხაზეთში ჩრდილოკავკასიელი ხალხის მანდატით იბრძვის (ბასაევი კონფედერაციის ძალების სარდლად ნალჩიკში გამართულმა კონფედერაციის ყრილობამ დანიშნა). როცა ვუთხარი - თქვენ რუსული გეგმის ნაწილი ხართ და მის მხარეზე იბრძვით-მეთქი, მან მიპასუხა - რომ ეს მათთვის პოლიგონია, სადაც გამოცდილებას მიიღებენ და შემდეგ ამ გამოცდილებას რუსებს შემოუბრუნებენ. ისიც თქვა, რომ ის ებრძვის არა ქართველ ხალხს, არამედ ხუნტას.
- მაშინ ზვიად გამსახურდიას და მის ხელისუფლებას იქვე, პრეზიდენტის სასახლესთან თეატრალურ მოედანზე, კარვები ჰქონდათ გაშლილი... და ისიც მახსოვს, როგორ ვიტირე ბასაევის ინტერვიუდან გამოსულმა...
- კი, ასე იყო. შეიძლება ითქვას, რომ პოლიტინფორმაციის თვალსაზრისით ბასაევს თავში აჯაფსანდალი ჰქონდა, მაგრამ აგრესია ძალზე დიდი მოდიოდა. იგრძნობოდა, რომ ხელისუფლება იქ მთლად მყარად არ იყო, რადგან 13-ე სართულზე ერთი პოზიცია დაგვხვდა და მეოთხეზე - აბსოლუტურად განსხვავებული.
მერე ჩემთვის ცნობილი გახდა, რომ ჩეჩნური რაზმის ხელმძღვანელმა აფხაზეთში რუსლან გილაევმა ფრონტი იმიტომ მიატოვა, რომ მიხვდა, იქ რუსები იყვნენ თავი და თავი. გილაევი სწორედ ბასაევმა ჩაანაცვლა, რომელიც მაშინ სულ რაღაც 22 წლის იყო. ამ შეხვედრამ იმდენად დიდი კვალი დატოვა ჩემში, რომ მერე და მერე ვცდილობდი გამეგო მისი ავკაცობის ამბები. შევაგროვე მთელი ინფორმაცია, როგორ იყენებდნენ ბასაევს რუსული სპეცსამსახურები და მერე ბასაევი როგორ იყენებდა ამ სპეცსამსახურებს. ჩემთვის ცნობილია, რომ ოპერაცია ბუდიონოვსკში მან პირადი ინიციატივით ჩაატარა, მაგრამ მაგალითად, დაღესტნის ოპერაცია იყო დაგეგმილი და ვიცი, რომ იმ პერიოდში ამის თაობაზე მას მოლაპარაკებები ჰქონდა ბერეზოვსკისთან. 1996 წელს ყაბარდო-ბალყარეთის შს მინიტრმა შოგენოვმა მითხრა, რომ მან არაერთხელ დააპატიმრა ბასაევის რაზმი, რომელიც ყაბარდო-ბალყარეთის ტერიტორიაზე მოძრაობდა, რადგან აფხაზეთში სხვაგვარად ვერ მოხვდებოდნენ და ყოველთვის მოსკოვიდან დარეკვის შემდეგ ათავისუფლებდა.
- მოსკოვი ყოველთვის ფიგურირებდა კავკასიაში და არამხოლოდ იქ და მაშინ.
- რასაკვირველია. მას ჰქონდა პირდაპირი კონტაქტები სპეცსამსახურებში კონკრეტულ პირებთან. მაგალითად, სპეცსამსახურების აგენტი ზურიკო ჩიქოვანი (მამით ქართველი, დედით აფხაზი) დიდი ხნის განმავლობაში იყო მასთან და გარკვეულ ინსტრუქციებს აძლევდა. ბასაევმა შემდგომში მას თავი მოჰკვეთა და გააგზავნა რუსეთში...
- დიახ, ისინი ჩვენს წინააღმდეგ იბრძოდნენ ჩვენს ტერიტორიაზე, მაგრამ დღეს საქართველოს ხელისუფლებამ კავკასიელთა დაახლოების ნაბიჯები გაააქტიურა. რა კორექტივები შეიტანა დრომ ჩვენსა და ჩრდილოკავკასიელებს შორის ურთიერთობაში? რას უნდა ველოდოთ?
- უნდა ითქვას, რომ ჩეჩნებთან და ჩრდილოკავკასიელებთან დაკავშირებით საქართველოშიÕ ყოველთვის არასწორი შთაბეჭდილება იყო შექმნილი. კონფედერაციის ჯარებში ჩეჩნები ყველაზე მეტნი არ ყოფილან, სულ 500 კაცმა მიიღო მონაწილეობა აფხაზეთის ომში და 48 კაცი დაეღუპათ. ბევრად მეტი ყაბარდოელი, ადიღელი, ან ჩერქეზი დაიღუპა. ისეთ პატარა რესპუბლიკაში, როგორიც ადიღეა, ყოველ მესამე ოჯახში იყო ან დაღუპული ან დახეიბრებული. უბრალოდ, ჩეჩნები ყოველთვის კარგად ორგანიზებული და კარგად მეომარი ძალა იყო, ამიტომ ჩანდნენ. გარდა ამისა, ჩვენ საინფორმაციო სივრცეში ვერ მოიკიდა ფეხი იმან, რომ იქაური ჩეჩნები ჩვენს მხარესაც იბრძოდნენ.
იმისთვის, რომ კავკასია ჩვენსკენ შემოტრიალებულიყო, 1996 წლიდან დავიწყეთ აქტიური ქმედება. მაშინ ზურაბ ჟვანიას ინიციატივით შეიქმნა კავკასიელ ხალხებთან ურთიერთობის საპარლამენტო კომისია. ბევრი რამის გაკეთება იმიტომ მოვახერხეთ, რომ ამის დიდი სურვილი იქიდანაც იყო, განსაკუთრებით ინტელიგენციის წრეებში. საქმე ისაა, რომ მათ დიდ უმრავლესობას, ვინც სამეცნიერო პოტენციალს მთელი კავკასიის მასშტაბით ქმნიდა, უმაღლესი სასწავლებელი თბილისში ჰქონდა დამთავრებული და მათგან დაახლოებით, 35-40 პროცენტი არნოლდ ჩიქობავასა და გიორგი ჩიტაიას მოწაფე იყო, ამას უზარმაზარი გავლენა ჰქონდა. ამ თაობის ნაწილი ჯერ-ჯერობით კიდევ ცოცხალია, მათ ჰყავთ მოწაფეები. ზუსტად ეს ხალხია, კავკასიური ფონდის ხელმძღვანელის გივი ღამბაშიძის დაძახებაზე რომ სიამოვნებით მოდიან თბილისში.
- ჩვენ დღეს ამ ურთიერთობას მაინც სუფთა ფურცლიდან ვიწყებთ?
- პრაქტიკულად, უკვე ცარიელი ადგილია. არადა, ხუთი წლის განმავლობაში კომისიამ ბევრ რამეს მიაღწია. მე და ბატონი ზურაბი ვესწრებოდით პრეზიდენტების ინაუგურაციას ჩრდილოეთ ოსეთში, დაღესტანში, ინგუშეთში, ყაბარდო-ბალყარეთში... ყოველთვის გვიწვევდნენ. ყაბარდო-ბალყარეთში, აფხაზეთის სახელობის მოედანზე 5 ოქტომბერს იმართებოდა საქართველოზე გამარჯვების დღესასწაული. ჩვენ იმდენი ვქენით, რომ ამ დღესასწაულს შემოდგომის დღესასწაული დაერქვა. სტანისლავ ლაკობა ნალჩიკში იჯდა, როგორც აფხაზეთის რესპუბლიკის წარმომადგენელი ყაბარდო-ბალყარეთში... ლაკობას იქიდან გამოძევება ვერ მოვახერხეთ, მაგრამ სათაური შევუცვალეთ - თავად დავესწარი აბრის გამოცვლას, სადაც დაეწერა აფხაზეთის მთავრობის წარმომადგენელი... და სხვა ბევრი ამდაგვარი.
ყაბარდო-ბალყარეთის თეატრში შევკრიბეთ უამრავი ხალხი, სადაც ვკამათობდით, ვინ იყო მტყუან-მართალი ომის დროს (სხვათა შორის, კამათი აგრესიული არ იყო). იქ ერთი მოხუცი ჩერქეზი ადგა და თქვა: თქვენ, ქართველები, უფროსი ძმები ხართ და თქვენ შეცდომის უფლება არ გაქვთო...
მაგრამ როგორც ჩანს, 1999 წელს რუსეთის ხელისუფლება საქართველოს ხელისუფლებას ძალიან მიაწვა და მთელი ეს მიმართულება დაიხურა, რუსებმა სერიოზული ზეგავლენა მოახდინეს იმ ხალხზე, ვინც თავად შექმნა ეს კომისია. 2001 წელს კი ყაბარდო-ბალყარეთში ის დღესასწაული აღდგა...
- მაშინ ჩვენ არ გვქონდა არც სახელმწიფოებრიობის, არც რუსეთთან ბრძოლის, არც მეზობლებთან დამოუკიდებლად ურთიერთობის გამოცდილება. საბჭოთა სისტემა მძლავრად მუშაობდა, გასაკვირი არ უნდა ყოფილიყო უახლოეს მეზობელთან ურთიერთობის გაფუჭება.
- ყველაფერი მართალია, მაგრამ ის, რომ შენი მტერი შენზე ძლიერია, არ ნიშნავს, რომ ფარ-ხმალი უნდა დაყარო. ჩვენ აბსოლუტურად სამართლიანად ვართ კავკასიის ცენტრი, მაგრამ თუ სხვას აქვს მოვალეობა ჩვენს წინაშე, ჩვენც გაქვს გარკვეული პასუხისმგებლობა.
- ეს პოზიცია დავკარგეთ?
- დავკარგეთ. ახლა ხავსს ვეჭიდებით და გვინდა, ჩვენსკენ მოვატრიალოთ... ვერ ვიტყვი, რომ ეს არ გამოგვდის.
მთელი ამ წლების განმავლობაში პრესის მეშვეობითა და პირად შეხვედრებზე სულ ვეხვეწებოდი ყველა ხელისუფლებას, როგორმე ხელახლა დაგვეწყო მუშაობა. მაგრამ, კავაკასიური იდეა მუდმივად იბლოკებოდა და უცებ, განსაკუთრებით აგვისტოს ომის მერე, საქართველოს ხელისუფლებამ მოინდომა ამ მიმართულების გააქტიურება და ეს ძალიან კარგია, თუმცა, მგონი, იაკობაშვილის გარდა იქ ჩემი მონაწილეობის დიდი სურვილი მაინცდამაინც არ აქვთ.
ძალიან მნიშვნელოვანია კავკასიის ფონდის შექმნა, რომლის ხელმძღვანელად დაინიშნა ბატონი გივი ღამბაშიძე. მას უზარმაზარი კავშირები აქვს ჩრდილოეთ კავკასიის სამეცნიერო წრეებში და ეს ხალხი ძალზე გავლენიანია.
- კავკასიური იდეის გააქტიურების კონკრეტული ნაბიჯი იყო ჩერქეზული კონფერენცია, რომელიც ცოტა ხნის წინ გაიმართა თბილისში. ამის გამოძახილია «პირველი კავკასიურიც». თქვენ დიდხანს იმუშავეთ ტელევიზიაში, მოგწონთ ეს არხი?
- ეს ჩემი ოცნება იყო, ოღონდ მე კონცეფციასთან მაქვს შენიშვნები.
ამ კონფერენციაზე სტუმრის სტატუსით ვიყავი მიწვეული და სიტყვით გამოსვლის საშუალებაც მქონდა. კონფერენციაზე საუბარი იყო ჩვენთვის მნიშვნელოვან მიმართულებებზე, ჩერქეზების გენოციდის საკითხზე, ვაინახების გასახლების საკითხზე, რუსეთის ქმედებაზე კავკასიის ხალხების მიმართ. საქართველოს ხელისუფლების ეს ნაბიჯი აბსოლუტურად სწორია, იმიტომ რომ ამას სულ გვიკიჟინებდნენ კავკასიელები. ჩვენ აფხაზეთში ომი დიდწილად იმიტომ წავაგეთ, რომ რუსებს ჩრდილოკავკასიელებმა დაუჭირეს მხარი. ასე რომ არ ყოფილიყო, რუსები იძულებული გახდებოდნენ, არმია გამოეყენებინათ.
- რაც 2008 წელს აგვისტოში გააკეთეს კიდეც...
- დიახ. აფხაზეთის ომის დროს ეს მაინც შეფარულად ხდებოდა. ერთადერთი, რაც ჩემი თვალით ვნახე და სადაც რუსული არმია მონაწილეობდა, იყო ბრძოლა ზეგანთან (ადგილია სოხუმთან), სადაც ფსკოვის საჰაერო-სადესანტო დივიზია იბრძოდა. ასევე ტამიშის დესანტის დროს გადამდგარი რუსი ოფიცრები იბრძოდნენ, რომლებიც მერე ჩვენებმა ტყვედ აიყვანეს.
მოკლედ, მაშინ ვერ მოვახერხეთ ჩრდილოკავკასიელთა განწყობის მოპოვება, ახლა საქართველოს მხრიდან კავკასიის მიმარულებით გადაგმული ნაბიჯები იდეოლოგიურად სწორია, ოღონდ არც ერთ შემთხვევაში არ შეიძლება ამის პოლიტიზება.
- ეს საკითხი იმთავითვე ძალზე პოლიტიზირებულია, დამეთანხმეთ.
- კი, მაგრამ საქმე ისაა, რომ როცა კონფერენციის პრეზიდიუმში საქართველოს პარლამენტის დეპუტატები სხედან, ეს იგრძნობა და დამატებით პოლიტიზება სასურველი არაა.
კონფერენციის მონაწილე ჩერქეზებმა საქართველოს ხელისუფლებას თხოვეს და მერე პარლამენტსაც მიმართეს, რომ ცნონ ჩერქეზთა გენოციდი.
- და ახლახანს, რუსულენოვან მედიაში იყო ცნობა, რომ სოჭი უნდა გამოცხადდეს ჩერქეზთა გენოციდის ადგილად...
- დიახ. მაგრამ ვფიქრობ, რომ სიჩქარე არ გვარგებს, მე ჩერქეზთა გენოციდის აღიარების წინააღმდეგი ვარ. ნუგზარ წიკლაურმა სწორი თქვა და მეც ვფიქრობ, რომ აქ პროცესი უნდა შევქმნათ, სწორედ პროცესია საინტერესო. ვფიქრობ, უნდა დადგეს რუსეთის მიერ კავკასიის ხალხების გენოციდის აღიარების საკითხი. ეს სულ სხვაა... ჩვენ ძალიან კარგი ხელმოსაჭიდი გვაქვს, რადგან ჩერქეზების გენოციდთან ერთად აფხაზთა გენოციდიც მოხდა, მაშინ აფხაზები გაასახლეს. აფხაზები საქართველოს აბორიგენი ერია და ლეგიტიმური უფლება გვაქვს, სხვა ქვეყნის ტერიტორიაზე მცხოვრები ხალხები კი არა, ჩვენი ხალხი, აფხაზები დავიცვათ. ეს უნდა იყოს ერთობლივი თემა.
დიდი რეზონანსი ჰქონდა ამ ღონისძიებას. ჩემმა მოსაზრებამ, რომ ახლა არ შეიძლება ჩერქეზთა გენოციდის აღიარება - უარყოფითი რეაქცია გამოიწვია. ჩვენ უნდა შევქმნათ პროცესი, რომელშიც მეტი ხალხი, მეტი ორგანიზაცია, ქვეყანა ჩაერთვება და საქართველო მსოფლიოსთვის ამითიც საინტერესო ხდება.
გარდა ამისა, სოჭის მიმდებარე ტერიტორია - ე.წ. კრასნაია პოლიანა - ჩერქეზთა ერთ-ერთი ტომის, შაფსუგების წინაპართა საძვალეა. იქ მოხდა ბოლო ბრძოლა შაფსუგებსა და რუსებს შორის, იქ დაწყდნენ შაფსუგები და იქ გამართა რუსეთის ჯარმა ჩრდილო-დასავლეთ კავკასიაზე გამარჯვების აღლუმი... ასე რომ, ჩემი აზრით, ეს საკითხი უნდა იყოს პედალირებული.
- რუსეთს დიდი სურვილი აქვს, კავკასიელ მეამბოხეთა მხარდამჭერად ჩაგვთვალოს. ამ ფონზე რა საფრთხეებს მატებს ჩვენს ქვეყანას მშვიდობიანი კავკასიური აქტიურობა?
- ჩრდილოკავკასიაში ურთულესი მდგომარეობაა. ვერავითარი ხელმძღვანელობის შეცვლა ვერ უშველის რუსეთს, პოლიტიკის შეცვლაა საჭირო, რასაც რუსეთი არც კი ფიქრობს, რადგან იგი საუკუნეების განმავლობაშია მიჩვეული კავკასიის მიმართ ერთი და იმავე პოლიტიკის გატარებას. ასე რომ ტერაქტები, თავდასხმები, პარტიზანული ბრძოლა გაუთავებლად გაგრძელდება. რუსებმა სულ რომ დააუთოონ და გაანადგურონ ჩრდილოეთ კავკასია, წამოვა ახალი თაობა, რომელიც ამ ბრძოლას გააგრძელებს და ეს შეუქცევადი პროცესია.
რასაკვირველია, რუსებისთვის ჩვენ ვითვლებით სავარაუდო მხარდამჭერებად, ამიტომაც ვართ განსაკუთრებული დაკვირვებისა და აქედან გამომდინარე ხიფათის ქვეშ.
ჩვენ ორი სუსტი წერტილი გვაქვს - პანკისის ხეობა, რომელიც დისკრედიტებულია მსოფლიოს თვალში და ყაზბეგის რაიონი, რომელიც გეოპოლიტიკური თვალსაზრისით საკვანძო წერტილია და რომელიც შედარებით დაუცველია - ერთი მხრიდან აკრავს სამხრეთ ოსეთი და მეორე მხრივ, ჩრდილოეთ ოსეთი. აქ ცხოვრობენ თრუსოს ხეობიდან გამოსული ოსები.
საქმე ისაა, რომ რუსეთი ყოველდღიურად სანტიმეტრობით იკავებს ჩვენ ტერიტორიებს, განსაკუთრებით იმ ტერიტორიებს, რომელიც დიდ პანიკას არ გამოიწვევს - საქართველოს მთიანეთს. საქართველო-რუსეთს შორის არსებული 44 გადასასვლელიდან დღეს 24-ს რუსეთი აკონტროლებს ორივე მხრიდან. კავკასიის ქედის გასწვრივ არსებული განსახლების 9 ზოლიდან 5 მთლიანად რუსეთის კონტროლქვეშაა. რუსეთმა რიგ ადგილებში კავკასიის ქედის ქვემოთ ჩამოიწია. მესმის საქართველოს ხელისუფლებისა - რომ არ მოხდეს კონფრონტაცია, იძულებულები ვართ ჩვენმა მესაზღვრეებმა იმ ადგილებიდან დაიხიონ უკან, სადაც რუსები წინ წამოწევას ცდილობენ, მამისონზეც ეგ მოხდა. 20 კილომეტრიან ზოლს ჩვენ ვაკონტროლებთ, უბრალოდ იქ ჩვენი პოსტი არ დგას, მოძრავი პატრულით ვაკონტროლებთ. რუსები წინ არ მოდიან, მაგრამ არავინ იცის, როდის მოუნდებათ წინ წამოსვლა. იგივე მოხდა თუშეთშიც. დიკლოს მთასთან. ეს გაუთავებლად შეიძლება გაგრძელდეს... ხელისუფლება რომ რუსეთს არ ელაპარაკება, ეს ერთი უბედურებაა, მაგრამ არც რუსებს უნდათ ლაპარაკი.
- უნდათ, მაგრამ მაგიდასთან მხოლოდ ახალი რეალობის გათვალისწინებით დავსხდებითო, ეს ხომ ცნობილია?
- ამას საგარეო საქმეთა მინისტრი და მათი მოადგილეები ამბობენ. საქართველოს ხელისუფლებამ ყოველგვარი პირობების გარეშე უნდა დაიწყოს ლაპარაკი და მერე გამოჩნდება. რუსეთი ოკუპანტია და ამ ოკუპაციას არ უნდა შევურიგდეთ, მაგრამ პროცესი უნდა დაიწყოს. რაღაც ფორმით, უცხოელების მეშვეობით...
- ეს, მართალია ნაკლები შედეგებით, მაგრამ ღიად ჟენევაში ხდება.
- საქმე ისაა, რომ რუსეთს კარგა ხანია დაწყებული აქვს იმ გეგმის განხორციელება, რომელიც ჯერ კიდევ 1983-84 წლებში შეიმუშავა. ნატო-სთან საზღვარი მაშინ სამ ზღუდიანი უნდა ყოფილიყო: პირველი ზღუდე - სსრკ-თურქეთის, მეორე - კავკასიის ქედი და მესამე - უფრო უკან. პირველი ზღუდე აღარ არსებობს, მეორე ზღუდე კავკასიის ქედია. საქართველო შეიძლება ნატო-ში გაწევრიანდეს და რუსეთს კავკასიის მთებში ზღუდის დაცვა გაუჭირდება, ამიტომ უფრო წინ, საქართველოს ტერიტორიის მთელ პერიმეტრზე, დახლოებით 40 კილომეტრზე ჭირდება ინფრასტრუქტურა.
- წარსულში სპორტსმენმა და ამჟამად რუსმა პოლიტიკოსმა გარი კასპაროვმა ჩვენთან ინტერვიუში თქვა, რომ სანამ პუტინი სოჭს აშენებს, ომი არ იქნება და თუ რაიმე საბაბით ეს ჩაიშალა, მაშინ უფრთხილდითო...
- კასპაროვს ამ საკითხში არ ვეთანხმები. იქნებ, პუტინს ურჩევნია ახლავე მოიგვაროს აქ პრობლემები, მერე რომ აღარ ჰქონდეს?! მისგან ყველაფერია მოსალოდნელი.
მართალია, პუტინის იდეა იყო სამხრეთ ფედერალური ოლქიდან ჩრდილოკავკასიის გამოყოფა და ამით იმის მტკიცება, რომ სოჭს არაფერი აკავშირებს ჩრდილოეთ კავკასიასთან, რათა ჩამომსვლელებს არ ეშინოდეთ. ძალიან ჭკვიანურად მოქცევის შემთხვევაში შეგვიძლია პრობლემები შევუქმნათ სოჭს და აქ თამაშების ჩაშლას არ ვგულისხმობ, პირიქით - ეს ცუდი იქნება. იმის თქმა მინდა, რომ მომგებიანად ვაჭრობისთვის კოზირები გვაქვს.
- რა ნაბიჯები მოჰყვება უკრაინის პრეზიდენტის, იანუკოვიჩის განცხადებას გაყინული კონფლიქტების აღიარების წესების გადახედვის თაობაზე?
- ამით ის ვაჭრობს, რასაც აქამდე ბელორუსის პრეზიდენტი ლუკაშენკო აკეთებს. მაგრამ, ლუკაშენკოსგან განსხვავებით მას იმდენი გამჭრიახობა არ აქვს, რომ ამ ვაჭრობამ ჩიხში არ შეიყვანოს. რუსებმა ხაფანგი დაუგეს და ესეც გაება - სამხედრო ბაზაში 4 მილიარდი გადაუხადეს, ასეთი რამ რუსეთს არ გაუკეთებია.
- ეს იქნებ ოსეთისა და აფხაზეთს აღიარების საფასურიცაა?
- ამისთვის ცოტაა. 4 მილიარდი ყოვეწლიურად და თან გაზის დემპინგური ფასი... ეს ხაფანგია - იანუკოვიჩს ისეთი მოწინააღმდეგე ჰყავს, რომელსაც შეუძლია უკრაინა შუაზე გახლიჩოს, მას ამის ყველა მონაცემი აქვს. მქონდა საუბარი ჩემს უკრაინელ მეგობრებთან და მათ თქვეს - ბოლომდე მივყვებით ტიმოშენკოსო. ეს შეფასება უკრაინისთვის ძალზე შეურაცხმყოფელია.
- უკრაინაში უმწვავესი რეაქცია ჰქონდათ გოლოდომორის იანუკოვიჩისეულ შეფასებაზე, რომ ეს მთელი საბჭოთა ხალხის ტრაგედია იყო მხოლოდ. ეს მან სტრასბურგში თქვა.
- იანუკოვიჩი ცეცხლს ეთამაშება. რუსებს აქაც შეუძლიათ ხაფანგის დაგება, შეიძლება აღიარებინონ ოსეთი და აფხაზეთი. ეს ჩვენთვის საშინელება იქნება რადგან შეიძლება, აღიარების მოსურნე პოსტსაბჭოთა ქვეყნების რიგი დადგეს - მაგალითად, შუა აზიის ქვეყნებისა. მაგრამ, ეს უკრაინისთვის იქნება უდიდესი უბედურება.
- აქტიურ ფაზაშია სომხეთ-თურქეთის ურთიერთობებიც. ორივე ქვეყანა ჩვენი უახლოესი მეზობელია და ცხადია, ნებისმიერი რყევა მათ ურთიერთობებში ჩვენც გვეხება.
- თავიდანვე ვიცოდი, რომ მათი შერიგებიდან არაფერი გამოვიდოდა. არსებობს ისტორიული მეხსიერება, რომელსაც სომხები ვერ გადააბიჯებენ - გენოციდის საკითხი. თურქეთ-სომხეთის მოლაპარაკებების მთავარი პირობა იყო, სომხებს ხმა არ ამოეღოთ გენოციდზე. მეორეა - ყარაბახი. თუ თურქეთი გარკვეულწილად დომინანტია რეგიონში, სწორედ იმიტომ, რომ აზერბაიჯანთან არის მიბმული. თურქეთი აზერბაიჯანული ენერგომატარებლების მხოლოდ გამტარი კი არა, დისტრიბუტორიცაა. ცოტა ხნის წინ აზერბაიჯანულ-რუსული შეხვედრები გაიმართა, ბევრ საკითხში დაახლოებაზე საუბრობდნენ. კატეგორიული გადაწყვტილებები არ მიუღიათ, მაგრამ ალიევმა მსოფლიო გააფრთხილა, რომ 2017 წლამდე ენერგომატარებლებთან დაკავშირებული ყველა ეკონომიკური პროექტი შეაჩერა. შახდენიზის მეორე რიგს არ გახსნის, ე.ი. ნაბუკო არ იქნება, თურქეთი დარჩა ნაბუკოს გარეშე. სიტუაცია იმდენად არეულია, რომ სავარაუდო მოქმედების დიაპაზონი დიდია და ყველაფერი შეიძლება მოხდეს.
- ჩვენს გარშემო ვნებები 20 წელია არ ცხრება. ეს არის დაძაბულობის კულმინაცია?
- არა, ეს კულმინაცია არაა. ივნისში ჩრდილოეთ და სამხრეთ კავკასიაში გართულებას ველი. უბრალოდ ვიცი, რომ რუსეთისთვის უმნიშვნელოვანესია სამხრეთ კავკასიის კონტროლი. ეს კი მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებლელი, თუ აზერბაიჯანის ენერგომატარებლების კონტროლს ჩაიგდებს ხელში. ეს რომ გააკეთოს, საქართველოს ტერიტორიაზე უნდა გაიაროს, დაიკავოს და დაიმორჩილოს. წარმოიდგინეთ რამხელა გეგმა აქვს რუსეთს განსახორციელებელი. მაგრამ ჩვენ ამ ბრძოლაში გამობრძმედილები ვართ. ჩვენი ცოდნა, ინტელექტი და ნიჭიერება ამ ბრძოლით იკვებება. კი ვკარგავთ ტერიტორიებს, მაგრამ ერის სახეს ვინარჩუნებთ. ასე რომ, არეულობა და დაძაბულობა ნუ შეგვაშინებს.
- ივნისში რატომ, ადგილობრივ არჩევნებს უკავშირებთ?
- რასაკვირველია ვუკავშირებ. არ გამოვრიცხავ, არჩევნების შემდეგ შეიქმნას ექსცესური სიტუაცია, რომელსაც სხვა გამოიყენებს. ვერც ხელისუფლების და ვერც ოპოზიციის მხრიდან ამ საფრთხისთვის მზაობას ვერ ვხედავ. მინდა იმედი დავიტოვო, რომ სააკაშვილის ამერიკული ვოიაჟი ნაყოფიერი იქნება. რატომღაც, შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ამერიკული პოლიტელიტაც ამ არჩევნების შედეგებს ელოდება. აქედან გამომდინარე, დიდი სიფრთხილე მართებს საზოგადოებას, ოპოზიციას და ხელისუფლებას იმისთვის, რომ მაქსიმალურად მშვიდად მივიდეთ არჩევნებამდე.
ხელისუფლებას მონოლითურობის შეთხვევაში ქვეყანაში მიმდინარე პროცესების კონტროლის ძალა აქვს. მაგრამ, გარკვეული ეჭვი მაქვს, რომ საქართველოს სახელისუფლო რგოლებში ჩაბუდებულია მეხუთე კოლონა, რომელიც თავის საქმეს აკეთებს და ხშირად უმძიმეს დარტყმას აყენებს ხელისუფლებას, პრეზიდენტს და ქვეყანას.
- რამე კარგი კავკასიური ამბავი არ იცით?
- საქმე ისაა, რომ სასტარტო მდგომარეობით კავკასიელთა დაახლოება შესაძლებელია. მაგრამ ვთვლი, რომ ეს შანსი და საშუალება საზოგადოებას აქვს და ამას ხელისუფლება უნდა გაერიდოს. განსაკუთრებით ვგულისხმობ კავკასიურ დიასპორას, რომელიც ევროპაშია გაფანტული და ის აბსოლუტურად ორიენტირებულია საქართველოდან მოსულ სიგნალზე. ესაა ტრადიციული პოტენცია, რომელიც გენეტიკური მეხსიერების დონეზე არსებობს და ყოველგვარი პოლიტიზების გარეშე ჭირდება გააქტიურება. ამის არგამოყენების უფლება ჩვენ არ გვაქვს.
ურთიერთობა გააქტიურებულია აფხაზებსა და ქართველებს შორის, ამ სამი თვის განმავლობაში 70 ეთნიკური აფხაზი იყო ჩამოსული სამკურნალოდ. მართლა კარგად უმკურნალეს მათ და პატივი სცეს. ვხედავ, რომ აქედან ითხოვენ წამლებს, ეს კარგი ნიშანია და ხელისუფლება ამას არ იშურებს. მაგრამ, ამას გაგრძელება უნდა. ამ ტიპის ქმედებას კავკასიელებიც ხედავენ და ხვდებიან, რომ ახალი ეტაპი დგება. ვისაც თავში ტვინი აქვს, გუშინწინდელი დღე სამაგიდო წიგნად არ უნდა გაიხადოს.
- ჩვენი გაზეთი მომავალი კვირიდან თქვენთან ერთად იწყებს პროექტს «კავკასია». თქვენ რას ელით ამ წამოწყებისგან?
- დარწმუნებული იყავით და იცოდეთ, ნებისმიერი ამბავი, რომელიც აქ ხდება, ექოსავით ისმის იქ. ჩეჩნეთში შილკავსკოი რაიონია და რომ იცოდეთ სად არის, გაგიჟდებით. იქ დამახვედრეს ერთ-ერთი ქართული გაზეთი, თქვენ აქ ეს თქვითო... ვთვლი, რომ ის ნაბიჯი, რომელსაც ახლა weekend-ი დგამს, უნისონშია იმ იდეასთან, რაც ქართველებისა და კავკასიელების დაახლოება და ურთიერთობის ახალი ფორმატის შექმნაა. ეს ძალზე მნიშვნელოვანი იქნება, რადგან თქვენ გაზეთს პოლიტიკური ელიტაც ეცნობა და საზოგადოებაც. პირველ რიგში კი, სწორედ ქართულ საზოგადოებაში უნდა გააქტიურდეს ეს იდეა. და ერთიც - ასეთი სოლიდური გაზეთის მიერ კავკასიის მიმართ ინტერესის გამოჩენა და ამ ფორმატის შექმნა ემსახურება იმ მიზანს, რასაც საქართველოს კავკასიის ცენტრად ქცევა ჰქვია.
ინტერვიუ ექსპერტთან კავკასიის საკითხებში ბატონ
მამუკა არეშიძესთან
|
დღევანდელი წერილი ჩეჩენი მეგობრისაგან
