«Барак хозобслуги»-ს მონატრება ანუ როგორ უყვარდათ ქართველები საბჭოთა კავშირშიby Tamar Tsitsishvili on Sunday, January 20, 2013 at 12:18am ·
დიადი სსრკ 20 წელზე მეტია დაიშალა - ფიზიკურად და იურიდიულადაც, მაგრამ, როგორც დღესაც თვალსაჩინოდ ჩანს, მენტალურად ისევ ცოცხალია. ცოცხალია კი არა, საცეცები ღრმად აქვს გაყრილი ჩვენს ირგვლივ უამრავი ადამიანის ცნობიერებაში, წამლავს მათ და აგერ რეალური საფრთხე შეუქმნა ჩვენი ქვეყნის არსებობას მაშინ, როდესაც ამ კუთხით თითქოს უკვე სამშვიდობოს ვიყავით გასულნი.
ყოველ ჩვენთაგანს, ალბათ, არაერთხელ ექნება გაგონილი უფროსი თაობის ადამიანებისაგან: „კომუნისტების დროს ძალიან კარგად ვცხოვრობდით!“ შეიძლება ზოგჯერ, სისუსტის წამს, მსგავსი აზრი ჩვენც გაგვიელვებდეს - კაი დრო იყო, ამდენი პრობლემა არ გაწუხებდა, ლუკმა პური სანერვიულო არ იყო, ცხოვრების გზა, დაიბადებოდი თუ არა - ძირითადად ცნობილი და გაკვალული გახლდათ... კი, არსებობდა პოლიტბიურო, სუკ-ი, მთავლიტი, ვიღაცას საზღვარგარეთ არ უშვებდნენ, ვიღაცას მოთხრობას თუ ლექსს არ უბეჭდავდნენ, ვიღაცას მამა ჰყავდა რეპრესირებული... მაგრამ ეს ხომ იყო იქ, სადღაც, ჩვენგან შორს და ყოველდღიურ ცხოვრებას მაინცდამაინც ძალიან არ გვიწამლავდა. თუ ზოგჯერ საბჭოთა სახელმწიფოს მანქანა ტლანქად შემოიჭრებოდა ჩვენს ცხოვრებაში და ერთი-ორს დაგვალურჯებდა, შევიშმუშნებოდით, ნატკენ ადგილს ხელით დავიზელდით, გვერდზე გავიწეოდით და ისევ ჩვენს ცალკე სამყაროში ვაგრძელებდით არსებობას. ეს სამყარო იყო თბილი, მყუდრო, კარგი რაღაცეები ხდებოდა და შეგეძლო მასში ყოფნა ისე, რომ სულაც არ შეგემჩნია ის მოუხეშავი მანქანა, რომელიც სადღაც მოშორებით დარიხინებდა და ზოგჯერ ისევ ვიღაცას გაჰკრავდა გვერდს ან სულაც ბორბლებით გადაუვლიდა.
რა ფენომენია ეს? ყველაზე აშკარა შედარება, რაც ამ დროს ადამიანს მოსდის თავში და რაც ალბათ არაერთხელ წაგიკითხავთ, არის ძველი აღთქმის ის უცნობილესი ეპიზოდი, როდესაც მოსეს მიერ ეგვიპტური მონობიდან გამოყვანილი ებრაელები, უდაბნოში ხანგრძლივი და დამქანცველი მოგზაურობის დროს, უცებ მასვე მიუბრუნდნენ საყვედურებით: „ჩვენ ეგვიპტეს ქვეყანაში ბედნიერად ვცხოვრობდით, გარს ვუსხედით ხორცით სავსე ქვაბებს, არ გვტანჯავდა შიმშილი და წყურვილი, საცხოვრისიც გვქონდა და სამოსიც... რატომ გამოგვიყვანე იმ კეთილი ქვეყნიდან?“ ის ფრაზაღა აკლია, რომ ეგვიპტელებს ებრაელები ძალიან ვუყვარდითო, და სურათი სრული იქნება...
მაგრამ მე მინდა ამ შედარებაზე უარი ვთქვა და მოვიყვანო სხვა, დროით გაცილებით უფრო ახლოს მდგომი და არსობრივადაც, ჩემი აზრით, უფრო მნიშვნელოვანი. საბჭოთა კავშირი რეალურად წარმოადგენდა ერთ დიდ საპატიმროს, უფრო სწორად პატიმართა ბანაკს, და ის, რომ მის მკვიდრთა დიდი ნაწილი ამას ვერ აცნობიერებდა და ვერ აცნობიერებს, ამ ფაქტს ვერ ცვლის. სტალინის დროს ბანაკი იყო „განსაკუთრებული რეჟიმის“, ეს ყველამ ვიცით და ამაზე აქ არ შევჩერდები. ხრუშჩოვის დროს სიტუაცია აირია - ერთი მხრივ, რეპრესირებულთა გათავისუფლება, შემოქმედებისთვის გარკვეული (თუმცა შეზღუდული) თავისუფლების მინიჭება, მეორე მხრივ კი, მასობრივი დახვრეტა 1956 წლის თბილისსა და 1962 წლის ნოვოჩერკასკში, ინტერვენცია უნგრეთში... თუმცა მე სიტუაცია მინდა განვიხილო სწორედ ქართველებთან მიმართებაში და აქ მხოლოდ იმას ვიტყვი, რომ ხრუშჩოვს, როგორც ჩანს, პიროვნული ზიზღი ჰქონდა ქართველების მიმართ - სავარაუდოდ სტალინის გამო, რომელიც მას აჩმორებდა, გასართობად „ჰოპაკს“ აცეკვებდა და ჩიბუხს უკაკუნებდა თავში. მაგრამ ხრუშჩოვის დროც დასრულდა, იგი გადააყენეს, მოვიდა დარაღოი ლეონიდ ილიას ძე და დაიწყო სწორედ ის პერიოდი, რომელზეც მავანი ქართველი ახლაც იძახის „რა კარგი დრო იყოო“ ანუ ე.წ. ზასტოი - 60-80-იანი წლები.
მე იმ ასაკის ვარ, რომ 60-იანი წლები მახსოვს უკვე ბოლოსკენ, 70-იანები - კარგად და 80-ანები ხომ თავისთავად. თქვენ წარმოიდგინეთ, მშვენივრადაც მესმის იმ ჩვენი უფროსი ადამიანებისა, რომლებიც ამ წლებს იხსენებენ როგორც „კარგ დროს“. მაგრამ მოდით, მიუკერძოებელი ანალიზი ჩავუტაროთ იმ პერიოდსაც და იმასაც, თუ რა ხდებოდა მაგ დროს ქართველების თავს.
როგორც გითხარით, პატიმართა ბანაკი ისევ ბანაკად რჩებოდა. თუმცა იმის წყალობით, რომ უფროსი შეიცვალა, რეჟიმი ოდნავ შემსუბუქდა, ყოველ წამს აღარ გემუქრებოდა იმის საშიშროება, რომ „შაგ ვპრავო შაგ ვლევო“ გაქცევად ჩაეგთვლებოდა და „ვოხრა“ დაგხვრეტდა ან ნაგაზები დაგგლეჯდნენ... და რაც მთავარია (!!), შეიქმნა ადგილები, სადაც „მოხერხებული“ და „შნოიანი“ პატიმარი შეძლებდა „კარგი ცხოვრების“ მოწყობას - ე.წ. «хозобслуга», «хлеборезка» და კიდევ, მიაქციეთ ყურადღება - «лагерная самодеятельность», ანუ სიმღერა, ცეკვა-თამაში, ტანცი-მანცი და სხვა „კულტურნი მერაპრიაწია“, რითაც ნიჭიერი ქართველები ართობდნენ „გრაჟდანინ ნაჩალნიკს“ და ისიც მოწყალედ უკრავდა ტაშს...
ხომ გეცნობათ? იმ „კარგ“ 60-80-იანებში ქართველებმა გამოიჩინეს მარიფათი და შეძვრნენ იმ „ბარაქიან“ და „ფულიან“ ადგილებში, რაც რეალურად იყო ის, რაც ზემოთ ჩამოვთვალე - ბანაკად ქცეულ ქვეყანაში „хозобслуга» და «хлеборезка», ხოლო ის, რაშიც ამ წლებში მონაწილეობდა ჩვენი სასიქადულო ინტელიგენცია (მისი აბსოლუტური უმრავლესობა), იყო სწორედ «лагерная самодеятельность» - ბანაკში ნებადართული და მითუმეტეს მოწონებული ხელოვნება შეიძლება იყოს მხოლოდ ეს და არა სხვა რამ!
გამოიყენეს რუსებმა ჭკუა: იმის მაგივრად, რომ ქართველებთან ეჭიდავათ, ბოლომდე ყველაფერი აეკრძალათ, გამოზომილად მიუშვეს სადავეები - აჰა თქვენ, ისაქმოსნეთ, იმაიმუნეთ, გაერთეთ და ჩვენც გაგვართეთ, ისეთი ლექსები დასტამბეთ, რაც მოსკოვში ვერ გამოიცემოდა, როკ-ფესტივალი ჩაატარეთ, კონსტიტუციაში შეინარჩუნეთ ჩანაწერი, რომ სახელმწიფო ენა ქართულია... ხომ ხედავთ, რა კეთილი უფროსები ვართ და რა ოაზისია ეს ჩვენი ბანაკი?!
ჰოდა ქართველებმაც გაიხარეს, რა საამურია ცხოვრებაო... თანაც, ადამიანი რომ ზრდასრულ ასაკში მოხვდება ბანაკში, ის მაინც იცის და ახსოვს, რომ პატიმარია. და როცა ბანაკში დაიბადა, მეტიც, მისი მშობლებიც ბანაკში დაიბადნენ და გაიზარდნენ, სხვა ცხოვრება არ უნახავს და ვერც წარმოუდგენია, რომ სხვა არსებობს - ხომ იქნება კმაყოფილი სხვებთან შედარებით დიდი «пайка»-თი, ღამე ცოტა სქელი ბუშლატას დაფარების უფლებით და «лагерная самодеятельность»-ის კონცერტზე დასწრებით? მთელი ეს 2 ბოთლ კონიაკად მოსკოვში ჩაწყობილი საქმეები და იქიდან „სვერხუ“ 50 მანეთის დამატებით ჩამოტანილი „ლუდოვიკოს“ გარნიტურები ეგაა, სხვა კი არაფერი...
და უცებ, ჩვენგან დამოუკიდებელი მიზეზების გამო, ეს ჩვენი ბანაკი დაინგრა! და ქართველები, სხვებთან ერთად, აღმოვჩნდით „სვაბოდაზე“... და - უი! - აღმოჩნდა, რომ თურმე, თავისუფალი რომ ხარ, უნდა იშრომო, თან „ნაჩალნიკის“ თვალის ასახვევად კი არა, არამედ კეთილსინდისიერად და გააზრებულად; რომ ნაგაზებით აღარ გადგანან თავზე და შენი გზა თავად უნდა აირჩიო; და რაც ყველაზე საშინელებაა - რომ თურმე საკუთარ ცხოვრებაზე შენვე უნდა იკისრო პასუხისმგებლობა! ეეე, ეს როგორ? შრომა, აზროვნება, პასუხისმგებლობა? რა პასუხისმგებლობა?! არ ვიცი, მე ეგეთი არ გამიგია, არც მეხერხება და არც მინდა ვისწავლო! დამაბრუნეთ ჩემ „ლაგერში“, მომეცით ჩემი გარანტირებული „პაიკა“, მოდური ბუშლატა, ცეკვა-სიმღერა და კეთილი „ნაჩალნიკი“, რომელიც მხარზე ხელს მიტყაპუნებს და ალბათ ძალიანაც ვუყვარვარ...
აი ესაა სულ... ვერ ეგუებიან ყოფილი პატიმრები ბანაკის დანგრევას, დღემდე მისტირიან იმ ყოფას, სადაც ისინი „კარგად“ (სხვა პატიმრებთან შედარებით) ცხოვრობდნენ. და ის, რომ ბანაკში ცხოვრება კარგი საერთოდ არ შეიძლება იყოს, იმიტომ რომ ეს საპატიმროა, და ადამიანის ცხოვრებაში უზენაესი ღირებულება თავისუფლებაა - მათ არ ესმით და, სავარაუდოდ, დიდი ნაწილი ვერც გაიგებს. რას იზამ, ბანაკში დაბადება-გაზრდა მძიმე დაღს ასვამს ადამიანის ცნობიერებას. ისევ ის დაგვრჩენია, ვინც ბანაკში დაბრუნება არ გვინდა, რამდენადაც შეგვიძლია ჩავაგონოთ ეს ჩვენს ირგვლივ მყოფებს, ჩვენს შვილებს და საერთოდ მომავალ თაობას. ბანაკი აღარ აღდგება. უნდა ვისწავლოთ თავისუფლებაზე ცხოვრება. სხვა გზა უბრალოდ არ გაგვაჩნია.
http://www.facebook.com/notes/tamar-tsitsi...519018921472371აი მაგ სტატიის მკაფიო ილუსტრაციაა შენი ეს პოსტი
This post has been edited by narnari on 4 Mar 2013, 13:43
რატომ უძვრებით რუსეთს?, ღირსების აღდგენა ხდება?
