ესეც სულ ჯიპით დადიოდა.......
კაბრიოლეტით.....
დიდი ბაბუა მყავდა მღვდელი, მღვდლებს ცხენზე ჯდომა არ შეეფერებოდათ და ჯორებით გადაადგილდებოდნენ, ვგონებ ჩვენ მღვდლებს ჯიპები ჯორები ჰგონიათ, ორივე ჯ-ზე იწყება....
ის ჩემი დიდი ბაბუა ჯორზე ვერ ეტეოდა სიმაღლის გამო და ფეხით დადიოდა ქალაქებსა და სოლფებს შორისაც. კი.
* * *
ეს გახლავთ ქართული მართმადიდებელი ეკლესიის არსი, ან განმანათლებლები გვყავს წმინდანებად ან სარწმუნოებისთვის წამებულები სვიმონივით, თამაზ გინტურივით... ან ორივე ერთად რომ არის განამანათლებელი მეცნიერიც და მოწამეც..მაგალითად გრიგოლ ფერაძე.
პეტრე იბერიპეტრე იბერი (დ. 411 — გ. 491) — ქართველი თეოლოგი და ფილოსოფოსი, ქრისტიანული ნეოპლატონიზმის ფუძემდებელი და თვალსაჩინო წარმომადგენელი. ერისკაცობაში მურვანი (სირიული წყაროებით — ნაბარნუგი), იყო იბერიის მეფის ბუზმარის შვილი, ბაკურ დიდის შვილიშვილი.
გენეალოგია
ყველაზე ძველი წყარო რომელშიც პეტრე იბერის ცხოვრებაა აღწერილი, არის იოანე რუფუსის ნაწარმოები, რომლის დედანმაც ჩვენამდე ვერ მოაღწია. შემორჩენილია მხოლოდ სირიული თარგმანი[1]. აღნიშულ ასლში ჩამოთვლილია პეტრე იბერის გენეალოგია. ის წარმოადგენდა ივერთა მეფის ბაკურ დიდის შვილიშვილს, რომელსაც ცოლად ჰყავდა ცოლი სახელად დუხტი. პეტრეს დედა იგივე ბაკურისა და დუხტის ასული იყო სახელად ბაკურდუხტი. პეტრეს მამას ერქვა ბუზმარი, ისევე როგორც მის ბაბუასაც. პეტრე ბაბუას — ბუზმარს ჰყავდა ცოლად ოსდუხტი, რომლის ძმა იყო ფარსმანი, რომელიც ერთი პერიოდი იბერთა ზედა მეფობდა მას შემდეგ რაც დაბრუნდა რომიდან.
აღსანიშნავია რომ, მირიანიდან ვახტანგამდე პერიოდში იბერიის მეფეთა ორი დინასტია არსებობდა. ერთნი ისხდნენ მცხეთაში, ხოლო მეორენი უჯარმაში. თავდაპირველად უჯარმაში მჯდომი მმართველი, რომელიც იყო მირიანის ძე რევი, იწოდებოდა კახეთ-კუხეთის ერისთავად, ხოლო რევის სიკვდილის შემდეგ, რაც ბაქარიანელებმა მცხეთის სამეფო ტახტი დაიკავეს ჩამოვარდა შუღლი კახეთ-კუხეთის ერისთავის წარმომადგენლებსა და საბერძნეთიდან დაბრუნებული ბაქარს შორის. ამიტომ რევის მოდგმა თავს ივერთა მეფედ ისევე აღიარებდა როგორც მცხეთელი მეფე. პეტრე იბერი წარმოადგენს აღნიშნული რევიანელი დინასტიის შტოს და მიუხედავად იმისა რომ ქართლის ცხოვრებაში არც ბუზმარი დიდი და არც ბუზმარი მცირე არ მოიხსენიება, ისინი მაინც არსებობსნდენ მაგრამ იყვნენ უჯარმაში მჯდომი ხელისუფლები.
განათლება
მის აღმზრდელად კოლხეთიდან მოუწვევიათ ცნობილი ქართველი ფილოსოფოსი მითრიდატე ლაზი. მურვანი ამალითურთ 423 წელს ბიზანტიის კეისრის თეოდოსიუს II-ის მოთხოვნით მძევლად წარგზავნეს კონსტანტინოპოლს. აქ ქართველ უფლისწულის სწავლა-აღზრდის საქმეს მითრიდატე ლაზთან ერთად ხელმძღვანელობდა კეისრის მეუღლე დედოფალი ევდოკია. მურვანს ბავშვობიდანვე დიდი ნიჭი გამოუჩენია და ბრწყინვალე განათლება მიუღია, შეუთვისებია „ყოველივე სწავლულება, საეკლესიო და საფილოსოფოსო“ (ქართლის ცხოვრება).
ცნობების თანახმად, მურვანი ბიზანტიაში უსმენდა გამოჩენილ სწავლულებსა და ფილოსოფოსებს. მისი ბიოგრაფის ზაქარია ქართველის გადმოცემით, უფლისწულს თავისი განსწავლულობით, ბერძნულის ცოდნითა და გონებამახვილობით განცვიფრებაში მოჰყავდა მეფე და სასახლის ფილოსოფოსები. იერუსალიმში ყოფნის დროს მას შესანიშნავად აუთვისებია სირიული ენა და მწერლობა. რამდენიმე ქართველთან ერთად ის გაიპარა სასახლიდან და პალესტინაში გადასახლდა. მათ შორის მითრიდატე ლაზისა და ზაქარია ქართველის ყოფნა წყაროებითაა დადასტურებული.
მოღვაწეობა
იერუსალიმში მურვანი და მითრიდატე აღიკვეცნენ ბერებად, გამოიცვალეს სახელები (მურვანი — პეტრე, ხოლო მითრიდატე — იოანე). 445 წელს ისინი აკურთხეს მღვდლებად. მათ შემოიარეს ახლო და შუა აღმოსავლეთის მრავალი ქვეყანა, დამკვიდრდნენ მაიუმში ქ. ღაზის მახლობლად.
პეტრე იბერი გახდა ერთ-ერთი უსაჩინოესი წარმომადგენელი V საუკუნის II ნახევრის ფილოსოფიურ-თეოლოგიური აზროვნებისა. 452 პეტრე იბერი მაიუმის ეპისკოპოსად დანიშნეს. ზაქარია რიტორი მას „მსოფლიოში განსაცვიფრებლად სახელგანთქმულ ადამიანს“ უწოდებდა, იოანე რუფუსი კი — „ჩვენს პავლეს“, „მეორე მოციქულ პავლეს“ და „მეორე მოსეს“, ხოლო ზაქარია ქართველის გამოთქმით, „იგი იყო მშვენება და დიდება საქართველოსი და მცველი მთელი ქვეყნისა“.
პეტრე იბერმა ააშენა ქართველთა მონასტერი და შექმნა სკოლა, რომლის ბირთვს სირიაში მყოფი ქართველები შეადგენდნენ. სკოლაში იყვნენ არაქართველებიც: ბერძნები, სირიელები და სხვა. არსებობს მოსაზრება, რომ ამ სკოლაში სწავლამიღებული ქართველები VI საუკუნეში სამშობლოში დაბრუნდნენ, რაც ქართულ ისტოგრაფიაში ასურელ მამათა მოსვლის სახელითაა ცნობილი.
ფსევდო დიონისე არეოპაგელი
დიონისე არეოპაგელს მრავალი საუკუნის განმავლობაში მიაწერდნენ ე. წ. არეოპაგიტულ კორპუსს (Corpus Areopagiticum), რომელიც 10 ეპისტოლისა და ოთხი წიგნისგან შედგება: „საღმრთოთა სახელთათჳს“ „ზეცათა მღვდელთმთავრობისათჳს“, „საეკლესიოჲსა მღვდელთმთავრობისათვის“, „საიდუმლო ღმრთისმეტყველებისათჳს“. ამ თხზულებებს განუზომელი მნიშვნელობა აქვთ მართლმადიდებლური და დასავლეთევროპულ ეკლესიათა ღვთისმეტყველებისათვის. მოგვიანებით დადგინდა, რომ წმ. დიონისე, 1 საუკუნის მოღვაწე არ შეიძლება ყოფილიყო ამ კორპუსის ავტორი; შესაბამისად, უცნობ ავტორს ეწოდა ფსევდო დიონისე არეოპაგელი. 1942 წელს გამოჩენილმა ქართველმა მეცნიერმა შალვა ნუცუბიძემ ფსევდო დიონისე არეოპაგელისა და ცნობილი ქართველი მოღვაწის პეტრე იბერის იდენტობის საკითხი წამოაყენა მსოფლიო მეცნიერებაში. მისგან დამოუკიდებლად ამავე დასკვნამდე მივიდა ცნობილი ბელგიელი მეცნიერი ერნესტ ჰონიგმანი 1952 წელს, რის შემდეგაც აღნიშნულ თეორიას ეწოდა ნუცუბიძე-ჰონიგმანის თეორია.
ფილოსოფია
პეტრე იბერის თეორიული მოღვაწეობა ანტიკურობის ქრისტიანობასთან დამაკავშირებელი ხიდია. საჭირო იყო ანტიკური ფილოსოფიის სათანადო გადამუშავება და მკაცრი რედაქტირება, რის შედეგად იგი ქრისტიანობისათვის მისაღებ ფორმას შეიძენდა და ანტიკური ფილოსოფიის უკანასკნელი წარმომადგენლის — პროკლე დიადოქოსის მიერ მიღებულ ძირითად შედეგებსაც შეინარჩუნებდა. ეს ისტორიული ამოცანა პეტრე იბერმა საკმაო წარმატებით გადაჭრა. მისი ზოგიერთი შეხედულება ეკლესიისათვის მიუღებელი აღმოჩნდა. პეტრე იბერმა ნეოპლატონურ წყებათა ანუ „სირათა“ შესახებ შეცვალა აუცილებლობასთან დაკავშირებული იერარქიის პრინციპით, რომლის მიხედვით, პირველი მიზეზიდან გამოიყვანებოდა პირველი შედეგი და არა არსებობის ყველა საფეხური. ასე გაგებული იერარქიის პრინციპი ეკლესიისათვის მიუღებელი იყო. პეტრე იბერის მოძღვრება ადამიანის ღმერთამდე ამაღლებისა და ყველა საგნის ღმერთში დაბრუნების შესახებ განზე ტოვებდა ქრისტიანულ წარმოდგენებს საიქიო მიზღვის, მონანიების, ტანჯვისა და გამოსყიდვის შესახებ.
პეტრე იბერის ისტორიული დამსახურებაა ნეგატიური თეოლოგიისა და დიალექტიკის თეორიის ჩამოყალიბება. მისი აზრით, შეუძლებელია ღმერთის როგორც უსასრულობის დადებითი განსაზღვრა, რადგან ღმერთი ყოველგვარ დადებით განსაზღვრებაზე მაღლა დგას. ამიტომ ჩვენ ის კი არ ვიცით, თუ რა არის ღმერთი, არამედ ის, თუ რა არ არის იგი. ღმერთის შესახებ ჩვენ ვერ ვიტყვით, რომ ის არსებობს, რადგან ღმერთი მეტია არსებობაზე. ღმერთის ბუნება მოითხოვს არყოფნას. ამის გამო, პროკლესაგან განსხვავებით იგი ღმერთის უარყოფით დახასიათებას უფრო შესაფერისად თვლიდა, ვიდრე დადებითს.
პეტრე იბერის თვალსაზრისით, ღმერთის ნეგატიური გზით შემეცნება ემყარება საზღვრების მოხსნას ქვეყანასა და ღმერთს შორის. ქვეყნის საფეხურების შემეცნებით და ღმერთამდე ამაღლებით დადგინდება, თუ რა არ არის ღმერთი, ამასთან, მოიხსენება საზღვარი ღმერთსა და იმას შორის, რაც არ არის ღმერთი და ამით ღმერთამდე ამაღლებული აღმოვჩნდებით, მაგრამ ეს მაინც არ არის ღმერთის წვდომის ერთადერთი გზა. არის მეორე გზაც — ღმერთის უშუალო ჭვრეტა მისტიკური ექსტაზის გზით — როცა უსასრულოს შეცნობა სასრული ადამიანის მიერ ჩვეულებრივი გზებით მიუღწეველია. თუმცა მისტიკური ექსტაზის გზა მაინც ვერ იძლევა გარანტირებულ შედეგს, ასეთი სახის ისტიკა პეტრე იბერთან ერთგვარ საეკლესიო ოპოზიციასაც ქმნიდა.
პეტრე იბერი ნეგატიურად წყვეტს სიკეთისა და ბოროტების მიმართებას. ბოროტება არაა სუბსტანციური, იგი უკმარობაა და არ არსებობს სიკეთისგან დამოუკიდებლად. უარყოფით თეოლოგიაში დიალექტიკის გამოყენებამ პეტრე იბერი ნებით თუ უნებლიეთ ეკლესიისათვის მიუღებელი მრავალი პროგრესული იდეის აღიარებამდე მიიყვანა, რისთვისაც მას ეკლესია ხშირად ივიწყებდა.
სამაგიეროდ მისმა ფილოსოფიამ რენესანსი გამოიწვია ევროპაში, ასე რომ ამ ერთ ქართველზე დგას ნაწილობრივ ევროპის კულტურული მიღწევები.
This post has been edited by sulo on 20 Dec 2023, 18:31 
ქართული შამანისტური ეკლესია ურევს, ახლოვდება შობა-ახალი წელი
