მოკლედ, როგორც იქნა ვიპოვე ცოტა დრო და მოვიკრიბე მოთმინება, რომ დავიწყო ჰორმონალურ პრობლემებზე საუბარი, მარტო რეპროდუქციულ პრობლემებს არ შეეხება, თუმცა ჰორმონების როლი რეპროდუქციული პრობლემებისას უდავოა....
ამონარიდები წიგნიდან:
The Thyroid Hormone Breakthrough: Overcoming Sexual and Hormonal Problems at Every Age Mary J. Shomon (Author)
წიგნი ძირითAდა ფარისებური ჯირკვლის "საქმიანობას" შეეხება....
მოკლედ, როდესაც ფარისებური კირკვალი არასათAნადოდ მუშაობს, წვტორის აზრით, Mტელი ჰორმონალური სისტემა ირევა, მასთAნ ერთად, რეპროდუქციული სისტემაც....
აშშ-ში დღეს-დღEობით 27 მილიონ ადამიანს ჭირს სხვადასხვა სახის ფარისებური ჯირკვლის დაავადება, სხვადასხვა კვლევებიდან დადგინდა, რომ მათგან დაახლოებით ნახევარს არ აქვს დიგნოზი დასმული ან სწორად დასმული... 2002 წლიდან აშშ-ს ენდორინოლოგების დიდ ნაწილი მოითხოვდა, რომ შეცვლივლიყო ფარისებური ჯირკვლის მუშაობის შეფასების სტანდარტები... ბევრმა ექიმმა შეცვალა დიაგნოსტირების მეთოდები, ყველამ არა, რადგანაც ამას დამტკიცებული სტანდარტები არ ავალდებულებდნენ....
ახალი სტანდარტებით, აშშ-ში 59 მილიონ პირევნებას სჭირს ფარისებური ჯირკვლის დაავადებები!!!!
რაც ნიშნავს იმას, რომ სანამ ახალ სტანდარტებს შემოიღებდნე, დაახლოები 30 მილიონი ამერიკელიიყო მკურნალობის გარეშე და მათ არც კი იცოდნენ, რომ მათი ჯანმრთEლობის პრობლემები დაკავშირებული იყო ფარისებური ჯირკვლლის არასათAნადო მუშაობასთAნ.... რადგანაცა ქალებს ფარისებური ჯირკვლის დაავადება მამაკცებზე 7-ჯერ უფრო ხშირად ემართებათ, უმეტესობა მათგან, ვისაც არასათAნადო დიაგნოზი დაესვა, ქალები არიან....
თქვენ შეიძლება ფარისებური ჯირკვლის დაავადება გჭირდეთ თუ:
- თუ თქვენი მენსტრუალური ციკლი არეულია და გაქვთ მძიმე წინამენსტრუალური სიმპტომები
- თუ თქვენ ვერ ორსუკლდებით ამ გაქვთ რამდენიემ შეწყვეტილი ორსულობა, ჩაიტარეთ სხვადასხვა ძვირადღირებული პროცედურები, მაგრამ სასურველი შედეგი არ დაგიდგათ... დაუდგენელი ფარისებური ჯირკვლის დაავადება შეიძლება იყოს თქვენი პრობლემების სათAვე....
- თუ თქვენ ორსულად ხართ, მაგრამ გაუგებარი მიზეზებით იმატებ ან იკლებთ (მნიშვნელოვანი რაოდენობი) წონას, გაქვთ დილაბით თავბრუსხვევა და გულისრევა (ძლიერი), ასევე სხვა სიმპტომები, რომლებიც თქვენს აქტიურობას მნიშვნელოვნად ამცირებს, გავთ პრობლემები ნაყოფის განვითAრებასსთAნ მიმართEბაში, გაქვთ მოშმლის სააშიშროება....
- თუ თქვენ გაქვთ პრობლემები ძუძძუთი კვებისას, ბავშვი არ იმატებს წონაში, გცვივათ თმა, ხართ ძალიან სუსტად, გაქვთ მშობიარობის შემდეგი დეპრესია, გაქვთ ცოტა რძე....
- თუ თქვენი ინტერესი სექსისადმი დაქვეითEბულია ან სულაც გაგიქრათ... გრძნობები და ინტერესი ცვდება დროთA განმავლობაში, მაგრამ ამასთAნ ერთAდ, ლიბიდო ფარისებური ჯირკვლის ფუნქციონირებასთAნ პირდაპირ კავშირშია
- თქვე ხართ 40-50 წლის და გაქვთ მძიმე წინა კლიმაქსური ან კლიმაქსური პრობლემები... წონის მატება, დეპრესია, გაღიზიანებადობა ბევრს ნორმალურ კლიმაქსურ სიმპტომად მიაჩნია მაგრამ რეალურად, მენოპაუზა არ უნდა იწვევდეს ცხოვრების ხარისხის მკვეთრ დაქვეითებას და ამგვარი წინაკლიმაქსური სიმპტომები ფარისებური ჯირკვლის პრობლემიდან შეიძლება იყოს გამოწვეული
თავი 1 ფარისებური ჯირკვალი და მისი დაავადებები
ფარისებური ჯირკვალი არის მცირე ზომის, დახლოებით 1 უნცია (28,3 გრამი), რომელიც ადამის ვაშლის უკანაა განლაგებული და ფარის ფორმა აქვს...., ეს არის ქსოვილი, დიდი რაოდენობის სიხლძაღღვებით, რომელიც აწარმოებს, ინახავს და "უშვებს" ანუ სეკრეციას ახდენს, სხვადასხვა სახის ნივთიერებებს... ეს ნივთიერებები არის ჰორმონები, რომლებიც სისხლძარღვების გავლით, სისხლის საშუალებით მოგზაურობენ სხეულში. ფარისებური ჯირკბვალი ძირითAდად აწარმოებს 2 მთAვარ ჰორმონს: ტრიიოდტირონინს (T3) და თიროქსინს (T4). ეს ციფრები 3 და 4 აღნიშნავენ ჰორმონში არსებული იოდის მოლეკულების რაოდენობას (3 ან4). ფარისებური ჯირკვალი იღებს ორგანიზმში მოხვედრილ იოდს (საკვებიდან ან სსხვადასხვა დანამატებიდან), აკავშირებს მას ამინომჟავავ თიროსინთAნ (tyrosine) და აქცევს მას ან T3 ად ან T4ად. ჯანმრთელი ფარისებური ჯირკვალი აწარმოებს 20% T3-ს და 80% T4ს. T3 არის ბილოგიურად აქტიური ჰორმონი, რომლესაც უჯრედები იყენებნ, ხოლო როდესაც ორგანიზმს სჭირდება T4-ს გადააქცევს T3-ად, აცილებს რა ერთ მოლეკულას. ასეთი "გადაქცევა" შესაძლოა მოხდეს ფარისებური ჯირკვლის გაარეთაც, ჰიპოთAლამუსში, რომელიც ჩვენი ტვინის შემადგენელი ნაწილია.... T3 და T4 არსებობს ორი ფორმის "მიბმული" (არ ვიცი რამდენად სწორე ვთAრგმნე, ჩამისრწორეთ bound) და არა bound, ეს მიბმა კი ხდება ჰორმონის საშუალებით TBG thyroxine binding globulin, ანუ თიროქსინის დამაკავშირებელი გლობულინის საშუალებით. სისხლში სწორედ ეს ტე-3 და ტე-4 ჰორმონები წარმოადგენენ სისხლში ჰორმონების რაოდენობას.
ფარისებური ჯირკვლის ჰორმონები ბევრ რამეს აკონტროლებენ ორგანიზმში, განსაკუთრებით მეტაბოლიზმს, რომელიც არის პროცესი, რომელიც ჟAნგბადს და კალორიებს გარდაქმნის იმ ენერგიად, რომლებსაც უჯრედები და ორგანოები იყენებენ... არ არსებობს ორგანიზმში არც ერთი უჯრედი, რომელიც ფარისებური ჯირკვლის ფუნქციონირებაზე არ იყოს დამოკიდებული...
ახლა ავხსნათ სისტემა:
ჰიპოთალამუსი მუდმივად აკონტროლებს სხეულის ფუქნციონირების დიდი ნაწილი ტემპს და რეაგირებს სხვადასხვა ფაქტორებზე, ტემპერატურაზე, სტრესზე და ა.შ.. თუ ჰიპოთალამუსი თვლის რომ ორგანიზმის მოქმედებაში რაიმე უნდა შიეცვალოს, იგი გამოსცემს თირეოტროპინის გამომშვებ ჰორმონს (მაპატიეთ თუ არაზუსტად ვთAრგმე ) TRH,
-Thyreotropin-releasing hormone . TRH იგზავნება ჰიპოფიზში, რომელიც ახდენს თირეოტროპინის სტიმულირებას, თირეოტროპინს კი უფრო ხშირად ეძახიან თიროიდ-მასტიმულირებელ ჰორმონს, იგივე ტსჰ-ს. სწორედ ტსჰ მიდის ფარისებურ ჯირკვალთან და მისი რაოდენობიდან გამომდინარე, ფარისებური ჯირკვალი გადაწყვეტს გაზარდოს თუ შემაციროს T3 და T4 -ის გამომუშავება. გამომუშავებულ ჰორმონებს სისლში დაატარებს პლაზმის პროტეინი TBG thyroxine binding globulin
გაგრძელება იქნება.....
* * *
გაგრძელება
როდესაც ჰიპოთალამუსი გრძნობს, რომ ფარისებური ჯირკვლის ჰორმონების გამომუშAვების საჭიროება მცირდება, იგიიმუშავებსამცირებს Thyreotropin-releasing hormone TRH -ის სეკრეციას, ხოლო TRH -ის შემცირებული რაოდენობის მიღების შემდეგ. ჰიპოფიზი ამცირებს TSH ტსჰ-ის გამომუშავებას. შემცირებული TSH კი ფარისებურ ჯირკვალეს ეუბნება, რომ მოქმედება შეამციროს და ნაკლები თიროიდის ჰორმონიები გამოიმუშAვოს.
ასე მუშაობს ჯანმრთელი ფარისებური ჯირკვალი.... თუ რომელიმე ამ სისტემიდან იშელბა, ან არასათAნადოდ მუშოაბს, ენდოკრინული სისტემის მუშაობა ფერხდება...
რატომ იზრდება ფარისებური ჯირკვლის დაავადებების შემთხვევების რაოდენობა?
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ინფორმაციით, ფარისებური ჯირკვლის პათოლოგიის ძირითAდი გამომწვევი იოდის დეფიციტია და იოდის დეფიციტი მსოფლიოში 780 მილიონ ადამიანს აწუხებს, რაც მსოფლიო მოსახლეობის დაახლოებით 13 %-ია. მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 30% რისკის ქვეშაა რომ იოდის დეფიციტი განავითAრონ.
იოდის დეფიციტი გეორგრაფიული თAვისებურებებითAც აიხსნება... ის ადგილები, რომლებიც ადრე ინულის ფენით იყო დაფარული განსაკუთრებით ღAრიბია იოდით (ნიადაგსა და საკვებში). აშშს დიდი ნაწილი არ მიეკუთვნება იოდდეფიციტურ არეალს ამიტომაც ხშირია ფარისებური ჯირკვლის აუტოიმუნური დაავადებები
ჰიპოთირეოზი, ანუ აქტივობადაქვეითებული ფარისებური ჯირკვალი
გაგრძელება იქნება
* * *
ჰიპოთირეოზი ნიშნავს, რომ ფარისებური ჯირკვალი სათAნად ვერ მუშAობს, აკლია რა საჭირო ნივთიერებები, ინფექციის, რადიაციის ან კვანძების გამო.
ჰიპოთირეოზის სიმპტომებია დაღლილობა, უხასიათობა, წონაში მატება, შეკრულობა, გონება გაფანტულობა, დეპრესია, შესუსტებული რეფლექსები და კიდევ ბევრი სხვა....
როგორც წესი, ჰიპოთირეოზს ჰორმონებით მკურნალობენ
ჰიპოერტირეოზი
ეს არის დაავდება, როდესაც ფარისებური ჯირკვალი საჭიროზე მეტ ჰორმონს ჰამოიმუშAვებს, შეიLზება იყოს აუტოიმუნური, ასევე კვანძოვანი.. შესაძლოა ინფექციამ ან ფარისებური ჯირკვლის ჰორმონების გადაჭარბებულმა მიღებამ გამოიწვიოს...
ჰიპერთირეოდიზმის დროს ხდება მეტაბოლური პროცესების დაჩქარებას და ფარისებური ჯირკვლის ჰორმონების გადაჭარბებულ მიწოდება ორგანიზმისთვის, იწვევს გაღიზიანებადობის მატებას, უძილობას, წონის სწრაფ დაკარგვას, დიარეას, აჩქარებულ გულისცემას, თვალების მგრძნობელობის გაზრდას, მხევდელობის დაქვეითEბას და სხვა პრობლემებს....
მეტს აღარ შევეხები დაავადების აღწერას და გადავალ ფარისებური ჯირკვლის როლს ქალის ჰორმონალურ სისტემასთAნ
This post has been edited by LTB1948 on 8 Jun 2011, 13:37 
· 
რჩევები უშვილობის დასაძლევად, ამონარიდები ლიტერატურიდან
