ე ეხლა წავიდა სამთო მომზადებაზე ბაზარი აბა
წავიდა GO GO GOOOOOOOOOOOOO!!!
სადგურები და ბანაკები მთებში
2.1. ზოგადი მიმოხილვა
მთებში სადგურების გაკეთება აუცილებელია კლიმატის სიმკაცრის, დასახლებული ადგილების სიმცირისა და მიწის შემადგენლობისაგან წარმოქმნილი სიძნელეების გამო. ამ ფაქტორების გამო ლაშქრობის დისტანცია დიდი სიფრთხილით უნდა დაიგეგმოს. რათა დღის ბოლოს მთასვლელს საშუალება ჰქონდეს შესაფერის ადგილზე დაბანაკდეს და დასაბანაკებლად დღის სინათლეზე საკმარისი დრო ჰქონდეს.
დაბლობისაგან განსხვავებით მთაში, თუ ამის ტექნიკური საშუალება არსებობს ლაშქრობას ჩვეულებრივ დღისით აწყობენ, რათა სახიფათო ადგილები უფრო ადვილად განისაზღვროს. გარდა ამისა, თუ გსურთ, ქვედანაყოფს საუკეთესო პირობები შეუქმნათ და გაუფრთხილდეთ მათ საბრძოლო შესაძლებლობებს, ნებისმიერი ამინდის პირობებში ბანაკის გაშლის ბრძანების გაცემა ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ წესებში მითითება ბარაკებსა და ბანაკ-ბარაკებზე გამოტოვებულია. ეს სიტუაციას აძნელებს, რადგან უნდა მოიძებნოს ისეთი დასახლებული ადგილი, რომელსაც შეუძლია დიდი რაოდენობით ჯარისკაცებს უმასპინძლოს.
თუ შესაძლებელია, შეგიძლიათ ბარაკები ან სახლები დაიქირაოთ.
2.2. ბანაკი
ამ ტიპის სადგურისათვის დამახასიათებელია მუდმივი ან დროებითი კარვები, ბარაკები ან ფარდულები. მთაში კარავის გამოყენება უფრო ხშირია, თუმცა ბარაკებისა და შენობების გამოყენებასაც არ გამოვრიცხავთ ხანგრძლივ ოპერაციებში.
2.2.1. დასაბანაკებელი ადგილის პირობები
დასაბანაკებელი ადგილი ფრთხილად უნდა შეირჩეს. დაბანაკება ისეთ ადგილებში, სადაც ობიექტური ფაქტორისაგან განპირობებული საფრთხეა მოსალოდნელი, რეკომენდებული არ არის. სადგურის არჩევისას ტაქტიკური სიტუაცია განსაზღვრავს. პრიორიტეტად უსაფრთხოება უნდა იქნას დასახული, ან კომფორტი. თუ უსაფრთხოებაა უფრო პრიორიტეტული, მაშინ კარგად უნდა დააკვირდეთ, თუ რამდენად მისადგომი და ამავე დროს შეფარულია სადგური ან კოცონი მოჩანს თუ არა.
თუ კომფორტია პრიორიტეტი, მაშინ გაითვალისწინეთ შემდეგი:
შეარჩიეთ ადგილი შესაძლო ზვავის, მიწის, ქვების ან ყინულის ჩამოშვავების ადგილებისაგან მოშორებით, მთის მდინარეების კალაპოტიდან მოშორებით და ოდნავ მაღლა, რათა ვერიდოთ მდინარის შესაძლო ადიდებას. ამისათვის დააკვირდით მდინარის ნაპირებს, სადაც შესაძლოა შეგხვდეთ წყალდიდობისაგან წაღებული ხეები, კლდის ლოდები, ქვიანი კალაპოტი, ხეების ნაკლებობა და ა.შ.
მოძებნეთ ადგილი, სადაც შეეფარებით ქარის დროს და, თუ შესაძლებელია, მზიანი ადგილი მწუხრისას. საამისოდ უნდა შეარჩიოთ შედარებით მაღალი ადგილები, მაგრამ არც თუ ისე მოშორებით მდინარისაგან, გორაკზე, რომელიც უყურებს სამხრეთ-დასავლეთს, რადგან ჩვეულებრივ ბანაკში შუადღის ბოლო საათებს ატარებენ და მზის ამოსვლამდე ეშვებიან ძირს.
აუცილებელია, რომ წყალი ახლოს გქონდეთ;
კარგი იქნება, თუ მშრალ ოდნავ დამრეც მიწაზე დაბანაკდებით. საკომუნიკაციო გზის ახლოს, რომელიც ევაკუაციის ან მომარაგების საშუალებას მოგცემთ.
2.2.2. დაბანაკების პროცედურა
ამორჩეულ ადგილზე მისვლის შემდეგ, დანაყოფის საველე ოფიცერი აგრძელებს უსაფრთხოების უზრუნველყოფას და შემდეგ ამოწმებს წყალს და განსაზღვრავს სამზარეულოს, ტუალეტისა და კარვების გაშლის ადგილს. ამის შემდეგ დაიწყება კარვების გაშლისა და თავშესაფრის გაკეთების ოპერაცია.
2.2.3. კოცონის დანთება და სამზარეულოს მოწყობა
კოცონის დანთებას შეძლებისდაგვარად უნდა ერიდოთ. კოცონი მხოლოდ უკიდურესად ცუდი ამინდის პირობებში უნდა დაინთოს. კოცონისთვის გამოიყენება მშრალი ტოტები ან წაქცეული ხეები. წინასწარ უნდა იქნას თადარიგი დაჭერილი, რომ კოცონი არ გავრცელდეს, განსაკუთრებით თუ ძლიერი ქარი ქრის და კოცონის ირგვლის გამომშრალი ადგილია. ამიტომ კოცონი ისეთ ადგილას უნდა დაინთოს, სადაც ვეგეტაცია არ არის, ირგვლივ კი მიწაა ან ქვები ყრია. კოცონი მუდმივი ზედამხედველობის ქვეშ უნდა იყოს და მის ჩასაქრობად საჭირო ზომები უნდა გაატაროთ (წყლით ან ნიჩბით ჩააქვვრეთ). სამზარეულო წყალთან უნდა იყოს ახლოს. სამზარეულოს ახლოს უნდა იყოს სწორი ადგილი, სადაც დანაყოფს სადილობა შეეძლება. იქვე ამოთხრილი უნდა იყოს ორმო, ნარეცხი წყლისათვის, რათა ამ წყლების მდინარესთან შეერთება არ დავუშვათ. იქვე იქნება სანაგვე ყუთები, აგრეთვე პერიოდულად ჩატარდება ნარჩენი ნაგვისაგან ტერიტორიის გასუფთავებაც, რის შემდეგაც ნაგავი მოთავსდება უახლოეს სანაგვეში. დაუშვებელია ნაგვის დაწვა ან დაფლობა კირქვიან ადგილებშიც კი, რადგან შესაძლოა ცხოველებმა ამოთხარონ ისინი. დანაყოფის წასვლის შემდეგ ტერიტორია აბსოლიტურად სუფთა უნდა დარჩეს.
2.2.4. საპირფარეშო
შედარებით მუდმივ ბანაკში უნდა იყოს კანალიზაციის სისტემა, მაგრამ თუ ეს შეუძლებელია, ბანაკს უნდა ჰქონდეს თავისი საპირფარეშო. ის მოთავსებული უნდა იყოს ბანაკისაგან და მდინარისაგან მოშორებით საქარე მხარეს.
ერთ ან ორდღიან ბანაკში უმჯობესია, არ დავაყენოთ საპირფარეშო და უბრალოდ განვსაზღვროთ დეფიკაციის ადგილი, სადაც თითოეული ჯარისკაცი პასუხისმგებელია თვითონ დამარხოს ფეკალური მასა.
* * *
ბანაკის სახეები
2.2.5.1. ბარაკები
ბარაკები, გამომდინარე იქედან, რომ ისინი შედარებით ხანგრძლივი მოხმარებისათვისაა გათვლილი, შენდება კონტეინერებისაგან, გამოიყენება ქარხნული წესით დამზადებული ხელსაწყოები. ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა იყოს თერმული იზოლაცია, ორმაგი კედლებით, ფანჯრებითა და დალუქული შეერთების ადგილებით. თითოეული ბარაკის ირგვლივ უნდა იყოს ნაჟონი წყლების სისტემა. ბარაკის სიცივისაგან დაცვისათვის რეკომენდებულია მიწის ზედაპირთან ახლოს მისი აგება. უკეთესია, თუ იგი მიწაში იქნება ჩასული. თოვლი კარგი იზოლატორია. კარი უნდა იყოს საქარე მხარეს და, თუ შესაძლებელია, ორმაგი, რომელიც გარდა იმისა, რომ დაგეხმარებათ სითბოს შენარჩუნებაში და ბარაკში თოვლის შემოსვლას შეუშლის ხელს, იგი საშვალებას მოგცემთ იქონიოთ აღჭურვილობის (თხილამურების, ჩექმების წრიაპების) შესანახი ადგილი.
2.2.5.2. ბანაკი კარვებით
კარავი უნდა იყოს იზოთერმული და, როგორც წესი, მისი გაშლისას ისეთი აღჭურვილობა, როგორიცაა ყინულის ცული, თხილამურები, ან ჩექმების წრიაპი არ გამოიყენება. თუ თოვლის საფარი თხელია, მიწიდან თოვლი უნდა აიღოთ და დახვიდეთ მყარ ნიადაგამდე. სქელი საფარის შემთხვევაში, ის უნდა დაიტკეპნოს. სახურავი კი შეგვიძლია თხილამურებით, თოვლით ან ყინულის ბლოკებით გავაკეთოთ. წვიმიან ამინდში კარგია იქნება, თუ თითოეულ კარავს გარს შემოავლებთ, ნაჟონი წყლების არხებს, მაგრამ წასვლის შემდეგ ადგილი ისე უნდა დავტოვოთ, როგორც ჩვენს მოსვლამდე იყო.
.
* * *
საპატრულო კარავის გაშლის პროცედურა:
1. მიწის ზედაპირი უნდა იქნეს გაწმენდილი ქვებისაგან, ტოტებისაგან ან სხვა ნებისმიერი რამისაგან, რამაც შესაძლოა კარავი დააზიანოს და კარავში ძილი არაკომფორტული გახადოს.
2. კარავის იატაკი ისე უნდა იყოს მოწყობილი, რომ კარები იყოს საქარე მხარეს.
3. მოათავსეთ ბოძი და დაამაგრეთ ინტერიერი, გაითვალისწინეთ, რომ კარები დაკეტილი უნდა იყოს და რომ თოვლში ან ტალახში, ისინი უნდა იქნას დამაგრებული ფართო ზედაპირზე (ხე ან ქვა), რომ არ დავუშვათ მისი დაშლა.
4. ორმაგი სახურავი კარგად დაჭიმული და ინტერიერთან დაკავშირერბული უნდა იყოს. კარები დაკეტილი ჰქონდეს, ისე, რომ ჰაერის პალატა წარმოიშვას.
5. ჯერ დაუჭირეთ წინა და უკანა ტროსები, შემდეგ კი გვერდითი ტროსები. თოვლიან მიწაზე შეცვალეთ პალო თოვლიანი პარკებით, ჯოხებით და ა.შ.
6. დაამაგრეთ საძვრომი კარი მიწაზე და მოათავსეთ ქვები პალოებს შორის.
მას შემდეგ, რაც კარავს გაშლით, გაითვალისწინეთ შემდეგი წესები:
1. სათხილამურო ხელსაწყოები, ყინულის სატეხი ცული და წრიაპები დატოვეთ გარეთ, თოვლში გაჭედილი.
2. კარავში შესვლამდე მოათავსეთ საველე ლეიბი, საძილე ტომარა, აგრეთვე ზურგჩანთიდან ამოიღეთ ისეთი ნივთები, რომელიც ღამით შეიძლება გამოგადგეთ (წყალის ბოთლი, ფანარი). დანარჩენი დარჩება ზურგჩანთაში, ხოლო ზურგჩანთა მოათავსეთ კარავის წინა მხარეს.
3. კარავში შედით რიგ-რიგობით და დაელოდეთ, სანამ კარავში შესული პირი არ მოთავსდება. მანამდე კარავის წინა მხარეს უნდა გაიხადოთ ფეხსაცმელი, მოიხსნათ ქამარი და ა.შ.
4. იარაღი მოათავსეთ კარავის კუთხეებში, ხოლო ჩექმები თუ კარგი გაწმენდილია, შეგიძლიათ კარავში შეიტანოთ (გააჩნია ამინდს).
* * *
2.3. ბანაკი
ამ ტიპის ბანაკი ხასიათდება იმით, რომ ის ღია სივრცეშია გაშლილი ბუნებრივი საფრის ქვეშ ან იმპროვიზებულ თავშესაფარში.
სხვა საყოფაცხოვრებო საშუალებების სიმცირისა და ამინდის გამო, ხანდახან ამ ტიპის ბანაკის გაშლა შეუძლებელია.
არსებობს ამ სტილის ბანაკის სხვადასხვა ტიპები, სამშენებლო ხელსაწყოების გათვალისწინებით:
- ტოტებისაგან გაკეთებული თავშესაფარი;
- თოვლისაგან ან ყინულისაგან გაკეთებული თავშესაფარი;
- სხვა ხელსაწყოებისაგან გაკეთებული თავშესაფარი.
2.3.1. ტოტებით აგებული ბანაკი
ამ ტიპის ბანაკის გაკეთება ტყიან ადგილას იდეალურია. შეეცადეთ ხეები არ მოჭრათ და გამხმარი ტოტები გამოიყენოთ. თავშესაფრის იატაკი დაფარული იქნება ფოთლებითა და მშრალი ტოტებით. ტოტებისაგან სახურავის გასაკეთებლად ისინი კრამიტივით უნდა იქნას განლაგებული. ისეთი აღჭურვილობა, როგორიცაა პონჩო, თხილამურები და ა.შ. არ გამოიყენება, თუკი თავშესაფრის აგების მიზეზი ამინდის უეცარი გაუარესება არაა. მათი გამოყენება ხანგრძლივად არ არის მიღებული.
2.3.2. თოვლისგან ან ყინულისაგან აგებული თავშესაფარი
თოვლი კარგი თერმული იზოლატორია, ამიტომაც თოვლისაგან აგებულ თავშესაფარს აქვს უპირატესობა, მას შემდეგ, რაც ის გათბება მისი ბინადრების სხეულის ტემპერატურით.
მის ასაგებად იდეალური ადგილია მიწაში გაკეთებული თხრილი, რომელიც გარდა იმისა, რომ ქარისაგან დაგიფარავთ, მას აქვს თოვლის საჭირო სისქე. თოვლის საფარი საკმარისად სქელი უნდა იყოს, რათა შეძლოთ მისი ამოთხრა და მისგან თოვლის ბლოკების გაკეთება.
თოვლის თავშესაფარი უზრუნველყოფს საუკეთესო დაცვას სიცივისა და ქარისაგან, უკეთესად ვიდრე კარავი. ის უნდა იყოს დაბალი და რაც შეიძლება პატარა, რათა გასათბობი ჰაერის მოცულობა მინიმუმამდე დავიყვანოთ. უმჯობესია იგი თხრილში გაკეთდეს, ვიდრე თოვლს ზემოთ. ინტერიერის ზედაპირი უნდა იყოს გაპრიალებული, რათა თავიდან იქნას აცილებული წყლის ჩამოჟონვა.
პერიოდულად, ჰაერის განსაახლებლად გარედან თავშესაფრის კედელში შერჭობილი უნდა იყოს პალო, რომელიც დროდადრო შეგიძლიათ გამოიღოთ, სუფთა ჰაერის შემოსაშვებად. თავშესაფარში იქონიეთ ნიჩაბი, რომ თოვლისაგან გასასვლელის ჩახერგვის შემთხვევაში შეძლოთ თავშესაფრიდან გაღწევა. კარი პატარა და საქარე მხარეს უნდა იყოს მიმართული. თავშესაფარში გასასვლელის გვერდით დაახლოებით 50 სმ-ის სიღრმის ორმო უნდა იყოს გაკეთებული. ეს ორმო დაგეხმარებათ, თავისუფლად გაიხადოთ ფეხსაცმელები და მოამზადოთ საჭმელი. შესასვლელი ხვრელი დაფარული იქნება ზურგჩანთებით, რომ მოხდეს ჰაერის ცირკულაცია მათ შორის.
არსებობს თოვლის თავშესაფრის სხვადასხვა ტიპები. თქვენს ხელთ არსებული დრო და მისი დასამზადებელი ხელსაწყოები მიგითეთებთ, თუ რომელი იქნება უფრო გამოსაყენებელი თითოეულ სიტუაციაში.
ყველაზე უფრო გავრცელებულია იგლუ, გადაუდებელი შემთხვევის იგლუ, გამოქვაბული, ორმო და ლაპლანდიური შახტი.
* * *
იგლუ არის ყველაზე კომფორტაბელური თავშესაფარი. იგი გამიზნულია სამი კაცის მოსათავსებელად, დაახლოებით 2 მ-დიამეტრის ინტერიერით და 1.5 მ სიმაღლით ცენტრში. მისი ასაგებად დაახლოებით 2 საათია საჭირო. იგლუს ასაგებად უნდა დაიწყოთ ორმოს თხრა და მისი ფუნდამენტი და კედლები დაპრესოთ. შემდეგ იქვე უნდა მოაწყოთ ყინულის ბლოკების დასამზადებელი ადგილი, სადაც თოვლს დაპრესთ და გაჭრით თოვლს ხერხით, ნიჩბით ან თხილამურებით. ყინულის ფილა რაც შეიძლება გრძელი იყოს. ეს პროცედურა და აგრეთვე მისი ადგილზე მიტანა ყველაზე შრომატევადია. მას შემდეგ, რაც ყინულის ფილებს დაამზადებთ, ის უნდა მოალაგოთ ორმოს ირგვლივ. ფილები, რაც შეიძლება მჭიდროდ უნდა იყოს დალაგებული ერთმანეთთან. შეგიძლიათ ისინი პალოებითაც კი დაამაგროთ, მას შემდეგ, რაც ისინი კარგად შედუღდებიან ერთმანეთთან, საკმაოდ გამძლე და კომპაქტური ფორმა იქმნება. ერთი კაცი ნიჩბით შიგნით დარჩება და ფილებს დაიკავებს, რომ არ ჩამოცვივდნენ. ბოლო ფილას სოლით დამაგრება არ სჭირდება, რადგან სიცივისაგან თვითონ ეყინება სხვა ფილებს. კარი შიგნიდან იღება და მისი გაკეთების შემდეგ კეთდება კედელი, რომ კარი ქარისაგან დაიცვას.
იგლუს აშენების შემდეგ გუშაგს შეუძლია სუსხიანი ამინდისაგან დაიფაროს თავი თავშესაფარში, მაგრამ თუ საშუალებაა, ისინი უნდა შეეცადონ საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესებას, თავშესაფრის შიგნით იატაკის გასწორებით ან გარედან იგლუს კედლებზე თოვლის დაპრესით, რომ იგლუ უფრო შეკრული იყოს.
* * *
სახელდახელო იგლუ
ის შენდება სახელდახელოდ, ამინდის მოულოდნელი ცვლილების გამო. ინდიელების კარავი კეთდება თხილამურებით, რომელსაც ზემოდან ახურავს პონჩო, თოვლი ან თოვლის ფილები, რაც უზრუნველყოფს კარგ თერმულ იზოლაციას. ამინდის გაუარესების შემთხვევაში აუცილებელია იგლუს გაუმჯობესება, რომ უკეთ დაგვიცვას სუსხისაგან
2.3.2.3. გამოქვაბული
ამ ტიპის თავშესაფრისათვის ვიყენებთ ფრიალო ფერდობს. ვთხრით გვირაბს, რომელსაც შემდეგ ექნება გასასვლელის ფუნქცია. შემდეგ კი შიგნით კეთდება ოთახი. თუ გასასვლელი კომფორტის გამო ცოტა დიდი გამოგივათ, მოგვიანებით შესაძლებელია მისი ფილებით დაპატარავება.
ეს თავშესაფარი უფრო სწრაფად კეთდება, ვიდრე იგლუ და ისევე კომფორტაბელურია, როგორც იგლუ. თუმცაღა მისი გაკეთების პროცედურა ძნელია და შესაძლოა `მშენებლები~ მშენებლობის დროს დასველდნენ.
2.3.2.4. თხრილი
ამ ტიპის თავშესაფარი გუშაგისათვის ძალიან მოსახერხებელია. ის უნდა იყოს 2.5მ სიგრძის, 1.5მ განში და 1მ სიღრმის. მის აგებას დაახლოებით 45 წუთი სჭირდება.
ჯერ გავთხრით ამორჩეულ ადგილს და შემდეგ დავტკეპნით კედლებსა და იატაკს. ის დახურული იქნება თხილამურებით (გლუვი ზედაპირით ზემოთ), პერპენდიკულარულად განლაგებული ბოძებით, რომელსაც ზემოდან გადაეფარება ერთი ან ორი პონჩო და შემდეგ დაფარული იქნება თოვლით.
* * *
2.4. საკვები
ადამიანის აქტივობის დროს იხარჯება ორი რამ:
• ენერგია. ენერგია იხარჯება ნებისმიერი სამუშაოს შესრულებისას.
• პლასტიკა (პლასტიც), რაც გამოიხატება სხეულის იმ ქსოვილების აღდგენაში, რომელიც მუშაობის დროს იცვითება.
საკვები, მეტაბოლიზმის საშუალებით, აღადგენს ენერგიას. პრედომინანტული ფაქტორების გათვალისწინებით არსებობს საკვები ენერგიისა და საკვები პლასტიკისათვის. ჩამოთვლილთაგან ზოგი ან ყველა ფაქტორი ქმნის საკვებ ნივთიერებებს: კარბოჰიდრატები ან შაქარი. ისინი ფუნდამენტურად აღადგენენ ენერგიას, იძლევიან რა 4კალ/გ. მათი ასიმილაცია ხდება ძალიან სწრაფად. ბურღული და მისი დერივატივები, შაქარი, ბოსტნეული და ა.შ. მდიდარია კარბოჰიდრატებით. ლიპიდები ან ცხიმები: უმაღლესი ხარისხით ახდენენ ენერგიის რეპროდუქციას და იძლევიან 9კალ/გ. ისინი დაგეხხმარებიან გაუმკლავდეთ სიცივეს და აგრეთვე შეგმატებთ ენერგიას ხანგრძლივი ფიზიკური აქტივობის დროს. ზეთები, კარაქი, ბეკონი, ჩირები და ა.შ. მდიდარია ლიპიდებით.
პროტეინები: ძირითადად გამოიყენებიან ქსოვილების ზრდასა და განახლებაში. ენერგიის რეპროდუქციის თვალსაზრისით ნაკლებად ფასეულნი არიან და შეიცავენ მხოლოდ 4კალ/გ. ხორცი, თევზი, რძე, კვერცხი და ა.შ. შეიცავენ დიდი რაოდენობით პროტეინებს.
ბოჭკოები: მოიცავს კარბოჰიდრატებისა და სხვა ნივთიერებების დიდ ჯგუფს, რომლებსაც აქვთ დაბალი ნუტრიციული ღირებულება, მაგრამ ჩართულნი არიან საკვების ათვისებისა და მონელების პროცესში. ბოჭკოებით მდიდარია: ბურღული, მწვანე ლობიო, კომბოსტო, სტაფილო, ვაშლი, ქლიავი, კარტოფილი და პური.
წყალი: შეადგენს ადამიანის წონის 60-70%-ს. ის აუცილებელია სიცოცხლისათვის.
ვიტამინები და მინერალები: აუცილებელია მცირე რაოდენობით და ხელს უწყობს ორგანიზმში მიმდინარე ქიმიურ რეაქციებს. ვიტამინების ნაკლებობა დაავადების გამომწვევია.
2.4.1. საკვები ულუფის გამოთვლა
ყოველდღიური საკვების კალორიულობის გამოსათვლელად (E), აუცილებელია გავითვალისწინოთ ენერგიის ხარჯვა 24 საათის განმავლობაში. ენერგიის ხარჯვა ხდება ნებისმიერი აქტივობის დროს, უნებლიე მოქმედებების დროსაც კი (სუნთქვა, სხეულის ტემპერატურის შენარჩუნებისას, გულის მოქმედებისა და მონელების დროს). ამ ტიპის აქტივობებს ეძახიან ბაზალურ მეტაბოლიზმებს (MB). მოზარდისათვის წონით 70კგ. იხარჯება 1.600 კალორია დღეში.
დღის ბოლოს დახარჯული ენერგია გამოითვლება აქტივობების მიხედვით, რომლებიც ჯგუფდება 4 კატეგორიაში, აქტივობის ინტენსივობის მიხედვით:
• მსუბუქი სამუშაო: 140 კალორია საათში. საჭმლის მომზადება, დალაგება და ა.შ.
• საშუალო სიმძიმის სამუშაო: 300 კალორია საათში. ბანაკის დაცემა და აშლა, წვრთნა და ა.შ.
• ინტენსიური მუშაობა: 45 კალორია საათში. ლაშქრობა, თხილამურებით სრიალი, ცოცვა და ა.შ.
• დიდი ინტენსივობის სამუშაო: 600 კალორია საათში. იგივე აქტივობები, რაც ინტენსიურ სამუშაოში შედიოდა, მაგრამ ციცაბო ადგილებზე.
დახარჯული ენერგია გამოითვლება სამუშაოს ხანგრძლოვობის გამრავლებით (საათების რაოდენობა) მის ფაქტორზე. ყოველდღიურად დახარჯული ენერგია იქნება: E=MB+სხვადახვა აქტივობისას დახარჯული ენერგია.
ეს გამოთვლა უფრო ზუსტად რომ ვაწარმოოთ, მხედველობაში უნდა მივიღოთ ისეთი ფაქტორები, როგორიცაა ასაკი, გარემოს ტემპერატურა, სიმაღლე ზღვის დონიდან და ა.შ. რომელიც არ შეცვლის E-ის ოდენობას 5%-ზე მეტით.
მაგალითი: ადამიანი, რომელიც 6 საათის განმავლობაში მიდის ლაშქრობაზე (4 სთ. ინტენსიური მუშაობა და 2 სთ. დიდი ინტენსივობის სამუშაო), 6 სთ მსუბუქი სამუშაო, 2 სთ. საშუალო სიმძიმის სამუშაო და 10 სთ. დასვენება, სჭირდება:
4×450 = 1.800 კალ.
2×600 = 1.200 კალ.
6×140 = 840 კალ.
2×300 = 600 კალ.
დახარჯული ენერგია = 4.440 კალ.
2.4.2. მთაში საკვები პორციის შედგენის წესები
საკვების პორცია სწორად არ არის განსაზღვრული, თუ მხოლოდ კალორიულობის სიდიდეა გამოთვლილი, სხვა პარამეტრებიც უნდა იყოს განსაზღვრული. მაგ.: საკვების შემადგენლობა: 60% კარბოჰიდრატები, 25%ცხიმები, 15% პროტეინები. პროტეინების მინიმუმი რაოდენობა იქნება დაახლოებით 100გრ. საიდანაც ნახევარზე მეტი უნდა იყოს ცხოველური წარმოშობის. საკვები რეჟიმი: 20-25% საუზმე; 35-40% 1~0 ლანჩი; 10-20% ჩაი და 15-25% 2.0 ლანჩი.
თუ საკვები დაკონსერვებულია, ვიტამინები და ბოჭკოებით მდიდარი საკვებიც უნდა მივიღოთ. პორცია მრავლაფეროვანი და მადის მომგვრელი უნდა იყოს მაგრამ ცოტ-ცოტა.
ცივ ამინდში უნდა ეცადოთ ცხელი კერძი მირთვათ. წყალი ხშირად უნდა მიღოთ, რადგან ამ სიტუაციაში ჩვეულებრივზე მეტი სითხე გამოიყოფა (ოფლის სახით). ლაშქრობის დროს რეკომენდებულია, დიდი საუზმე, სადილი და კიდევ დღის განმავლობაში შიგადაშიგ წახემსება ცოტ-ცოტა, მაგრამ შაქრით მდიდარი პროდუქტებით.
საკვები პროტეინები ცხიმები კარბოჰიდრატები კალორა
შედედებული
რძე შაქრით 8,20 8,80 55,10 61
გაუწყლოვნებული რძe25,20 26,20 38,10 503
თხის რძე 3,60 4, 4,80 74
ცხვრის რძე 5,30 6,30 4,90 100
ძროხის რძე 3,10 3,00 4,90 61
ყველი 25,80 28,70 3,20 4 17
იოგურტი 4,80 3,70 4 ,50 74
This post has been edited by dzleviskedeli on 11 Feb 2009, 22:18 
სამთო დანაყოფები ქართულ არმიაში..., როგორი მიდგომაა საჭირო ამ საკითხისადმი?
