გველები საქართველოში

ბოტ. ბაღში გიურზას ყოველ წელს ნახულობენ. ახლა ახმაურდნენ, თორემ...

საქართველო არ ვიცი, მაგრამ
ბრაზილიაში რამდენიმე ექსპედიცია გააგზავნეს ამაზონიაში
40 მეტრიანი ანაკონდა უნდა დაიჭირონ
საიდან დაადიგენს მისი არსებობა, არ ვიცი, მაგრამ რო წავიდნენ, ფაქტია

***
ჰო, ეხლა გავარკვიე
1956 წელს ამაზონის ერთ-ერთ შესართავზე შეუმჩნევიათ რამდენიმეჯერ დაახლოებით 40 მეტრის სიგრძის გველის მსგავსი არსება... და ახლა იმედი აქვთ, რომ ის ისევ ცოცხალი იქნება, ან შთამომავლობას დატოვებდა

ეს არის, 1956 წლის ო'გლობოს ნომერი, სადაც წერია, რომ მოკლეს, 40 მეტრის სიგრძის, 80 სანტიმეტრის დიამეტრისა და 5 ტონა მასის უზარმაზარი ქვეწარმავალი


ძნელი სათქმელია, ეს რამდენად მართალია, მითუმეტეს, მატერიალური მტკიცებულება შემორჩენილი არაა...

ისე, ამასაც არა უშავს, 40 არა, მაგრამ 10 მეტრი ნაღდად იქნება




This post has been edited by zumbito on 20 Jul 2006, 00:54

zumbito
მე როგორც გველების დიდი მცოდნე, გეტყვი რომ აბსოლუტურად მართალია ხარ, მაგრამ ახლა ის გველი აღარაა ცოცხალი. ყველაზე დიდი ანაკონდა რაც დაჭერილი ჰყავთ სწორედ რომ 40 მეტრიანია.

მოკლედ ყველა ის გველი, რომელიც საქართველოშია გავრცელებული ჩამოვთვლი..დავიწყოთ აბა!!!

დავიწყეთ აბა მე როგორც გველების დიდი სპეციალისტი:
1. გველბრუცა
2. ველის მახრჩობელა ( ანუ დასავლური მახრჩობელა)
3. ჩვეულებრივი ანკარა
4. წყლის ანკარა
5. წენგოსფერი მცურავი
6. წითელმუცელა მცურავი
7. ნაირფერი მცურავი
8. ამიერკავკასიური მცურავი
9. ესკულაპის მცურავი
10. ოთხზოლიანი მცურავი
11. სახეებიანი მცურავი
12. სპილენძა
13. საყელოიანი ეირენისი
14. წყნარი ეირენისი
15. კატისთვალა გველი
16. ხვლიკიჭამია გველი
17. ველის გველგესლა
18. კავკასიური გველგესლა
19. ცხვირრქოსანი გველგესლა
20. გიურზა

ერთი საინტერესო სტატია გველების და კუების მოყვარულთათვის

"ახალი თაობა "
# 166
18 - 24 ივნისი, 2006 წელი


საბურთალოზე გიურზა არასოდეს გამოჩნდება: გველს რომ დაინახავთ, ორი ნაბიჯი გადადგით უკან და ის არანაირ საფრთხეს აღარ წარმოადგენს


მერი ნამორაძე


მათ, რომლებსაც ქვეწარმავლების ეშინიათ, ზაფხულის ცხელი დღეები არ უნდა ინატრონ, რადგან ქვეწარმავლები მცხუნვარე მზეს ჩრდილში - სარდაფებსა და გრილ ადგილებში ემალებიან. ქვეწარმავლებზე კონტროლის ჯგუფის ხელმძღვანელი ბატონი გურამ წიკლაური ირწმუნება, რომ საგანგაშო არაფერი ხდება, მიუხედავად იმისა, რომ ზოგჯერ დღეში 13 გამოძახებაზე უხდება ქვეწარმავალთაგან დაშინებულ მოსახლეობასთან გასვლა:

- სიუტუაცია არ იცვლება. ყოველ წელს ინფორმაცია გაზვიადებულია, ამბობენ, რომ არასოდეს ყოფილა გველების შემოსევა ისეთი მასშტაბური, როგორც წელს. მაგრამ ყოველ წელს ვითარება თანაბარია. ადრე ასეთი ჭორებიც დადიოდა, თვითმფრინავიდან ჩამოგვიყარეს ქვეწარმავლები, სატვირთო მანქანით შემოიყვანეს და თბილისის მახლობლად გაუშვეს... ამას რეალობასთან საერთო არაფერი აქვს. რეალურად საქმე ისაა, რომ როცა ძალიან ცხელა, შუადღისით მზეზე არ ჩერდება ქვეწარმავალი, უფრო ჩრდილი სჭირდება და ამიტომ ხშირად ხან სახლში შედის, ხან სადარბაზოში, ხან სარდაფში, ეძებს სიგრილეს.

- ბატონო გურამ, რა სახეობის გველი გვხვდება საქართველოში?

- ნებისმიერი გველი გვხვდება და გარდა ამისა ხვლიკებიც. თბილისში ორთაჭალიდან დაწყებული აღმოსავლეთ ტერიტორიაზე უფრო ხშირად გვხვდება გიურზა, ეს ერთადერთი შხამიანი სახეობაა. რუსთავისკენ, იაღლუჯისკენ, კახეთში იგი ბევრია, სამწუხაროდ.

- ამის მიზეზად რას დაასახელებთ?

- ეს ბუნებრივი ზოოგეოგრაფიის კანონზომიერებიდან გამომდინარეა. საბურთალოზე გიურზა არასოდეს გამოჩნდება. ის მიკროკლიმატია მისთვის სასურველი, რაც აღმოსავლეთისკენ არის. ერთი გრადუსითაც ნაკლები ტემპერატურა რომ შეხვდეს გიურზას, იქ აღარ გაჩერდება.

თბილისში გვხვდება წითელმუცელა მცურავი, ოთხზოლიანი მცურავი, ჩვეულებრივი ანკარებია, ამიერკავკასიის მცურავი, გველხოკერა, იგი უფრო ხვლიკია. არც ერთი მათგანი შხამიანი არ არის. ამათგან წითელმუცელა მცურავი ძალიან აგრესიულია, იმდენად, რომ ადამიანს შეიძლება სდიოს. იგი 2 მეტრამდე იზრდება. ამიტომ ბევრი ზღაპარი დადის მის შესახებ, რომ ყველაზე საშიშია, შხამიანი, მაგრამ შხამიანი არ არის. უბრალოდ აგრესიულია, დიდია და სწრაფია.

- იკბინება?

- იკბინება, მაგრამ სასიკვდილო არ არის. უბრალო იოდით რომ დაამუშაოთ ნაკბენი, საკმარისია.

- მაინც როგორ უნდა მოიქცეს მოსახლეობა როცა "სტუმრად" მოსულ გველს შენიშნავს?

- ნებისმიერი პანიკა ზედმეტია. ვიცი შემთხვევები, როცა დანახვისთანავე ცუდად ხდებიან და გულის შეტევაც კი დამართვიათ. მე მგალითად, რომ ვხედავ მომწონს და მიყვარს. ულამაზესი ცხოველია და უფრო გრაციოზული მე არ ვიცი. უაზრო შიშს აზრი არ აქვს. გველს რომ დაინახავთ, ორი ნაბიჯი გადადგით უკან და ის არანაირ საფრთხეს აღარ წარმოადგენს.

- თქვენს მისვლამდე იგერიებენ ქვეწარმავალს თბილისის მაცხოვრებლები?

- ზოგჯერ კლავენ, ამ დღეეში ფონიჭალაში, ნაძალადევში ვიყავით. ვუხსნით, რომ მოსახლეობას, რომ არ უნდა შეშინდნენ, რადგან არ არის შხამიანი. ზოგჯერ მთელი ოჯახი ქუჩაში გამოვა და გველოდება. რომ დარეკავენ და 10-15 წუთში იქ ვართ, გველი იქ აღარ გვხვდება. კიდევ ის არის გასათვალისწინებელი, რომ რაც მეტი ხარახურა და ნაგავია, იქ ადვილად იმალება გველი.

ნუცუბიძის პლატოზე ვიყავით, სარდაფში შესულიყო, სადაც უამრავი ქვის ნატეხები, აგური ეყარა. გვითხრეს, შედით და დაიჭირეთ, მაშ რისთვის მოხვედითო! სად დავიჭირო, მაჩვენე და დავიჭერ-მეთქი. ჩამოდით მამაკაცები, ერთად ვიმუშაოთ, ეს ყველაფერი გავიტანოთ აქედან და მერე დავიჭერ-მეთქი. ბევრს აქვს პრეტენზია, ნუთუ არ არსებობს პრეპარატები, რომ ავახრჩოლოთ და დააფრთხოსო.

არის გარკვეული პრეპარატები, რომლებიც აფრთხობს გველს. სეზონზე ორჯერ რომ დამუშავდეს ტერიტორია - აპრილ-მაისში და აგვისტოში მეორედ, იმ ფართობზე აღარ მოვა. მაგრამ აქ სხვა პრობლემა იქმნება: ამ კორპუსთან რომ დაამუშავებ, მეორე კორპუსთან გადავა ქვეწარმავალი და იქ 4 იქნება ორის მაგივრად. ისიც რომ დავამუშაოთ, ყველა სხვაგან წავა "სტუმრად". თუმცა, ასეთი დამუშავება ფასიანია.

- რა ღირს?

- ნამდვილად არ ვიცი. გამოძახება უფასოა მოსახლეობისათვის. ტერიტორიის დამუშავება ფასიანია.

- ბატონო გურამ რით ხართ აღჭურვილი?

- მე დიდი აღჭურვა არ მჭირდება. შიშველი ხელითაც შემიძლია დავიჭირო. ნებისმიერ ჯოხს ავიღებ და დავიხმარ. გვაქვს საგანგებო ბადეები, ტომრები, მათ მოსათვსებლად. დიდი აღჭურვილობა ამას არ სჭირდება.

- მაინც რომელ უბნებში სჭარბობს გამოძახება?

- მთაწმინდაზე, ზემო ვაკეში, ნუცუბიძის პლატოზე. ამ ტერიტორიების მახლობლად უკვე ველი იწყება, ბუნება იწყება და იქ გველი იქნება. მთელს საქართველოს გველებს კი ჩვენ ვერ მოვსპობთ და არც მოვსპობთ.

- ოჯახის გველზე რას გვეტყვით, ასეთს თუ წაწყდომიხართ საქართველოში?

- ადამიანებს შიშთან ერთად მისტიკურ სამყაროსთან კავშირის განცდა ჰქონდათ ქვეწარმავლებთან ურთიერთობისას. ოჯახის გველი საქართველოში არ გვხდება, მაგრამ სოფლებში ერიდებიან მის მოკვლას. მიიჩნევა, რომ უბედურება მოაქვს. თუ იცის, რომ შხამიანი არ არის, იმას არ მოკლავს. მე კი გული მწყდება მოკლული გველის დანახვაზე და არასოდეს მომიკლავს.

- აბა, რა ბედი ელით თქვენს მიერ დაჭერილ ქვეწარმავლებს?

- ცოცხლად ვუშვებთ, ან ზოოპარკში მიგვყავს. არ ვანადგურებთ, რადგან ისედაც ბევრს კლავენ და თითო გველს კი არა, ბუნებაში თითო ჭიანჭველას აქვს თავისი დანიშნულება. თუ შხამიანი გველი შეხვდა, რა თქმა უნდა მოკლას, მაგრამ ჩვენ შორს, დავით გარეჯში გაგვყავს ან სხვა ტერიტორიაზე.

- თუ გიურზას გადააწყდა ადამიანი და ვერც მოსაკლავად მოიხელთა, როგორ უნდა მოიქცეს?

- დაინახავთ თუ არა, ორი ნაბიჯი უკან გადადგით და საშიშროებას ის აღარ წარმოადგენს.

- რატომ, ორ ნაბიჯში ვერ აფიქსირებს ადამიანს?

- აფიქსირებს, მაგრამ არსებობს გარკვეული მანძილი, მაგალითად, გიურზისთვის ნახევარი მეტრი დაახლოებით. თუ ამას გადასცდებით, "თავის დასაცავად" დაგესხმება. შხამის გამომუშავება გიურზის ორგანიზმს ძალიან "ძვირად" უჯდება და ურჩევნია საკვების მოსაკლავად და მოსაპოვებლად გამოიყენოს.

- რას გაიხსენებთ მოსახლეობის გამოძახებებიდან?

- რა ვიცი, უკმაყოფილოები არიან, აბა რისთვის მოხვედით, თუ ვერ დაიჭერთო. ვერც მპასუხობენ, რა უნდოდათ და რას მოელოდნენ ჩვენგან. ჩვენ გვეგონა, თქვენ დაიჭერდითო. ვეუბნები, კი ბატონო, დავიჭერ, მაგრამ მაჩვენეთ, სად არის-მეთქი. ნახალოვკაში ვიყავი გამოძახებაზე. მითხრეს, სახლის ქვეშ შეძვრა და დაიჭირეო. კი ბატონო, დავშალოთ თქვენი სახლი აგურ-გურ და დავიჭერ-მეთქი. ნუთუ არ შეგიძლიათ გამოიტყუოთ, გოგირდი დაუნთოთო. გოგირდი არაფერს შველის. მის სუნზე ადამიანი გაიქცევა, მაგრამ გველი არა. არ სიამოვნებთ ის, რომ ტერიტორიის დამუშავება ფასიანია. გველის ყველა ეშინია, მაგრა დამუშავებაში ფულის გადახდა არ უნდათ.

- მოშინაურება რამდენად შესაძლებელია?

- არ არის შესაძლებელი. რომელი გიურზა დალევს რძეს? თუ უწყლოდ მოკალი, შეიძლება არაყიც დალიოს ალბათ, ეს უკვე არ ვიცი. არც მოთვინიერება არ არსებობს. მაგრამ ეჩვევა "პატრონის" სუნს. მისთვის ყნოსვა უმთავრესია. თუ შეჩვეულია, რომ მე ვასუფთავებ, ვუვლი, ვაჭმევ, ცუდს არაფერს ვუკეთებ, ამას ნელ-ნელა ეჩვევა. აზიაში პითონები და სამხრეთ ამერიკაში მახრჩობელები ჰყავთ ე.წ. ოჯახის გველად. ბავშვებს ტოვებენ 3-5 მეტრიან პითონებთან და ენდობიან კიდეც, რომლებსაც შეუძლია ღორის შეჭმა, მაგრამ ბავშვს არაფერს ერჩის. ისე ნუ მიიღებთ, რომ მათი მოშინაურება ძაღლებივით შეიძლება.

- უკბენია გველს თქვენთვის?

- შხამიანს არა, უშხამოებს რამდენსაც გინდათ. ეს არ არის პრობლემა - 20-ჯერ, 200-ჯერ უკბენიათ.

- წელს ხომ არ შეინიშნება უფრო მეტად ქვეწარმავალთა "შემოსევა"?

- არა, ასე ყოველთვის იყო და იქნება. რაც მეტად ცხელი ზაფხული იქნება, უფრო ხშირად იაქტიურებენ ჩრდილის მოსაძებნად. თბილისის შემოგარენში - გლდანი იქნება, ვარკეთილი თუ მუხიანი, ორთაჭალა, მთაწმინდა, ქვეწარმავალი იყო და იქნება. მორიელების გამოც გვირეკავენ. ერთგან, მაგალითად, მე-9 სართულზე მორიელის გამო გამოგვიძახეს. შესანიშნავად იყო ბინა გარემონტებული, ბუზი ვერ შეფრინდებოდა თითქოს. ძალიან შეშინებული დაგვხვდა ქალი, რადგან ბაშვის ლოგინში აღმოჩნდა მორიელი. შესაძლოა ბაზრიდან მოჰყვა, საიდანღაც.

- მისი შხამი უფრო საშიშია, ვიდრე უშხამო გველის ნაკბენი?

- ჩვენი მორიელი, რაც სქართველოშია, ვერ კლავს ადამიანს, მაგრამ ბავშვისათვის, რა თქმა უნდა, საშიშია. საკმაოდ მტკივნეული ნაკბენი აქვს. ერთხელ მიკბინა.

- სიმართლეს შეეფერება, რომ ნაკბენ ადგილზე მოკლული მორიელის დადებით ადვილად მოშუშდება ჭრილობა?

- არა, არა! ეს არავითარ შემთხვევაში, ცრურწმენაა. ბევრი ადამიანი ათას სისულელეს მიყვება გველებზე. ერთი ხანშიშესული კაცი მოვიდა და მითხრა,კახეთში არის გველი, რომელიც თავის ქალას გაგიხვრეტს და ტვინს ჭამს, ტვინი უყვარს ძალიანო. ჯერ კიდევ საბჭოთა დრო იყო, ლისის ტბასთან ფერმა ჰქონდათ და მთხოვეს, წამოდით, რვამეტრიან გველია და ღორებს ჭამსო. ესეც თავისთავად სისულელე იყო. მერე მითხრეს, ბეწვი აქვს თავზეო. რა ბეწვი, გრეძლი ბეწვი აქვს-მეთქი? ვიკითხე! არა, 20 სანტიმეტრამდეო.

ყველა მედავება გველებთან დაკავშირებით. ჯერ მკითხავენ აზრს, მაგრამ რაც არ უნდა ვთქვა, მეტყვიან: არა, შენ არ იცი! 27 წელია ამ საქმეს ვემსახურები, მაგრამ თურმე არ ვიცი. აი, მეზობელმა მითხრა, ასე კი არა ასეა.

ერთ კვირის წინ მივედით გამოძახებაზე და მკვდარი ანკარა დაგვხვდა. პანიკაში იყვნენ, დავაწყნარე, არ იყო შხამიანი-მეთქი. ქალი მებუნება, არა, თქვენ ალბათ არ იცითო. რატომ-მექი? წარმოიდგინეთ, რა ძნელია რაიმე უმტკიცო ამ ადამიანებს, თან დღეში 8-10 გამოძახება რომ გექნება. - მეზობელმა მითხრა, ეს გველი შხამინიაო. მაშინ რად გამომიძახეთ, გყოლიათ ექსპერტი მეზობელი და იმისთვის მიგემართათ დასახმარებლად-მეთქი! ძალიან უკმაყოფილო დარჩა ის ქალბატონი, ისე მიყურებდა, ნამდვილად ვერ გავამართლე მისი მოლოდინი.

- ბატონო გურამ, შავ ბაზარზე როგორ ფასობს გველი?

- 50-დან 5 ათას დოლარამდე ღირს. ტერარიუმებისათვის მათ მოსაპოვებლად ასეთ თანხებსაც იხდიან.

- საქართველოში რომელია ყველაზე ძვირადღირებული?

- ასეთია ამიერკავკასიის მცურავი, მოსკოვში 100-400 დოლარად შეიძლება გაიყიდოს. ოთხზოლიან მცურივიც ამავე ფასში იყიდება.

- რეგიონებში თუ არსებობს ანალოგიური სამსახური?

- რამდენადაც ვიცი, ბოლნისში შეიქმნა.

"ახალ თაობას" საშუალება მიეცა ბოლნისის რაიონის ქვეწარმავლების გაუვნებელყოფის სამაშველო სამსახურის ხელმძღვანელს დავით უიშვილს გავსაუბრებოდით. მისი თქმით, ბოლნისში ამ სამსახურის ჩამოყალიბების აუცილებლობა იმან გამოიწვია, რომ რაიონში დიდი რაოდენობით სახნავ-სათესი ფართობებია და გიურზა ძალიან ბევრია:

- ბოლნისის გამგებელი დაგვეხმარა ამ სამსახურის შექმნაში. ძალიან ბევრია თაგვი, ანუ ქვეწარმავალთა საკვები. პირდაპირ სამოთხეა მათთვის შექმნილი. გვალვებისას ქვეწარმავალი დასარწყულებლად დასახლებულ ადგილებში ჩადის. იქ საკვებიც ხვდება და სახლებში, ლოგინში და მაცივარშიც კი უნახავთ გიურზა.

- რა ხერხებით ხდება გიურზების მოგერიება?

- მე პროფესიონალ გველებზე მონადირე ვარ. 20-22 წელი გველებს ვიჭერ. გვაქვს სპეციალური გველსაჭერი მოწყობილობა, რომლითაც ვაფიქსირებ გველს და გამყავს ბუნებაში, ისევ ცოცხლად ვუშვებ. მათი დახოცვა. არ შეიძლება.

- არც გიურზას კლავთ?

- არა, მათ თავისი სამყარო აქვთ. ნუ შეეხები და არ შეგეხება!

- მოსახლეობას ესმის ეს?

- ვაგებინებთ! გიურზას გარდა სხვა ქვეწარმავლებიცაა, რომლებიც გადაშენების გზაზე დგანან.

- კურიოზულს თუ გაიხსენებთ რაიმეს?

- ერთხელ გამომიძახეს, ღობის ქვეშ იყო გველი. მეჩქარებოდა და რომ დავინახე მცურავი, ჯოხის გარეშე შევყავი ხელი და დავიჭირე. გამოვიყვანე! ერთი ოცი კაცი იყო შეკრებილი და შესძახეს - გიურზა, გიურზა! როგორ დაიჭირე? ბიჭო, მოგკლავს, როგორ დაიჭირე, - მიყვირიან. ავიღე და თითზე ვაკბენინე, რათა დამემტკიცებინა, რომ შხამიანი არ იყო. ერთი ქალს ლამის გული წაუვიდა. წავიყვანე და გავუშვი ეს გველი შორს. 3 საათის შემდეგ ზარია მობილურზე და მეკითხებიან " როგორა ხარ? კარგად, - ვუპასუხე! თითი როგორ გაქვს? - კარგად-მეთქი. რა ვიცი, ჩვენ აქ ლამის შენი სულის მოსახსენიებელი დავლიეთო!

მიხეილ რძე

საინტერესო იყო

ვის რა ინფორმაცია გაქვთ? როდის იძინებს როდის იღვიძებს და საერთოდ თავი როგორ დავიცვათ გიურზას თავდასახმისგან? ასევე საინტერესოა ანტიგიურზინის შეძენა სად შეიძლება და მისი შენახვის პირობები როგორია?

http://ru.wikipedia.org/wiki/Гюрза

უუუუუუუუუუუუუსაყვარლესი ვინცხააააააააააააააააააააააა

ფუუუუ რა საშინელებააა.ეს რო სადმე დავინახო შეილება გული გამისდეს იქვე

Описание აუუუფ რამხელა პოსტია
ვისაც ძალიან აინტერესებს წაიკითხოს რუსულად თან

=============================


ძალიან ლამაზი და საკვალელია

ГЮРЗА (Vipera lebetina) крупная змея с притупленной мордой и резко выступающими височными углами головы. Верх головы покрыт ребристой чешуей, и надглазничные чешуи мелкие, в отличие от таковых у вышеописанных видов гадюк. Толстое и кургузое туловище окрашено в серовато-песчаный или красновато-коричневый цвет, и вдоль спины идет ряд поперечно вытянутых темно-бурых или оранжевых пятен. По бокам тела расположен ряд более мелких темных пятен. Голова однотонная, без рисунка. Нижняя сторона тела светло-серая в мелких темных пятнышках. Общий фон окраски очень варьирует, иногда встречаются одноцветные особи. Самки длиной до 1,3 м, а самцы — до 1,6 м. Область распространения гюрзы весьма обширна — Марокко и Алжир к югу от гор Атласа, Тунис и Ливия, страны Восточного Средиземноморья, Турция, Ирак, Иран, Афганистан, Пакистан и Северо-Западная Индия. Номинальный подвид гюрзы (V. L. lebetina) обитает на острове Крит, а на островах Милос, Кимолос, Полинос и Сифнос (Киклады) — мелкий подвид V. 1. schweizeri. В нашей стране гюрза встречается в Закавказье и в Восточном Предкавказье, в Южной Туркмении, Южном и Восточном Узбекистане, Западном Таджикистане и на крайнем юге Казахстана (хребет Листели-Тау). Лаконичное и звучное имя «гюрза» эта змея получила на Кавказе и известна под этим названием также по всей Средней Азии. В других странах ее обычно называют восточной или левантской гадюкой, кроме того, существуют многочисленные местные имена, употребляемые населением. На всем протяжении громадного ареала гюрза придерживается довольно сходных местообитаний. Обычно ее можно увидеть в сухих предгорьях, в горных ущельях и на склонах, поросших разреженным кустарником, по обрывам в долинах рек. В горы эта змея проникает не выше 1500 м над уровнем моря. Охотно поселяется и на возделываемых землях, по бортам оросительных каналов, в садах и виноградниках, а также нередко заползает в развалины или посещает окраины селений. В качестве укрытий она использует норы грызунов, расщелины в скалах, промоины в речных обрывах или заборы, сложенные из камней. В течение года гюрза может совершать значительные миграции. Сезонные передвижения особенно характерны для змей, живущих на склонах гор. После зимовки в расщелинах скал, где змеи скапливаются большими группами, они расползаются по окрестностям. С приближением летней жары гюрзы спускаются в нижние части ущелий, ближе к источникам воды. В конце лета они концентрируются у водоемов, где утоляют жажду и охотятся на птиц, прилетающих к водопою. В жаркое время года гюрзы охотно купаются и пьют воду в больших количествах. Весной первые гюрзы появляются в марте — апреле. Поначалу они только греются на солнце недалеко от своих зимних убежищ и не сразу приступают к охоте. Ранней весной, когда ночи еще холодные, гюрзы ведут дневной образ жизни. На ночь они забираются в норы или другие укрытия. С наступлением жарких дней змеи постепенно переходят к сумеречной и затем к ночной активности. В летние месяцы гюрзы попадаются на поверхности главным образом после захода солнца и в первую половину ночи. Когда же вновь возвращается осенняя прохлада, они опять становятся дневными животными вплоть до ухода на зимовку в октябре. Численность гюрз довольно высока — в типичных местообитаниях встречается до 4 особей на 1 га. Кроме того, гюрзы могут образовывать скопления; например, в августе и сентябре у родников иногда сползаются до 20 экземпляров на 1 га. Молодые змейки охотятся за мелкими ящерицами — гекконами и ящурками. В Средней Азии от молодых гюрз больше всего достается быстрой ящурке. Подросшие змеи переключаются на мелких млекопитающих — серых хомячков, полевок, домовых мышей. Взрослые особи легко справляются с песчанками, тушканчиками, крысами, поедают молодых зайцев, агам, сцинков и желтопузиков. В небольшом числе гюрзы употребляют в пищу фаланг, маленьких черепах и их яйца. Обычно зверьки составляют львиную долю в меню этих змей. Однако весной и осенью, во время пролета птиц, гюрзы часто охотятся на пернатых. При этом у некоторых популяций гюрз птицы во время осеннего пролета составляют более 90% всей пищи. Такое «увлечение» птицами известно, например, для гюрз, живущих на хребте Нуратау в Узбекистане. В период массового пролета птиц (май и сентябрь) большинство змей забирается на кусты и деревья и здесь, притаившись среди листвы, сторожат пернатую добычу. Иные особи не утруждают себя лазанием по ветвям, а устраиваются близ родников и подстерегают птиц на водопое. Жертвами змей становятся самые различные птицы величиной до горлицы, но главным образом воробьиные, самые многочисленные на пролете — желчные овсянки, желтые и белые трясогузки. Змеи, живущие на виноградниках, осенью влезают на кусты винограда и затаиваются около грозди сочных ягод. Воробьи, которые большими стаями прилетают полакомиться виноградом, попадают на обед гюрзе. Змея молниеносным броском схватывает птицу и обычно не выпускает ее из зубов, чтобы не пришлось слезать на землю за добычей. Дождавшись, когда яд парализует птичку (обычно не более одной минуты), змея здесь же заглатывает ее и сторожит следующего неосторожного воробья. В апреле — мае у гюрз происходит спаривание, и ранней осенью появляются на свет молодые змейки. Однако появление их происходит различным путем. На большей части ареала гюрза рождает живых детенышей, но в Средней Азии она откладывает яйца. Отложенные яйца покрыты тонкой, полупрозрачной оболочкой и содержат довольно развитые зародыши. Поэтому при обычных условиях срок их инкубации менее 40 дней. Перед выходом из яиц змейки проделывают небольшое отверстие в оболочке яйца («наклев»), однако не спешат покинуть надежное убежище, оставаясь в нем еще более суток. Вышедшие из яиц детеныши достигают длины 23—24 см и веса 10—14 г. Общее число отложенных яиц или новорожденных змей составляет обычно 15 — 20 штук. Одна крупная самка среднеазиатской гюрзы длиной 1,3 м и весом почти 2 кг отложила в неволе 43 яйца. Общий облик гюрзы, с толстым и кургузым туловищем, как будто свидетельствует о медлительности и неуклюжести ее. На самом же деле гюрза весьма ловко лазает по ветвям, а на земле способна к быстрым и неожиданным движениям. При появлении опасности она быстро уползает в укрытие. Если же ей преградить дорогу, то гюрза издает громкое угрожающее шипение и делает резкий бросок всем телом в сторону врага. У крупных змей эти броски на всю длину тела настолько; угрожающи, что ловец вынужден отпрыгивать назад, чтобы избежать укуса. Нередко приходится исполнить ряд таких прыжков вокруг змеи, прежде чем удастся остановить ее орудием лова. Тело гюрзы необычайно мощно и мускулисто, поэтому удержать в руке крупный экземпляр совсем нелегко. Резким и сильным движением туловища гюрза пытается высвободить голову, и, чтобы избежать этого, ловец вынужден удерживать тело змеи второй рукой, зажать его под мышкой или между коленями. Челюсти гюрзы очень подвижны, она выворачивает голову, пытаясь достать ядовитыми зубами до руки, которая держит ее за шею. При этом иногда гюрзе удается вонзить зубы в руку ловца, предварительно пронзив свою нижнюю челюсть. Укус гюрзы оказывает сильное воздействие на организм человека, поскольку при укусе змея вводит около 50 мг яда, который по токсичности уступает только яду кобры (из змей нашей фауны). Яд гюрзы содержит ферменты, разрушающие эритроциты и стенки кровеносных сосудов и вызывающие свертывание крови. Поэтому после укуса возникают многочисленные внутренние и подкожные кровоизлияния, сильнейший отек в области укуса, тромбозы сосудов. Все это сопровождается резкой болью в укушенной конечности, головокружением, рвотой. Если не приняты меры помощи, то может наступить обморочное состояние и даже смерть (до 10% случаев). Однако при условии своевременного и квалифицированного лечения, с применением противоядной сыворотки, смертельных исходов при укусе гюрзы можно избежать.



This post has been edited by aneri on 1 May 2008, 13:49

Goran Bregovic

გულში ჩასახუტებელი

ძაან საყვარელია, თან ქვაზე ტვინ გადახსნილი უფრო, ვისაც ნანახი გაქვთ დამეთანხმებოდით .. მე მაქ და ..

NeeD

ძირს გიურზააა
მეზიზღებააა
Hermes007

სულ ღვიძავს და მზადაა ჩვენნაირი უსუსური ადამიანები შეჭამონს

პატივს დამდებს სუ თუ არ დამენახვება