აკა იბაზრებს მაგაზე და თუ გაინტერესებთ წაიკითხეთ
ხლა გამახსენდა, სწორედ რომ სამოცდაათიან წლებში იყო წიგნების ასეთი სერია, ალბათ ერთ-ერთი ყველაზე კარგი და მოქნილი სერია იმ დროში და ერქვა "ერთი მოთხრობა".
შეიძლება ითქვას, რომ წიგნები არც იყო, არამედ პატარა, თხელი რვეულები, მომცრო ზომისა. თითო რვეულში, მწერლის თითო მოთხრობა იყო, ისინიც ალბათ სხვადასხვა ზომისა.
ყდას ფერადი ზოლი გასდევდა, რომელზედაც თეთრად ეწერა სათაური. ყდის მარცხენა კუთხეში მწერლის ფოტო იყო, როგორც წესი, ძალიან რეტუშირებული და მიხატულ-მოხატული. ეტყობა იმ დროში ან ჭირდა ან რა ვიცი, ხერხები არ იყო ფოტოს სუფთად დაბეჭდვისა.
ფოტოს ქვეშ კი მწერლის გვარი და სახელი ეწერა. მარჯვენა ზედა კუთხეში კი სერიის ლოგო იყო, გაშლილი გრაგნილი და ზედ კალამი, იქავე წარწერა, "ერთი მოთხრობა".
არ ვიცი რა მიზეზით და ეს წიგნაკები ბლომად გვქონდა. ეტყობა მამაჩემი ყიდულობდა ხოლმე, ხელს გამოაყოლებდა. ცხადია, ძალიან იაფი წიგნაკები იყო, ჩემი ვარაუდით, ასე ოცი კაპიკი ეღირებოდა. ალბათ არც იყო გათვლილი დიდხანს შესანახად და არც შემონახულა, რაზეც გვარიანად მწყდება გული, ბოლომდე მქონდა ერთი და მერე აღარ ვიცი სად წავიდა.
ქართველი მწერლებისა ამ სერიაში ერთი მოთხრობა მახსოვს, გურამ გეგეშიძისა. გვარიანად შემაშინა ამ მოთხრობამ. ალბათ იმიტომ რომ პატარა ვიყავი, ხომ იცი, თან რომ მოგეწონება და თან რომ შეგეშინდება. მართლა ძალიან პატარა ვიყავი იმის საკითხავად. უფრო კი უცხოელები მახსოვს.
იქ იყო ტრუმენ კაპოტეს "ბავშვები დაბადების დღეზე", სიმენონის "ღია ფანჯარა", თუ რაღაც ასეთი, ჰემინგუეის "კილიმანჯაროს თოვლიანი მთა" და ამბროზ ბირსის "შემთხვევა ჭოტისწყლის ხიდზე".
სიმენონი იმ ფოტოზე რატომღაც ფერნანდელს ჰგავდა, ჰემინგუეი ზანგივით იყო და იღიმოდა როგორც არასდროს გაუღიმია და კაპოტე იყურებოდა სადღაც, შორეთში.
საქმე მართლაც ეგ არის, რომ ჩემთვის არასდროს უთქვამს ვინმეს, ეს წაიკითხე და ეს არ წაიკითხოო, როგორღაც ეგრე გამოვიდა. რაღაცას კი მირჩევდნენ ეს წაიკითხეო, როგორც ბავშვებს ურჩევენ ხოლმე, მაგრამ ამას ჯერჯერობით ნუ მიადგებიო არავის უთქვამს. ჰოდა, ეგრე გამოვიდა, რომ "კილიმანჯაროს თოვლიანი მთა" დღემდე არ წამიკითხავს. არ წამიკითხავს როგორ, მახსოვს რომ გადაკეთებულში გრეგორი პეკი თამაშობს და იმ ფილმს ჰეფი ენდი აქვს, თორემ მომკალი და ოდესმე წამაკითხე ეგ წიგნი. ისე, ვთვლი, რომ წაკითხული მაქვს, იმიტომ რომ იმ სერიაში წავიკითხე. რა თქმა უნდა, ბევრი ვერაფერი გავიგე და დღემდე დარწმუნებული ვარ, რომ საუკეთესო ამ მოთხრობაში მისი ეპიგრაფია. ანუ შემდგომი ამბავი საჭირო აღარ არის. იმ კაი კაცს შეეძლო ყინულებში მოხვედრილ ლეოპარდზე დაეწერა, ოღონდაც მაშინ უფრო ადამიანებზე წერა იყო მოდაში და არა ამბებზე. ასე იყო, თუ ისე, იმ წიგნზე კი გული აღარ მიმივიდა.
სიმენონზე მივხვდი, რომ იყო იქ რაღაც მოუხელთებელი და ოსტატური. მაშინ ეგ სიტყვა არ ვიცოდი, რასაკვირველია. ოღონდ, რატომღაც მახსოვს ის დღე, როცა ამ მოთხრობას ვკითხულობდი და თან სამზარეულოს ფანჯრიდან ვიყურებოდი. კარგი ამინდი იყო, შაბათი, და ალბათ უკვე გვიანი გაზაფხული. მერე რაღაც კარგი მოხდა. კარგი რა, სასიამოვნო. ნამეტანია, შვიდი წლის რომ ხარ და ამ წიგნებს არ გამოგართმევენ ხელიდან. ალბათ იმიტომ ვკითხულობდი, რომ საქმე და გასართობი არაფერი მქონდა და ეზოშიც არ გამიშვეს. რას გაუგებ.
კაპოტე თავიდანვე უარვყავი, არ ვიცი რატომ, ალბათ სათაური არ მომეწონა. ხოდა, მახსოვს, როგორ წავიკითხე ბირსი.ამ წიგნაკებიდან, ბირსის წიგნაკი ერთადერთი იყო, რომელსაც ავტორის ფოტო არ ამშვენებდა. ეტყობა ვერ იშოვეს, არსად იყო საბჭოთა საწიგნე შესანახებში და არც ის ვიცი, ბირსის წიგნები გამოიცემოდა თუ არა საბჭოთა კავშირში ხშირად.
ბირსის ფოტოს ნაცვლად წიგნს ამშვენებდა სიბნელეში, შავ სილუეტებად მავალი კაცი და კაკტუსი.
მოთხრობას კი, როგორც მოგახსენეთ, ერქვა "შემთხვევა ჭოტისწყლის ხიდზე".
გავიგჟდი რა. ეგ რო წავიკითხე გავგიჟდი. ისე დამწყდა გული და ისე ავღელდი.
იქ ეგეთი ამბავია, რომ კაცი უნდა ჩამოახრჩონ ჯარისკაცებმა და თითქოს ეს კაცი გადარჩება, ღელეში გაცურავს, მერე კი ირკვევა, რომ ეს მხოლოდ მისი ფიქრები ყოფილა ჩამოხრჩობის დროს. აბა, გული არ გაგისკდება?
ჩამოხრჩობის ამბისა მაშინ ვიცოდი, რომ ძირითადად უდანაშაულოებს ჩამოახრჩობენ ხოლმე. რატომღაც კინოებში საკმაოდ ხშირად ჩანდა ჩამოხრჩობები და სიკვდილით დასჯები. ძირითადად რევოლუციონერებს ჩამოახრჩობდნენ ხოლმე და ისინიც გმირულად ჩამოეხრჩობოდნენ.
როგორც მახსოვს, ამ ჩამოხრჩობების ამბები კინოებით დიდად არ მოქმედებდა, რადგან იქ დიდად არ ჩანდა რომ ვინმე, თუნდაც ჩამოსახრჩობი, დიდად წინააღმდეგია ამ ამბისა. იქ ჩანდა, რომ ის იმდენად მამაცია, რომ თავის აღსასრულს რწმენითა და ღირსებით ხვდება, თუმცა იცის რომ ეს დიდი უსამართლობაა.
ამ მოთხრობაში კი კაცი დასაწყისიდანვე გადარჩენის გეგმას აწყობდა.
თუმცა, საქმე ეგეც არ იყო, რომ აქ თავგადასავლის ამბავი იყო საინტერესო. საქმე ფერები იყო, როგორც ახლა ვხვდები. როგორ იყო ეს ყველაფერი აღწერილი. ვააახ...
აბა რამდენი წლის მერე შევიტყვე, რომ ბირსი პურე ინგლისურის ოსტატი იყო და ჩანს, ეს ქართულ თარგმანშიც გადმოჰყოლოდა.
თან ეს ყველაფერი, რაზეც ის მოგითხრობდა, სრულიად უცხო და ახალი იყო, უბრალოდ ქალების და კაცების ამბავი კი არ იყო, კიდევ რაღაც მეტი. კაცი იყო სამხრეთელი პლანტატორი, ჯარისკაცები - ჩრდილოელები და იმიტომ ახრჩობდნენ, რომ მან სწორედ ამ ჭოტისწყლის ხიდის დანგრევა გადაწყვიტა ერთი ჯაშუშის ჩაგონებით. ანუ, თვითონ უბიძგეს, რათა ჩამოხრჩობის მიზეზი ჰქონოდათ.
ეს პლანტატორობაც ვიცოდი მგონი. დიდი საზიზღარი რამე იყო, "ბიძია თომას ქოხიდან" გამომდინარე, მაგრამ ეს ჩამოსახრჩობი კაცი საზიზღარი არ ჩანდა.
ან რას ომობდნენ ერთმანეთში, ხომ საერთოდ...
ბირსის წიგნები რუსულად არ მენახა-მეთქი და მოთხრობებიც იმდენი არ ჰქონდა, რომ უამრავი წიგნი გამოსულიყო. ბირსი ხომ უფრო ჟურნალისტი იყო, დღეს როგორც იტყვიან, ცხელი წერტილებისა, და მანამდე კი საბრძოლო ჭრილობები ჰქონდა, რაიც მთელი ცხოვრება სტანჯავდა. ბოლოს, უკვე მოხუცი, სამოცდაათი წლისა გაქანდა მექსიკაში იქაური სამოქალაქო ომის გემოს ასაღებად და იქავ დაიკარგა.
არავინ იცის მისი საფლავი.
ახირებული კაცი იყო, შემტევი, მწარეკალმიანი ჟურნალისტი, თავისი ჟურნალისტიკა ტომებად გამოსცა სანამ ცოცხალი იყო.
კომუნისტების დროში ეგეთი გამომცემლობა იყო, "პროგრესი", რომელიც ინგლისურად უშვებდა წიგნებს. ჰოდა, ბირსის ერთი კრებული მქონდა სწორედ იმ გამომცემლობისა. პატარა იყო, ჯიბეში ეტეოდა და ერთ სტუდენტ გოგოს მივეცი.
აღარ მახსოვს, რატომ დაინტერესდა ბირსით, მე არ მიხსენებია. მგონი იმიტომ, რომ რაღაც ამის მსგავსზე ველაპარაკებოდი, ძველ ჟურნალისტებზე.
მგონი ამაზე სადღაც დავწერე უკვე, თუ რაღაც დეჟა-ვიუს ამბავია, არ ვიცი.
ესეც ბირსის პონტია, უყვარდა დეჟა-ვიუზე და ასეთ რამეებზე წერა.
პერესტროიკის დროს მისი წიგნები დაიყარა, უფრო სწორად ერთი და იგივე კრებული სხვადასხვა ყდაში. ვიყიდე, გაქრა, ვიყიდე, გაქრა. ჩინიკოსის ლექსიკონი და ასეთები.
ქართულადაც გამოჩნდა ის ძველი მოთხრობა, ოღონდ ცოტა სხვა სათაურით, "შემთხვევა ბუსნაკადის ხიდზე". ანუ ჭოტისწყლის და ბუსნაკადის. ოულ ქრეექ.
ახლა იმის მოყოლა არ მინდა, რანაირი მწერალი იყო ბირსი, რისა სჯეროდა და რის არ სჯეროდა. ცხადია, რომ ბევრის არაფრისა სჯეროდა. ისე კი, გვარიანად ძნელია იმ დროს წერო, როცა მარკ ტვენი, ბრეტ ჰარტი, სტივენ კრეინი, ჯეკ ლონდონი, ო'ჰენრი და ასეთები წერენ და ისეთი რამეები დატოვო, რომ არ გამორჩეთ და სულ არსებობდეს.
ახლა რომ შეხედო, რაც ამერიკელებს ომზე უწერიათ.
იგივე ჰემინგუეი, მთელი ეს დაკარგული თაობის ამბები, მთელი ეს ვიეტნამის ბიჭები. რა ვიცი, ბლომად უწერიათ და ბირსი კი ამათ ყველას სჯობს. ბირსს ბევრის არაფრისა სჯეროდა-მეთქი და მგონი იმიტომაც, რომ ძალიან ახლოს იცოდა ომი. იმგვარად ახლოს, რომ მგონი არც ერთ მწერალს არ სცოდნია.
ის, რომ ბირსი მამაცი და თავზეხელაღებული კაცი იყო, სულაც არ ნიშნავს, რომ რაიმე იმედი ჰქონდა ომებისა, ანდა მოსწონდა ომი. ომში სიარული მისთვის მხოლოდ საქმე და ჰონორარიც არ იყო. ეს უბედურება იყო. რაღაცნაირი, დიდი იმედგაცრუება, რომელშიც ყოველ ჯერზე მიდიოდა და თითქოს იცოდა, იქ რა დახვდებოდა. მაგრამ მაინც მიდიოდა, რომ კიდევ ერთხელ დაენახა და კიდევ ერთხელ არ დაეჯერებინა სიკეთისა და იმედისათვის.
მე მგონი, ასე იყო.
კიდევ ერთხელ არ ერწმუნა და კიდევ ერთხელ დაეწერა.
ეგეთი მოთხრობა აქვს, "აჭედილი ფანჯარა". რომელი ერთი.
ისიც არის, რომ ბირსმა მოულოდნელი დაბრუნება იცის. ისე უცებ გაგახსენდება, მთლიანად, რაც წაგიკითხავს მისი, რომ გიკვირს. ის რაღაცნაირადაა ჩაბმული უამრავ შემდგომდროინდელ მწერალთან და განსაკუთრებით კი ამერიკელებთან.
ამერიკაში ხომ ბირსისგან და ასეთი კაცებისგან განვითარდა უამრავი ჟანრი და ჟანრული მწერლობა ხომ საერთოდ.
დღესაც, რატომ გამახსენდა ბირსი და ჭოტისწყლის ხიდის ამბავი? იმიტომ რომ წუხელ ჯეიმს კრამლის რომანს ვკითხულობდი.
კრამლი ახლახან გარდაიცვალა, ძველი ტეხასელი კაცი იყო, ნაფეხბურთელარი, ნასალდათარი, ნაციხარი. დამლევი, ოთხცოლგანაშვები, წერას ასწავლიდა უნივერსიტეტში, რაოდენ საკვირველიც უნდა იყოს. თუმცა, საკვირველი არც უნდა იყოს, აბა ვინ უნდა ასწავლოს წერა, თუ არა ასეთმა კაცმა?
კრამლი დეტექტივებს წერდა. ცოტა დაწერა დეტექტივების ავტორის პირობაზე.
დეტექტივების მწერლები ხომ ბევრს წერენ, რაც მეტი, მით მეტი ფული და ასე შემდეგ. მთელი სისტემაა ასე. მაგრამ კრამლის ბევრი არ დაუწერია ორმოც წელიწადში. თანაც, არცერთი მისი დეტექტივი ბესტსელერი არ შეიქნა და როგორც ჩანს თვითონაც დიდად არ ნაღვლობდა ამაზე. ეწერებოდა და ასე მოსწონდა როგორც ეწერებოდა. ჰარდბოილდ რომ ჰქვია, იმ ჟანრში მუშაობდა, სხვანაირად რომ ვთქვათ, უფრო დაუნდობელ და სისხლიან დეტექტივში, ოღონდაც დეტექტივებად მისი წიგნები დიდი ვერაფერიშვილი რამეები იყო. სხვანაირად რომ ითქვას, დეტექტივობისთვის მის რომანებს არავინ ყიდულობდა და ამიტომ დეტექტივის მკითხველებს არ უყვარდათ. უყვარდათ უბრალოდ მკითხველებს, იმიტომ რომ კრამნის რომ კითხულობ, ერთი რომ ის გაოცებს, როგორ არ სჯერა, ბირსისა არ იყოს, და მეორეც - თუ როგორ წერს. ორივე შემთხვევაში რაიმონდ ჩენდლერს ამსგავსებენ, ის იყო მისი მამობილიო, მაგრამ მე ბირსისაც ბევრი მგონია.
მოკლედ, მე ასეც მგონია, რომ ჰემინგუეის რომ სამოციანების ბოლოს დაეწყო წერა, კრამლი იქნებოდა, თავის სასმელს ნარკოტიკებსაც დაუმატებდა და მთლად შიშველა ვიეტნამის შემდგომი მაგარი ბიჭობის ამარა დარჩებოდა, სასტიკად დამარცხებული, მაგრამ მაინც ცოცხალი და მებრძოლი, რაღაცის მატარებელი ამოთხვრილი ლანდი.
ხოლო ბირსს რომ დროში ემოგზაურა, კრამლი აუცილებლად მოიწონებდა და ეტყოდა, მალადეც შენო, მოდი თითო დავლიოთო.
კრამლი იმგვარი სტილისტია, რომ როდესაც მოკვდა, მისი რომანებიდან ამოკრეფილი წინადადებები მისავე ნეკროლოგებში მოხვდა. ნეკროლოგები ამ ციტატებთ იწყებოდა და მთავრდებოდა. აი, ამისთვის ვკითხულობთ კრამლისო.
სიმართლე რომ ითქვას, პირველად მის ნეკროლოგი წავიკითხე და ამიტომაც დავიწყე მისი წიგნების ძებნა. პოვნა არ გამჭირვებია.
იქ იყო ერთი წინადადება, რომლითაც იწყება მისი რომანი, რომლის შესახებაც კრამლიმ თქვა, ამ წინადადებას რვა წელიწადს ვწერდიო.
ახლა ნამდვილად ვერ გადმოვთარგმნი იმ წინადადებას, დროს მართლა წაიღებს და თან მისი ეს ნათქვამი პასუხისმგებლობასაც გმატებს. ისე მაგარი კაია წიგნის დასაწყისად.
ჰოდა, ბირსიც ამიტომ გამახსენდა.
ბირსს არა მხოლოდ ტრაგიკული ამბის დაუნდობლად მოყოლა შეეძლო, არამედ წინადადებებსაც ძალიან მოხდენილად აწყობდა.
საერთოდ კიდევ, მგონია, რომ დიდი მნიშვნელობა არა აქვს, როდის წაიკითხავ წიგნს. თუ სისქეს ერევი, სულაც პატარა რომ იყო და იქ ისეთი ამბები ეწეროს პატარა ბიჭს რომ არ ესმის, შთაბეჭდილება მაინც უტყუარია. ახლა იმას კი არ ვამბობ, მაინცდამაინც მარკიზ დე სადის რამეებს უნდა ეტაკოს-მეთქი. ანდა სად იყო ჩვენს ბავშვობაში დე სადის რაღაცეები, ანდა რომც ყოფილიყო, თაროებზე ვინ დაილაგებდა. დე სადი, მე თუ მკითხავთ, წერის გაგებაში არ იყო. მასში მთავარი მისი პოზიცია და სამყაროს აღქმა იყო, თორემ ფრანგი იყო და ეგრე წერდე, როცა უკვე არსებობს ფიგარო, ცოტა უხერხულია.
რაღაც მგონი მივედ-მოვედები. იმას ვამბობდი, რომ რაც ბავშვობისას წაკითხულიდან ჩაგრჩება, ძნელად რომ ტყუილი იყოს. საერთოდ, ეგ მაგარი უცნაურობაა, ჩემი მეგობარი მეუბნებოდა, პატარა ვიყავ, როცა "დონ კიხოტს" ვკითხულობდი და დიალოგებს ვტოვებდი, ამბები მაინტერესებდაო. მეც ეგრე ვიყავი.
რატომღაც ასე ითვლებოდა, რომ ეს "დონ კიხოტი" საბავშვოა, თუ რა იყო არ ვიცი. რახან ახირებულ კაცზე იყო, თუ.. მოკლედ, ეგრე იყო. მერე ეგეც არი, რომ ბავშვს ამბავი აინტერესებს. გულუბრყვილობას ამბავი აინტერესებს. რაც უფრო მწველია იგი, მით მეტად დაგამახსოვრდება. საერთოდ უცნაური რამეები გამახსოვრდება.
აი, კიდევ გამახსენდა, რახან ბირსზე ვლაპარაკობთ. არის ეგეთი ამერიკელი მწერალი, ჰარი ქრუსი. კრამლის არ იყოს, სამხრეთელი და ასევე ნახიშტარ-ნაწვალები, ბაბუობაში გადასული ბიძის იერის კაცი, რო არა ტყდებიან ხოლმე. ჰოდა, იმას აქვს თავის წიგნში, დედაჩემს დავურეკეო, ჩემს საწყალ დედასო, ობლობაში რო გაგვზარდა მე და ჩემი ძმაო, და ვეუბნები, - დედი, რომანი გავყიდე, მორჩა, მწერალი ვარო. პირველი რომანი ცხოვრებაშიო. გაეხარდა დედაჩემსო, კითხულობდა ჩემს ნაწვალებს ხანდახანო და მითხრა ეგ რომელიო, შენ რო მოიგონე, თუ ჩვენი ცხოვრება რომაა შიგ აღწერილიო და მე ვუთხარი, მე რო მოვიგონეო და ჩაჩუმდა დედაჩემიო, კარგა ხნით ჩაჩუმდაო. რა იყო, დედი, რატო ჩაჩუმდიო. და ვფიქრობო, ალბათ მე ცოტაღა მესმის სამყაროსი, მოგონილ ამბავში ფული როგორ გადაგიხადეს, ეგ ხომ ტყუილიაო.
დედაჩემისთვისო, ქრუსი ამბობს, ჩემი ხელნაწერები იყო პირველი რომანები რომლებიც წაიკითხაო.
ეს გულუბრყვილობა ცხადია მაშინაც არსებობს, როცა ბავშვი ხარ და მულტფილმებსა და ურფინ ჯუსის მაღლა მდგომ რამეებს მიადგები. ოღონდაც მაშინ ვერ ხვდები, რა არის მწერლობა, მოცემულობა გაქვს: წიგნი და შიგ არც მთლად გასაგები ამბავი. იგებ თუ ვერა, ეგ ამბავი გრძნობებს აღძრავს. ჰოდა, სწორედ ეს გამახსოვრდება.
ბირსს იმდენი ჰქონდა ნანახი და იმდენი რეპორტაჟი დაეწერა, რომ ასეთებს, ჩვეულებრივ, ცოტა დრო რჩებათ გამონაგონისთვის. ის, რაც ნამდვილად გინახავს და განგიცდია, გამონაგონში რომ გადაგაქვს, ისე უნდა გადაიტანო, რომ თვითონაც გაინტერესებდეს. თუ სრულიად განსაკუთრებულ წერის ხერხებს არ ფლობ, ეს უბრალოდ არ გინდა და მორჩა. ისიც, ან გამოვა, ან - არა. დარჩება ჟურნალისტიკად, როგორც შალამოვის გადასარევი მოთხრობები.
ბირსს თავად მოხვედროდა ტყვია და როცა კაცს ტყვია მოხვედრია და ტყვიის მოხვედრაზე წერს, ისე, რომ იქ თავისას არაფერს ტოვებს, წერის ოსტატობის გარდა, ეს კარგი მოთხრობაა. შეუძლია მთელი თავისი პირდაპირობით, ჟურნალისტურად დაწეროს და მისი ნაწერი ნამდვილად კარგი იქნება, მაგრამ რახანღა იცის, რომ არსებობს რაღაც, ჟურნალისტობაზე ძლიერი და მაღალი, რასაც შეუძლია, რომ ეს ტყვია მთელს სამყაროდ აქციოს და არა უბრალოდ სულისშემძვრელ რეპორტაჟად, სული წასძლევს, რომ მწერალი გახდეს.
ბირსს ეს შეეძლო.
ის იგონებდა თავის მოთხრობებს.
ვინ იცის, სრულიად ახალგაზრდა ეგებ თავადაც იდგა ისეთ ხიდზე, თავის მოთხრობაში რომ აღწერა და თოკზე ჩამოკონწიალებული გვამებიც მრავლად ენახა და იფიქრა მრავალი წლის შემდეგ იმაზე, შეუძლია თუ არა კაცს, რომ იოცნებოს ჩამოხრჩობის წინ? და არა მაინცდამაინც იმაზე, რომ ჩამოხრჩობა საშინელებაა. არის, რა თქმა უნდა, მაგრამ ჩამოხრჩობას ჟურნალისტი აღწერს.
შეუძლია კაცს ოცნება ჩამოხრჩობის წინ? არ ვიცი.
მან უკეთ იცოდა.
ჰოდა, მეც ბავშვობიდან მჯერა მისი გამონაგონის. რამდენი ხანია მჯერა და არასდროს დამვიწყნია ბირსი. მწერლობაც ეგ არის ალბათ, როცა წამკითხველს არ ავიწყდები და რაღაც უცნაური, ჩამოუქნელი, ფერადი სივრცე ამოუტივტივდება ხოლმე თავში შენი სახელის გახსენებაზე.
ამბროზ ბირსი. კაი მაგარი იყო იმ თხელ წიგნაკში.
http://shokoladi.ge/content/isev-birsi-gamaxsenda?page=2
ფორუმის კინოკლუბი VOL.3, ანუ იუზერთა რელიზები 
