არიან ადამიანები, ვისაც მეგრულის შესწავლა სურთ, თუნდაც საწყის დონეზე. ჩემთვის ბევრჯერ უკითხავთ, არსებობს თუ არა კურსებო, ან რაიმე თვითმასწავლებელი...
ასევე, ინტერნეტსივრცეშიც, სოციალურ ქსელებში თუ სხვადასხვა საიტებზე ხშირად ვხედავ ამგვარ ინტერესს გარკვეული ნაწილისგან.
ვიცი, რომ ამ ფორუმზეც არიან ასეთი ადამიანები.
მიუხედავად იმისა, რომ მე არ ვარ პროფესიონალი, გადავწყვიტე, რომ გამეკეთებინა მცირე ქართულ-მეგრული სასაუბრო, გრამატიკის ძალიან მოკლე მიმოხილვით, ზოგადი ფრაზებით და მცირე ლექსიკონით.
ეს გავთვალე უფრო დამწყებთათვის.
თანდართულ ლექსიკონში თავი მოვუყარე 800-ზე მეტ სიტყვას, რომლებიც ასე თუ ისე ხშირად გამოიყენება დღეს მეტყველებაში.
იმედი მაქვს, რომ მეგრულის სწავლის მოსურნეებს თუნდაც მცირედით დავეხმარები ამ ერთ პოსტში მოქცეული მცირე სასაუბროთი.
წარმატებებს გისურვებთ!
აბა თქვა გიჩქჷნა!
============================
============================
ფონოლოგიამეგრულში ხუთი ძირითადი ხმოვანია -
ა,
ე,
ი,
ო,
უ და ერთი მეორეული -
ჷ (ზუგდიდურ-სამურზაყანულში), რომელიც
ი და
უ ხმოვანთა დასუსტების შედეგია.
„
ჷ“ შეესაბამება საერთაშორისო ტრანსკრიპციის (IPA)
ә ნიშანს. ეს არის დაახლოებით იგივე ბგერა, რომელიც გამოითქმის ინგლისურ სიტყვა freedom-ში d-ს და m-ს შორის. უფრო გავრცელებულია ზუგდიდურ-სამურზაყანულში. სენაკურ-მარტვილურში მის მაგივრად გვხვდება ო, ი და უ (უ ზუგდიდურშიც გვხვდება)
თანხმოვანთა შემადგენლობა მეგრულში თითქმის იგივეა, რაც ლაზურში და ქართულში.
მეგრულში გვხვდება
ჸ ბგერა, რომელიც ქართულში და ლაზურში არ გვხვდება. მაგალითად, თამაში - ლაჸაფი, სახლი - ჸუდე.
ყ მეგრულში გვხვდება ძირითადად
წ-ს,
ჭ-ს,
ტ-ს გვერდით. მაგალითად: ჭყონი - მუხა, ტყა - ტყე.
========================
ჩვენებითი ნაცვალსახელი» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
ეს - ენა/თენა/ათენა
ის - ინა/თინა/ეთინა
კითხვითი ნაცვალსახელები
ვინ? - მი(ნ)?
რა? - მუ?
მუ რე თენა? - რა არის ეს?
თენა რე ჸუდე. - ეს არის სახლი.
მუ რე თინა - რა არის ის?
თინა რე ჯა. ის არის ხე.
მი რე თენა? - ვინ არის ეს?
თენა რე ძღაბი. - ეს არის გოგო.
მი რე თინა? - ვინ არის ის?
თინა რე ძღაბი. - ის არის გოგო.
პირის ნაცვალსახელებია:» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
მა - მე
სი - შენ
მუ - ის „თვითონ“
ჩქჷ/ჩქი - ჩვენ
თქვა - თქვენ
მუნეფი („თვითონ“ ისინი)/თინეფი - ისინი
მა ვორექ - მე ვარ
სი რექ - შენ ხარ
მუ/თინა რე - ის არის
ჩქჷ/ჩქი ვორეთ - ჩვენ ვართ
თქვა რეთ - თქვენ ხართ
მუნეფი/თინეფი რენა - ისინი არიან
მა ვავორექ - მე არ ვარ
სი ვარექ - შენ არ ხარ
მუ/თინა ვარე - ის არ არის
ჩქჷ/ჩქი ვავორეთ - ჩვენ არ ვართ
თქვა ვა რეთ - თქვენ არ ხართ
მუნეფი/თინეფი ვა რენა - ისინი არ არიან
მეგრულში
მრავლობითის ნიშანია
-ეფ (=ქართულ
ებ-ს)
» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
კოჩი - კოჩეფი
ოსური - ოსურეფი
თუ სიტყვა ერთმარცვლიანია, მრავლობითის ნიშნის წინ დაისმის ასო ლ:
და (და) - დალეფი
ხე (ხელი) - ხელეფი
თუ (გოჭი) - თულეფი
ჯა (ხე) - ჯალეფი
დღა (დღე) - დღალეფი
ჸა (ტოტი) - ჸალეფი
ტყა (ტყე) - ტყალეფი
წკა (კურკა) - წკალეფი
გამონაკლისია რამდენიმე ორმარცვლიანი სიტყვა:
დიდა (დედა) - დიდალეფი
მუმა (მამა) - მუმალეფი
მოთა (შვილიშვილი) - მოთალეფი
===================
ლაჸაფი - თამაში» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
მა (ვა)ბლაჸაფენქ - მე (არ) ვთამაშობ
სი (ვა)ლაჸაფენქ - შენ (არ) თამაშობ
მუ/თინა ლაჸაფენს - ის (არ) თამაშობს
ჩქჷ/ჩქი (ვა)ბლაჸაფენთ - ჩვენ (არ) ვთამაშობთ
თქვა (ვა)ლაჸაფენთ - თქვენ (არ) თამაშობთ
მუნეფი/თინეფი (ვა)ლაჸაფენა - ისინი (არ) თამაშობენ
მა (ვა)ბლაჸაფენქო? - მე (არ) ვთამაშობ?
სი (ვა)ლაჸაფენქო? - შენ (არ) თამაშობ?
მუ/თინა ლაჸაფენსო? - ის (არ) თამაშობს?
ჩქჷ/ჩქი (ვა)ბლაჸაფენთო? - ჩვენ (არ) ვთამაშობთ?
თქვა (ვა)ლაჸაფენთო? - თქვენ (არ) თამაშობთ?
მუნეფი/თინეფი (ვა)ლაჸაფენანო? - ისინი (არ) თამაშობენ?
მა (ვა)ბლაჸაფენდი - მე (არ) ვთამაშობდი
სი (ვა)ლაჸაფენდი - შენ (არ) თამაშობდი
მუ/თინა (ვა)ლაჸაფენდჷ - ის (არ) თამაშობდა
ჩქჷ/ჩქი (ვა)ბლაჸაფენდით - ჩვენ (არ) ვთამაშობდით
თქვა (ვა)ლაჸაფენდით - თქვენ (არ) თამაშობდით
მუნეფი/თინეფი (ვა)ლაჸაფენდეს - ისინი (არ) თამაშობდნენ
მა იბლაჸაფუქ - მე ვითამაშებ
სი ილაჸაფუქ - შენ ითამაშებ
მუ/თინა ილაჸაფუ - ის ითამაშობს
ჩქჷ/ჩქი იბლაჸაფუთ - ჩვენ ვითამაშებთ
თქვა ილაჸაფუთ - თქვენ ითამაშებთ
მუნეფი/თინეფი ილაჸაფუნა - ისინი ითამაშებენ
მა (ვე)ბლაჸაფუქ - მე (არ) ვითამაშებ
სი (ვე)ლაჸაფუქ - შენ (არ) ითამაშებ
მუ/თინა (ვე)ლაჸაფუ - ის (არ) ითამაშობს
ჩქჷ/ჩქი ვებლაჸაფუთ - ჩვენ არ ვითამაშებთ
თქვა ველაჸაფუთ - თქვენ არ ითამაშებთ
მუნეფი/თინეფი ველაჸაფუნა - ისინი არ ითამაშებენ
რიგობითი რიცხვითი სახელები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
პირველი — პირველი*
მაჟირა — მეორე
მასუმა — მესამე
მაოთხა/მანთხა — მეოთხე
მახუთა — მეხუთე
მაამშვა — მეექვსე
მაშქვითა — მეშვიდე
მაბრუო — მერვე
მაჩხორა — მეცხრე
მავითა — მეათე
მავითაართა — მეთერთმეტე
მავითოჟირა — მეთორმეტე
მაეჩა — მეოცე
ეჩდომაართა — ოცდამეერთე
ეჩდომავითა — ოცდამეათე
მაოშა — მეასე
ოშმაართა — ასმეერთე
ოშმაჟირა — ასმეორე
ოშმავითა — ასმეათე
მაჟიროშა — მეორასე
მახუთოშა — მეხუთასე
მაანთასა — მეათასე (საკუთრივ მეგრული ფორმა მავითოშა)
*შენიშვნა: პირველის ლაზური შესატყვისია მაართანი.
მეგრული ვიკიპედიის სტატიებში გამოიყენება სიტყვა მაართა.
რაოდენობითი რიცხვითი სახელები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
1 — ართი
2 — ჟჷრი/ჟირი
3 — სუმი
4 — ოთხი
5 — ხუთი
6 — ამშვი
7 — შქვითი/შკვითი
8 — ბრუო/რუო
9 — ჩხორო
10 — ვითი
11 — ვითაართი
12 — ვითოჟირი
13 — ვითოსუმი
14 — ვითაანთხი
15 — ვითოხუთი
16 — ვითაამშვი
17 — ვითოშქვითი/ვითოშკვითი
18 — ვითობრუო/ვითორუო
19 — ვითოჩხორო
20 — ეჩი
21 — ეჩდოართი
30 — ეჩდოვითი
40 — ჟარნეჩი
50 — ჟარნეჩდოვითი
60 — სუმონეჩი
70 — სუმონეჩდოვითი
80 — ოთხონეჩი
90 — ოთხონეჩდოვითი
100 — ოში
101 — ოშართი
110 — ოშვითი
200 — ჟიროში
1000 — ანთასი
1999 — ანთას ჩხოროშ ოთხონეჩდოვითოჩხორო
2000 — ჟირი ანთასი
10 000 — ვითი ანთასი
=========================
---------------------------------
=========================
ოჯახი» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
დიდა — დედა
მუმა — მამა
სქუა — შვილი
ბოში — ბიჭი, ვაჟი
ქომოლსქუა — ვაჟი, ვაჟიშვილი
ძღაბი — გოგო, ქალიშვილი
ოსურსქუა — ქალიშვილი
ჯიმა — ძმა
და — და
მშობელი — მშობელი (ქართულიდან; ძველი ფორმაა მასქერი)
ბაბუ — ბაბუა, პაპა
პაპუ — დიდი ბაბუა
ბები (დადი; ძვ. ფორმა) — ბებია
მოთა — შვილიშვილი
ჩილი — ცოლი
ოსური — ქალი, იხმარება ცოლის მნიშვნელობითაც
ქომონჯი — ქმარი
მეუღლე — მეუღლე (ქართულიდან)
რძალი — ნოსა
სინჯა — სიძე
ქვიშილი (აღმ. დიალექტი), სინჯა ჸა (დას. დიალექტი) — ქვისლი
ოხორასქილი — მაზლი
დიანთირი, ან დიანთილი — სიდედრი, დედამთილი
მუანთირი, ან მუანთილი — სიმამრი, მამამთილი
ზახალი — მძახალი
ბიცო (ნოსადი; ძვ. ფორმა) — ბიცოლა
ბიძია (ჯიმადი, ჯიჯი; ძვ. ფორმები) — ბიძა
დეი — დეიდა
მამი — მამიდა
ბიძისქუა — ბიძაშვილი
დეიდასქუა — დეიდაშვილი
მამიდასქუა — მამიდაშვილი
ნაჟირა — ტყუპეფი (თუმცა, დღეს იშვიათად იხმარება ეს სიტყვა, გავრცელებულია ტუპეფი)
მოჯგირე, ნათესე — ნათესავი
სქუაჸონერი —შვილობილი
მუმაჸონერი — მამინაცვალი
დიდაჸონერი — დედინაცვალი
ომბოლი — ობოლი
====================
ხილი» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
უშქური - ვაშლი
სხული - მსხალი
ბული - ბალი
ქვიშნა ბული - ალუბალი
ატამა - ატამი
ალიჩა - ალუჩა
ციმუა - მარწყვი
ჸომური/ჸუმური - ტყემალი
ბია - კომში
ხვიმა/ ხომა - ხურმა
ნეძი - ნიგოზი
თხირი - თხილი
ლუღი - ლეღვი
ჯამკაკალი - თუთა
ხაბურზაკი/ხაბურძაკი - საზამთრო
შინკა - ნესვი
ბერწული - ბროწეული
ჭუბური - წაბლი
===============
ცხოველები და ფრინველები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
ჩხოუ — ძროხა
გინი — ხბო
კამბეში — კამეჩი
ცხენი — ცხენი
კვიცი — კვიცი
ჯოღორი — ძაღლი
კატუ — კატა
ცინდალი — კნუტი
ლაკვი — ლეკვი
ღეჯი — ღორი
თუ — გოჭი
გჷრჷნი, გირინი — ვირი
თხა — თხა
ქაცარი — ციკანი
შხური — ცხვარი
ქოთომი — ქათამი
წიწილა — წიწილა
კვატია, კვატა — იხვი
ინდური, კოკუში — ინდაური
ღორღონჯი — ბატი
მაფშალია — ბულბული
ზესქვი — შაშვი
კვათარი — ტყის ქათამი, როჭო
ჯღჷრჯღჷ — ჩხართვი
ზღარბქურსამი — ზღარბი
მელა — მელია
ტურა — ტურა
ფორცხოლი — ფოცხვერი (დღეს აღარ იხმარება)
ნჯილო — ლომი (დღეს იშვიათად იხმარება)
ჸილო, ყილო — ვეფხვი (დღეს იშვიათად იხმარება)
გვერი — გველი
სპილო — მუნჭყვი (დღეს არ იხმარება)
თუნთი — დათვი
გერი — მგელი
ტორონჯი — მტრედი
====================
ფერები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
ჩე - თეთრი
უჩა - შავი
წვანე - მწვანე
ჭითა - წითელი
ყვინთელი/ჸვინთელი - ყვითელი
ცაშფერი - ცისფერი
ლენიშფერი - ლურჯი (დღეს ლურჯი იხმარება)
ჭუბურიშფერი - წაბლისფერი
ფორთოხალიშფერი - ფორთოხლისფერი
ტუტაშფერი - ნაცრისფერი
====================
კვირის დღეები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
თუთაშხა — ორშაბათი
თახაშხა — სამშაბათი
ჯუმაშხა — ოთხშაბათი
ცაშხა — ხუთშაბათი
ობიშხა — პარასკევი
საბატონი/საბატჷნი (შურიშხა; ძვ. ფორმა) — შაბათი
ჟაშხა — კვირა
========================
წელიწადის დროები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
გაზარხული, გაზაფხული, გიშულირი (აფუნი; ძვ. ფორმა) — გაზაფხული
ზარხული, ზაფხული — ზაფხული
დამორჩილი — შემოდგომა
ზოთონჯი (ბზოთონჯი) — ზამთარი
==================
თვეები (ფრჩხილებში ძველი ფორმები)» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
იანარი (ღურთუთა) — იანვარი
ფრევალი (ფურთუთა) — თებერვალი
მარტი (მელახი) — მელახი
აპრილი (პირელი) — აპრილი
მესი — მაისი
ივანობა (მანგი) — კვირკვე
არგუსო (მარაშინათუთა) — აგვისტო
ეკენია — სექტემბერი
გჷმათუთა — ოქტომბერი
გერგობათუთა — ნოემბერი
ქირსეთუთა — დეკემბერი
======================
-----------------------------
======================
ფრაზებიგამარჯობა – ჯგირობუა, გომორძგუა (დღეს მეტყველებაში გამარჯობა იხმარება უფრო, ან ჯგირობუა)
გაგიმარჯოს ღმერთმა! – გო(გ)იმორძგჷ/გო(გ)იმორძგუ ღორონთქ!
კარგად მენახე! – ჯგირო მიძირჷდა/მიძირუდა!
კარგად ბრძანდებოდეთ! – ჯგირო ზოჯჷნდათ/ზოჯუნდათ!
გმადლობთ! – მადლობერი! (ან მადლობელი ვარ – მადლობერი გაფუთ)
მუთა უჭირს - არა უშავს/არაფერი უჭირს
როგორ ხარ? – მუჭო რექ?
ვარ, ღმერთის წყალობით! - ქუორექ, ღორონთიშ ჭყოლოფ(უ)ათ!
ღმერთის წყალობა არ მოგკლებოდეს! - ღორონთიშ ჭყოლოფ(უ)ა ვამორრკებუდას!
არა მიშავს, შენ როგორ ხარ? – მუთა მიჭირს, სი მუჭო რექ?
როგორ ხართ? – მუჭო რეთ?
სახლში როგორ არიან? – ჸუდეს მუჭო რენა?
გაიხარეთ! – გეხარით!
მაპატიით/ქუმაპატიით/ქჷმაპატიით - მაპატიეთ
შემოგევლეთ! – ქუგგალეთ/ქჷგგალეთ!
რა გქვია – მუ რჯოხო?
მე მქვია დავითი – მა ბჯოხო დავითი
რა პროფესიის ხართ? – მუ პროფესიაშ რეთ?
ბიზნესმენი ვარ – ბიზნესმენი ვორექ
მე სტუდენტი ვარ – მა სტუდენტი ვორექ
სად ცხოვრობ? – სო ცხოვრენქ?/სო ოხორანქ?
მე ვცხოვრობ ზუგდიდში – მა ფცხოვრენქ ზუგიდის/ზუგდიდის
სადაური ხარ? – სო(ჸ)ურეშე რექ?
მე წალენჯიხელი ვარ – მა წალენჯიხარი ვორექ
ვისთან ერთად ცხოვრობ? – მიწკჷმა/მიწკუმა ართო ცხოვრენქ?
ეს ვისი ბავშვია? – თენა მიშ ბაღანა რე?
ეს ჩემი ძმისშვილია – თენა ჩქიმი ჯიმასქუა რე.
ცოლ-შვილთან ერთად – ჩილ დო სქუაწკჷმა/სქუაწკუმა ართო.
სად მუშაობ? – სო მუშენქ?
მე ვმუშაობ ბანკში – მა მუფშენქ ბანკის
ამ მომენტში არ ვმუშაობ – თე მომენტის ვამუფშენქ
დღეს დასვენება მაქვს – ამდღა მოსვანჯა მიღუ
ვეძებ სამუშაოს – ბგორჷნქ/ბგორუნქ სამუშას
ჩემი ბიზნესი მაქვს – ჩქიმი ბიზნესი მიღუ
სტაჟიორი ვარ – სტაჟიორი ვორექ
პრაქტიკაზე ვარ – პრაქტიკას ვორექ
სად სწავლობ? – სო გურაფულენქ?
მე ვსწავლობ თბილისში, თსუ-ში – მა ბგურაფულენქ ქართის, თსუ-ს
რომელ კურსზე ხარ? – ნამ კურსის რექ?
მეორე კურსზე ვარ – მაჟირა კურსის ვორექ
ფოთში ვისთან მიდიხარ? – ფუთიშა მიშა მეულჷ/მეურქ?
ნათესავებთან მივდივარ – ნათესეეფშა/მოჯგირეეფშა მე(ვ)ულჷ.
აქეთ როდის დაბრუნდები? – აშო მუჟამს დორთუქ?
ერთ კვირაში/ორ დღეში – ართ მარაშა/ჟირ დღაშა.
გაიგე? - ქიგეგიო?
გავიგე! - ქიგებგი!
ვერ გავიგე! - ვეგებგი/ვაგმაგინჷ/ვაგმაგინუ!
დაბრძანდით! - დოზოჯით/ქჷდოზოჯით/ქუდოზოჯით!
შემობრძანდით! - გამნოზოჯით/მუნოზოჯით!
შებრძანდით! - გემნოზოჯით/მინოზოჯით!
მიბრძანდით/წაბრძანდით! - მეზოჯით
ბრძანეთ! - ზოჯით!
==================================
ფეხბურთი გიყვარს? - ფეხბურთი გიჸორსო?
ვის გულშემატკივრობ (ვის მხარეზე ხარ)? - მის გინარექ?
კლუბებიდან ლივერპულს, ქვეყნებიდან არგენტინას. - კლუბეფშე ლივერპულს, ქიანეფშე არგენტინას.
ფეხბურთის თამაშიც გიყვარს? - ფეხბურთიშ ლაჸაფი ხოლო გიჸორსო?
კი, თითქმის ყოველ კვირა საღამოს ვთამაშობ. - ქო, დახე ირ ჟაშხა დღას ბლაჸაფენქ.
დადიოდი ოდესმე ფეხბურთზე? - გილეშიო დღას ფეხბურთშა?
კი, ხუთი წელი დავდიოდი, მაგრამ აბიტურიენტობის დროს დავანებე თავი. - ქო, ხუთ წანას გილეფში, მარა აბიტურიენტობაშ დროს დუანები დუდი.
სხვა რა სპორტი გიყვარს? - შხვა მუ სპორტი გიჸორს?
რაგბი, ჩოგბურთი და ჭიდაობა. - რაგბი, ჩოგბურთი დო რკინება.
ჭიადობა მეც მიყვარს, დავდიოდი პატარაობისას. - რკინება მა ხოლო მიჸორს, გილეფში ჭიჭენობას.
კარგად ჭიდაობდი? - ჯგირო რკინენდიო?
კი, საქართველოს პრიზიორი ვარ. - ქო, საქორთუოშ პრიზიორი ვორექ.
==================================
რა არის ეს? - მუ რე თენა?
ეს არის გაზეთი. - თენა რე გაზეთი.
ეს გაზეთია? - თენა გაზეთი რენო?
არა, ეს არაა გაზეთი. - ვარ, თენა ვარე გაზეთი.
რა არის ესენი? - მუ რე თენეფი?
ეს გაზეთებია. - თენეფი გაზეთეფი რე.
====================================
მე კარგად ვარ. - მა ჯგირო ვორექ.
შენ კარგად ხარ. - სი ჯგირო რექ.
ის კარგად არის. - მუ/თინა ჯგირო რე.
მრავლობითში:
ჩქჷ/ჩქი ჯგირო ვორეთ.
თქვა ჯგირო რეთ.
მუნეფი/თინეფი ჯგირო რენა.
კითხვითი:
მა ჯგირო ვორექო?
სი ჯგირო რექო?
მუ/თინა ჯგირო რენო?
კითხვითი (მრავლობითში):
ჩქჷ/ჩქი ჯგირო ვორეთო?
თქვა ჯგირო რეთო?
მუნეფი/თინეფი ჯგირო რენანო?
==================================
შეგიძლიათ მითხრათ, სად არის სურსათის მაღაზია? – შეილებუნანო ქომიწუათ, სო რე სურსათიშ მაღაზია?
სად მიდიხართ? – სო მეურთჷ?
არის აქ ახლოს ბიბლიოთეკა? – რენო თაქ ხოლოს ბიბლიოთეკა?
შეგიძლიათ მითხრათ როგორ მივიდე ბანკთან? – შეილებუნანო ქომიწუათ მუჭო მეფრთა ბანკშა?
შემიძლია იქამდე ფეხით მისვლა? – შემილებუნო თეიშა კუჩხით მეულა?
შორს არის? – შორს რენო?
ახლოს არის? – ხოლოს რენო?
მე ვეძებ ნათესავის სახლს – მა ბგორჷნქ/ბგორუნქ მოჯგირეშ ჸუდეს
სასტუმრო – სასტუმროა დღეს გავრცელებული, სწორი ფორმა იქნება სასუმარო
ავტობუსის გაჩერება – ავტობუსიშ გაჩერება
ქუჩა – ქუჩა (შოშე;ძვ. ფორმა)
მოედანი – მოედანი
რა არის ამ ქუჩის/მოედნის სახელი? – მუ რე თე ქუჩაშ/მოედანიშ სახელი?
საით არის გასასვლელი? – სოლე რე გუმალი?
სად არის მუზეუმში შესასვლელი – სო რე მუზეუმშა მინალი
სად არის უახლოესი რკინიგზის სადგური? – სო რე უხოლაში რკინაშშარშ სადგური?
იმ გზით წადით – თი შარათ მეუთ/იდით
ამ გზით წადით – თე შარათ მეუთ/იდით
შეუხვიეთ მარჯვნივ – მიშურთეთ/მიკურთეთ მარძგვანშე/მარძგვან ჸურე
შეუხვიეთ მარცხნივ – მიშურთეთ/მიკურთეთ კვარჩხანშე/კვარჩხან ჸურე
მეორე გზაჯვარედინზე მარცხნივ მოუხვიეთ და კიდევ იკითხეთ – მაჟირა ოთხშარააკართუს მუკურთეთ დო ხოლო ქიკითხით
ეს ქუჩის ამ მხარესაა – თენა ქუჩაშ თე განშე რე
ეს ქუჩის მეორე მხარესაა – თენა ქუჩაშ მაჟირა განშე რე
ეს მუზეუმის შემდეგაა – თენა მუზეუმიშ უკული რე
ამ ქუჩას გაუყევით მაღაზიამდე, შემდეგ მარჯვნივ შეუხვიეთ – თე ქუჩას ქაჸუნით მაღაზიაშახ, უკული მარძგვან ჸურე მიკურთეთ
10 წუთის გზაა ფეხით – ვითი წუთიშ შარა რე კუჩხით
ანაკლიამდე რომელ ავტობუსს უნდა გავყვე? – ანარკიაშა ნამ ავტობუსის ოკო ვაჸუნე?
ფოთამდე რამდენი კილომეტრია? – ფუთიშა მუზმა კილომეტრიე?
ფოთამდე 57 კილომეტრია – ფუთიშა 57 კილომეტრი მეძჷ.
======================================
რა გაწუხებთ? – მუ გაწუხენა?
გმადლობთ. დღეს უკეთ ვარ – მადლობერი. ამდღა უჯგუშო ვორექ.
მახველებს – მოხვალაფუანს
მაღალი ტემპერატურა მაქვს – მაღალი ტემპერატურა მიღუ
გავცივდი – გობრგიდი
ცუდად ვარ – გლახათ ვორექ
თავი/კბილი/მუცელი მტკივა – დუდის (დუს, ან დუც)/ კიბირს/ქვარას მაჭუ
თქვენს ექიმს უნდა მიმართოთ – თქვან ექიმს ოკო მემართათ
ვფიქრობ, სერიოზული არაფერია – ფიფქრენქ, სერიოზული მუთუნ ვარე
გრიპი მაქვს – გრიპი მიღუ
ზურგი მტკივა – ოჭიშის მაჭუ
ცოტა უკეთესობას არ გრძნობთ? – ჭიჭე უჯგუშობას ვაგინაფულენთო?
ცუდად მძინავს – გლახათ ბლურს
სუნთქვა მიჭირს – შურიშ ღალა მიჭრს
სიცხე მაქვს – სინჩხე მიღუ
რამე გაწუხებთ? რამე გტკივათ? – მუთუნი გაწუხენანო? მუთუნს გაჭუნანო?
წამალს გამოგიწერთ – წამალს გაგშაიჭარჷნთ/გაგშაიჭარუნთ
წამალი გამოგიწერეს? – წამალი გაგშაიჭარესო?
წამალი გამომიწერეს/გამოუწერეს – წამალი გაგშამჭარეს/გაგშუჭარეს
========================
რომელი საათია? – ნამუ/ნაჷ/ნამ საათი რე?
ცხრა საათია – ჩხორო საათი რე, ან ჩხორო საათიე
ოთხის ნახევარია – ოთხიშ გვერდი რე
ვითიშ ვითი წუთი რე ათის ათი წუთია
ხუთს აკლია თხუთმეტი – ხუთშა (ხუთამდე; პირდ. თარგმანი) ორკჷ ვითოხუთი წუთი
გუშინწინ – გოღაწო
გუშინ – გოღა
დღეს – ამდღა
ხვალ – ჭუმე, ჭუმანი
ზეგ – გეღანი, ასევე იხმარება ჭუმეშ გეღანი
ამ საღამოს; ამ ღამით/დღევანდელი საღამო – ამსერი
ხვალ ღამით – ჭუმან სერით
დილით – ოჭმარეს
ნაშუადღევს – ნაონდღერს
საღამოს – ონჯუას
გუშინ დილით – გოღა ოჭმარეს
გუშინ ნაშუადღევს/საღამოს – გოღა ნაონდღერს/ონჯუას
ამ დილით – ამჭუანი
ხვალ დილით – ჭუმე/ჭუმან ოჭმარეს
გასულ კვირას/თვეს/წელს – ულირ მარას/თუთას/წანას
ამ კვირას/თვეს/წელს – თე მარას/თუთას/წანას
იქითა კვირა – იქილენი მარა
ახლა – ასე -
მაშინ – თიწკჷმა
- დან – -შე
ამ წუთას, ახლავე, დაუყონებლივ – თე/ათე წუთის, ხელათ
მალე/ცოტა ხანში – მალას/ჭიჭე ხანშა
ადრე – ადრე (ორდო; ძვ. ფორმა)
მოგვიანებით – მოგვიანებით, მოგვიანეთ
ცოტა ხნის წინ – ჭიჭე ხანიშ წოხოლე
ხუთი წუთის წინ – ხუთი წუთიშ წოხოლე
ერთ საათში – ართ საათშა
წინა კვირა/თვე/წელი – წოხოლენ/ულირ მარას/თუთას/წანას
არასდროს – დღას ვარ
იშვიათად – იშვიათო
ზოგჯერ - კანკალეშა, მინშა
ხანდახან – კანკალეშა, მინშა
ხშირად – ხშირას, შხირას
ყოველთვის – ირო
ყოველღე – ირ დღას
ყოველ კვირას – ირ მარას
ათი წუთია ავტობუსს ველოდები – ვითი წუთი რე, ავტობუსის უჯინექჷნ
რამდენი ხანია? – მუზმა ხანი რე
- მდე – -შახ
შემდეგ – უკული
რა რიცხვია დღეს? – მუ რიცხვი რე/რიცხვიე ამდღა
დღეს სამი მაისია – ამდღა სუმი მესი რე
რა დღეა დღეს? – მუ დღა რე ამდღა
დღეს ორშაბათია – ამდღა თუთაშხა რე
ჩემი საათი 10 წუთით ჩამორჩება/წინაა – ჩქიმი საათი ვითი წუთით კჷნასქიდუ (ან კუნმქასქიდუ)/წოხოლე რე
ჩემი საათია გაჩერდა – ჩქიმ საათიქ გაჩერდჷ/გაჩენდჷ
საკმარისად ბევრი დრო გვაქვს – დასაბაღო ბრელი დრო მიღუნა
ის დღეს იგვიანებს – თინა ამდღა იგვიანუნას
დაუქჩარე/ჩქარა – დუჩქარი (ან ქუდუჩქარი)/ჩქარას
ორ კვირაში – ჟირ მარაშა
2005 წელს – 2005 წანას
პირველ იანვარს – პირველ იანარს
რომელ წელს დაიბადეთ? – ნამუ/ნამჷ/ნამ წანას დებადით?
მე დავიბადე 1965 წლის 25 ნოემბერს – მა დებაბდი 1965 წანაშ 25 გერგობათუთას/ნოემბერს
რომელ საათზე? – ნამუ/ნამჷ/ნამ საათის?
დასაწყისში – დაჭყაფუს
დასასრულს – ბოლოს
ჯერ კიდევ – დიო ხოლო
საღამომდე – ამნინჯშა/ამნინჯშახ
მაისიდან მოყოლებული – მესიშე მოჸუნაფილი
ზუსტად ექვსი საათია – ზუსტას ამშვი საათი რე
ექვსს აკლია თხუთმეტი წუთი (საღამოს) – ამშვიშა ორკჷ ვითოხუთი წუთი
ორი საათით – ჟირი საათით
დილის 9 საათიდან – ოჭმარეშ ჩხორო საათშე
რომელ საათზე იწყება? – ნამუ/ნამჷ/ნამ საათის იჭყაფუ?
შუადღის შემდეგ – ონდღეშ უკული
შუადღემდე – ონდღეშახ
ცოტა ხნის შემდეგ – ჭიჭე ხანიშ უკული
ბოლო ხანებში – ბოლო ხანეფს
გასული წლების განმავლობაში – ულირ წანეფს
ამჟამად – ასე, თეხანო
ამ დროის განმავლობაში – თე დროს, ან თე დროშ დინახალე
მთელი ეს დრო – თელ თე დროს
მთელი ეს წლები – თელ თე წანეფს
ძალიან დიდ ხანს – გვალო დიდ ხანს
დიდი ხნის წინ – დიდი ხანიშ წოხოლე
მთელი ცხოვრება – თელ ცხოვრებას
მთელი დღე – თელ დღას
მთელი წელი - თელ წანას
მთელი დილა – თელ ოჭმარეს
მთელი საღამო – თელ ონჯუას
მთელი ღამე – თელი სერი
დილიდან საღამომდე – ოჭმარეშე ონჯუაშახ
როგორც ყოველთვის – მუჭოთ ირონ
თითქმის ყოველთვის – დახე ირო
როცა გინდა – მუჟამს გოკონ
ერთი წუთით – ართ წუთით
ერთი წამით – ართ წამით (წამი - მერქა; ძვ. ფორმა)
დროის კარგვა – დროშ დინაფა
=========================
მოიადეფი - ანდაზები» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
გალენი ჭუკიქ დინახალენი ჭუკი გეგინორაჸუა.
გარეულმა თაგვმა შინაური თაგვი გააგდოო.
მეზობერს ხოჯი უზალი, დო ღორონთი სი მერჩანს.
მეზობელს ხარი უსურვე, და ღმერთი შენ მოგცემს.
შხვაში ორქოს სქანი ლინჯი უჯგუ.
სხვის ოქროს შენი სპილენძი ჯობია.
მონდას ოჸოთანდესჷ, კობუქ გეგილალჷ.
მწიფეს ესროდნენ, მკვახე ჩამოვარდა.
ჯგირიშ მაქიმინალს ჯგირი ვაღოლესჷ.
კარგის გამკეთებელს კარგი არ დამართეს.
გჷმორჩქინელი ჭირი კოსჷ ვა ჸვილჷნსჷ, ფულირი - ქო.
გამოჩენილი ჭირი კაცს არ მოკლავს, დამალული - კი.
======================
-----------------------------
======================
გამოყენებული ლიტერატურაკოლხური (მეგრულ-ლაზური ენა), რუსუდან ამირეჯიბი-მალენი (რედ.), ნანა დანელია, ინგა დუნდუა. 2006
მეგრული ეტიუდები, ალექსანდრე ცაგარელი. 1880
მეგრულ–ქართული ლექსიკონი, ალიო ქობალია. 2010
მეგრულ–ქართული ლექსიკონი, ოთარ ქაჯაია. 2001
=======
ოთარ ქაჯაიას მეგრულ ქართული ლექსიკონის ონლაინ ვერსია:
http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etca/c...ajaia/kajai.htm,,ვეფხისტყაოსნის" მეგრული თარგმანი (,,ყილოშტყებამი"), ,,ნანაში ნინა" და ლექსიკონი (გადმოსაწერი ვერსია):
http://linkz.ge/file/384266/--------------...-------.7z.htmlმეგრული ვიკიპედია:
http://xmf.wikipedia.org/wiki/დუდხასჷლამეგრული ვიკიწყარო (მეგრული ნაწარმოებები):
<a href='http://wikisource.org/wiki/Main_Page/მარგალური' target='_blank' rel='nofollow'>http://wikisource.org/wiki/Main_Page/მ
This post has been edited by ფორცხოლი on 17 Oct 2018, 23:02 . .
მეგრულის შესწავლის მსურველთათვის, ქართულ-მეგრული მოკლე სასაუბრო
