მხოლოდ მე არ ვფიქრობ შეგიძლია გადაიკითხო:
http://www.orthodoxy.ge/gvtismetkveleba/pomazanski/12.htmეკლესიის ბრძოლა ცდომილებებთან, რაც ეხება იესო ქრისტეს - ღმერთსა და ადამიანს
ეკლესია ყოველთვის მკაცრად იცავდა უფალ იესო ქრისტეს ორბუნებოვნების შესახებ სწორ სწავლებას, რადგანაც მისადმი რწმენას გადარჩენისთვის აუცილებელ პირობად მიიჩნევდა.
ამ საკითხის შესახებ მრავალგვარი ცდომილება არსებობდა - ისინი ორ ჯგუფად ერთიანდებიან: ერთნი უარყოფენ ან აკნინებენ იესო ქრისტეს, როგორც ღმერთს, მეორენი კი მას - როგორც ადამიანს.
1. როგორც უკვე ითქვა (იხ. თავი ყოვლადწმიდა სამების მეორე პირის შესახებ), ქრისტე - ღმერთი უარყო იუდეური ურწმუნოების სულმა, რიმელიც მოციქულთა ეპოქაში ებიონის ერესში აისახა (მისი სახელი დაერქვა ერეტიკოსთა ჯგუფს - ებიონიტებს ). III საუკუნეში მსგავს სწავლებას ავრცელებდა პავლე სამოსატელი, რომელიც ანტიოქიის ორ კრებაზე ამხილეს. რამდენადმე სხვაგვარი იყო არიოზის ცრუსწავლება და IV საუკუნის არიანული ერესის ნაირგვარი განმარტებანი. მათი მტკიცებით, ქრისტე უბრალო ადამიანი არ არის, იგი ძეა ღვთისა, მაგრამ არა შობილი, არამედ ქმნილი და ყველა შექმნილ სულზე უფრო სრულყოფილი. არიოზის ერესი დაგმო I მსოფლიო კრებამ 325 წელს, ხოლო IV-V საუკუნეებში არიანელობა დეტალურად განიხილეს და უკუაგდეს ეკლესიის დიდმა მამებმა.
V ასწლეულში აღმოცენდა თეოდორე მოპსუესტიელის ერესი, რომელსაც მიემხრო კონსტანტინოპოლის არქიეპისკოპოსი ნესტორი. ისინი ამტკიცებდნენ, რომ უფალი იესო ქრისტე მხოლოდ „ატარებს ღვთაებრივ საწყისს და ამიტომაც ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელს უწოდებდნენ ქრისტესმშობელს და არა ღვთისმშობელს. ნესტორის თანახმად, ქრისტე თავისთავში აერთიანებდა ორ ბუნებას და ორ განსხვავებულ პირს - ღვთაებრივსა და კაცობრივს, რომელთაც ჰქონდათ ურთიერთშეხება, მაგრამ დამოუკიდებლად არსებობდნენ. ამავე სწავლებით, იესო ქრისტე დაბადებით იყო ადამიანი და არა ღმერთი. ნესტორის მთავარ მამხილებლად გამოვიდა წმ. კირილე ალექსანდრიელი. ნესტორიანელობა ამხილეს და დაგმეს III მსოფლიო კრებაზე.
2. მეორე ჯგუფის ცდომილებებში უარყოფრლია ან დაკნინებული იესო ქრისტე - ადამიანი. პირველი ასეთი ერეტიკოსები იყვნენ დოკეტები: ისინი ხორცსა და მატერიას ბოროტ საწყისად აღიარებდნენ და შეუძლებელად მიიჩნევდნენ, რომ ღმერთი მათ შეერთებოდა. ამ მოსაზრებით ისინი ქრისტეს ხორცს მოჩვენებითს, წარმოსახვითს უწოდებდნენ (ბერძნ. δοκεω - ვეჩვენები).
მსოფლიო კრებათა ეპოქაში მაცხოვრის კაცობრივობას მცდარად განმარტავდა კაპადოკიის ეპისკოპოსი აპოლინარიუსი. იგი იესო ქრისტეში აღიარებდა ძე ღვთისას განხორციელების ჭეშმარიტებას, მაგრამ მისი მტკიცებით, მაცხოვრის კაცობრივი ბუნება არასრული იყო. უფრო ზუსტად, იგი ამბობდა, რომ კაცობრივი ბუნება სამი ნაწილისგან შედგებოდა და ასწავლიდა, რომ იესო ქრისტეს გააჩნდა ადამიანური სამშვინველი და სხეული, ხოლო სული (ან „გონი“) კი ღეთაებრივი ჰქონდა. მისი აზრით, ეს უკანასკნელი შეადგენდა მაცხოვრის ღვთაებრივ ბუნებას. რომელიც მას ჯვარზე ტანჯვის დროს განეშორა. ამ „ბრძნობის“ უარსაყოფად წმიდა მამები განმარტავდნენ, რომ ადამიანის არსებას ძირთადად მისი თავისუფალი სული შეადგენს; ზუსტად სული დაეცა, რადგან თავისუფალი იყო; რაც დაზიანდა, გადარჩენაც მას სჭირდებოდა. ამიტომაც მაცხოვარს დაცემული ადამიანის აღსადგენად თავად გააჩნდა კაცობრივი ბუნების ეს არსებითი ნაწილი. ანუ, იგი ფლობდა ადამიანური სულის არა ოდენ დაბალ, არამედ მაღალ მხარეებსაც. V საუკუნის ერესი, რომელმაც ასევე დაამცირა ქრისტე - ადამიანი, მონოფიზიტობა იყო. იგი აღმოცენდა ალექსანდრიელ მონაზონთა გარემოში და მიმართული იყო მაცხოვრის ღვთაებრივი ბუნების დამამცირებელი ნესტორიანელობის წინააღმდეგ. მონოფიზიტები თვლიდნენ, რომ იესო ქრისტეში ხორციელი საწყისი შთანთქა სულიერმა, ადამიანური - ღვთაებრივმა და ამიტომ აღიარებდნენ ისინი ქრისტეს ერთბუნებოვნება მონოფიზიტობა, რომელსაც აგრეთვე ევტიქის ერესი ეწოდებოდა, უკუგდებულ იქნა ქალკედონის IV მსოფლიო კრებაზე.
უარყოფილი მონოფიზიტური ერესის განშტოება იყო მონოთელიტების სწავლება (ბერძნ. θελημα - სურვილი, ნება), რომლის მიხედვით ქრისტეში ერთი ნება მოიაზრებოდა. იმის შიშით, რომ არ ეცნოთ ქრისტეს ადამიანური ნება და ამით დაეშვათ ორი პირის არსებობა, მათ ქრისტე ში მარტო ღვთაებრივი ნება აღიარეს. მაგრამ, როგორც ეკლესიის მამებმა ცხადყვეს, ასეთმა სწავლებამ გააუფასურა ქრისტეს მიერ კაცობრიობის გადასარჩენად გაღებული მსხვერპლის მნიშვნელობა და დააკნინა კაცობრივი თავისუფალი ნების საღვთო ნებისადმი დამორჩილების ღვაწლი: „ნუ ნებაჲ ჩემი, არამედ ნებაჲ შენი იყავნ“ (ლკ. 22,42) - ასე ლოცულობდა უფალი. მონოთელიტური ცდომილება უარყო VI მსოფლიო კრებამ.
ძველი ეკლესიის ისტორიაში არსებული ცდომილებების ორივე მიმართულება აგრძელებს არსებობას და ღიად თუ დაფარულად იმკვიდრებს ადგილს ბოლო საუკუნეების პროტესტანტიზმში, რომელიც ძირითადად ამ მიზეზთა გამო თავს არიდებს მსოფლიო კრებათა დოგმატური განსაზღვრებების აღიარებას.
უფალ იესო ქრისტეს პიროვნებაში ორი ბუნების შეერთების გვარობა
სამ მსოფლიო კრებაზე: ეფესოს III (ნესტორის წინააღმდეგ), ქალკედონის IV (ევტიქის წინააღმდეგ) და კონსტანტინოპოლის(მონოთელიტების წინააღმდეგ), ეკლესიამ განაცხადა დოგმატი, რომლის თანახმად უფალი იესო ქრისტე ერთჰიპოსტასოვანი და ორბუნებოვანია (ღვთაებრივი და კაცობრივი), ამასთან აქვს ორი ნება, რომელთაგან კაცობრივი მთლიანად ემორჩილება საღვთო ნებას.
431 წელს ეფესოს III კრებაზე მოიწონეს წმ. კირილე ალექსანდრიელის სარწმუნოების გადმოცემა, რომლის მიხედვით, „უფალ იესო ქრისტეს ერთიან ჰიპოსტასში შეერთებულია ღვთაებრივი და ადამიანური ბუნება. ამ განსხვავებულ ბუნებათა შეერთების გზა გამოუთქმელია და ამოუხსნელი“.
ქალკედონის IV კრებამ, 451 წელს, წერტილი დაუსვა მონოფიზიტობას და ზუსტად ჩამოაყალიბა უფალ იესო ქრისტეში ორი ბუნების შეერთების გვარობა და ამ შეერთების არსი საიდუმლოდ და ამოუხსნელად გამოაცხადა. ქალკედონის კრების განჩინება ამბობს: „წმიდა მამათა მიმდევარნი, ყველანი ერთხმად მივუთითებთ - აღიარებულ იქნას ერთი და იგივე ძე, უფალი იესო ქრისტე, როგორც სრული ღმერთი და სრული ადამიანი, ჭეშმარიტი ღმერთი და ჭეშმარიტი ადამიანი - იგივე სხეულისა და გონიერი სულისაგან. მამისა თანაარსი ღვთაებრივად და ჩვენი - კაცობრივად. ჩვენი მსგავსია ყველაფრით, გარდა ცოდვისა. იგი იშვა უწინარეს საუკუნეთა მამისაგან ღვთაებრივად, ხოლო ბოლო ჟამს ჩვენთვისა და ჩვენი გადარჩენისთვის იშვა კაცობრივად ქალწულ ღვთისმშობელ მარიამისგან. ვაიღარებთ ერთსა და იმავე ქრისტეს, ძეს, უფალს, მხოლოდშობილს, რომელშიც ორი ბუნება შეიცნობა შეურევნელად, უცვლელად, განუყოფელად და განუშორებლად... არა ორ პიროვნებად განკვეთილს ან განყოფილს, არამედ ერთსა და იმავე ძეს და მხოლოდშობილ სიტყვას ღვთისას, უფალ იესო ქრისტეს, როგორც (ასწავლიდნენ) ძველად წინასწარმეტყველნი და როგორც თავად უფალმა იესო ქრისტემ გვასწავლა და როგორც მამათა სიმბოლომ გადმოგვცა“1.
ბუნებათა შეერთების გვარობას ქალკედონის განჩინება შემდეგი სიტყვებით განმარტავს:
„შეურევნელად, უცვლელად (ან გარდაუქმნელად)“ - ქრისტეში ღვთაებრივი და კაცობრივი ბუნებანი არ ერწყმიან და არ ხდება მათი ურთიერთში გარდაქმნა.
„განუყოფელად და განუშორებლად“ - ორი ბუნება შეერთებულია სამარადჟამოდ, მაგრამ ისინი არ ქმნიან ორ პირს, რომელნიც მხოლოდ ზნეობრივად არიან შეერთებულნი, როგორც ამას ნესტორი ასწავლიდა: არამედ განუყოფელნი არიან ჩასახვის მომენტიდან (ჯერ ადამიანი კი არ შეიქმნა და შემდგომ შეუერთდა მას ღმერთი, არა - ღმერთი-სიტყვა დაემკვიდრა ქალწულ მარიამის წიაღში და შეისხა განსულიერებული კაცობრივი ხორცი); განუყოფელნი არიან ჯვარცმული მაცხოვრის ტანჯვისა და სიკვდილის, აღდგომისა და ამაღლების დროს და ასე დარჩებიან უკუნითი უკუნისამდე. განღმრთობილი ხორცით მოვა უფალი იესო ქრისტე თავისი მეორედ მოსვლის ჟამს.
დასასრულ, 680 წელს, VI მსოფლიო კრებამ (კონსტანტინოპოლის III) დაადგინა: აღიარებულ იქნას ქრისტეში ორი ნება და ორი ქმედება ,,...ორი ბუნებითი ნება, ურთიერთს არ ეწინააღმდეგება... მისი კაცობრივი ნება არ უპირისპირდება და ებრძვის, არამედ მთლიანად დამორჩილებულია მის საღვთო, ყოვლისშემძლე ნებას“.
ღვთაებრივ ბუნებასთან შეერთებული კაცობრივი ბუნება ან წმიდა მამათა გამოთქმით - „ხორცი უფლისა“, გამდიდრდა საღვთო ძალებით და თავისი თვისებებიდანაც არაფერი მოჰკლებია - იგი თანაზიარი გახდა საღვთო ღირსებისა და არა არსისა. VI მსოფლიო კრების თანახმად განღმრთობილი „ხორცი“ არ გამქრალა, იგი დარჩა „საკუთარ საზღვრებში“.
შესაბამისად ქრისტეში არც კაცობრივი ნება შეცვალა ღვთაებრივმა ნებამ. იგი არ განადგურებულა, არამედ დარჩა სრული და ქმედითი და უფალმა მთლიანად დაუქვემდებარა ღვთაებრივ ნებას, რომელიც მას და მამას ერთი აქვთ: „რამეთუ გარდამოვხედ ზეცით, არა რაჲთა ვყო ნებაჲ ჩემი, არამედ ნებაჲ მომავლინებელისა ჩემისა მამისაჲ“ (ინ. 6,38).
ღირსი იოანე დამასკელი „მართლმადიდებლური სარწმუნოების ზედმიწევნით გადმოცემაში“ ასე მსჯელობს უფალ იესო ქრისტეს პიროვნებაში ორი ბუნების შეერთების შესახებ: „როგორც ვაღიარებთ უცვლელ და გარდაუქმნელ განკაცებას, ასევე აღვიქვამთ ხორცის განღმრთობის მოვლენასაც, რადგან იმ მიზეზით, რომ სიტყვა განხორციელდა, მას არ გადაულახავს თავისი ღვთაებრივი საზღვრები და არ დაუკარგავს მისთვის ნიშანდობლივი ღვთივმშვენიერი ღირსებები. არც განღმრთობილი ხორცის ბუნება გარდაქმნილა და არც მისი ჩვეული თვისებები შეცვლილა, რადგან შეერთების შემდგომაც დარჩნენ შეურევნელი ბუნებანი და მათი თვისებები კი - უვნებელნი. უფლის ხორცი სიტყვასთან სრულიად შეურევნელი ანუ ჰიპოსტასური შეერთებით გამდიდრდა ღვთაებრივი ძალებით და ამასთან თავისი ბუნებითად ჩვეული თვისებები ოდნავადაც არ დაუკარგავს, რადგანაც ღვთაებრივ ქმედებებს საკუთარი ძალით არ ასრულებდა. ეს მისი საშუალებით ხდებოდა მასთან შეერთებული ღმერთ-სიტყვის ძალის გამოვლენა. გავარვარებული რკინაც წვავს, მაგრამ დაწვის ძალა მისი ბუნებითი თვისება კი არ არის, მან ეს შეიძინა ცეცხლთან შეერთების შედეგად“. ქრისტეში ორი ბუნების შეერთებას ღირსი იოანე დამასკელი განსაზღვრავს, როგორც „ურთიერთშეერთებულს“2.
რასაკვირველია, მხედველობაში უნდა მივიღოთ, რომ ქრისტეში ორი ბუნების შეერთების გვარობის გამოძიებისას კრებებსა და ეკლესიის მამებს ერთი მიზანი ჰქონდათ - გაემიჯნათ სარწმუნოება ერეტიკოსთა ცდომილებებისაგან. ამასთან, მათ არ უცდიათ, ბოლომდე გაეხსნათ თავად შეერთების ანუ ქრისტეში ადამიანური ბუნების იდუმალი გარდასახვის არსი. ჩვენ ვაღიარებთ, რომ ქრისტე კაცობრივი სხეულით დაჯდა მარჯვენით მამისა და კაცობრივი ხორცითვე მოვა დიდებით განსჯად სოფლისა და მის მეუფებას არ ექნება დასასრული. მთელს მსოფლიოში მორწმუნენი ყოველთვის ევქარისტიის საიდუმლოს საშუალებით ეზიარებიან უფლის ცხოველმყოფელ ხორცსა და სისხლს.
იესო ქრისტეს კაცობრივი ბუნების უცოდველობის შესახებ
V მსოფლიო კრებამ დაგმო თეოდორე მოპსუესტიელის ცრუსწავლება. იგი ამტკიცებდა თითქოს იესო ქრისტესთვის უცხო არ იყო შინაგანი ცდუნებანი და ვნებათა ჭიდილი. თუ საღვთო წერილი ამბობს, რომ ძე ღვთისა მოვიდა „ხორცთა მათ ცოდვისათა“ (რომ. 8,3), ამით მხოლოდ ხაზს უსვამს, რომ ეს ხორცი ჭეშმარიტად კაცობრივი იყო. მაგრამ იგი არ ატარებდა ცოდვას, პირიქით, სრულიად სუფთა იყო ყოველგვარი ცოდვისგან, პირველქმნილი იქნებოდა იგი თუ ნებელობითი. უფალი თავისი მიწიერი ცხოვრების ჟამს ყოველგვარი ცოდვიანი სურვილისა და შინაგანი ცთუნებისგან თავისუფალი იყო, რადგან კაცობრივი ბუნება მასში არსებობს არა დამოუკიდებლად, არამედ ის ჰიპოსტასურად არის ღმერთთან შეერთებული.
ქრისტეს ჰიპოსტასის ერთიანობა
ორი ბუნების შეერთებით ქრისტე-ღმერთკაცში არსებობს ერთი პირი, ერთი პიროვნება, ერთი ჰიპოსტასი. ქალკედონის მრწამსის განსაზღვრაში ვკითხულობთ: ,,... (ვაღიარებთ) ერთსა და იმავე ძეს და მხოლოდშობილ სიტყვას ღვთისას და არა ორ პირად გაჭრილს და განყოფილს... სიტყვა-ღმერთის განუყოფელი, ერთიანი ჰიპოსტასი ღვთაებრივ ჰიპოსტასს წარმოადგენს. ეს ჭეშმარიტება გამოითქვა იოანეს სახარების პირველ თავში: „პირველითგან იყო სიტყუაა და სიტყუაი იგი იყო ღმრთისა თანა და ღმერთი იყო სიტყუაჲ იგი“ (ინ. 1,1), აგრეთვე, „და სიტყუაი იგი ხორციელ იქმნა და დაემკვირა ჩუენ შორის“ (ინ. 1,14). ამ მიზეზით წმიდა წერილში ზოგან ქრისტე-ღმერთს ადამიანისთვის დამახასიათებელი, ზოგან კი ქრისტე-ადამიანს ღვთაებრივი თვისებები მიეწერება. მაგალითად: „უკეთუმცა ეცნა, არამცა უფალი იგი დიდებისაჲ ჯუარს ეცუა“ (I კორ. 2,8). აქ ჯვარცმულად მოიხსენიება უფალი დიდებისაჲ, ღმერთი („უფალი დიდებისაი“ რომ ღმერთს აღნიშნავს, ამას ფსალმუნში ვკითხულობთ: „ვინ არს ესე მეუფე დიდებისაი? უფალი ძალთაი თავადი არს მეუფე დიდებისაჲ“ - ფს. 23,10). ქრისტეს ჰიპოსტასის, როგორც საღვთო იპოსტასური ერთიანობის ჭეშმარიტებას განმარტავს ღირსი იოანე დამასკელი ნაშრომში „მართლმადიდებლური სარწმუნოების ზედმიწევნით გადმოცემა“3.
ქრისტესადმი ერთიანი თაყვანისცემის შესახებ
უფალ იესო ქრისტეს, როგორც ერთ პირსა და ღმერთკაცს, შეჰფერის ერთიანი, განუყოფელი თაყვანისცემა როგორც ღმერთსა და როგორც კაცს. ეს იმიტომ, რომ მასში ეს ორი ბუნება განუყოფლადაა შეერთებული. V მსოფლიო კრების მამები განმარტავენ (მე-9 მუხლი ერეტიკოსთა წინააღმდეგ): „თუ ვინმე იტყვის, რომ ქრისტეში უნდა თაყვანისიცემებოდეს მის ბუნებათაგან თითოეული და ამით ორი თაყვანისცემა შემოაქვს: „ღმერთი სიტყვისადმი და ადამიანისადმი ცალ-ცალკე და არ სცემს თაყვანს ერთიანი თაყვანისცემით სიტყვას, რომელიც კაცობრივ ბუნებაში განხორციელდა, გაითავისა და დაისაკუთრა იგი, როგორც ეს ყოველთვის სწამდა ეკლესიას და აღიარებდა მას უწყვეტი გადმოცემის საფუძველზე - შეჩვენებულ იქნეს!“
ამ კრების განჩინებიდან გამომდინარე ეკლესიის სულსა და პრაქტიკასთან შეუსაბამოდ წარმოგვიდგება რომაული კათოლიციზმის მიერ შემოტანილი „იესოს გულის“ კულტი. V მსოფლიო კრების ზემომოყვანილი განჩინება უარყოფს მაცხოვრის ღვთაებრივი და კაცობრივი ბუნების ცალკ-ცალკე თაყვანისცემას, ამასთან იგი გარკვეულწილად შეგვაგონებს, რომ პატივი და თაყვანისცემა ეკუთვნის მთლიანად ქრისტეს და არა მისი არსების ნაწილებს. მაშინაც თუკი „გულს“ გავაიგივებთ მაცხოვრის სიყვარულთან, უნდა ითქვას, რომ არც ძველ, არც ახალ აღთქმაში, არასოდეს უციათ თაყვანი ღვთიური სიყვარულის ზესიბრძნის, შემოქმედებითი თუ განგებულებითი ძალისა ან სიწმიდისთვის ცალ-ცალკე. ეს მით უფრო აღსანიშნავია ხორციელი საწყისის ნაწილებთან მიმართებაში. არის რაღაც არაბუნებრივი, როდესაც გამოაცალკევებ უფლის საერთო ხორციელი ბუნებიდან გულს, რათა მის წინაშე ილოცო და ქედი მოიხარო. ჩვეულებრივ ყოფითს ურთიერთობებშიც ასეა: რაოდენ ახლობელნიც არ უნდა იყვნენ ადამიანები (მაგ. დედა-შვილი), ისინი არასოდეს უძღვნიან თავიანთ გრძნობას საყვარელი ადამიანის მხოლოდ გულს, მათ ის პიროვნება მთლიანად უყვართ.
- See more at:
http://www.orthodoxy.ge/gvtismetkveleba/po...h.uyJUVK4d.dpuf This post has been edited by temart on 2 Apr 2014, 09:37 
გვამებით მოფენილი გზა საპატრიარქო ტახტისკენ!, მოწამლული და გარდაცვლილი უმაღლესი სამღვდელო პირები
