აღმოსავლეთ საქართველოს ეთნო-ლინგვისტური ისტორია

რას ნიშნავს ქართული ტოპონიმები?ბერბუკი?დიცი?ტირძინისი?კარბი?დოესი?წარმოდგენა არ მაქ.

სამაგიეროდ სომხებს ყველა ტოპონიმის ახსნა აქვთ,ეს გატეხილ საყდარს ნიშნავს,ეს აოხრებულ სოფელს,ეს მწვანე სოკოს და ა.შ. ეს არის უბრალოდ ტოპონიმების ხელოვნური ეტიმოლოგიზაცია.

ერთ ფორუმზე ჩეჩნებმა სომხეთის ტოპონიმების დიდი ნაწილი ეგრევე ხელოვნურად ჩეჩნურად გააეტიმოლოგიეს.

გარდა მაგისა ტოპონიმებს ხელოვნურად ასომხებენ მაგ. სწორი ფორმაა მამროვანი და არა ნარუმაკი ან ნარიმანი

არავინ უარყოფს ტაოში სომხურ სუბსტრატს მაგრამ ტაო არას სომხური ქვეყანა.

ქართლში 19 ს. სომხები 15% იყვნენ იყო სომხური სოფლები მაგ. კასპის ახალქალაქი , მუხრანი სად არიან დღეს სომხები ქართლში ? აღარ დარჩენ ,ერთი შულავერი დარჩა ქვემო ქართლში,ან ეგ სომხები ხო შუა საუკუნეებში გადმოსახლებულები არიან.

მე მყავს სომეხი მეგობრები მაგრამ დაჟე განათლებული სომეხი როცა ისტორიას ეხება პირდაპირ იდიოტიზმში გადადის.

მაინც რატო ეჭიდებიან სომხები ესე ძლიერად ტაო კლარჯეთს?
პასუხი მარტივია
მათ გეგმებში თურქეთის განადგურების მერე /ფანტასტიკა/მათ იციან რომ ისტორიული სომხეთიდან გოჯს ვერ მიიღებენ რადგან იქ ქურთები ცხოვრობენ , ქურთების მომრევები კი სომხები არ არიან,ასე რო მათ თვალი ქართულ ტერიტორიაზე უჭირავთ აქედან უნდა გავიდენ ზღვაზე , ბორკილები დაადონ გურჯებს და ლაზებს და ახალი კილიკია დაარსონ ცენტრით ტრაპიზონში.

This post has been edited by Kakha.G on 28 Nov 2015, 22:23

Kakha.G
არა, დაახლოებით მესამედს ახსნა არ აქვს.ნუ რა თქმა უნდა ვინც სომხური არ იცის როგორ დაარწმუნო მას რომ ეს სომხური სახელია და მანდ კიდევ დავთრის შედგენის დროს ცხოვრობდნენ ძირითადად სომხები? საკმაოდ მარტივად: დავთარში და ამ რუკაზე აღნიშნულია ფანასკერტის ლივაში მდებარე სოფელი "სოღომონ" ეს სოლომონის სომხური ვარიანტია .

yer adı ? il/ilçe ?
▼
1 yerleşim bulundu.
Sulakçayır köy - Hanak (Damal bucağı) - Ardahan
1928 K: Carisxev
R1889 RAl: Çarisxevi [ Gürc cvarisxevi? "haçdere" ]
■ 20. yy başında Türk yerleşimi

აგერ არტაანის მხარეში ყოველი მეოთხე ქართული უწერია
ხოლო ფოცხოვში რაც უწერია ყველა ქართულია.
ასევე პარხალის ხეობაში ყოველი მესამე ქართულია:
m bulundu.
Boyalı köy - Yusufeli (öğdem bucağı) - Artvin
1876, 1928 S-Tr, K: Sacveret [ Gürc ]
yerleşim bulundu.
Özgüven köy - Yusufeli - Artvin
1876, 1928 S-Tr, K: Gudasxev [ Gürc gudasxevi "tulumdere" ]
erleşim bulundu.
Demirdöven köy - Yusufeli (Sarıgöl bucağı) - Artvin
1876, 1928 S-Tr, K: Zemovan [ Gürc zemovani "yukarı mahalle
erleşim bulundu.
Yusufeli ilçe - Yusufeli - Artvin
1876, 1928 S-Tr, K: Axalt [ Gürc Axaleti "yeniyer" ]
1914: Yusufeli (idari bölge) [ Tr



This post has been edited by butkuj on 28 Nov 2015, 23:14

აღწერის ტექნიკა ასეთი იყო,თურქი დავთარდარი მიდიოდა სოფელში ხვდებოდა სოფლის მამასახლისს და ის აწვდიდა ინფორმაციას,თუ მამასახცლისი სომეხი იყო ცხადია ის ტოპონიმებს და შეიძლება სახელებსაც გაასომხურებდა,მაგ. დავთარში წერია არდაჰანი არადა სწორი ფორმაა არტაანი მიზეზი მარტივია ინფორმატორი სომეხია,სოღომონის სწორი ფორმაა სოლომონისი მანდაც ჩანს ინფორმატორი სომეხი იყო.

არტაანში ყოველი მეოთხე თურმე ქართულია , პარხალში კი ყოველი მესამე, სიცილით მოვკვდი, დანარჩენი რათქმაუნდა სომხურია.

ბუტკუჯ ნუ კითხულობ მაგ მარაზმს , საბოლოოდ დავრწმუნდი.

This post has been edited by Kakha.G on 28 Nov 2015, 23:11

Kakha.G

პარხალის ხეობაში სულ 12 სოფელია.
მათგან 4 ქართულ სახელს ატარებს , დანარჩენი 3 სოფელის ეტიმოლოგია გაურკვეველია მაგრამ მანდაც ქართველები ცხოვრობენო.
4 სომხურ სახელს ატარებს ერთში სომხები ცხოვრობდნენო 1918 წლამდე მაგრამ სახელი გაურკვეველიაო.

ინფორმატორების თეორია მაგრად მოიგონე)
ალბათ ფანასკერტის ინფორმატორიც სომეხი იყო
თორე მისი წმინდა ქართული სახელია ფენასციხე)))

სურათები დადე რატომ შეწყვიტე ?

ეგ ჩემი მოგონილი კი არაა /ინფორმატორებზე/ მაგას წერს წიგნის გამომცემელი სარგის ჯიქია.

სოლომონ კალა ამ ციხის ახლოს არის მაჰმადიანი ქართველების სოფელი , ჩრდილოეთით დაცულია პატარა ეკლესია , ამ ეკლესიის წარწერაზე სოლომონისი იხსენიება თარიღი 1482 , ამას ამბობს თაყაიშვილი იგივეს იმეორებს დ.ბაქრაძე.

დავთრის 3 ტომი /გამოკვლევა/

ხვალ არტაანს ელოდე

Kakha.G

დადე აბა ს.სოღომონის სურათი დავთრიდან და ბარემ ვნახოთ ერთად.

ერთბაშად რამოდენიმე სურათი დადე ზედმეტი კომენტების გარეშე
ასე უკეთესი იქნება.

მზვარეს რაიონი დიდი არტაანის ლივაში

ფარაკანი რაბათი,ბებერეკი,დროში,წმინდაელია,წისქვილისხევი,მაღარკარა,ტებათი,ბერდაგული,ლორი,ალაბალა,ფახრელი,ქინძოტამალი რაბათი,მეიდანი,შადევანი,არდანა,მანიოხი,თორა?,თოროსხევი,საგლაშენი?,სარაზგომი,ზანაზგომი,კუნძულუტი,ალაბალა,გელაზორი,ღუმეთი,ფიჩხასგომი,ადაგული,გურა,მიმრანი,ზარზაბის იაილა,ქალაქშენი,ტყისთავი,მახლავური,განარდიდი?,ტამალი,ტებათი,დადაგული,თოროსხევი დიდი,თოროსხევი შუა,შუაეკლესია,გელაზორი,ხევა,ტყისთავი,ანბარაკი,რევახისი,ურუმი,სარძაბი,ტიკაშენი,ტყემლობი,ტყისთავი დიდი და პატარა,ხერენეკი,კანდახორი,საგლაშენი?,იაილაჯიკი ქესოკორდი სათესველით,იალაღი პატარა ალაბალა.

ჩრდილის რაიონი ზემოხსენებულ ლივაში

აკამეთი,სინდისგომი,კომკი,ყუთარ მელიქი,ბაღდადი,ალმონა,ახალშენი,საზარა,მინდაშენი,გურჯიბეგი,ქამრასორი ზემო ქვემო,საბუღარო ზემო ქვემო,ჭინჭრობი ზემო ქვემო,კოთისწყარო,პეტრეპავლე,ნადარბაზი,გოგაშენი,სეფისხევი,ბურდოსანი,ქირმანი,შირაზი,გურჯიბეგი პატარა,ტამალი პატარა,იორგიბეგი?,სადგომი,იალაღი აკფუნარი.

ტყიანი რაიონი დიდი არტაანის ლივაში

ორჩოკი,კილნავი?,დუდუნა,გულაბერთი,ველი,ვარდოსანი დიდი,გუგუბა,ური,ფიკლობი,ორუშეთი,ახალშენი,იშაგომი?,ზემო ბორქი,სამაბეგი,ქომქი?,გეჯი,მერიემი,ფუჩღულეთი,ნაქალაქევი,ხოშურეთი მეორე სახელი ჩუღურეთი,ჩაისთარი,სკარება,ბეგრახათუნი,სუმელი?,მაჩვეთი,ჯვარისხევი,მუნუსი,სამოთხე,ტამალი დიდი,საღმრთო?,სორსი?,წურმანი ზემო ქვემო. შუა,ფუჩღულეთი,ტიკანი დიდი პატარა,ორბუხა,ნაქალაქევი,სასხარა,ვაჯარი,ხანაკი შუა პატარა ზემო,ბორქი ქვემო,ხაროსმანი,აღჯაყალა,დიდი ლალვანა,ალიოსმანი,ორეზაქი,ქარქათვალი,ჩობანქოი,ჩახომტეკი?,ხამაში დიდი,ონჯორ ბეგი,კიზილქილისა,კარგსოფელი,ქარაშუთი,კონდრაული,ოქროქოთანი,,ვარდოსანი პატარა,ზარაბუქი,ოჩკორა?,ოკამი,კიზილ ჩახომტეკი?,ბენდენოხერვარდი?,ტამალი,ტყემლობი,ფიქლობი,სათესველი ლალვანა?,ტამალი პატარა,ყამიშლუ,კალამეთი,ონჯორბეგი,შავციხე,ხოვბახეთი,ბუდე შავარდნის და ქორისა სოფელ სასხარაში,გუდამეთი,სათესველი მონასტერი,სათორნია,კალაჯიკი,ნასოფელი,კიზილქილისა.

პატარა არტაანი ანუ კოლა


ქუმურლუხი,ჯიჯორი,ორაქილისა,თურქაშენი,დორთქილისა,კონქი,დადაშენი,ხევა,მუზარეთი,კოლა,დემურკაპი,ვარგენისი,უჩქილისა.

ჩალდირის ლივა ჯანბაზის რაიონი

ურთა,ძურძნა,ცხვარა,ყარაყალა,კოტმახი,ლელუსი,წინწალი,ჯანბაზი,კამაროანი,ჩამძვრალი,ფრუტი,აღჯაყალა,ზაქარწმინდა,ჯანბაზი დიდი,წინწალი,ქავაქისი,მოზურეთიგუნდუსხევი,წინწალი შუა,არაგენი,ხელევანი,ჭალა,ჯარჯა,გულაბერთი რაბათი,ალბუტი,კაგარი ზემო ქვემო,თანბურაჯი,ეშექუნი,საბადური,ვარდმანა,ჯიგრაშენი,მერადისი,ჩაქიუხერ?,ალვანა?,ფექრაშენი,ქორეთი,ლავაში,კურავერი,იზნაზორი?,ღვინისწყარო,მერდასი,მერესალი.

ქანარბელის რაიონი ჩალდირის ლივა

ქანარბელი ხავეთი,კარწახი დიდი პატარა,მრაკვალი,სამყრო,ოლოდა,წყაროსთავი,სულდა,პეტაშენი,ჩაისი,ერინჯა,ქვაქისი,უდაბნო,ხოზაპუნი,შუათუბანი,ვარდისუბანი,დლივი,დათეში,კარავი?,კორხი,ხარაკი,ზალდუ,ბუზალ?,ღადალა.

პარხალი

კობაკი,არმენხევი,ილიასხევი,ხევეკი,გუდახევი,ხუმხალი,ბალხი,ხოდსოფელი,უტავი,ვანისხევი,კირვანისი,ოთხთაეკლესია,ბინათი,ჭირEიმი,პარხალი,ვეჟანგეთი,ზავრიეთი,ბაშკირეთი,მერეხევი,სუდასხევი,სოვისწყალი,შადუჟი,არჯავანი,ვაკე,ნიზგოვანი,დანგლეთი,კოშნარა,არმაშენი,ოგდემი,სამრუთი,მინათხევი,ახალთა,ამზარგი,საკუტი,კესპურეთი,ნიზგოვანი,მახატეთი,სარიგული,ბალხიბაღი,წითელწყარო,დევთისი.

გუმიშხანეს რაიონი მხოლოდ თვალის ერთი გადავლებით არამთლიანად.

ვიზერა /ბიძერებიდან/,იმერა,ტაიმიში,ძარა,მაჯარა,შუვა,მირზანი,მოხორა,ბორშიანი,არნო,არა,ლორი,მდ. ჩოროხი,სურმენესთან მთა ნატეხილები,ქსანთა,ლორი,ზიარეთი,კიტრა,ჩოროგმა,ემადა,ხურუ.

სპერში თვალის გადავლებით

ხართი,ჩუმოვანი,ორცორი,მთა ნახიზე დაღი და სოფ.ნახიზირი,ყიზილ იმარეთი,კობლათი , გობლადი,

სურმენეს რაიონი თვალის გადავლებით

ბურნაჩანდო,ტერზანდო,კასაჩანდო,და მრავალი ამის მსგავსი,ციმილათი,გოლოშა,მესოხორი,ზაზანა,სამერა,იშხანი,თელევი.
* * *
ბუტკუჯ სადაა აქ თუნდ ერთი სომხური ტოპონიმი?

This post has been edited by Kakha.G on 29 Nov 2015, 16:19

Kakha.G შენ დაწერე ქართული ხევი ალბანური ხე-დან მოდისო და მდინარს ნიშნავსო. სად წერია მაგი?

ილდამუსა ხევი არც ზანურში არაა არც სვანურში ლოგიკურად ესეიგი ალბანურ ვაინახური ხედან არი წარმოშობილი.

ხი რომ წყალია ვაინახურად ვიცი მაგრამ...
ალბანური ახსენე
უდიურად წყალი "ხე"-ა?
ის კიდევ საკითხავია იყო თუ არა ალბანური უდიურის წინაპარი ენა. არიან მეცნიერები რომლებსაც ამაში ეჭვი ეპარებათ

ხი რომ წყალია ვაინახურად ვიცი მაგრამ...
ალბანური ახსენე
უდიურად წყალი "ხე"-ა?
ის კიდევ საკითხავია იყო თუ არა ალბანური უდიურის წინაპარი ენა. არიან მეცნიერები რომლებსაც ამაში ეჭვი ეპარებათ

ილდამუსა ბუტკუჯი არ უნდა დაბრიდო ვირტუალურად?დღეს 2 სთ. ვიჩალიჩე რო მაგის ნიშანიანის ნაბოდვარები გამექარწყლებინა ეგ კი ეხლა არხეინად პოლიტიკის განყოფილებაში პოსტავს.აბა იმას ხო არ აღიარება ნიშანიანი ტყუისო.

мы утиицы и по нацыи албанцы წერენ ალბანელები პეტრე1 ს ,უტიქი თანამედროვე განჯის ოლქი,უდები შაქის ძველი მოსახლეობა სომხური წყაროებით,უტები ერთერთი ალბანური ტომი იგივე სომხებით.

Kakha.G

შენ "ქილისა" ს მნიშვნელობა იცი ?) ეს ხომ ვაბშე თურქული სიტყვაა)
ორთა დორტ უჩ =შუა ოთხი სამი.
კოლაში ნისანიანის რუკის მიხედვით არის შემდეგი ქართული სოფლები:
ხევა ,სამზალექი,ხემისკარი(ხევისკარი?).
დანარჩენი სულ თურქული და სომხური.
rleşim bulundu.
Bellitepe köy - Göle (Çayırbaşı bucağı) - Ardahan
R1889 1928 RAl, K: Urut
Erm: Vor'odan [ Erm "çağlayan" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ Göle ilçesine adını veren eski Kola
yerleşim bulundu.
Tepeler köy - Merkez (Yalnızçam bucağı) - Ardahan
R1889 1928 RAl, K: Konk [ Erm komk' "ağıllar"]



This post has been edited by butkuj on 29 Nov 2015, 23:25

შენ "ქილისა" ს მნიშვნელობა იცი ?) ეს ხომ ვაბშე თურქული სიტყვაა)
ორთა დორტ უჩ =შუა ოთხი სამი.
კოლაში ნისანიანის რუკის მიხედვით არის შემდეგი ქართული სოფლები:
ხევა ,სამზალექი,ხემისკარი(ხევისკარი?).
დანარჩენი სულ თურქული და სომხური.

მშვენივრად ვიცი ქილისას მნიშვნელობა,მაგ სიაში ერთადერთი სომხური ტოპონიმია და ისიც ოკუპირებული სოფელია ჩანს /გეოგრაფიულად არ ჯდება ჩრდილში/ ნიშანიანს გადაეცი you are greatest ფაცეპალმე am ewer seen თქო and when my friend kakha meet you he's smash your head თქო,თურქული ტოპონიმები უკვე ჩანს მაგრამ სომხური არაა.


ნიშანიანი ტყუის,არ გჯერა ჯიქიასო?არ გჯერა რუსეთის გენშტაბის 5 ვერსიანი რუქის?

ვინაა ეგ ნიშანიანი წინასწარმეტყველია?

მე წავიკითხე შენი პოსტი)
უბრალოდ მობილურით შემოვალ და ძნელია ნისანიანის რუკიდან დადება ფორუმზე.
გუმუშხანეს ტოპონიმიკა გამაღიმა ) იქ სომხებმა უფრო ადრე დასახლდნენ ვიდრე ტაოში.კი იქნებ არის ერთეული ზანური ტოპონიმი მაგრამ არა ის რაც შენ დადე . ეგ თითქმის ნახევარი ვაბშე ბერძნულია)

იცი რა , დავთრის ტოპონიმიკა ნისანიანის რუკიდან თითქმის არაფრით არ განსხვავდება ანუ სახელები იდენტურია
ნიშანიანს კიდევ მეტიც აქვს.
შენ ადამიანების სახელების სურათების დება გააგრძელე.
ს.დილისკა დადე ახალქალაქთან და ს.კუმურდო.
ეს გაცილებით უფრო საინტერესოა .
ildamusa

მეც მიმაჩნია რომ უდიური ალბანურის მემკვიდრე არაა.




This post has been edited by butkuj on 30 Nov 2015, 00:04

აბა საიდან აიღე რო არტაანის და პარხალის ტოპონიმიკა ძირითადად სომხურია?

გუმიშხანეში ვუზანეს მონასტრის და სხვა მონასტრების სულთა მატიანეებში მოხსენიებულია უამრავი დურუ,ტაგუ,გვადი და სხვა ამგვარი არა ბერძნული არამედ ზანური სახელები,ამას კარპოვიც კი /რომელსაც პროქართველობაში ვერ დავადანაშაულებთ/აღიარებს , მაჭუკა,ქალდიას რაიონი ჭანებითაა დასახლებული,გუმიშხანის დასავლეთით თორულის რსიონმა ყველაზე მეტი წინააღმდეგობა გაუწია თურქებს , თურქებს სპეციალური ლაშქრობა დაჭირდათ,
თორულის რაიონის მეამბოხე გურჯების /აქ იგულისხმება ლაზი აზნაურები/ ჩასახშობათ.

ბერძნული საკმაოდ ვიცი რომ ბერძნული ტოპონიმები გავარჩიო,მანდ ბერძნული არაფერი არაა.

გუმიშხანეში სომხები თურქებმა ჩაასახლეს ისევე როგორც ხემშინში , ეგეც არ იყოს სომხები მანდ უმცირესობა იყვნენ და რა მნიშვნელობა აქ როდის გაჩნდენ?

ტყუის შენი ნიშანიანი.

ფუტკარაძე წერს რომ ტაოელების ქართულში არის დიდი ზანური სუბსტრატი არის არმენიზმები არქაიხმები იზოლაციის წყალობით გაჩენილი ნეოლოგიზმები მაგრამ ეს არის ქართულის დიალექტი.

რა ვუყოთ რომ 19 ს. ში არტაანში სომხები თითქმის არ ჩანან?

რათქმაუნდა ზოგიერთი სოფლის სახელი ხელნაწერის სიძველის გამო წაშლილი აღმოჩნდა და ჯიქიამ ვერ წაიკითხა,ზოგი სოფელი დავთრის შედგენის მერე დასახლდა.

ტყუის შენი ნიშანიანი.