არაყი – არაბულად ოფლს ჰქვიან, ვინაიდგან იგიცა ქვაბისა ოფლი არს, ხოლო ქართულად არაყსა სახელად იყი ეწოდების (საბა 1991: 60).
არაყი ბიჰარ (არაყბარი ან არყაბარი) – თურინჯისა და ნარინჯისაგან გამონახადი სუნნელოვანი სითხელე (შაჰ-ნამე 1916: 793).
აშიკი (აშიყი და აშიკი) – აშიყი არაბულია, ტრფიალს(ა) ჰქვიან (საბა 1991: 82).
აშიკი არაბ. – „მოტრფიალე, უზომოდ შეყვარებული, საყვარელი“ (შდრ. არშიყი)
ბარაქა – არაბულად კურთხევა (საბა 1991: 95).
ბარაქა არაბ. – კურთხევა, წყალობა
არაბ. نشاط (niSh’at) – სიცოცხლე, სიფხიზლე კარგი სულიერი მდგომარეობა, მხიარულება > ქართ. გამოთქმა ”სიცოცხლის ნიშან-წყალი”
არაბ. خاصیت (H’asi”aT) – ჯანმრთელობის მდგომარეობა, ბუნებითი თვისება, ქეიფზე ყოფნა, კარგად ყოფნა (წიგნი სააქიმოჲ 1936:337) > ქართ. ”ხასიათი”
ფიქრი – არაბთა ენაა, ქართულად საგონებელი, განზრახვა გულის-თქმა, წვლილმოგონება ჰქვიან (საბა 1991: 194).
ამაყი– ქართული არ არის, ყიფი ჰქვიან, ბრიყვი (საბა 1991: 49).
ამაყი არაბ. احمق – ბრიყვი, ბოროტი, სულელი.
აქიმი – აქიმი არაბთ(ა) ენაა, ქართულად მკურნალი ეწოდების (საბა 1991: 74).
აქიმი არაბ. حكیم/حكمآء – „მცოდნე, ბრძენი“ (შდრ. ’ალ-ჰაქიმი’ ყურანში ღვთის ეპითეტია).
ბარათი – სხვათა ენაა, მცირე ნაწერსა ჰქვიან, ქართულად ავთრათი [კ.ს. ევტრატი] ეწოდების (საბა 1991: 94).
ბარათი არაბ. برآءة – უარყო, თავი დაიზღვია.
დარაჯა – ესე დარაჯა სხვათა ენა არს, რომელი სამკურნალოთა წიგნთა შინა აღუწერიათ საზომის ზომისათვის წამალთასა: ორითა დარაჯითა გრილი, ანუ სამითა დარაჯითა მხურვალე. ამას ქართულად ხარისხი ჰქვიან (საბა 1991: 198).
დარაჯა არაბ. درجات / درجة – საფეხური, რანგი, წოდება, კვალიფიკაცია, გრადუსი, კლასი, ნიშანი.
ვაზნა – თოფის წამლის ჭურჭელი. სხვათა ენაა, ქართულად მუხტი ჰქვიან (საბა 1991: 252).
ვაზნა არაბ. وزن – 1. წონას, მნიშვნელობას 2. გრამ. ფორმა, პარადიგმა, შტამპი. (არაბ. وزن/wazn > თურქ. vezne)
თავაზა – სხვათა ენაა, ქართულად ბოდიში ჰქვიან (საბა 1991: 295).
თავაზა არაბ. وضع – იყო მორცხვი, მორჩილი; დაეთანხმა.
თაღლითი არაბ. تغلیط – შეცდომაში შეიყვანა, იყო შეცდომის მიზეზი, შეცდომად მიიჩნია.
მასხარა – თათართა ენაა, ქართულად გამღივარი ეწოდების (საბა 1991: 446).
მასხარა არაბ. مسخرة – გამცინებელი, ვინმეს გამამხიარულებელი.
მეედანი – მეიდანი, სხვათა ენაა, ქართულად მერე და მინდორი და ფორე ჰქვიან (საბა 1991: 459).
მეიდანი არაბ. میدان (მრ.میادین) -მოედანი, არენა.
ნალი – სხვათა ენაა, ქართულად საჭედარი და ლუმბა ჰქვიან (საბა 1991: 573).
ნალი არაბ. نعل (ზმნა) – ’ცხენს დააჭედა ნალი’. ჩააცვა ფეხსაცმელი, სანდალი ან დააჭედა, ქუსლი დააკრა ან სანდალი ატარა.
აქედან მოდის >არაბ. نعل – ლანჩი (ფეხსაჩმლის ძირი), ლუმბა, ნალი.
სევდა, სავდა – სხვათა ენაა, ქართულად შავი ნავღელი ჰქვიან (საბა 1993: 81).
სევდა არაბ. سوداء – დარდი, ნაღველი, კაეშანი, ვარამი .
ყალბი – (უჴმ.) სხვათა ენაა, ქართულად რიოში ჰქვიან. რიოში–შერყვნილი, არაწმინდა გინა ყალბი (საბა 1993: 11).
ყალბი არაბ. قلب – გადატრიალებული, შეცვლილი, ამოტრიალებული, გადაქცეული რამედ.
შაღავათი – სხვათა ენაა, უჴმარი და ცუდი (საბა 1993: 281).
ს(>შ)აღავათი არაბ. سخاوة – ხელგაშლილობა, დიდსულოვნება. ვალდებულების შემცირება, შემსუბუქება, გაიოლება, დაზოგვა, შვება.
ავზი – წყლის სადგური (საბა 1991: 40).
ჰავზ არაბ. حاض – წყალი მოაგროვა.
აკიდო – ხილ(ნ)ი ერთად შებმულ(ნ)ი.
აკიდო (აკიდოსი) – 1.ვაზის მოკლედ აჭრილი წყვილმტევნიანი რქა (შდრ. კრჩხა, ჩხა). 2. სიმინდის წყვილი ტარო, ფუჩეჩით გადაბმული. 3. ხილის ასხმულა, ჯაგანი ( ქეგლ1986: 22).
’აქადა არაბ. عقد- შეკრა. გასკვნა, კვანძი გაუკეთა.
ბადრი – სავსე მთოვარე (საბა 1991: 90).
ბადრ არაბ. بدر – სავსე მთვარე. (გადატ. მზეთუნახავი)
ბავასირი – (ბუასილი) სოკოს სენი. კაცსა რომ სოკო შჭირდეს (საბა 1991:90).
ბავასირ არაბ. بواسیر – ჰემოროი, წყლული, წამონაზარდი.
ბუასილი – (არაბ. ბავასირ) ავადმყოფობა, სოკო (ქეგლ).
ბასრი – ფოლადი რკინა (საბა 1991: 97).
„ბასრი–(ბასრისა) არაბ. ბასრი. არაბეთის ქალაქ ბასრის ფოლადი. 1. მეტად მჭრელი, მახვილი; 2. მკვეთრი, ძლიერი; 3. ძვ. მაღალი ღირსების ფოლადი“ (ქეგლ: 987).
ბასრ არაბ. بصر – მხედველობა, მზერა, თვალი. (შდრ: ბასრი თვალი/ბასრი მხედველობა) ფოლადისებრი, მჭრელი, მახვილი თვალი/მზერა.
აქვე, „ბასრა არაბეთის ძველი ქალაქი, რომელიც განთქმული იყო საუკეთესო ხარისხის რკინითა და ფოლადით. ბასრის რკინა, ბასრული რკინა, ფოლადი. მაღალი ღირსების მეტად მჭრელი რკინა, ფოლადი“ (რუსუდანიანი 1957: 707). „ჴმალნი ბასრისა მკვეთელნი“ („ამირანდარეჯანიანი“ 475,8).
ზაჰმი – ზეიმი (საბა 1991: 277).
ზაჰმ არაბ. زحم – თავყრილობა, ჭყლეტა, მასა ხალხის. არაბ. zaÔm > ზაჰმ > ზამ > ზემ > ზეიმ.
კამათელი – ნარდზე(დ) საგორ(ვ)ებელი (საბა 1991: 349).
ქა’ბ არაბ. كعب – ძვალი, ქვა, სათამაშო ძვალი (ორ. მრ. ქა’აბათაინ كعبتین – ორი სათამაშო ქვა, კამათლები).
კეფა – კემხა, თავის უკანა კერძი (საბა 1991: 368).
კიიფ’ა არაბ. قفاء – ყიფა, კეფაა, აქ ქალას ნიშნავს („წიგნი სააქიმოჲ“ 1936: 314, „იადიგარ დაუდი“ 1938: 709).
ლამაზი – ესეცა ესრეთ განიყოფებიან, რამეთუ: კეკლუცი არს სახე უკლებელად გაწყობილი. კეკელა – სილამაზისა და მოჴდომის მცდელი. მწყაზარი – სიკეთეზედ მეტი. შვენიერი – ყოვლის კეთილით შეფერებული. სანდომი – კეკლუცი იყოს თუ დუხჭირი, მაშინც კაცს სანახავად იამოს. სახნიერი – რომელსა ყოველი სახე გაწყობილი ჰქონდეს და
საქმითაც კეთილმოქმედი იყოს. ჰაეროვანი – რომელი ხატკეთილობით მოჴდომილი იყოს (საბა 1991: 404).
ლამა’ზ არაბ. لماز – დაცინვა. ნაკლის გამონახვა. გაკილვა, ყბადაღება (ძვ. არაბ. ”მოაჯადოვა”).
მუხთალი – დაუნდობელი, მოღალატე (საბა 1991: 532).
მუჰთა’ლ არაბ. محتال – ცბიერი, ეშმაკი, მზაკვარი.
ღაბაბი – ყელის ჩამონაშვები (საბა 1993: 245).
ღაბაბ/ღაბღაბ არაბ. غبب/غبغب – ყელისჩამონაშვები (საქონლის). ყელის ქვეშ ჩამონაშვები (მამლის). არაბ. غبب/ღაბაბ > სპარს. غبغب/ღაბღაბ > ქართ. ღაბაბი.
ღალატი – მუხთლად მოკლვა (საბა 1993: 246).
ღალა’ა არაბ. غلط – შეცდომა, შეცოდვა, არასწორობა, მცდარობა, დაბნეულობა.
ღალატი – არაბ. ღალატ „შეცდომა, დანაშაული. 1. გამცემლობა, ვერაგობა, ორგულობა (ქეგლ).
ღარიბი – გარეშე წერილში სწერია, უცხოს(ა) ჰქვიან (საბა 1993: 247).
ღარიბ არაბ. غریب – 1. უცხო, უცხოელი, გარეშე, უცნობი. 2. უცნაური, არაჩვეულებრივი, გასაოცარი.
ყარიბი – არაბ. ღარიბ „უცხო“. 1. ძვ. უცხოობაში მყოფი, გადახვეწილი, უთვისტომო; 2. გადატ. უპატრონო, საცოდავი, საწყალი, ღარიბი (ქეგლ).
ყავა – მარცვალია იამანეთისა სახვრეტელად (საბა 1993: 261).
კაჰვათ არაბ. قھوة – ყავის მარცვლები, ყავა, ღვინო. არაბ. قھوة/qahwat > სპარს. قھوه/qahve > თურქ. kahve.
შაკიკი – რიგით თავის ტკივილი დროსა და დროზედ (საბა 1993: 278).
შაქიათ არაბ. წარმოშობის شقیقة – ძლიერი თავის ტკივილი, შაკიკი.
შუღლი – სიტყვით ბრძოლა (საბა 1993: 310).
შაღალა არაბ. ენაში شغل – დაიკავა, დაიმორჩილა, მისცა საქმე, შეშფოთებული იყო, მოწყვიტა, ხელი შეუშალა, წინ აღუდგა.
ხიბლი – საგრძნებო კრული (საბა 1993:422).
ხაბალა არაბ. خبل – შებოჭა, ნერვულ აშლილობამდე მიიყვანა. გაუძნელდა (მოძრაობა). გადაიყვანა ჭკუიდან, თავის კონტროლი დაკარგა.
ნამუსი – ქართულად პირისწყალი არაბულად შჯული (საბა 1991:574).
ნა’მუს არაბ. ناموس – კანონი, სინდისი, პატიოსნება.
კისა – ქისა, ქართული არ არის, თალისა ჰქვიან (საბა 1991: 376).
კიისა არაბ. سٌكی – დაზილა, მასაჟი გაუკეთა
შდრ: ქართ. მექისე – აბანოს მოსამსახურე, რომელიც ქისის წასმით მობანავეს შველის ტანის დაბანაში.
(კ.ს. რატომ არის ქართულში ქისა იგივე საფულე? მექისეს დამატებით შეიძლება ჰქონოდა გასამრჯელოდ ასაღები მონეტების ჩასაყრელი ქისა).
ტაბაკი – ხონი (საბა 1993: 129).
ტაბაკ არაბ. طبق – თავსახური. თეფში, სინი, მოგრძო თეფში.
ტაბაკ სვან. – გრძელი სუფრა, გრძელი ფიცარი ოთხ ფეხზე საჭმლის დასადებად და მოსასხდომად.
ხაბაზი – მეპურე არაბულად (საბა 1993: 412).
ხუბზ არაბ. خبز – პური.
ზაბა’ზ არაბ. خباز -მეპურე.
და აქვე სხვა სიტყვებიც,
არაბ. بخار / (ბუხა’რ) > ქართ. ბუხარი
არამ. חםרא > არაბ. خمار / (ხუმა’რ) > ქართ. ხუმარი
არაბ. سفرة / (სუფრათ) >ოსმალ. såfre, თურქ. sofre > ქართ. სუფრა
არაბ. محتال / მუხთალ > ქართ. მუხთალი
არაბ. مفتول / მავ[ფ]თალ > ქართ. მავთული
არაბ. زیت /(ზაით) > ქართ. ზეთი
* * *
ირანული
https://www.scribd.com/doc/119477303/%E1%83...%83%91%E1%83%98 * * *
ბაღი baği < Türk. bağ
გემი gemi < Türk. gemi
იალქანი ialkani < Türk. yelken
უთო uto < Türk. ütü
ფახლავა paxlava < Türk. baklava
ქოფაკი kopak'i < Türk. köpek
ყაბალახი q'abalaxi < Türk. kalpak
ყუთი q'uti < Türk. kutu
ოთახი otaxi < Türk. oda < Eski Türk. otağ (Çadır)
ოჯახი ocaxi < Türk. ocak (aile)
ბაღჩა bağça < Türk. bahçe < Fars. باغچه bâğça
ბურღული burğuli < Türk. bulgur < Fars. برغل burğul
ისპანახი isp'anaxi < Türk. ıspanak < Fars. إسپناخ ispanâx
კალა k'ala < Türk. kalay < Fars. قلاعى kalâ'i
კალამი k'alami < Türk. kalem < Arap. قلم kalam
ლალი lali < Türk. lal < Arap. لعل la'l , ayrıca Gürcüce'de ჭიაფერი ç'iaperi kelimesi de kullanılır.
საათი saat'i < Türk. saat < Arap. ساعة sâ'at
საბაბი sababi < Türk. sebep < Arap. سبب sabab
სიმი simi < Türk. sim < Fars. سيم sîm
სინი sini < Türk. sini < Fars. سينى sînî
სურა sura < Türk. sürahi < Arap. صراح surâh
ტახტი t'axt'i < Türk. taht < Fars. تخت taxt
ფანჯარა pancara < Türk. pencere < Fars. پنجره pancara
ფინჯანი pincani < Türk. fincan < Fars. فنجان fincân
ფირუზი piruzi < Türk. firuze < Fars. فيروز fîrûza
ქამარი kamari < Türk. kemer < Fars. كمر kamar
ქაფქირი kapkiri < Türk. kevgir < Fars. كفگير kafgîr
ხანჯალი xancali < Türk. hançer < Fars. حنجر hancar
ხორთუმი xortumi < Türk. hortum < Fars. خرتوم xurtûm
ჯავშანი cavşani < Türk. cevşen < Arap. جوشن cavşan
ჩანთა çanta < Türk. çanta
დარდი dardi < Türk. dert < Fars. درد dard
ადათი adati < Türk. adet < Arap. عادة â'dat
This post has been edited by ნოღა on 7 Jun 2015, 18:15 
ქართული ენის ღარიბი ლექსიკა, მიზეზები
