თემა 22 გვერდამდე ავიდა და აფსუა ხალხის (აფხაზების) კულტურის ვერცერთი ნიმუში ვერ ვნახე. აფხაზეთში რა მატერიალური და არამატერიალური კულტურაც არსებობს - ისტორიული ნაგებობები, ციხე-ეკლესიები, ფრესკები, წარწერები, ხიდები, ბედიის ბარძიმი, მოქვის სახარება და კიდევ ბევრი რამე - ყველაფერი ცალსახად ქართულია (არაქართულია მხოლოდ იმპერიების, ბიზანტიის, რუსეთის და შესაძლოა ოსმალეთის დანატოვარი თუ რამეა). ტოპონიმიკაც ქართულია გარკვეულ პერიოდამდე. ისტორიული წყაროები და სხვადასხვა საუკუნეების ევროპული რუკებიც ადასტურებს აფხაზეთის ქართულობას.
მე შემდეგი დასკვნა გამოვიტანე:
აფსუა ხალხი სავარაუდოდ მართლაც მიგრირებულია აფხაზეთში დაახლოებით XVI-XVII საუკუნეებიდან. თუმცა ეს რა თქმა უნდა, არ ნიშნავს, რომ მათ იქ უფლებები არ გააჩნიათ. აფსუა ხალხს სრული უფლება აქვს ცხოვრობდეს აფხაზეთის ტერიტორიაზე და ჰქონდეს საკუთარი იდენტობა, ენა და სხვა. ბოლო ბოლო, რამდენიმე საუკუნეა იქ ცხოვრობენ. როცა საქართველოს შემადგენლობაში ეს ტერიტორია დაბრუნდება, მათ ამის საშუალება ექნებათ, რადგან ეს ყველაფერი საქართველოს კონსტიტუციით გარანტირებულია (ეროვნული უმცირესობების უფლებები, რელიგიის თავისუფლება და სხვა).
თუმცა აფსუა ხალხს უფლება არ აქვს:
1) მოწყვიტოს აფხაზეთის ტერიტორია დანარჩენ საქართველოს და გამოაცხადოს დამოუკიდებლობა;
2) აფხაზეთი გამოაცხადოს ექსკლუზიურად თავის საკუთრებად, აფხაზეთის ისტორია კი თავის ისტორიად, აფხაზი მეფეები - არაქართველებად, აფხაზეთის ისტორიული საკათალიკოსოც აფსუა ხალხის საკუთრებად (სრულიად ქართული საკათალიკოსო იყო, ქართველი კათალიკოსებით და ყველაფერი ქართულით).
ყურადღება უნდა გამახვილდეს ომის დროს ჩადენილ დანაშაულებზეც! სადაც ასიათასობით ადამიანი ეთნიკური ნიშნით გამოიდევნა, ათიათასები კი იგივე ეთნიკური ნიშნით აწამეს, ხოცეს და ჟლიტეს (სამოქალაქო პირებზე, მათ შორის ქალებზე, ბავშვებზე და მოხუცებზეა საუბარი). ადგილი ჰქონდა ქალების და ბავშვების (!) მასიურ გაუპატიურებებსაც.
უნდა დაიდგას ეთნიკური წმენდის მსხვერპლთა მემორიალიც:
ეთნიკური წმენდის მსხვერპლთა მემორიალიჩემი აზრით ჩვენ უნდა ვიდავოთ სახელზეც, თუ რამდენად ეკუთვნის სახელწოდება „აფხაზი“ ამ ხალხს. იმიტომ რომ თუ მათ უფლებას მივცემთ „აფხაზზე“ და „აფხაზეთზე“ რაიმე ექსკლუზიურობა გამოაცხადონ, მაშინ შეიქმნება შთაბეჭდილება, თითქოს ქართველები ვართ იქ „ჩამოთრეულები, დამპყრობლები, ოკუპანტები“ და ა.შ.
ისე, ჩრდილოეთ კავკასიაში არსებობდა (და ეს ტოპონიმი დღესაც არსებობს) „აფსუანსკი სელსოვეტ“, ანუ აფსუათა სასოფლო საბჭო. ეს მოყვანილია ზურაბ რატიანის წიგნში „წყაროთა ღაღადი, ანუ პირიქითა საქართველო“.
ციტატა: „რსფსრ_ს ადმინისტრაციული დაყოფის კრებულში, რომელიც 1974 წელს არის გამოცემული მოსკოვში, სადაც შავით თეთრზე სწერია, რომ რსფსრ_ს ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ავტონომიურ ოლქში არის ადიღეჰაბლის რაიონი და მასში შედის რვა სასოფლო საბჭო, რომელთაგან ერთს ჰქვია აფსუას (Апсуанский сельсовет) სასოფლო საბჭო, ე.ი. ერთი სოფელი კი არა , რამდენიმე სოფელიაო ამ სასოფლო საბჭოში შემავალი. ამრიგად, აფსუანსკი და არა აფხაზკი, ე.ი. იქ მათ საკუთარი სახელით იცნობენ“.
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%...%BD%D0%B8%D0%B5მოკლედ, რაც დავწერე მხოლოდ ჩემი აზრია. შესაძლოა ვცდები, არ მაქვს პრეტენზია სრულ ჭეშმარიტებაზე. თუ ვცდები, მიმითითეთ ცივილურად და არგუმენტირებულად და მივიღებ თქვენ აზრს.
ვწეროთ კორექტულობის ფარგლებში, ზიზღის, ქსენოფობიის და აგრესიის გარეშე აქედანაც და იქიდანაც.
არა არს დაფარულ...
აფსუა ხალხის კულტურა
