გათბობის უამრაი საშუალება არსებობს, შესაბამისად ყველაფერი ხარჯებთან არის დაკაშირებული, იმედს დავიტოვებ რომ ვინმე არ დამიბრაზდება და არც მისაყვედურებს ამ პოსტის შემდგომ. აქ თქვენ ნახავთ და გაეცნობით ყველაფერს რაც თქვენი კერის გათბობისთვისაა საჭირო.
>> რა ტემპერატურა უნდა იყოს სახლში კომფორტისათვის?
ადამიანის სხეულის ტემპერატურა არის 36.6°C
22°C ის მერე მისი სეკრეციის ჯირკვლებიდან და არამარტო იწყება ოფლდენა სხეულის გადახურებისაგან დასაცავად, ეს ჩვენდაუნებურად ხდება. ოფლი თავის მხრივ დისკომფორტია. ვისთვისაც არაა დისკომფორტი დახუროს თემა.
ამიტომ იმისათვის რომ ადამიანმა თავი კომფორტულად იგრძნოს
საჭიროა ოთახში იყოს საშუალოდ 20-22°C ტემპერატურა. ადამიანის კანი 60°C წყლის ტემპერატურას უზლებს ხოლო მერე უკვე ეწვება. ამით იმის თქმა კი არ მინდა რომ 43°C ხელი არ ეწვება არამედ 60°C რომ ხელს ჩაყოფ მერე უკანოს და მოხარშულს ამოიღებ.
ამასთან მას სიამოვნებს რადიატორის ზედაპირის თბობის 35-37°C ტემპერატურა სხვა შემთხვევაში დისკომფორს განიცდის. (ზოგადად)
>> რა განსხვავებაა რადიატორს, იატაკის და კონვექტრორული გამთბობლებს შორის?
ზოგადად გათბობა არის მარტივი მაგრამ რეალურად ასე არაა, გათბობისას უნდა გავითვალისწინოთ ჰაერის ტენიანობა და სხვა მრავალი დეტალი. მაგრამ თქვენთვის მარტივი და გასაგები რომ იყოს იხილეთ მოცემული სურათები სადაც გრაფიკულად არის აღნიშნული გამთბარი ჰაერის ცირკულაციის სქემა.
რადიატორის და კონვექტორული გათბობის შემთხვევაში სქემა ერთიდაიგივეა, განსხვავდება იატაკქვეშა გათბობა
სურათი 1
სურათი 2
ნახაზებზე ნათლად ჩანს სითბოს და სიცივეების სქემატური განლაგება , ადამიანი საერთოდ როგორც ექიმები გვარწმუნებენ ფეხებიდან ცივდება.
ამიტომ იატაკქვეშა გათბობა უფრო მართებულია . მაგრამ ძვირ%
* * *
ფოლადის რადიატორები – ფასი ოპტიმალურია, ხასიათდებიან მაღალი თბოგაცემით, მაგრამ ამავე დროს ფოლადი, თუჯისა და ალუმინისაგან განსხვავებით ადვილად იკიდებს ჟანგს, ამიტომ მათი გამოყენება მიზანშეწონილია თბომომარაგების დახურულ სისტემებში. ასეთი რადიატორები ექსპლუატაციის ყველა პირობის გათვალისწინებით 25 წელიწადს მოგემსახურებათ. დანადგარი შემოწმებულია მწარმოებელი ქარხნის ლაბორატორიაში, დაშტამპულია ზომების მიხედვით რაც აადვილებს მონტაჟსაც. დღეისათვის ასეთი რადიატორები ყველაზე ეფექტური და პოპულარულია.
ერთი შეხედვით თუჯის რადიატორები, რომლებიც გაბარიტებით საკმაოდ დიდია, საიმედოდ ათბობს. სინამდვილეში თუჯის რადიატორმა იმავე რაოდენობის სითბო რომ გასცეს, რამდენიც ფოლადისამ, მან შვიდჯერ მეტი რაოდენობით წყალი უნდა გაატაროს. ამასთან თუჯის რადიატორში გამავალი თბომატარებლის ტემპერატურა 20°C–ით მაღალი უნდა იყოს. ეს უკანასკნელი შესაბამისად მეტი რაოდენობის ენერგიას (გაზი ან დიზ. საწვავი და ელ. ენერგია) მოიხმარს. თბოტექნიკოსები ამტკიცებენ, რომ წყლის 60–დან 80 გრადუსამდე ტემპერატურის გასაზრდელად ენერგიის ხარჯი ორჯერ იზრდება.
ფოლადის რადიატორებს გარკვეული პარამეტრებით ბიმეტალური რადიატორებიც ჩამოუვარდება. პირველ რიგში ეს არის ფასი. არსებობს ტექნიკური ნაკლიც – მასში ცირკულირებადი წყლის მცირე რაოდენობა. თითქოს ეს კარგიცაა, მაგრამ შენობაში გარკვეული ტემპერატურის შესანარჩუნებლად საჭიროა ცხელი წყლის მუდმივი მიწოდება. თუკი იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ ბიმეტალური რადიატორების მილების კვეთის დიამეტრი მცირეა (12-15 მმ), ცირკულაციის სიჩქარე მაღალი უნდა იყოს, ანუ სითხე უნდა მივაწოდოთ მაღალი წნევით. ამის მისაღწევად კი ენერგიის დამატებითი დანახარჯებია საჭირო. არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ნაკლი: მაღალი წნევისა და თბომატარებლის მაღალი სიჩქარის გამო სისტემის შემაერთებელი ელემენტები (ვენტილები, ფიტინგები) გამოსცემენ თავისებურ უსიამოვნო ხმაურს. თუკი ასეთ რადიატორს გათბობის ცენტრალურ სისტემას მივუერთებთ, მაშინ ის ორ–სამ წელიწადში მწყობრიდან გამოვა – კირქვიანი ნადები უბრალოდ გაჭედავს მილს. ევროპაში ბიმეტალური რადიატორები არ სარგებლობენ პოპულარობით. დღეს ამ რადიატორებს მთელ კონტინენტზე მხოლოდ იტალიელები აწარმოებენ.
პანელურ რადიატორებს სხვადასხვა ფირმა აწარმოებს, თუმცა მათ საერთო სტანდარტი და მსგავსი გარეგნული სახე აქვთ. ასეთი რადიატორი ორი ან სამი ბრტყელი ვერტიკალურად ამობურცული წახნაგებიანი პანელისაგან შედგება, რომელშიც თბომატარებელი მოძრაობს. წახნაგოვანი ზედაპირი ისეა განლაგებული, რომ ვერტიკალურად მოძრავი ჰაერის ნაკადი თავისუფლად გადაადგილდება მათ შორის. პანელები სითბოს გამოსხივების ხარჯზე იძლევიან. ხოლო წახნაგოვანი ზედაპირი – კონვექციის ხარჯზე. შენობა ამ რადიატორებით უფრო ადრე თბება ვიდრე სექციური რადიატორებით. გამათბობელ დანადგარებზე (რადიატორებზე) შესაძლებელია თერმოსტატიური (მექანიკური ან ავტომატური) ვენტილების დამონტაჟება, რომელიც ოთახში ან შენობაში სასურველ ტემპერატურას უზრუნველყოფს
ტემპერატურა გამათბობელ დანადგარებში
შენობის რადიატორებით გათბობისას ყოველთვის არსებობს არჩევანი: შეგვიძლია დავამონტაჟოთ არც თუ ისე დიდი ზომის რადიატორები და გავზარდოთ თბომატარებლის ტემპერატურა (მაღალტემპერატურიანი გათბობა), ან პირიქით, იგივე თბოგაცემის მისაღწევად რადიატორების გაბარიტები გავზარდოთ. შედეგად დანადგარის ზედაპირი ნაკლებად გახურდება (დაბალტემპერატურიანი გათბობა). მაღალტემპერატურიანი გათბობისას რადიატორს ხელით ვერც შეეხებით. ეს არაეკონომიურია და ასეთ სისტემას სარეგულირო მარაგი არ აქვს. ამასთან, თუკი რადიატორის ზედაპირზე ტემპერატურა მაღალია, არის სხვადასხვაგვარი ორგანული მტვერის წარმოშობის საშიშროება და შენობაში მყოფთ ამ ჰაერით სუნთქვა უწევთ. დაბალტემპერატურიანი გათბობის პირობებში რადიატორები თბილია და ოთახშიც სითბოა. ეს კომფორტულია, უსაფრთხო და ეკონომიის საშუალებას იძლევა. გამოკვლევებმა ცხადყო, რომ ადამიანი ყველაზე კომფორტულად თავს რადიატორის ხურების ზედაპირის 37 გარადუსზე გაცხელებულ პირობებში გრძნობს.
რა არის გათბობის სისტემის ხარისხი?
მაღალი ხარისხის გათბობის სისტემაში მოიაზრება სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს შენობაში კომფორტულ ტემპერატურას, თბომატარებლის მაქსიმალურად დაბალი ტემპერატურის პარალელურად.
თერმოსტატიული რეგულირებადი ვენტილები
რადიატორების თბოგაცემის ავტომატური რეგულირება იძლევა როგორც ენერგიის ეკონომიის საშუალებას, რომელიც პირდაპირ აისახება ფინანსურ დანახარჯებზე, ასევე ეს არის სითბური კომფორტის საკითხისადმი ცივილიზებული მიდგომა. თბოგაცემის ავტომატური რეგულირება ყველაზე უკეთ ისეთ ბინებში იგრძნობა, სადაც თბოდანაკარგები მინიმუმამდეა შემცირებული. თერმორეგულატორებიდან ყველაზე მეტად გავრცელებულია თერმოსტატიური რეგულირებადი ვენტილები, რომლებსაც ექსპლუატაციისას ელექტოენერგია არ სჭირდებათ.
მუშაობის პრინციპი
თერმოსტატის მგრძნობიარე ელემენტი თერმობალონია, რომელშიც მაღალკოეფიციენტიანი გაფართოების უნარის მქონე სითხეა მოთავსებული. ჰაერის ტემპერატურის ზემოქმედებით თერმობალონის სიფონი ფართოვება ან ვიწროვდება. ის ღერძზე მოქმედებს და სარქველს კეტავს ან ხსნის. სწორედ ამის ხარჯზე ვინარჩუნებთ შენობაში ჰაერის სასურველ ტემპერატურას და აუცილებელი არ არის რადიატორის წარმადობა ხელით ვარეგულიროთ.
გათბობის სისტემაში თბომატარებლის ცირკულაცია
იძულებითი ცირკულაციის სისტემებში უმნიშვნელოვანესი ელემენტი არის ტუმბო, რომელიც ამოძრავებს თბომატარებელს. ტუმბოს სიმძლავრე იმდენი უნდა იყოს, რომ შეძლოს მილებში წინააღმდეგობის გადალახვა. რაც უფრო დიდია მილის დიამეტრი, მით უფრო დაბალი სიმძლავრის ტუმბოა საჭირო. მაგრამ დიდი დიამეტრის მილები ნაკლებად მოსახერხებელია, ოთახებშიც უშნოდ გამოიყურება და ძვირიც ღირს. აქედან გამომდინარე ცდილობენ ტუმბოს სიმძლავრისა და მილების დიამეტრების შუალედური ბალანსი დაიცვან. ეს ყველაფერი ზუსტი გაანგარიშებით დგინდება. პრაქტიკულად კი გათბობის ინდივიდუალურ სისტემებში 2-3 ტიპის კომპაქტური საცირკულაციო ტუმბოები გამოიყენება.
რას აკეთებს ტუმბო იძულებითი ცირკულაციის სისტემებში?
ტუმბო თბომატარებელს (წყალს) ამოძრავებს გათბობის სისტემაში და მას ჰიდრავლიკური წინააღმეგობის გადალახვაში ეხმარება. მისი სიმძლავრის გაანგარიშება არ ხდება შენობის სიმაღლის გათვალისწინებით. ეს მცდარი მოსაზრებაა, რომელიც შეცდომაში შეგვიყვანს. რა რაოდენობითაც ცხელ წყალსაც ავიტანთ, იმავე რაოდენობის ცივი დაგვიბრუნდება. გათბობის სისტემა ჩაკეტილი კონტურია და თბომატარებელი წრეზე მოძრაობს. ინდივიდუალური ბინებისათვის გათვალისწინებული ტუმბოები როგორც ყოველთვის დაბალი სიმძლავრისაა და შესაბამისად ელექტრო ენერგიის ხარჯიც მხოლოდ 100 ვატამდეა, ისევე, როგორც ოთახის ერთი ნათურისა. ტუმბო რომ გამოვრთოთ, წყალი ინერციით ისევ იმოძრავებს, მაგრამ დროის გარკვეული მონაკვეთის შემდეგ იგი გაჩერდება. გერმანული Grundfos–ის ფირმის ტუმბოებს სიმძლავრის სამი საფეხური აქვთ. ამას თავისი უპირატესობებიც აქვს: თუკი ოთახში ძალიან დაცხება და ამ დროს ტუმბო მესამე საფეხურზე – მაქსიმალური დატვირთვით მუშაობს, შესაძლებელია მისი ქვედა საფეხურზე გადართვა ანუ სიმძლავრის შემცირება. რაც თბომატარებლის ნაკადის სიჩქარეს შეამცირებს და გამათბობელ დანადგარებში ტემპერატურა დაეცემა. ტუმბოს მიერთება ელექტროქსელთან შესაძლებელია თერმოსენსორის მეშვეობითაც. ასეთ შემთხვევაში ტუმბო მხოლოდ მაშინ ჩაირთვება ავტომატურად, როდესაც შენობაში ჰაერის ტემპერატურა დაეცემა. ასეთ თერმოსენსორის თერმოსტატს უწოდებენ.
როგორ არის მოწყობილი და როგორ მონტაჟდება საცირკულაციო ტუმბო?
საცირკულაციო ტუმბო შედგება თუჯის კორპუსისაგან, რომლის შიგნითაც როტორი (მბრუნავი ნაწილი) და მასზე წამოგებული ფრთოვანაა ჩამონტაჟებული. როტორი ბრუნავს ფრთოვანასთან ერთად – ეს უკანასკნელი კი წყალს ამოძრავებს. ტუმბოს დამონტაჟებისას ერთერთი აუცილებელი პირობა უნდა გავითვალისწინოთ: როტორის მბრუნავი ღერძი ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში უნდა იყოს. საცირკულაციო ტუმბოს სწორი მონტაჟის შემთხვევაში ის ფაქტობრივად უხმაუროდ მუშაობს. მასზე ხელით შეხებისას მხოლოდ მცირე ვიბრაცია იგრძნობა.
რას წარმოადგენს სისტემა ბუნებრივი ცირკულაციით?
ასეთ სისტემებში საცირკულაციო ტუმბო არ გვაქვს. ტუმბოს როლს აქ თამაშობს ძალა, რომელიც წარმოიქმნება მიწოდება–უკუსვლის მილსადენებზე თბომატარებლის სიმკვრივეებს (მასას) შორის სხვაობით. რა ხდება ამ დროს? თბომატარებელი (მაგ. წყალი) ქვაბში ცხელდება. ცხელი წყლის სიმკვრივე ნაკლებია, ე. ი. ის მსუბუქია ვიდრე ცივი და გადაადგილდება ზემოთ მსხვილი მილით (მიწოდების დგარში). ამის შემდეგ ცხელი წყალი ამ მილზე მიერთებულ ცალკეულ დგარებში გადაედინება, გამათბობელ დანადგარებში ხვდება და გასცემს სითმოს, ცივდება (მძიმდება) და ქვემოთ უკუსვლის შემკრები მილსადენის მეშვეობით კვლავ ქვაბისკენ მიემართება. რაც უფრო დიდია ვერტიკალური დგარების დიამეტრი, მით მეტია ბუნებრივი ცირკულაციისათვის მამოძრავებელი ძალა. ზემოთ და ქვემოთ მოძრაობისას წყალს მილებში წინააღმდეგობის გადალახვა (ხახუნი) უხდება. რაც უფრო მსხვილია მილი, მით ნაკლებია წინააღმდეგობა.
რომელი სისტემა უკეთესია, ბუნებრივი თუ იძულებითი ცირკულაციით?
არჩევანი თქვენზეა!
სისტემები იძულებითი ცირკულაციით უფრო კომფორტულია, ასეთ სისტემებში სითბოს დამორჩილებაც შეიძლება. თქვენ შეგიძლიათ ყოველი ოთახი სასურველ ტემპერატურაზე გაათბოთ. შეგიძლიათ მილები მოჭიმული იატაკის ქვეშ ან კედლებში მოაქციოთ. მაგრამ აუცილებლად საჭიროა ელექტროენერგია. ბუნებრივი ცირკულაციის სისტემების ავტომატური მართვა ვერ ხერხდება. საჭიროა დიდი დიამეტრის მილები, რომლებიც ძვირი ღირს და ოთახებში ულამაზოდ გამოიყურება. გარდა ამის ის გაცილებით მეტ საწვავს მოიხმარს. ასეთი სისტემის რეგულირება შესაძლებელია მფრქვევანაზე ან სანთურაზე ალის მომატება–დაკლებით. თუკი თქვენ ოთახებში მუდმივად გჭირდებათ სითბო, ან თქვენს სახლში ხშირად და დიდი ხნით ითიშება ელექტროენერგია, მაშინ გათბობის სისტემა ბუნებრივი ცირკულაციით თქვენთვის ყოფილა. ხოლო თუ გსურთ კომფორტული გათბობა, მაშინ თქვენ ირჩევთ გათბობის სისტემას იძულებითი ცირკულაციით.
//END © ბესარიონ მელიქიშვილი
>> შემიძლია თუ არა საკუთარი ხლებით ავაწყო გათბობა.
კი ამისათვის დაგჭირდება სხვადასხვა ხელსაწყოები არ მივედებ მოვედები რეები
ძირითადად სათხრელი საშვალებები რამოდენიმე ქანჩი და მილების უთო.
>>როგორ დავთვალო?
საჭირო ენერგიის რაოდენობა
* * *
1კვტ-12კვ/მ როდესაც სახლი დათბუნებული კედლებით არის , მეტალოპლასტმასის ორმაგი მინაპაკეტი და გარე ტემპერატურამ მაქს -10°C იქნება ზამთარში
1კვტ-10კვ/მ როდესაც მხოლოდ როდესაც მხოლოდ მეტალოპლასტმასის ორმაგი მინაპაკეტი და გარე ტემპერატურამ მაქს -10°C იქნება ზამთარში
1კვტ-7კვ/მ და როდესაც თავი გგონია სადარბაზოში ან აივანზე ისე რომ გადის და გამოდის ნიავი.
სადაც წერის სიმაღლე საშუალოდ 2.8-3.0 მეტრია. თუ
მზე საერთოდ არ უდგება თქვენ ბინას მიღებულ სიმძლავრეს დაუმატეთ 20%
ხოლო თუ ბინა უფრო მაღალია ვიდრე 3.0 მეტრი მაშინ
1კვტ ენერგია დათვალეთ 10მ/კუბ მოცულობაზე.
მერე შეხედე სად არის რადიატორის დაყენება საჭირო (თუ ოთახი გრძელია მაშინ ჯობია 2 რადიატორის დაყენება ვიდრე 1 და დიდი იმიტომ რომ კონდესაცია ავიცილოთ თავიდან , სიგრძე 10 მეტზე გრძელი თუ და ვიწროა)
მერე დააყენე თეორიულად და დაიწყე რადიატორების ენერგიით მომარაგება
50სმX100სმ ზე რადიატორის სიმძლავრედ აიღე 1.8კვტ
60სმX100სმ ზე რადიატორის სიმძლავრედ აიღე 2.0კვტ
გადმოთვლა იწყება ბოლოდან და შესაბამისად იზრდება მილების დიამეტრიც
20მმ-4კვტ
25მმ-6კვტ
32მმ-12კვტ
40მმ-18-20კვტ
ანუ საჭირო მონაკვეთი არსებულ დატვირთვაზე უნდა იყოს საჭირო ენერგიის გამტარი.
ასევე გაითვალისწინეთ ტურბულენცია ქვაბიდან გამოდის 25მმ დაიმეტრის მილი და თუ ენერგია საჭიროა 6კვ სახლში
გადაიყვანეთ პირველ რადიატორამდე 32მმ მდე და მერე ისევ 25 იმიტომ რომ მეზარება ახსნა
მერე თემას უნდა გადავუხვიო
>> როგორ მივაერთო რადაიტორები?
სურათი9
რადიატორების ყველაზე გამართლებული საშუალებაა დიაგონალური მიერთება
თუმცა 1 მეტრამდე რადაიტორების მიერთებისას როდესაც სიმაღლე არაუმეტეს 70 სმ -ის დიდი მნიშვნელობა არ აქვს.
* * *
>>როგორ გავაკეთო იატაკ ქვეშა გათბობა?
ხოო ეს ცოტა არ იყოს რთული საქმეა და ჯობია მცოდნეს დაუზახო მაგრამ თუ არ იშლი შენსას მაშინ მოკლე ინფორმაციას მოგაწვდი
მილი გამოყენებულის PE -AL -PEX რატო არ ვიცი მაგრამ ქართველები მეტალოპლასტმასს ეძახიან. სისტემას შირდება კოლექტორები თავისი ტუმბო ავტომატიკა და სხვა
მილის სიგძე უნდა იყოს არაუმეტეს 120მეტრისა ფართობით 40 კვ/მ ზე გაშლილი
კედლებიდან მისი დაშორება 15სმ ხოლო მილებს შორის საშუალოდ 20სმ
მასში გამდინარი წყლის ტემპერატურა 40-50°C ტორემ მერე ფეხი დაგეწვება
და სხვა პრობლემებიც იჩენს თავს
ქართულ ვარიანტში ესე შეგილია გააკეთო
სურათი10
* * *
ან
ესე
სურათი 11
ხარისხისნად თუ გინდა კიდევ
ელიავაზე იყიდე ესეთ საგებებს ოღონს აქ მწვანეა თუმცა მნიშვნელობა არ აქვს ფერს
სურათი 12
სურათი 13
სურათი 14
>>შეიძლება თუ არა გათბობის 1 ქვაბით იატაკიც გავათბოთ და რადიატორებიც?
შესაძლებელია, მაგრამ ამისთვის საჭიროა მოაწყოთ შემრევი კვანძი, რადგან რადიატორებში შემავალი წყლის ტემპერატურა უნდა იყოს 70-80 oC , ხოლო იატაკში 40-50 oC.
* * *
მაგრამ ამ ყველაფრისათვის დაგჭირდება მინიმუმ ეს მოწყობილობები
* * *
ნუ აქ ყველაფერი არ წერია მაგალითად სისტემის გაშვება
ჰაერებიდან დაცლა და სხვები მაგრამ ვინმე თუ შეიწუხებს თავს შეულია მკითხოს აბა ხეზე აძრომასაც ხომ არ გასწავლით
[/QUOTE]
როგორი უნდა იყოს გათბობის პროექტი, როგორ დავიწყოთ სახლში ცენტრალური გათბობის გაკეთება
