zugdidi2013
Crazy Member
ჯგუფი: Members
წერილები: 4292
წევრი No.: 163215
რეგისტრ.: 9-March 13
|
#37553609 · 8 Aug 2013, 20:51 · · პროფილი · პირადი მიმოწერა · ჩატი
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი
გეგნორთი: ნავიგაცია, გორუა
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი
ქიანა საქორთუო
ადმინისტრაციული ცენტრი დაბა ჩხოროწყუ
რეგიონი სამარგალო-ჟიმოლენი შონე
დეპუტატი პარლამენტის ვახტანგ ლემონჯავა
მეჭედალა 48.6 [1] კოჩი/კმ²[1]
ფართობი 619.4 კმ²
მახორობაშ მუდანობა 32.662 კოჩი (2006 წანა)
ერუანობა ქორთუეფი. 99.6%
რუსეფი. 0.4%
აფხაზეფი 0.1%
უკრაინალეფი 0.1%[2]
↑ მახორობაშ მეჭედალა 1კმ²-ს 2002 წანაშ
ეჭარუაშ მეჯინათ.
↑ საქსტატიშ 2002 წანაშ ოფუტეშ მახორობაშ
ეჭარუაშ მუნაჩემეფი.
დაბა ჩხოროწყუ
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი — ადმინისტრაციული რაიონი ბჟადალ საქორთუოს, სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანს. 1917 წანაშა ამდღარი ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორია მიშმეშჷ ქუთეშიშ გუბერნიაშ ზუგდიდიშ მაზრაშა, 1921 წანაშ საქორთუოშ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ კჷნე ზუგდიდიშ მაზრას რე, 1930-1963 წანეფს ზოხორინელი რაიონი რდჷ, 1963-1964 წანეფს მიშეშჷ ცხაკაიაშ რაიონშა, 1965 წანაშე ზოხო რაიონი რე ამდღარი სანძღოეფით.
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტის ბჟაეიოლშე ომძღჷ მარტვილიშ, ბჟადალუშე წალენჯიხაშ, ოორუეშე მესტიაშ, ობჟათეშე სენაკიშ დო ხობიშ მუნიციპალიტეტეფი. ადმინისტრაციულ ცენტრი რე დაბა ჩხოროწყუ.
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ფართობი რე – 619.4 კმ².
დინორე [ტყობინაფა]
1 გეოგრაფია
1.1 რელიეფი
1.2 დინოხოლენი წყარეფი
1.3 ჰავა
1.4 ლანდშაფტეფი
2 ფლორა დო ფაუნა
2.1 ფლორა
2.2 ფაუნა
3 ისტორია
4 ოავტომობილე შარეფიშ სიგინძა
5 ოკურორტე დო ტურიზმიშ რესურსეფი
6 მახორობა
7 კულტურა
8 რესურსეფი ინტერნეტის
გეოგრაფია[რედაქტირაფა]
რელიეფი[რედაქტირაფა]
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი აშაძჷ ბჟადალ საქორთუოს. ტერიტორია რე გვალამი, ნამუთ იფაჩუ 200-შე 3000 მეტრაშა ზუღაშ დონეშე. რელიეფი ანდაფერუანი რე. ტერიტორიაშ ობჟათე გვერდი კოლხეთიშ რზენიშ ფარგლეფს რე (100-150 მ-ს), რე დაღარას დორთილ რზენი დო გვალაშწოხლენეთი.
ოორუე გვერდის გვალამი რელიეფი რე. ოორუეშე რე ეგრისიშ ქჷნდჷრი. დორთილი რე წყარმალუ ხობწყარიშ დო მუში ნადუეფიშ ტომბა ეროზიული ლეხერეფით. მუნიციპალიტეტიშ უმაღალაში აბანი რე გვალა ომაჭირხოლე (3166 მ). მუნიციპალიტეტის იფაჩუ მიგარიაშ კირქუალური მასივი, სოდეთ ბრელი ფოქვი რე. (მაგ. გარახაშ, ნაზოდელავოშ, სავეკუოშ, ყალიჩონაშ კლასტოკარსტული ფოქვეფი დო კარსტული ფოქვი შურუბუმუ). ფოქვეფი გჷმორინაფილი რე ტურისტული თოლონჭაფუთ.
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორია ღმალიერი რე შხვადოშხვა სახეშ ორგეფაბალი ონთხურეფით. ოფუტე მუხურს დიდი მუდანობათ რე დოლომიტიშ, კირქუაშ დო ანდეზიტ-ბაზალტიშ ობადე. ნერჩიშ მაკირიანებელო გჷმირინუაფუ ოფუტე თაიაშ აგრომადანეფი, ტკილი. მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორიას რე ოკიდალი ინერტული მოღეეფი. ლუგელაშ ლეხერს იდვალუაფუ „ლუგელაშ“ მინერალური წყარიშ გჷშაულარი აბანი, მინერალური წყარი გჷმირინუაფუ ომკურნალებერო.
დინოხოლენი წყარეფი[რედაქტირაფა]
წყარმალუეფიშ რშვილი ფშხირი რე. მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორიას თელ სიგჷნძას კვათჷნს წყარმალუ ხობწყარი. წყარმალუ ხობწყარი ოდუდეს ეჭოფუნს ეგრისიშ ქჷნდჷრშე, 154 კილომეტრიშ სიგინძაშ რე დო აკათუ უჩა ზუღას. გჷმირინუაფუ ოწყარალო. წყარმალუშ წყარპიჯეფს ეგაფილი რე მუნიციპალიტეტიშ ცენტრი დაბა ჩხოროწყუ. მუში არძაშე უდიდაში ნადუ რე ოჩხომური, ნამუთ გუმურს ეგრისიშ ქჷნდჷრიშ ობჟათე კართეშე. სიგინძა რე 47 კმ.
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ წყარმალუეფი ირდუნა ჭვემაშ, თჷრიშ დო დიხაშთუდონი წყარით. ოშქარგვალამ ზონას წყარალა უჩქჷ აფუნს, მაღალგვალამ ზონას – აფუნ-ზარხულს, წყარიშმოლაფეფი თელი წანაშ განწხანს.
მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორიას რე ომკურნალებერი მინერალური წყარი ლუგელა, ნამუშ წყარშათ მიშურს კალციუმიშ ქლორიდი, ნამუშ მუდანობათ ოჭირინდუანს 45 გრამს ართ ლიტრას.
ჰავა[რედაქტირაფა]
ჰავა ლამე სუბტროპიკული რე. რზენს უჩქჷ ლჷბუ ბზოთონჯი დო ხანგინძე ჩხე ზარხული. ნოლექეფიშ მაქსიმუმი მოურს დამორჩილ-ბზოთონჯის. გვალაშწოხლენეთის უჩქჷ კონიერო რგილი ბზოთონჯი დო ხანგინძე ტჷბუ ზარხული, დაბალგვალამ ზონას – კონიერო რგილი ბზოთონჯი დო ხანგინძე რგილი ზარხული, ოშქარგვალამ ზონას უჩქჷ ხანგინძე რგილი ბზოთონჯი დო რგილი კუნტა ზარხული. ეგრისიშ ქჷნდჷრიშ მაღალგვალამ ზონას თახმი ზარხულს მორკებული კონწარ ჰავა რე. რზენს იანარიშ ოშქარი ტემპერატურა რე 3,5°C, ოშქარგვალამ ზონას –4°C, კვირკვეშ ოშქარი ტემპერატურა რე 23-12°C, რზენს წანმოწანას ოშქარული 1400-1600 მმ ნოლექი მოურს. თინა სიმაღალაშ მეჯინათ იძინანს დო 2600 მმ-ს ოჭირინდუანს.
ლანდშაფტეფი[რედაქტირაფა]
ფლორა დო ფაუნა[რედაქტირაფა]
ფლორა[რედაქტირაფა]
ჩანარეფიშ ოფორეშო დჷმახასიათაფალი რე ვერტიკალური ორტყაფუამობა. ფართას გოფაჩილი რე ზაკალი დო ჭუბური. დიდი ფართობი უკინებუ წიფურიშ ტყას, წყარმალუ ხობწყარიშ ჟინ წელს ფართას რე გოფაჩილი ლირსამი ჩანარეფი დო ალპური ზონა, დჷმახასიათაფალი რე ენდემური ჩანარეფიშ ფართო გოფაჩუა.
ფაუნა[რედაქტირაფა]
ტყალეფს ბრელი ხე თუნთი, გერი, ფორცხოლი, ტურა, ტყარ ღეჯი დო მელა. წყარმალუ ხობწყარს ბრელი ხე კალმახა. საგებიოს რე ჩინებული მუხურიშ გჷნძეჯღამი სკა, ნამუსჷთ მესკალეეფიშ საგებიოშ კონგრესის სუმშა მიაჩჷ ორქოშ მენდალქჷ. კომუნისტური მანჯღვერობაშ წანეფს მუხურს გჷშაჸონაფილი დიდა სკალეფი 57 რესპუბლიკაშა იჯღონუდუ. თეხანო მესკალეობა ართ-ართი მაჸონაფალი დარგი რე მუნიციპალიტეტის დო თის დიდი პერპსექტივა უღუ. ამდღარი მუნაჩემეფით, ირ წანას რაიონს მეხოლაფირო მოჸუნა 4 000 ტონაშა თხირი დო 100 ტონაშა კივი. დჷმახასიათაფალი რე თაქიანი თხირიშ მაღალხარისხამობა, მუთ თიშე მოთხუალას ოგჷნაფალო რდჷნს. [ოხვილუ წყუშ მეწურაფას]
ისტორია[რედაქტირაფა]
გაზეთი „ცნობის ფურცელიშ“ 1899 წანაშ 30 ეკენიაშ ნომერს გჷმობჟინაფილი ნაჭარას მუშობჷრათ რე ენწყჷმილი ჩხოროწყუშ ეტიმოლოგია: „თექ, სოდე ნიკო დადიანი ოხორანს, ართ აბანც გოხოლუას გჷშურს ჩხორო წყურგილი, „ჩხორო“ მარგალურო ჩხოროს ჯოხო, „წყუ“-წყურგილს.“ ოეგებიეთ, თაურეშე გიადუ თე აბანც ჩხოროწყუქ.
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტის მახორუ უჯვეშაში ადამიერქ მუკილჷ არძა სტადია, ნამუთ საგებიოშ ისტორიას რე ჩინებული. შორეული კჷნოხონიშ ოხორუ ძირაფილი რე „ყალიჩონაშ“ დო ლეწურწუმეშ ჸურეეფს. ძირაფილი რე პიჯწუმოლასჷრელი ქუალეფი, თაიას დო მაჟირა ჭოღას ძირაფილი რე ქუაშ მოღეეფი, არგუნი დო ბურჭული. შინელი მოღეეფი პალეოლითიშ დო ენეოლითიშ ბორჯიშ რე. ოფუტე ოჩხომურს, წყარმალუ ოჩხომურიშ მარძგვანი პიჯის იძირჷ გვიან-ბრინჯაოშ დო ორდოიან-რკინაშ ბორჯიშ ნაღოლემი განძიქ 140-შახ ნიბთით. განძი რე ჯვ. წ.ე-თ I ვითოშწანურაშ დაჭყაფუშ, ნამუთ გჷმირკვიუ სიმონ ჯანაშიაშ ჯოხონობაშ სახენწჷფო მუზეუმიშ არქეოლოგიური ექსპედიციაქ.
ოფუტე ჭოღას 1972 წანას პროფესორ დავით ხახუტაიშვილიშ დუდობათ დედასურუ ქურა-სახელოსნოს ნოსქჷლედეფიშ, რკინაშ ანჯარეფიშ (იარაღეფიშ), ოკიდალი მოღეეფიშ, რკინაშ მადანიშ დო შხვადოშხვა მოღეეფიშ ჸოფაქ, ნამუეფით ქრონოლოგიურო ჯვ.წ.ეკ. VIII-IV ოშწანურეფით ითარიღებუ.
ანტიკური ბორჯიშ კოლხაშ მატერიალური - კულტურული ისტორიაშ დაგურაფალო ართ-ართი დუდი ფაქტორი რე საფულეეფიშ ინვენტარი. ლეახალეშ განობას საფულეს ძირაფილი რე ბრინჯაოშ ომანჯურეფი, ორქოშ დო ვარჩხილიშ კჷსერიშ გიობუნაფალეფი დო მარწკინდეფი. არქეოლოგიური გონთხორუეფით გითოგორილი რე ორდოანტიკური ბორჯიშ ნოხორეფი, ძირაფილი რე გალეშეიანი მოღეეფი ხოლო, ნაჯაგაშ (გარახაშ) ჯიხაშ თუდო, წყარმალუ ოჩხომურიშ მარძგვანი წყარპიჯის. გჷშაკერძაფილო გვალონა აბანეფიშ მახორუეფშა გალენი ვანჭარეფი მიშეს ჭიჭე, უერქემო ნიშეფით, წყარმალუეფიშ, ხობწყარიშ დო ოჩხომურიშ გინულათ.
არქანჯელო ლამბერტი „სამარგალოშ ეჭარუას“ ჭარჷნს: „ტეხჷრს მოჸუნს ხოფი, (ხობწყარი), ნამუთ ღმალიერი რე ჩხომეფით დო ოულარი რე ნიშეფით.“ მუხურიშ დო თაიაშ ტერიტორიას, გინოჩამათ, გინიშ „პომპიაშ შარა,“ ნამუთ მერსხუაფილი რე პომპეუსიშ ლჷმაწკმა ჯვ. წ. ე. 65 წანას. შილებე, პომპეუს ტეხჷრიშ დო ხობწყარიშ გოხოლუას დოხორინელი ტერიტორიეფიშ გინულათ ქიმიშჷკონ, მაჟირა ვერსიათ, პომპეუსი რტინელი მაფას შინელი შარათ მეთხოზუდჷკონ. თენათ იდასურებუ, ნამდა ჯვ.წ.ე-შო პომპიაში შარა რდჷ თაქიანი მახორობაშ მიოულარი მუნეფიშ გოხოლუაშ დოხორინელი პუნქტეფშა.
ჩხოროწყუქ მახორობაშ მოძინაშ უკული ადმინისტრაციული გჷნართათ გინირთჷ დო ოხვამექ ხოლო ქიგიდგჷ. 1909 წანაშ 8 ეკენიას (ჯვეში სტილით) ოხვამეს, პაპეფიშ დო დიაკონეფიშ გალობათ დო დადიანეფიშ ჯანერეფშე ვითოჟირი გოჸოთამათ თექიანობაქ დინათ „ჩხოროწყუთ“ დო ქჷდირსხუ ირწანური კანთარუაქ „იარმორკობაქ,“ სოდეთ ბრელი კათა იშაყარუჷდუ. თე ტერიტორია 1917 წანაშა ქუთეშიშ გუბერნიაშ ზუგდიდიშ მაზრაშა მიშეშჷ. 1929 წანაშე ჩხოროწყუ ზოხო ადმინისტრაციული-ტერიტორიული გჷნართა რე.
მუნიციპალიტეტის რე ართი დაბა დო 12 ოფუტე. საქორთუოშ ნანანოღა ქართიშა მეძჷ 317 კილომეტრი, 37 კილომეტრი მეძჷ სენაკიშ აეროპორტშა, 80 კილომეტრი ფუთიშ ონიშოლშა, 37 კილომეტრი ზუგდიდიშ რკინაშარაშ ვაგზალშა.
ოავტომობილე შარეფიშ სიგინძა[რედაქტირაფა]
სახენწჷფო შანულობაშ შარეფიშ სიგინძა:
სახენწჷფო შანულობაშ შარა - 60 კმ; თაურეშე 35,4 კმ-ს ასფალტი-ბეტონიშ სამუშეფი რე მოთებული;
აბანობური შანულობაშ ხრეშამი შარეფიშ სიგინძა რე - 245 კმ.
ოკურორტე დო ტურიზმიშ რესურსეფი[რედაქტირაფა]
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორია უნიკალური პიჯალეფს ირზენს ტურიზმიშ დო ოკურორტე მეურნოებაშ გოვითარაფაშო. ოფუტე მუხური ბაღანეფიშ კურორტიშ ჯოხოდვალათ რე ჩინებული, ფუნქციონირენს პანსიონატი 80 აბანშე, სამარგალოშ გვალონას შილებე ოგვალე დო სპელეოტურიზმიშ გოვითარაფა.
მახორობა[რედაქტირაფა]
1989 წანაშ მუნაჩემეფით ჩხოროწყუშ რაიონს გვალო 29,840 ადამიერი ოხორანდ, მარა 1993 წანაშ აფხაზეთიშ ლჷმაშ უკული თიქ ოგჷნაფალო მირდჷ თხოზინელეფიშ ხარჯშა. ერუანული აკოდგინალუა:
ქორთუ - 99,4%;
რუსი - 0,4%;
უკრაინალი - 0,1%;
აფხაზი - 0,1%.
|
ჩხოროწყუ
