ქართველთა ეთნოგენეზი, ეთნოგენეზი

მახსოვდა, რომ I2c ანატოლიიდან მოსულმა მესხებმა გაავრცელეს და მათი იყო თრიალეთის კულტურა.

QartHadasht

კავშირი კი არა ინდო-ევროპულ კულტურად თვლიან, ისევე როგორც შულავერს. : ))

R1b-Z2103 იქნებოდნენ მაგ დროს აქ?
სხვა სტეპური R1a და I2a-ც ახალგაზრდები არიან...

ჩემთვის საეჭვოა მანდ სტეპური წარმოშობის ხალხი.
აგერ სომხეთის მტკვარ-არაქსშიც იყო R1b და ეთიუნისაშიც მაგრამ შეცვლილი არიან აუტოსომურად.

საერთოდ არ გიკვირს როგორ მოახერხეს ადგილობრივმა კავკასიელებმა G2a1, R1b, G2a2b-ს ასიმილაცია. საკმაოდ ბევრი მიგრაციაა მომხდარი და ეს ჰაპლოები დიდ პოპულაციებს შეადგენენ ქართველებში. ამას იმიტომ ვწერ რომ CHG პოპულაცია საკმაოდ მრავალრიცხოვანი ჩანს და ვერ წარმომიდგენია აქ სტეპური წარმოშობის ხალხს ამდენი კულტურა შეექმნათ მათ გვერდით.

This post has been edited by ცერცვა. on 15 Nov 2022, 23:36

თრიალეთის კულტურის ადრეულ ბედენურ ეტაპზე ჩანს კობტაქტი ჩრდილოეთით, მაგრამ შემდეგ ხურიტები იწყებენ წამყვანი როლის თამაშს, შეიძლება ითქვას თრიალეთი ხურიტული წრის კულტურაა

კავშირი კი არა ინდო-ევროპულ კულტურად თვლიან, ისევე როგორც შულავერს. : ))

R1b-Z2103 იქნებოდნენ მაგ დროს აქ?
სხვა სტეპური R1a და I2a-ც ახალგაზრდები არიან...

ჩემთვის საეჭვოა მანდ სტეპური წარმოშობის ხალხი.
აგერ სომხეთის მტკვარ-არაქსშიც იყო R1b და ეთიუნისაშიც მაგრამ შეცვლილი არიან აუტოსომურად.

საერთოდ არ გიკვირს როგორ მოახერხეს ადგილობრივმა კავკასიელებმა G2a1, R1b, G2a2b-ს ასიმილაცია. საკმაოდ ბევრი მიგრაციაა მომხდარი და ეს ჰაპლოები დიდ პოპულაციებს შეადგენენ ქართველებში. ამას იმიტომ ვწერ რომ CHG პოპულაცია საკმაოდ მრავალრიცხოვანი ჩანს და ვერ წარმომიდგენია აქ სტეპური წარმოშობის ხალხს ამდენი კულტურა შეექმნათ მათ გვერდით.

ეთიუნში არ არიან აუტოსომურად შეცვლილი, სომხეთში ეთიუნის შემდეგი მოსახლეობაა აუტოსომურად სამხრეთული.

QartHadasht

როგორ არ არიან, R1b არ აქვთ ძირითადად?
აუტოსომურად კი თუშ-ხევსურ-ქართლ-კახელებთან არიან. ამათ 5-დან 15%-მდე აქვთ სტეპური ნარევი, 35-45% კავკასიური და დანარჩენი ნეოლითური...


მანდ ხალხი ჯერ კიდევ მტკვარ-არაქსიდან არიან შეცვლილები და მსგავსი აღმ.ქართველების.

This post has been edited by ცერცვა. on 16 Nov 2022, 04:07

კავკასიის 60-მდე პოპულაციის შედეგებით, ლჭაშენ-მეწამორის კომპონენტი მხოლოდ თუშებსა და ხევსურებში ჩანს.
იხ. განაწილებები

------------------------- ხევსური-------------------------
ARM_Lchashen_LBA ----- 26.805%
RUS_Maykop_Late ----- 22.269%
ARM_Tekhut_LBA ----- 21.943%
UZB_Dzharkutan2_BA ----- 12.648%
ARM_Tavshut_Trialeti_MBA ----- 5.329%
ARM_Lori_Berd_LBA ----- 5.304%
ARM_Karashamb_LBA ----- 4.890%
ARM_Pijut_LBA ----- 0.812%
------------------------------------------------
Fit error: 0.011375914600614101

------------------------- თუში-------------------------
ARM_Lchashen_LBA ----- 36.593%
ARM_Tekhut_LBA ----- 31.452%
UZB_Dzharkutan2_BA ----- 21.435%
RUS_Maykop_Late ----- 5.989%
ARM_Talin_KuraAraxes_EBA ----- 2.977%
BGR_KapitanAndreevo_EMBA ----- 1.554%
------------------------------------------------
Fit error: 0.01283173775402366

ზუსტად მაგას ვწერ ამდენი ხანია.

ახლახან დამატებულ დაღესტნურ ნიმუშებშიც აღმოჩნდა ლჭაშენ-მეწამორის კომპონენტი.
კარატაელები: 19%, ბაგვალალების O ჯგუფი: 7%
ხელახალი დაზუსტებული დათვლებით, სადაც გაითვალისწინება მხოლოდ ბრინჯაოს ხანის ნიმუშები, ხევსურებში 59%-ია, ხოლო თუშებში - 57%.
ხევსურებშიც და თუშებშიც, ასევე, გვაქვს თეღუტიც. ხევს. 19% და თუშ. - 29%.
ეს თეღუტი იმითაც არის საინტერესო, რომ დომინანტია მთიულებსა (76%) და "ჩრდ.-აღმ. ქართველებში" (72%). მცირე დოზით ქართლელებშიცაა (7%) და იმავე კარატაელებსა (6%) და ბაგვალალების O ჯფუფში (3%). სხვა არცერთ პოპულაციაში არ დასტურდება.

საინტერესოა, ასევე, რომ დაღესტნელებში, ზოგადად, დომინირებს თავშუტის გვიანბრინჯაოს ხანის კომპონენტი (ხსენებულ 2 პოპულაციაშიც). ეს თავშუტი ჩეჩნებსა და ინგუშებშიც თითქმის 50%-ს აღწევს. სხვა ჩრდილო-კავკასიელებშიც არის, ოსების გარდა.

რაც შეეხება, ჩრდილო კავკასიის არადაღესტნურ პოპულაციებს: აქ დომინირებს UZB_Dzharkutan2_BA (ბაქტრია-მარგიანეს ბრინჯაოს ხანის ერთ-ერთი პოპულაცია). მაქსიმუმს აღწევს ოსების ორივე (საქართველოს და ჩრდილო-კავკასიის) ჯგუფში (თითქმის 100%-მდე) და 80-95%-ის ფარგლებშია აბაზებში, ყარაჩაი-ბალყარებსა და ჩერქეზებში. ჩეჩნებსა (46%) და ინგუშებშიც (62%) დომინირებს.
აქ ალანების კვალზე შეგვეძლო გვეფიქრა, რადგან სკვითურ-ალანური წრის პირველსამშობლო სწორედ ბაქტრია-მარგიანეა. ამავდროულად, UZB_Dzharkutan2_BA საკმაოდ ახლოსაა კავკასიის ბრინჯაოს ხანის ნიმუშებთან და ამოვარდნილია აღმოჩენის რეგიონში არსებული სხვა პოპულაციებიდან. ცოტა არ იყოს, უცნაურია

Distance to: UZB_Dzharkutan2_BA
0.04562194 RUS_Maykop_Late
0.05001672 ARM_Nerkin_Getashen_LBA
0.05019926 ARM_Lchashen_MBA
0.05113594 ARM_Lchashen_LBA
0.05157082 ARM_Noratus_LBA
0.05218082 ARM_Karashamb_LBA
0.05289925 ARM_MBA
0.05301965 ARM_Pijut_LBA
0.05330722 ARM_Black_Fortress_LBA
0.05475033 ARM_Lori_Berd_LBA
0.05556718 ARM_LBA
0.05666303 ARM_Tavshut_Trialeti_MBA
0.05675480 ARM_Tekhut_LBA
0.05681656 RUS_Darkveti-Meshoko_En
0.05750633 ARM_Sarukhan_LBA
0.05803588 Kura-Araxes_RUS_Velikent
0.05818103 RUS_Maykop_Novosvobodnaya
0.05874519 RUS_North_Caucasus_MBA
0.05927132 Kura-Araxes_ARM_Kalavan
0.05977703 ARM_Berkaber_KuraAraxes_EBA
0.06030236 RUS_Maykop
0.06068199 ARM_Keti_LBA
0.06596772 Kura-Araxes_ARM_Kaps
0.06713089 Kura-Araxes_ARM_Talin
0.06889699 ARM_Talin_KuraAraxes_EBA
0.07151528 ARM_Dzori_Gekh_LBA
0.07284067 ARM_Karnut_KuraAraxes_EBA

ამათ რომელ საიტზე ნახულობთ?

UZB_Dzharkutan2_BA აზიაში აუთლაიერია, ეგ კავკასიიდან არის გადასახლებული და არა პირიქით, ქალი იყო, ალბათ მონად წაიყვანეს, ეგ თემა უკვე ბევრჯერ იყო განხილული სხვადასხვა საიტზე.

https://vahaduo.github.io/vahaduo/
* * *
უფრო ზუსტად ორი ნიმუშია, რომლების გასაშუალებულიც არის UZB_Dzharkutan2_BA, პირველი უფრო ქართველების მსგავსია, და მეორე უფრო ჩრდილოეთ კავკასიელების:

Distance to: UZB_Dzharkutan2_BA:I5608
0.02404800 Georgian_Svaneti
0.03052925 Abkhasian
0.03434077 Ossetian
0.03471685 Georgian_Megr
0.03862367 Abkhasian_Gudauta
0.04112466 Adygei
0.04170550 Georgian_Imer
0.04235254 Georgian_West
0.04253758 Georgian_Khevs
0.04254354 Georgian_NorthEast
0.04358007 Georgian_Mtiuleti
0.04380053 Georgian_Tush
0.04623929 Georgian_Guria
0.04719818 Georgian_Lechkhumi
0.04803487 Ingushian
0.04883545 North_Ossetian
0.04892018 Karata
0.04899667 Georgian_Ratcha
0.04918030 Hinukh
0.05002761 Georgian_Kart
0.05014658 Georgian_Ajar
0.05185096 Chechen
0.05246340 Bagvalin_o
0.05254188 Ahiska
0.05344086 Balkar

Distance to: UZB_Dzharkutan2_BA:I4901
0.02879372 Abazin
0.03019306 Karachay
0.03414419 Cherkes
0.03430348 Circassian
0.03585246 Balkar
0.03594753 Kabardin
0.03799844 Kumyk
0.03836761 North_Ossetian
0.04406297 Ingushian
0.04591911 Adygei
0.04727410 Ossetian
0.04813477 Chechen
0.04817770 Azerbaijani_Dagestan
0.05281754 Tat_Dagestan_Nyugdi
0.05286059 Tat_Dagestan_Dzhalgan
0.05600327 Tat_Azerbaijan
0.05866482 Turkish_South
0.05995449 Tabasaran
0.06006263 Karata
0.06027751 Turkish_North
0.06132631 Azerbaijani
0.06150147 Lak
0.06161881 Georgian_Tush
0.06250634 Turkish_Central
0.06281079 Georgian_Khevs
* * *
წარმოშობითაც ტიპიური კავკასიელები არიან და არა ცენტრალურ აზიელები, ასე რომ, მაგათში რაღაც სკვითურ-ალანურის ძებნა აბსურდია, თანაც პირველი წარმოშობითაც ქართველებთან ბევრად უფრო ახლოა, მეორე კი ჩრდილოეთ კავკასიელებთან არის უფრო ახლო:

Target: UZB_Dzharkutan2_BA:I5608
Distance: 1.2896% / 0.01289631
26.2 GEO_CHG
24.2 TUR_BlackSea_Samsun_Anc_B
13.6 ITA_Sicily_Himera_480BCE_5
10.8 ARM_Keti_Urartian
7.2 RUS_Saltovo-Mayaki_low_res
4.0 TUR_Titris_Hoyuk_EBA
3.6 HUN_IA_La_Tene_low_res
3.6 HUN_Tiszapolgar_ECA_contam
1.8 PER_LaGalgada_4100BP
1.4 RUS_Darkveti-Meshoko_En
1.2 England_EastYorkshire_MIA_LIA_low_res
1.2 TUR_Marmara_Ilipinar_Byz2
0.6 TUR_Marmara_Ilipinar_Byz1_wrong_date
0.6 VUT_2300BP_all

Target: UZB_Dzharkutan2_BA:I4901
Distance: 1.1793% / 0.01179275
22.8 ARM_Bragdzor_EIA
19.0 RUS_Saltovo-Mayaki_low_res
11.0 ARM_Pijut_UrartianPeriod
10.2 ARM_Kura-Araxes_Talin
8.0 GEO_CHG
4.2 RUS_Fatyanovo_BA
4.0 Yamnaya_SRB
3.8 TUR_Tell_Kurdu_MC
3.4 CHN_Miaozigou_MN
3.4 UKR_Chernyakhiv_Shyshaky
2.2 PAK_Arkotkila_IA
1.8 Bell_Beaker_England_low_res
1.4 CHN_HMMH_MN
1.4 HUN_Hun_Elite_IA
1.0 Levant_JOR_EBA
1.0 NPL_Chokhopani_2700BP
0.8 RUS_Trans-Baikal_BA
0.6 CHN_Amur_River_Xianbei_IA
* * *
ეს უფრო უკეთესი მოდელია, მაგრამ რეზულტატი იგივეა, ტიპიური ქართველი და ტიპიური ჩრდილოეთ კავკასიელი:

Target: UZB_Dzharkutan2_BA:I5608
Distance: 1.4573% / 0.01457321
39.4 GEO_CHG
17.6 RUS_North_Caucasus_MBA
10.0 RUS_Saltovo-Mayaki_low_res
9.2 BGR_KapitanAndreevo_EMBA
6.8 HUN_Tiszapolgar_ECA_contam
5.6 TUR_Titris_Hoyuk_EBA
4.0 Levant_Yehud_IBA
2.2 BGR_Diamandievo_IA
1.8 TUR_Kumtepe_N_low_res
1.6 PER_LaGalgada_4100BP
0.8 POL_Cedynia_MA
0.6 VUT_2300BP_all
0.4 RUS_Maykop_Novosvobodnaya

Target: UZB_Dzharkutan2_BA:I4901
Distance: 1.1980% / 0.01198044
25.4 ARM_Bragdzor_EIA
17.0 RUS_Saltovo-Mayaki_low_res
15.8 ARM_Kura-Araxes_Talin
9.2 GEO_CHG
6.8 RUS_Fatyanovo_BA
5.2 CHN_Miaozigou_MN
4.8 Yamnaya_SRB
3.8 TUR_Tell_Kurdu_MC
2.8 PAK_Arkotkila_IA
2.4 CHN_Western_Liao_River_BA_o
1.8 Levant_JOR_EBA
1.6 FRA_BA_low_res
1.6 UKR_Chernyakhiv_Shyshaky
1.2 UKR_Cimmerian_o
0.4 HUN_Hun_Elite_IA
0.2 NPL_Chokhopani_2700BP
* * *
სარმატების შთამომავლები თუ გაინტერესებთ, ეძებეთ პირველ რიგში ტაჯიკებში და რუსეთში მცხოვრებ თურქულ და ფინურ-უნგრულ ხალხებში:

აი მყველა ნიმუშებთან ყველაზე ახლოს არიან ტაჯიკები, თათრები, კომი, ბესერმელები, ერზია და მოკშა:

RUS_Caucasus_Sarmatian
RUS_Caspian_steppe_Sarmatian
RUS_Urals_Sarmatian
KAZ_Aktobe_Sarmatian
KAZ_Segizsay_Sarmatian
KAZ_Chanchar2_Early_Sarmatian
RUS_Late_Xiongnu_Sarmatian
KAZ_Aigyrly_Sarmatian
KAZ_Sarmatian
RUS_Pokrovka_Sarmatian

This post has been edited by QartHadasht on 17 Nov 2022, 01:39

უნგრეთში მცხოვრები იასების დნმ პროქტი. ითვლებიან ალანური წარმოშობის ხალხად.

https://www.familytreedna.com/public/Jaszsag?iframe=yresults
* * *
როგორც ვხედავთ, არის რამდენიმე G2 და J2.
* * *
აქ უნგრეთის წარმომადგენლები.

https://www.yfull.com/tree/G-Z7958/
https://www.yfull.com/tree/G-FGC701/
https://www.yfull.com/tree/G-Z6679/
* * *
უმეტესობა ჩრდილოკავკასიელებთან ჯდება.
ბოლო არის ქართველთანაც.
* * *
აქ სვანებზე და ლაზებზე მე დავამატე ცოტა ხნის წინ ვიკიპედიაში.

https://ka.m.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E...%83%91%E1%83%98

https://ka.m.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E...%83%91%E1%83%98

თუნდაც RUS_Alan_MA, ანუ შუა საუკუნეების ალანი, ტიპიურ ჩრდილოეთ კავკასიურ მოსახლეობასთან არის ახლოს, მაგრამ არა ოსებთან, როგორც ადრევე დავწერე, ყველაზე ახლოს ვაინახებთან და კუმიკებთან არის ახლოს:

Distance to: RUS_Alan_MA
0.02377803 Chechen
0.02425157 Kumyk
0.02671252 Ingushian
0.02896962 Tat_Dagestan_Dzhalgan
0.03058685 Karata
0.03236912 Adygei
0.03298160 Tabasaran
0.03402327 Balkar
0.03432252 Kabardin
0.03447869 Circassian
0.03463611 Azerbaijani_Dagestan
0.03532503 Karachay
0.03555941 Cherkes
0.03565041 Georgian_Tush
0.03687171 Lezgin
0.03726976 Hunzib
0.03734345 Bagvalin_o
0.03750360 Bagvalin
0.03819669 Georgian_Khevs
0.03848905 Andian_B
0.03851606 Lak
0.03927941 Avar
0.04076507 Tat_Azerbaijan
0.04082349 Abazin
0.04089230 Kaitag

QartHadasht

სწორედ ეგ აღვნიშნე, რომ ამოვარდნილია და კავკასიურია. მაგრამ არაა აუცილებელი მონობა-ტყვეობა იყოს მიგრაციის მიზეზი. თუმცა პირველი ეგ გაგახსენდება.
საინტერესოა, რომ იგივე ბაქტრია-მარგიანეს კულტურასთან დაკავშირებული საფალი თეფეს ბრინჯაოს ხანის არეალში დასტურდება ნარევი პოპულაცია 50% ლჭაშენ-მეწამორის ახლო მონათესავე კომპონენტით. ნიმუშები მაგ პერიოდისთვის საკმაოდ უხვია.

სარმატებში ოთხი კლასტერი გამოიყოფა, ერთმანეთისგან საკმად დაშორებული.
პირველი, ყველაზე მსხვილი კლასტერი შორეულად ჯგუფდება იმ კლასტერთან, სადაც არიან უდმურტები, კომი, საამები, მარიელები, ყაზანელი და მიშარი თათრები.
მეორე კლასტერთან ჯგუფდებიან თურქმენები, უზბეკები, სტეპის ყირიმელი თათრები და ლიეტუველი თათრები.
მესამესთან ჯგუფდება ბალკანელი თურქების ორი ჯგუფი.
მეოთხე თანამედროვე პოპულაციებიდან არცერთთან არ დაჯგუფდა.

საინტერესოა, რომ შავი ზღვის პირას, სამსუნში III-IV ს.ს. სამარხში აღმოჩნდა 2 მამაკაცი, რომლებიც პირველ სარმატულ კლასტერში ხვდებიან. შესაძლოა დაქირავებული მეომრები ყოფილიყვნენ.

ეგ კონკრეტულად რომელი ნიმუშებია ბაქტრია-მარგიანედან?

მე რასაც ვხედავ, კავკასიიდან ცენტრალურ აზიასთან სიახლოვე მხოლოდ დაღესტნელებს აქვთ, ეგეც იამნელი წინაპრების ხარჯზე, ანუ დაღესტენელებს და ტაჯიკებს საერთო იამნელი წინაპრები ყავდათ.

მოკლედ

ჯერ მოვიდნენ კავკასიონები - ნახების, ხურიტების და ურარტუელთა წინაპრები

მერე მოჰყვნენ ნეოლითელი ფერმერები - სვანები და აფხაზები, მათ შემოიტანეს ქართველური ენა.

ქაშქები და ხათები -კავკასიონებთან და ნეოლითელ ფერმერებთან ნარევი ანატოლიელები და ზანების წინაპრები, რომლებიც უკვე საუბრობდნენ ზანურის მსგავს ენაზე. სავარაუდოდ სვანებისგან მიიღეს ქართველური ენა და შემდეგ ანატოლიელ ფერმერებთან ურთიერთობის შედეგად განვითარდა ზანური ენა.

დიაოხი, ეთიუნი , მუშქები - კავკასიონებთან ნარევი ქერა ევროპელები (იამნიკები). შემდგომი თუშ-ფშავ-ხევსურები .

იბერები- ქართლელები , კოლხეთიდან გადმოსული ზანები , რომლებიც შეერივნენ ამ
კავკასიონებთან ნარევ იამნიკ ევროპელ ფერმერებს და მივიღეთ ენაი ქართული.

ადიღეები და ჩერქეზები -სინდები და მეოტები.


თავად სვანები - შუმერების ნათესავი ხალხი.

არ გჯერათ ნუ გჯერათ.

This post has been edited by კაი_ყმა on 21 Nov 2022, 17:01

:დდდ

ნეოლითელი ფერმერები 9000 წლის წინ მოვიდნენ, როცა ნახები, ხურო-ურარტები გეგმაშიც კი არ იყვნენ. : )))

დანარჩენი აღარ წამიკითხავს, აზრი არ აქვს.


პ.ს. თუ შენ G2a1-ს ქართველურად ასაღებ, ეს ნიშნავს რომ მინიმუმ ძვ.7000 წლიდან ამ ენაზე საუბრობენ. ჯერ კიდე შულავერის, მტკვარ-არაქსის, მაიკოფის და თრიალეთის კულტურამდე მოვიდნენ აქ.

ნახური J2 კი არის რამდენიმე ათასი წლის.

This post has been edited by ცერცვა. on 21 Nov 2022, 17:06

:დდდ

ნეოლითელი ფერმერები 9000 წლის წინ მოვიდნენ, როცა ნახები, ხურო-ურარტები გეგმაშიც კი არ იყვნენ. : )))

დანარჩენი აღარ წამიკითხავს, აზრი არ აქვს.

მეც ვიცი რომ 9000 წლის წინ მოვიდნენ და მაშინ არ იყვნენ ჩამოყალიბებული ნახები-ხურიტები . ჯერ ისევ კავკასიელი მონადირე შემგროვებლები იყვნენ. ესეიგი არასწორად გაიგე

This post has been edited by კაი_ყმა on 21 Nov 2022, 17:03