მართალია არსებობს თემა ძველი ეგვიპტის შესახებ, მაგრამ ძველეგვიპტური კულტურა და რელიგია იმდენად მრავალფეროვანი და მდიდარია, მგონია რომ ერთი თემა არ ყოფნის
გთავაზობთ ამ თემაში დავწეროთ ძველეგვიპტური ღვთაებების შესახებ. ვინც რა ვიცით და ვისაც რა ინფორმაცია გვაქვს. ნუ მაინც პირველი პოსტია და ცალკეულ ღვთაებებზე საუბარს სჯობს ზოგადად ეგვიპტურ რელიგიაზე ვთქვა ორიოდ სიტყვა. ამ განყოფილებაში ვიცი რომ არიან ამ საკითხში ჩემზე ბევრად გაცნობიერებული უზერები და იმედია ისინიც დამეხმარებიან
რა შეიძლება ითქვას ძველი ეგვიპტის რელიგიაზე - ის, მთელი თავისი ალოგიკურობითა და ბუნდოვანებით ცოტა გაუგებარია თანამედროვე ადამიანისათვის. მისი სირთულის ძირითადი არსი მისსავე სიჭრელეში მდგომარეობს.
ძველი ეგვიპტის რელიგია ჩამოყალიბებას ეგვიპტის სამეფოს დაარსებამდელ პერიოდში იწყებს, დასრულებული სახე მან ძველი სამეფოს დროს მიიღო და შემდეგ თითქმის უცვლელად დარჩა მთელი ისტორიის მანძილზე.
აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ქვეყანაში არსებობდა რთული თეოლოგიური სისტემები, რომელთა ცენტრებსაც წარმოადგენდა ესა თუ ის პოლიტიკურად დაწინაურებული ქალაქი. თითოეულ ამ ქალაქს ჰქონდა საკუთარი მითოლოგია. განსაკუთრებით საინტერესოა მითები სამყაროს შექმნის შესახებ, ანუ კოსმოგონიები. არსებობს ჰელიოპოლისის, მემფისის, თებეს და ჰერმოპოლისის კოსმოგონია. თითქმის ყველა მათგანი აგებულია ერთი პრინციპის მიხედვით: თავდაპირველად იყო ქაოსი, საიდანაც შემდეგ წარმოიქმნა შემოქმედი ღმერთი, რომელიც თავის მხრივ ქმნის სხვა დანარჩენ ღმერთებს.
ჰელიოპოლისის კოსმოგონიაში დემიურგი არის ღვთაება ატუმი, რომელიც ქაოსიდან იშვა. მან თავის მხრის შვა ჰაერის ღმერთი - შუ და სინოტივის ღვთაება ტეფნუტი, შუმდა ტეფნუტმა შვეს გები და ნუტი, ოსირისი და ისიდა, სეტი და ნეფტიდა. ესაა ჰელიოპოლისის ენეადის ცხრა ღვთაება.
მემფისის კოსმოგონიაში მთავარი მოქმედი გმირი არის პტახი, რომელიც სიტყვის მეშვეობით ქმნის ატუმს. შემდეგ კი პტახის ბრძანებით ატუმი ქმნის ცხრა ღვთაებას. პტახმა მათ სიბრძნე და ძალაუფლება უბოძა. თავად ღვთაება პტახი მეტად საყურადღებოა, რადგან მას მიაწერენ ეგვიპტეში ქალაქების, ნომების დაარსებას, ტაძრების აგებას, მსხვერპლთშეწირვის წესის დაკანონებას. პტახი არის ხელოვნების, არქიტექტურის, გემთმშენებლობის ღვთაება. მისი მეუღლე არის ძუ ლომი - სოხმეტი, შვილი კი მცენარეულობის მფარველი ღვთაება - ხეფერტუმი.
ჰერმოპოლისის კოსმოგონიის მიხედვით ქაოსის დამანგრეველ ძალებს წინ აღუდგა ღვთაებათა ოთხი წყვილი, ანუ ოგდოადა (რვა ღვთაება) - ესენი იყვნენ: ხუხი და ხაუხეტი, ნუნი და ნაუნეტი, კუკი და კაუკეტი, ამონი და ამაუნეტი. მათ შექმნეს მზის ღმერთი ხეფრი - "ახაკგაზრდა რა". მან შექნა შუ და ტეფნუტი, მათგან კი სხვა ღმერთები წარმოიქმნენ. არსებობს მეორე ვერსიაც: ლოტოსის ყვავილიდან დაიბადა მზის ღვთაება, მან სიხარულისგან იტირა და მისი ცრემლებისგან ადამიანები წარმოიქმნენ.
ამ კოსმოგონიებს შორის დიდი მსგავსებაა, ასევე შეიძლება გარკვეული პარალელებიც გაივლოს ბიბლიასთანაც.
თებეს კოსმოგონია ოდნავ განსხვავებულია. აქ ქაოსის მაგივრად თავდაპირველად არსებობდა გველი კემ-ატეპი. (ამონის ჰიპოსტასი). სიკვდილის წინ გველმა თავის შვილს ირ-ტას დაუბარა, რომ მას შეექმნა ოგდოადა. ეს ოგდოადა წავიდა და ჰერმოპოლისში შექმნა მზის ღმერთი, მემფისსა და ჰელიოპოლისში პტახი და ატუმი. ამის შემდეგ ისინი დაბრუნდნენ თებეში და დაიხოცნენ. ისინი დაასაფლავეს მედინეტ-აბუში (თანამედროვე ჯემე), სწორედ ამ ქალაქთან იყო დაკავშირებული ძველეგვიპტური მიცვალებულთა კულტი.
ვაი, რამდენი ვწერე
ხოდა ისა:
vedzma მოდი აააქ
:*
This post has been edited by dariala on 3 Jun 2011, 22:47 
ძველეგვიპტური რელიგია, ღვთაებათა პანთეონი
