ქუშადასი - ეგეოსისზღვის მარგალიტი, მათთვის ვინც ეგეოსის ზღვაზე დასვენებას გეგმავს

ქუშადასი - (თურქ. - Kuşadası) ქალაქი და იგივე დასახელების რაიონი თურქეთში, აიდინის პროვინციაში - ეგეოსის ზღვის სანაპიროზე.
ქუშადასი პატარა, საკურორტო ქალაქია, რომელშიც 77 000 მოსახლე ცხოვრობს, ამათგან მუდმივად 55 000. თუმცა ამ საკურორტო ქალაქს ერთდროულად მილიონამდე ტურისტის მიღება შეუძლია და ივლისის ბოლოს - აგვისტოში ქალაქში აქ მილიონამდე ადამიანი იყრის თავს.

ქუშადასში დასასვენებლად ჩამოდიან ტურისტები მსოფლიოს ყველა კუთხიდან, განსაკუთრებით ევროპის და ყოფილი საბჭოთა კავშირის სახელმწიფოებიდან. ტურისტები, რომლებსაც უბრალოდ ზღვაზე დასვენება და გართობა კი არა - ანტიკური სამყაროს ულამაზესი ქალაქების და ანტიკური არქიტექტურის შედევრების დათვალიერებაც უნდათ. ამასთან ქუშადასი არის ქალაქი, რომელიც არასოდეს იძინებს - ასობით დისკო-ბარი, კაფე თუ რესტორანი 24 საათის განმავლობაში ემსახურება ამ საოცარ ქალაქში ჩამოსულ ადამიანებს. მოკლედ, თუ გინდათ იპოვოთ ადგილი, სადაც ერთდროულად მოახერხებთ საინტერესო ადგილების დათვალიერებას, გართობას და დასვენებასაც - აუცილებლად უნდა ჩახვიდეთ ქუშადასში.

სახელწოდება

ქუშადასი თურქულიდან თარგმანში - ჩიტების კუნძულს ნიშნავს. Kuş - ჩიტი, ada - კუნძული. როგორც ჩანს ამ სახელწოდებას ქუშადასი უნდა უმადლოდეს მის ცენტრთან ახლოს განლაგებულ პატარა კუნძულს - რომელსაც მტრედების კუნძულს (თურქ. - Guvercin Adası) უწოდებენ - საქმე ისაა, რომ ეს კუნძული საუკუნეების მანძილზე გადამფრენი ფრინველების დროებით თავშესაფარს წარმოადგენდა. ახლა კუნძულზე გაშენებულია ბაღი და სპეციალური ბუდეები მტრედებისთვის. ეს კუნძული ქუშადასის ერთ-ერთ ღირსშესანიშნაობად მიიჩნევა და დაკავშირებულია ქალაქის ცენტრთან პატარა ხიდით, საიდანაც ულამაზესი ხედი იშლება ქუშადასის პორტის, ქალაქის ცენტრისა თუ თავად მტრედების კუნძულის მიმართულებით. კუნძული დგას შუა საუკუნეებში აშენებული და მრავალგზის რეკონსტრუირებული ციხე, რომელშიც გაშენებულია ულამაზესი ბაღი. მტრედების კუნძული განსაკუთრებით ლამაზია ღამით და ეს შეყვარებული წყვილების უსაყვარლესი ადგილია მთელს ქალაქში.



არსებობს სხვა უფრო დამაჯერებელი ვერსიაც ქალაქის სახელწოდებასთან დაკავშირებით - მტრედების კუნძულიდან, საერთოდაც ზღვიდან ქუშადასს ჩიტის თავის ფორმა აქვს. ქუშადასი ქალაქს მეოცე საუკუნის პირველ ნახევარში შეერქვა.
ბიზანტიის მმართველობის პერიოდში მას - ეფესოს ნეოპოლისს (Ἔφεσος Νεόπολις), ვენეციელებისა და გენუელების მმართველობისას კი ეს უკანასკლნელები სკალა ნოვას (Scala Nuova) უწოდებდნენ.
ადგილობრივი მაცხოვრებლები ქალაქს უბრალოდ ada-დ მოიხსენიებენ.

ისტორია
უძველესი პერიოდი

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ქუშადასის ტერიტორიაზე უძველეს დროში (ძვ.წ 3000 წლიდან) სახლობდნენ ლეგენდარული ლელეგები. ლელეგები ბერძნულ გადმოცემებში პელაზგებთან და კარიელებთან ერთად იხსენებიან იმ ხალხად, რომლებიც მცირე აზიაში, ეგეოსის კუნძულებსა და ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე ბერძნების ჩამოსახლებამდე სახლობდნენ. ჰომეროსი ლილეგებს ტროელების მოკავშირეებად ასახელებს.

ანტიკური პერიოდი

ძველი წელთაღრიცხვის მე-11-ე საუკუნიდან ამ ტერიტორიაზე ძველი ბერძნული ტომები იწყებენ ჩამოსახლებას და ლელეგების შევიწროებას. მინოსური კულტურის ცენტრის მოშლის შემდეგ ძველი ბერძნული ტომები ავიწროებენ არა მხოლოდ ბალკანეთის უძველეს მოსახლეობას, არამედ მცირე აზიის სანაპიროზეც სახლდებიან.
ძვ. წ. მე-9 საუკუნიდან ამ ტერიტორიაზე იონიელები იწყებენ ჩამოსახლებას - სწორედ ეს პერიოდი შეგვიძლია მივიჩნიოთ ოქროს ხანად მცირე აზიის სანაპიროსთვის. იონიელთა ჩამოსახლების შემდეგ ქუშადასის სიახლოვეს ძველი მსოფლიოს 3 საოცრება აშენდა - არტემიდეს ტაძარი ეფესოში (12 კმ ქუშადასიდან), ჰალიკარნასის მავზოლეუმი (150 კმ ), როდოსის კოლოსი - (დაახლ. 120 კმ ).
ქუშადასის სიახლოვესაა განლაგებული მცირე აზიის ანტიკური ქალაქების უდიდესი ნაწილი, რომლებიც ტურისტებში ასეთ ინტერესს იწვევენ: ესენია - ეფესო, მილეთი, პრიენა, ჰალიკარნასი...

ქვევით მოცემულია პრიენეში მდებარე პანიონიუმის ნაშთის სურათები, პანიონიუმი პოსეიდონის პატივსაცემად აშენებული საკულტო ადგილი იყო. აქვეა, პანიონიუმის გათხრების შედეგად აღმოჩენილი ამფორის ფრაგმენტი პოსეიდონის გამოსახულებით.



თავად ქუშადასი ანტიკურ პერიოდში ქალაქ ეფესოსთან არსებული მცირე დასახლებაა, პატარა პორტით, რომელიც ეგეოსის ზღვის გასწვრივ მცურავ ხომალდებს ემსახურებოდა.
ძვ.წ. მეშვიდე საუკუნიდან ქუშადასი ლიდიელების ხელში გადადის და სარდედან იმართება ლიდიის უმდიდრესი მეფეების მიერ. ძვ.წ 546 წლიდან ქალაქი სპარსელთა იმპერიის მმართველობაში გადადის ძვ. წ. 334 წლამდე, როცა ალექსანდრე მაკედონელმა თავის იმპერიას მცირე აზია შემოუერთა.

რომაული პერიოდი და ქრისტიანობა



ძველი წელთაღრიცხვის მეორე საუკუნიდან რეგიონში რომაელები გამოჩნდნენ, რომლებმაც ეფესო რეგიონის დედაქალაქად აქციეს. ამას ეფესოს არნახული განვითარება მოყვა და სადღეისოდ ეს ქალაქი მიიჩნევა უმნიშვნელოვანეს ისტორიულ-კულტურულ ძეგლად ეგეოსის ზღვის თურქულ სანაპიროზე, რომელსაც სეზონის პიკში - დღეში საშუალოდ 10-12 ათასამდე ტურისტი სტუმრობს.
რომის იმპერიის ზეობის პერიოდს ემთხვევა რეგიონში ქრისტიანობის შემოსვლაც. ეფესო უმნიშვნელოვანესი სამომლოცველო ადგილია ქრისტიანებისთვის მთელი მსოფლიოდან, რადგან მიიჩნევა, რომ სწორედ აქ აღესრულა ღვთისმშობელი მარიამი. ეფესოში არის სახლი, რომელშიც გადმოცემის თანახმად ღვთისმშობელი ცხოვრობდა. მიუხედავად იმისა, რომ თავად შენობა არქეოლოგების აზრით ჩვ. წ. მეშვიდე საუკუნეშია აგებული, არის მოსაზრება რომ მისი საძირკველი და სარდაფი უფრო ადრინდელია და შესაძლოა სწორედ აქ გაეტარებინა ღვთისმშობელს თავისი ცხოვრების უკანასკნელი დღეები.



დოებით ამით მოვრჩეთ და მოგვიანებით გავაგრძელებ

This post has been edited by afakidze on 5 Aug 2012, 18:21

მალე მოვინახულებ ამ ულამაზეს ქალაქს, თავიდანვე მქონდა გადაწყეტილი რომ ქუშადაასში დავისვენებდი, სხვა თურქეთის კურორტებისგან განსხვავებით აქ ძალიან ბევრი სანახი ადგილებიაა, მიხარია რომ მალე ვეწვევი
* * *
ყველაზე ძალიან კი იმ ადგილის ნახვა მინდა სადაც ღვთისმშობელმა უკანასკნელიი დღეები გაატარა



afakidze

გაიხარე რომ ამ ქალაქზე თემა შექმენი

BAKUSA
ლანგეით ტურს-ის ეგეოსის ტურის ლიდერი ვარ უკვე 4-ჯერ ვიყავი ამ ულამაზეს ქალაქში. ტურებს ვაწყობთ ამ მიმართულებით, 10 აგვისტოს მიმყავს მომდევნო ჯგუფი. გამიხარდება თუ შევხვდებით იქ, ან სულაც თუ დაგვემგზავრები. ახლა გავაგრძელებ თხრობას და ეფესოს საოცრებებზე მოგიყვებით. გიდის ფუნქციებს ჯგუფშიც ვითავსებ. აქ რასაც ვწერ ნახევარიც არაა იმ სიამოვნების, რასაც ადგილზე მიიღებ. ძალიან სწორი გადაწყვეტილება მიგიღია
* * *
ძირითადი ღირსშესანიშნაობა, რაც ქუშადასში ჩასულმა ადამიანმა უნდა დაათვალიეროს - ეფესოა, რომლის ნახვაც დამთვალიერებელზე წარუშლელ შთაბეჭდილებას ახდენს.

ეფესო - ლეგენდა დაარსებაზე



ეფესო ანტიკური მითოლოგიური ტრადიციის თანახმად, ათენის ახალშენია იონიის სანაპიროზე - ლეგენდა მისი დაარსების თაობაზე ასეთია: - ათენის ლეგენდარული მეფის კოდრუსის (Κόδρος) შვილმა ანდროკლემ (Ἄνδροκλος) დელფოს სამისნოდან ასეთი დავალება მიიღო - უნდა დააარსო ქალაქი იმ ადგილას, რომელზეც ცეცხლი, თევზი და ველური ტახი მიგითითებენ! ანდროკლე გაყვა ღმერთის სიტყვას და ეგეოსის ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე დაიწყო ნიშნების ძიება. ერთხელაც როცა უფლისწული გემიდან ნაპირზე გადმოვიდა დაინახა მეთევზეები, რომლებიც ცეცხლზე თევზს წვავდნენ. ცეცხლიდან გადმომხტარმა ნაპერწკალმა ბუჩქს ხანძარი გაუჩინა, საიდანაც ზღვის ნაპირზე გამოვარდა ხანძრისგან შეშინებული ტახი. ანდროკლე მიხვდა, რომ სწორედ ეს იყო მისნის მიერ მითითებული მიწა და დაიწყო ქალაქის მშენებლობა.
სწორედ ამიტომ ითვლება გარეული ტახი ეფესოს სიმბოლოდ, მოგვიანებით მას ძეგლიც დაუდგეს ეფესელებმა.
ლეგენდის თანახმად მახლობელ მთებში ამორძალები ცხოვრობდნენ, რომლებთანაც ქალაქის მშენებლობის დროს ანდროკლეს შეხვედრა არაერთხელ მოუხდა. მას შეუყვარდა ამორძალთაგან ერთ ერთი სახელად - ეფესია (რაც ითარგმნება როგორც სასურველი), რომელიც საბოლოოდ ცოლად შეირთო და სწორედ მისი სახელი დაარქვა ქალაქს.

მითოლოგიური ტრადიციით ანდროკლეს ძვ.წ. მეთერთმეტე-მეათე საუკუნეებში უნდა ეცხოვრა. სტრაბონის თანახმად სწორედ ანდროკლემ განდევნა მცირე აზიიდან ლელეგები და კარიელები, ამ აზრისაა პავსანიასიც, რომელიც ანდროკლეს სამოსის დაპყრობასაც მიაწერს. ანდროკლე კარიელებთან და ლიდიელებთან ბრძოლის დროს დაიღუპა. დაკრძალულია ეფესოში. ცნობილი ბერძენი ფილოსოფოსი ჰერაკლიტე ანდროკლეს შთამომავლად მიიჩნევა.




სურათებზე:
1 - გამოსახულია ატიკის მითიური მეფე კოდრუსი, ანდროკლეს მამა, რომელმაც თავი გასწირა ატიკის დამოუკიდებლობისთვის.
2 - დელფოს პითია (მისანი ქალი) აცნობს ღმერთის სიტყვას ანდროკლეს.

This post has been edited by afakidze on 6 Aug 2012, 01:53

არტემიდეს ტაძარი

ეფესო ანტიკური სამყაროს ქალაქებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ქალაქი იყო, მისი სახელი მნიშვნელოვნად განაპირობა არტემიდეს ტაძარმა, რომელიც ძველი სამყაროს 7 საოცრებათაგან ერთ-ერთია. სამწუხაროდ, არტემიდეს ტაძარი არის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი იმედგაცრუება ტურისტებისთვის. საქმე ისაა, რომ ტაძარი, რომელიც რამოდენიმეჯერ დაიწვა და გაიძარცვა ჭაობზე იყო აგებული. ეს იყო ამ მასშტაბების პირველი შენობა რომელიც ჭაობზე ააგეს. სამწუხაროდ დღეს იმ ადგილას სადაც ადრე სამყაროს ერთ-ერთი უდიდესი ტაძარი იდგა მხოლოდ 1 სვეტი-ღა დგას და ისიც აღდგენილია არქეოლოგიური გათხრების შედეგად ნაპოვნი მასალისგან.
ეფესოში ძალიან ძლიერი იყო ნაყოფიერების ერთ-ერთი აღმოსავლური ღვთაების (სავარაუდოდ კიბელას) კულტი იონიის სანაპიროზე ბერძნების გამოჩენამდე. ნაყოფიერების ღვთაებას თაყვანს სცემდნენ ლელეგები და კარიელები, რომლებიც აქ ბერძნების ჩამოსახლებამდე ცხოვრობდნენ. აღმოსავლური ღვთაება ბერძენთა წარმოდგენაში არტემიდეს კულტს შეერწყა. ტაძარი სიცოცხლისა და ნაყოფიერების ღვთაებას ჯერ კიდევ ანდოკლეს პერიოდში აუგეს, რომელიც კიმირიელების შემოსევის შემდეგ დაახ. ძვ. წ. 650 წ. განადგურდა. კიმერიელებმა არა მხოლოდ ნაყოფიერების ქალღმერთის უძველესი ტაძარი, არამედ პრაქტიკულად არქაული პერიოდის მთელი ქალაქი დაანგრიეს.
თუმცა ეფესო მალევე იქცა უფრო ძლიერ ქალაქად და დაახლოებით 1 საუკუნის შემდეგ, დაახლ. ძვ. წ 550 წელს ეფესელებმა არტემიდეს თაყვანსაცემად ახალი ტაძრის მშენებლობის გადაწყვეტილება მიიღეს. ახალი ტაძრის მშენებლობა მნიშვნელოვანეილად ლიდიის მეფე კრიოსოსმა (Κροίσος) დააფინანსა. ტაძარის აშენებას საუკუნეზე მეტი ხანი დასჭირდა, სტრაბონის ცნობით მშენებლობა ხერსიფონე (Χερσίφρων) კნოსელმა დაიწყო (არქიტექტორი) მის დროს აშენდა ტაძრის კედლები და სვეტების პირველი წყება, ჰერსიფონეს გარდაცვალების შემდეგ ტაძრის მშენებლობაზე მუშაობა გააგრძელა მისმა შვილმა - მეთაგენესმა (Μεταγένης), რომაელი არქიტექტორის მარკუს ვიტრუვიუსის (Marcus Vitruvius) ცნობით ტაძრის მშენებლობა არქიტექტორებმა პეინიოსისა და დემეტრიოსის ხელმძღვანელობით დასრულდა ძვ. წ მეხუთე საუკუნის პირველ ნახევარში.
თეთრი მარმარილოსგან ნაგები უზარმაზარი ტაძრის ხილვა მნახველზე არნახულ შთაბეჭდილებას ახდენდა. ტაძრის მშენებლობაზე და მის მორთვაზე მუშაობდნენ იმ პერიოდის უცნობილესი ბერძენი მოქანდაკეები თუ არქიტექტორები. თავად ტაძარში იდგა პრაქსიტელის მიერ შექმნილი რამოდენიმე ქანდაკება, ტაძარში ასევე სკოპასის რელიეფების ხილვა შეეძლო ყველა მომლოცველს...
თუმცა ძვ. წ 356 წლის 21 ივლისს ეფესოს ახალგაზრდა მოქალაქე ჰეროსტრატემ (Ἡρόστρατος), რომელიც განდიდების მანიით იყო შეპყრობილი ტაძარი გადაწვა. წამების დროს მან აღიარა, რომ დანაშაული მხოლოდ საკუთარი სახელის უკვდავსაყოფად ჩაიდინა. ეფესოს მოქალაქეებმა გადაწყვიტეს, რომ საბოლოოდ მიეცათ დავიწყებისთვის ჰეროსტრატეს სახელი და სახალხო კრებაზე დაადგინეს - "სამარადისოდ აეკრძალათ შეშლილი ჰეროსტრატეს სახელის ხსენება".
თუმცა ძველი ბერძენი ისტორიკოსისა და ორატორის თეოპომპოსის (Θεόπομπος) ნაშრომმა კაცობრიობას ჰეროსტრატეს დანაშაული და სახელი შემოუნახა.

ტაძრის აღდგენა-განახლება მხოლოდ ალექსანდრე მაკედონელის აღმოსავლეთში ლაშქრობის შემდეგ მოხერხდა. თავად ალექსანრე აფინანსებდა ახალი ტაძრის მშენებლობას, თუმცა არც ახალ ტაძარს უარსებია დიდი ხნის განმავლობაში, 263 წელს გოთების შემოსევის შედეგად ტაძარი კიდევ ერთხელ გაძარცვეს და ნაწილობრივ დაანგრიეს. საბოლოოდ ეფესოს არტემიდეს ტაძარმა არსებობა იმპერატორ თეოდოსიუს პირველის, იგივე ფლავიუს თეოდოსიუს დიდის (Flavius Theodosius, Theodosius Magnus) მმართველობის დროს რომელმაც ჩვ. წ. 391 წელს აკრძალა ყველა სახის კულტმსახურება. არტემიდეს ტაძარი ეფესოში, სხვა არაქრისტიანული ტაძრების მსგავსად დახურეს და მის ადგილას ააგეს ქრისტიანული ტაძარი, რომელიც საბოლოო ჯამში ასევე დაინგრა. არტემიდეს ტაძრიდან წაღებული ქვები გამოყენებულია მრავალი ქრისტიანული სალოცავის, თვით აია-სოფიას მშენებლობისთვისაც კი.


ადგილი სადაც არტემიდეს ტაძარი იდგა - სვეტი აღდგენილია არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილი მასალის გამოყენების შედეგად.


არტემიდეს ტაძრის მოდელი


არტემიდე ეფესელი
* * *
როგორ გავერთოთ ქუშადასში

ქუშადასი ღამის ქალაქია. ქალაქი რომელსაც არასდროს სძინავს. ყოველ შემთხვევაში მაისის დასაწყისიდან სექტემბრის ბოლომდე ასეა. გართობას მოახერხებთ როგორც სასტუმროში (პრაქტიკულად ყველა სასტუმროს (3 ვარსკვლავი და ზევით) ყავს ანიმაციის ჯგუფი), რომლებიც მეტ-ნაკლები წარმატებით ზრუნავენ დამსვენებელთა გართობაზე. სასტუმროებში შემოგთავაზებენ სხვადასხვა სახის ივენთებს, როგორც წესი ეს არის - თურქული საღამო, კომედიური შინაარსის შოუ, დისკო-მიქსი თურქული მოტივებით და ა.შ. პრაქტიკულად ყველა ასეთი საღამო სრულდება თურქეთში წელს ძალიან პოპულარული სიმღერით - ა რამ ზამ ზამ -
A Ram Zam Zam
რაც ნიჭიერმა ანიმატორებმა შეიძლება აქციონ კოლექტიურ ცეკვად ზღვის ნაპირზე და ამ შემთხვავაში ა რამ ზამ ზამ ხდება უფრო სახალისო ცეკვა -
Gule Gule On the Beach

მოკლედ მოწყენით არ მოიწყენთ, უბრალოდ დრო არ გექნებათ. ხოლო ქალაქში გასართობად უნდა გახვიდეთ ღამით 11 საათის შემდეგ. პორტთან ახლოს, იქ სადაც ქუშადასის ერთ ერთი მთავარი თურქული ღირსშესანიშნაობა - ქარავანსარაი დგას არის უბანი რომელიც დაყოფილია მაღაზიების და დისკო-ბარებისა და კაფე-რესტორნების ქუჩებად. შეგიძლიათ გაერთოთ აღმოსავლური ან ევროპული სტილის დაწესებულებებში, შეგიძლიათ არჩევანი გააკეთოთ თურქულ ან ევროპულ რესტორნებზე... მოკლედ ეს უბანი ქარავანსარაისთან ნებისმიერი გემოვნების ადამიანს დააკმაყოფილებს. მიუხედავად იმისა, რომ თურქები ძალიან სტუმართმოყვარე ხალხია არ ღირს მათგან ყველაფრის პირველივე ჯერზე შემოთავაზებულ ფასში ყიდვა, მათ უყვართ ვაჭრობა და შეუძლიათ იმაზე ბევრად მეტი დაგიკლონ ვიდრე თქვენ გგონიათ. ეს წესი მოქმედებს როგორც პატარა მაღაზიებსა და ბარებში, ასევე სუპერმარკეტებსა (სადაც თითქოს ფიქსირებული ფასებია და რესტორნებში). ღამის ქუშადასში უბრალოდ გასეირნებაც კი ძალიან დიდ სიამოვნებას მოგანიჭებთ. შეიძლება რომელიღაც ნაყინის გამყიდველმა ნაყინი გაჩუქოთ კიდეც თუ თქვენ იმდენად მხიარული ადამიანი ხართ, რომ ქუჩაში იცეკვოთ (ჩემთვის უჩუქნიათ)
ცეკვის მოსურნე ადამიანებს გირჩევთ ეწვიოთ ექს ქლაბს ბარებისა და დისკოთეკების ქუჩაზე. ფასები აქ შედარებით ნორმალურია და მუსიკაც საკმაოდ კარგი. ჯობია ადგილები აიღოთ მეორე სართულზე, ყურადღებასაც მეტად მოგაქცევენ და უფრო კომფორტულადაც იქნებით. ასევე შეგიძლიათ ესტუმროთ იტალიურ ბარს პორტთან ახლოს, აქ ყოველთვის მხიარულებაა, ასევე შეგიძლიათ ესტუმროთ თურქულ დისკოთეკას ექს კლაბის გვერდით. კარგად გაერთობით ასევე ჯიმის ირლანდიურ ბარში.

და რასაკვირველია, არ დაიზაროთ და აუცილებლად გაისეირნეთ პორტთან შუაღამისას





ექს კლაბი



აირიშ ბარი



ღამის ქუშადასი



კლუბი ქარავანსარაი



პორტი ღამით