კი ეგყველაფერი კი და მართალია.
მაგრამ რატომ გაიზრდება?
რა განსხვევებაა როტორი ტრიალებს თუ გაჩერებულია?
რატომ გადის ნაკლები დენი მბრუნავი როტორის დროს და რატომ გადის დიდი დენი გაჩერებულზე?
რატიმ არ იწვება ტრანსფორმატორის გრაგნილები მაშინ, იქ ხომ არაფერი "ტრიალებს". ტრანსფორმატორი მექანიკურად უძრავია.
ამას კითხულობს თემის ავტორი.
ამის გასაგებად უნდა ვიცოდეთ როგორ მუშაობს 3 ფაზიანი ასინქრონული ძრავი.
ვინაიდან 3 ფაზა აქვს, აქვს 3 წყვილი გრაგნილი, რომლეთა შუა ცენტრებზე გამავალი წარმოსახვიტი ღერძები ერთმანეთტან ქმნიან 120 გრადუსიან კუთხეებს.
ამ გრაგნილებში მოდებულია სინუსოიდალური ძაბვა, რომელთა პიკები (ძაბვის მაქსიმალური მნიშვნელობა, დადებითიც და უარყოფითიც) ერთმანეთთან ასევე 120 გრადუსიან წანაცვლებას ქმნიან.
მაშასადამე ამ გრაგნილებში "რიგრიგობით" იქმნება ძაბვის მაქსიმუმები. ეს მაქსიმუმები "ბრუნავენ" რომელიმე მიმართულებით. ჩავთვალოთ საათის ისრის მიმართულებით. (აქ ცოტა ღრმა ფიზიკაა და არ ჩავეძიები, თუ კითხვა გაჩნდა მერე გავშლი ამ საკითხს. ამ ეტაპზე დავთოვოთ ღიად.)
შემდეგ. როტორი (რაც ბრუნავს) ისეა ფირფიტებით აწყობილი, რომ გრაგნილებში გამავალი დენის მიერ წარმოქმნილი მაგნიტური ველი იზიდავს თავისკენ. როცა რომელიმე გრაგნილში ძაბვის პიკია, ის მეტად იზიდავს სხვა გრაგნილებთან შედარებით და ცდილობს როტორის რეორიენტაციას.
ამასობაში მასში ძაბვა იკლებს და მომდევნო გრაგნილში იზრდება ძაბვა და მაბრუნებელი ძალაც "გადაინაცვლებს" ამ ახალი გრაგნილისკენ. შემდეგ ამ მეორე გრაგნილში (უფროსწორად წყვილში) დაიკებს ძაბვა და მესამე წყვილი ერთვება საქმეში და ის ცდილობს როტორის თავისი ჭკუაზე რეორიენტაციას. საბოლო ჯამში, იქმნება მუდმივად წინ მორბენალი ძალა.
ეხლა, ცოტა ხნით წარმოვიდგინოთ, რომ მხოლოდ ერთერთ გრაგნილზე მოვდე სინუსოიდალური ძაბვა და როტორი რაიმე შემთხვევით პოზიციაზეა.
როცა ძაბვა მოედება, როტორი მაგნიტური ველით იწყებს შემოტრიალებას. მანამ სანამ ის იმ პოზიციაზე არ დადგება, როცა გრაგნილის მიერ წარმოქმნილი მაგნიტური ნაკადი კარგად არ განჭოლავს როტორის ფირფიტებს, მასში გადის შედარებით დიდი დენი. როგორც კი თავის ჭკუაზე მოაბრუნებს და მაგნიტური ნაკადიც კარგად განჭოლავს გრაგნილის (სტატორის) და როტორის ფირფიტებს, დენის გავლა გრაგნილში შემცირდება.
ამ პოზიციაში გრაგნილის სრული ინდუქციურობა ნაკლებია ვიდრე შემოუტრიალებელ მდგომარეობაში იყო.
ასევე ცნობილია, რომ რაც დიდია ინდუქციურობა, მით ნაკლები დენი გადის კოჭაში.
სწორედ ამის გამოა დენის ნაკლები გავლაც.
ასე, რომ, როგორც კი პირველი (პირობითად პირველი) გრაგნილთა წყვილი თავის სასურველ მდგომარეობაში მოატრიალებს როტორს, რომლის დროსაც მისი ინდუქციურობა მინიმალურია და შესაბამისად ნაკლები დენიც გადის, ამ დროს მასში იწყება ძაბვის შემცირება (სინუსოიდალურობიდან გამომდინარე) და საქმეში ერთვება მომდევნო წყვილი- პირობითად მეორე წყვილი.
ამ მეორე წყვილისთვის, როტორის პოზიცია ცუდია, მისი ინდუქციურობა ნაკლებია და მაგნიტური ძალა თავისკენ გადაატრიალებს როტორს, რითაც ის შეიმცირებს ინდუქციურობას და თავის ჭკუაზე დაიყენებს როტორს. მერე პროცესი გრძელდება მესამე წყვილისთვის და ასე შემდეგ უსასრულოდ.
ხოდა თუ კი როტორს არ მივცემთ საშუალებას, რომ შეტრიალდეს და მოცემული გრაგნილების ინდუქციურობა შეამციროს, მაშინ ამ გრაგნილებში გაივლის იმაზე მეტი დენი, ვიდრე ეს გათვლილია ბრუნვის დროს.
შესაბამისად დაიწყება ხვიების გაცხელება (არაა გათვლილი ამ დენზე) და საბოლოოდ დაიწვება გრაგნილი.
დასკვნის სახით, მიზეზი არის გრაგნილის ინდუქციურობა.
მბრუნავი როტორის შემთხვევაში გრაგნილები ინარჩუნებენ დიდ ინდუქციურობას.
ხოლო გაჩერებულის დროს მცირე ინდუქციურობას.
რაც მცირეა ინდუქციურობა, მით მეტი დენი გადის კოჭაში/გრაგნილში.
იგივეა მიახლოებით, როცა ძრავს იმაზე მეტად დავტვირთავთ, რაზეც გათვლილია.
იმედია გასაგებად ავხსენი. თუ რამეა მომეშველებიან სხვა, საქმეში ჩახედული ხალხი
ეს წარმოსახვისათვის:
http://www.youtube.com/watch?v=HWrNzUCjbkk&feature=relatedეს კი უფრო ღრმა ფიზიკა ვისაც აინტერესებს:
http://www.youtube.com/watch?v=dZyO5gcWP-o This post has been edited by asphurcela on 20 Aug 2012, 20:25 
ჩართული ელექტროძრავი რომ გავაჩერო რაიმე წინააღმდეგობით, ელექტროენერგიის ხარჯი იგივე იქნება?
თბილისის ფორუმი -> თემატური ფორუმი -> მეცნიერება და განათლება -> ტექნიკური და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები
