ოკუპირებული აფხაზეთის ე.წ. საზღვარზე მიმოსვლა ქართული პირადობის მოწმობით - ID ბარათებითაც დაუშვეს. „ერთი კვირის წინ, „საზღვარი" მხოლოდ ერთი დღით გახსნეს და „აიდი" ბარათების მფლობელებს ენგურის ხიდზე მიმოსვლა უფასოდ შეგვეძლო. ამ შემთხვევით მეც ვისარგებლე და ზუგდიდში გადავედი. თუმცა, ვინც იმავე დღეს უკან დაბრუნება ვერ მოასწრო, მათ მეორე დღეს 50 ლარის გადახდა მოუწიათ. ეს ოფიციალური გადასახადი არ არის, ზოგჯერ ეს თანხა 100 ლარსაც აღწევს... დღემდე არ გვაქვს იმაზე პასუხი, რატომ დაუშვა დე ფაქტო ხელისუფლებამ მსგავსი გამონაკლისი. ახლა მიმოსვლა კვლავ გამკაცრებულია", - ამბობს „პოლიტკომერსანტთან" გალის მკვიდრი, რომელმაც ვინაობის დაკონკრეტებაზე უარი თქვა.
„პოლიტკომერსანტი" ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული სიტუაციით დაინტერესდა და როგორც გალის, ასევე, ცხინვალსა და ახალგორში მცხოვრებთ ესაუბრა.
ამ ეტაპზე გალში სიმშვიდეა. აფხაზეთის ტერიტორიაზე ე.წ. რუსული პასპორტიზაციის პროცესი შეჩერებულია. ადგილობრივებისთვის ამის მიზეზი უცნობია. ერთ-ერთი ვერსიით, პასპორტების ბეჭდვა, რომელიც მოსკოვში ხორციელდება, კრიზისის გამო შეჩერდა.
„მოსახლეობა რთულ მდგომარეობაში ვიმყოფებით. „საზღვარზე" მიმოსვლა კვლავ შეიზღუდა, ამიტომ ენგურს გადაღმა გადასვლას კვლავ შემოვლითი გზებით ვცდილობთ. რაც უსაფრთხო სულაც არ არის. ყველგან რუსები და აფხაზები არიან ჩასაფრებულები. თუ გამოგიჭირეს, გალის მილიციაში გადაგიყვანენ და გარკვეული საფასურის გადახდის შემდეგ, გიშვებენ. სამწუხაროდ, „საზღვარზე" ყოველ ჯერზე გადასვლაზე 50-100 ლარს გვთხოვენ, რისი საშუალება ყოველთვის არ გვაქვს... ამას ვინ ჩივის, როცა თბილისში სამკურნალოდ წამსვლელს უზღუდავენ გადასვლას, სერიოზული პრობლემაა, რაც ადრე წარმოუდეგენელიც იყო. ზუგდიდში ან თბილისში სამკურნალოდ წასვლა თუ გინდა, ჯერ ადგილობრივ ამბულატორიაში ჯანმრთელობის ცნობა უნდა აიღო. ეს კიდევ ცალკე თემაა, იქ კორუფციის ჭაობია, ყველაფერს ფულით აკეთებენ. როდესაც ცნობას აიღებ, შემდეგ „საზღვარზე" მიდიხარ და იქ კიდევ დამატებით თანხის გადახდაც გიწევს. გააჩნია ხიდზე ვინ შეგხვდება და როგორ ხასიათზეა... ჯერჯერობით არ ვიცით ეს შეზღუდვა როდის მოიხსნება. როგორც ამბობენ, ხიდზე მიმოსვლაზე ოფიციალური გადასახადი დაწესდება. თუმცა, რამდენი იქნება და როდიდან ამოქმედდება, არავინ იცის. ასეთ შემთხვევაში ხიდზე გადასვლას „აიდი" ბარათის მფლობელებიც შეძლებენო, ამბობენ. ვნახოთ", - ამბობენ ჩვენი რესპოდენტები.
მათივე თქმით, ამჟამად, სოფელ ორსანტიას ხიდისკენ ახალი გზის მშენებლობის პროცესი მიმდინარეობს. ცნობითვის, ამ გზის მშენებლობის შესახებ ინფორმაცია ჯერ კიდევ რაულ ხაჯიმბას დე ფაქტო პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ გავრცელდა. რაც აფხაზური მხარის ინფორმაციით, გალის მცხოვრებთ გადაადგილებას გაუმარტივებდა.
„ჭორის დონეზე ამბობენ, რომ ამ გზის მშენებლობას ქართული მხარე აფინასნებსო. იმასაც კი ამბობენ, გალი ქართულ მხარეს უნდა გადასცენ და ამაზე ფარული მოლაპარაკებები მიდისო, მაგრამ ჩვენ სიმართლეს ვინ გეტყვის", - ამბობენ გალელები.
რაც შეეხება სკოლებში ქართული ენაზე სწავლების შეზღუდვას. თითქმის ორი წელია, რაც გალის მასშტაბით სკოლებში ქართულად სწავლება აღარ მიმდინარეობს. როგორც უცხო ენას, ქართული ენისა და ლიტერატურის საგნის სწავლებას კვირაში ერთი საათი ეთმობა. „ბავშვებს რუსულად გაკვეთილების ათვისება უჭირთ. ამიტომ, ზოგიერთი მშობელი იმ გადაწყვეტილებამდე მივიდა, რომ მომავალი სასწავლო წლისთვის ბავშვები ზუგდიდის სკოლებში გადაიყვანონ".
ჩვენი მომდევნო რესპოდენტის თქმით კი, ბოლო პერიოდში გალის ადმინისტრაციაში საკადრო ცვლილებები დაიწყო. თუკი აქამდე სხვადასხვა თანამდებობებზე ეთნიკურად ქართველები მუშაობდნენ, ახლა მიდგომა შეიცვალა და წამყვან პოსტებზე აფხაზები ინიშნებიან. მაგალითად, სოფელ მეორე ოტობაიას გამგებლად აფხაზი დაინიშნა, რომელიც 1992-93 წლებში ომობდა. ამ ფაქტს ადგილობრივები დე ფაქტო ხელისუფლების მხრიდან სიტუაციაზე კონტროლის გამკაცრებითა და ქართველების მიმართ დაბალი ნდობით ხსნიან.
რაც შეეხება ცხინვალსა და ახალგორს. „პოლიტკომერსანტთან" საუბარში ცხინვალელი რესპოდენტი ოფიციალური თბილისის იმ ანგარიშს გამოეხმაურა, სადაც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებების შელახვაზე, მშობლიურ ენაზე განათლების მიღებისა და ამ ტერიტორიებზე თავისუფლად გადაადგილების შეზღუდვაზეა საუბარი. ჩვენი რესპოდენტის თქმით, ანგარიში არსებულ რეალობას არ ასახავს. „მგონია, რომ ამ ანგარიშის დამწერმა სინამდვილეში ცხინვალში რა ხდება, არ იცის. როცა წერენ, მშობლიურ ენაზე სწავლების უფლება იზღუდებაო, ხომ არ ავიწყდებათ, რომ აქაურებისთვის მშობიური ენა ოსურია?! ცხინვალში ძალიან ცოტა ქართველი ცხოვრობს, ამიტომ, ქართულად სწავლებაზე საუბარი ზედმეტია. რამდენიმე ქართველის გამო აქ ქართულ სკოლას არავინ გახსნის", - ამბობს რესპოდენტი.
სამაგიეროდ, ქართულად სწავლება ახალგორის რაიონის სკოლებში არ იკრძალება. ჩვენთან საუბარში ახალგორის მკვიდრი თამარ მეარაყიშვილი ამბობს, რომ დღეს ახალგორში 11 სკოლაა, აქედან ქართულია - 6.
„ქართულ სკოლებში სწავლება საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ დადგენილი პროგრამებითა და სახელმძღვანელოებით მიმდინარეობს. მშობლიურ ენაზე სწავლების პრობლემა ნამდვილად არ არის. სამაგიეროდ, სხვა მხრივ გვაქვს პრობლემები - ახალგორში გადაადგილება საკმაოდ გართულდა. პასპორტიზაციას კი გაიძახიან, მაგრამ ზოგჯერ ავიწყდებათ, რომ ეს აქ ცხოვრებასა და თავისუფლად გადაადგილებას ითვალისწინებს. ვერ ვიტყვი, რომ აქ ქართველების უფლებების შელახვა ხდება. ცნობისთვის, ახალგორში მაღალ თანამდებობებს სწორედ ეთნიკურად ქართველები იკავებენ. მე ვიტყოდი, ახალგორში დისკრიმინაცია იმის მიხედვით ხდება თუ რამდენად ლოიალურად ან კრიტიკულად ხარ განწყობილი ადგილობრივი ხელისუფლების მიმართ", - დასძინა მეარაყიშვილმა.
შეგახსენებთ, რომ დაახლოებით ერთი კვირის წინ, საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ მეოთხე კვარტალური ანგარიში გამოაქვეყნა, რომელიც 2015 წლის ოქტომბერ-დეკემბრის პერიოდს მოიცავს. ანგარიშის მიხედვით, ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მუდმივად ხდება ადამიანის უფლებების უხეში დარღვევა, რაც გამოიხატება ადამიანების არასათანადოდ მოპყრობაში და უკანონო დაკავებაში. დარღვეული საკუთრებისა და მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლებები.
ასევე, ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია აფხაზეთის რეგიონში ე.წ. პასპორტიზაციის ახალ პროცესსა და უცხოელთა სამართლებრივი მდგომარეობის თაობაზე ახალი რეგულაციების შემოღებაზე.
„საანგარიშო პერიოდში აფხაზეთში ე.წ. პასპორტიზაციის ახალი დალღა დაიწყო. აღნიშნული გულისხმობს 300 ათას ახალ დოკუმენტს. აქედან, 250 ათას ე.წ. „პასპორტის" და 50 ათას ე.წ. „ბინადრობის ნებართვის" დაბეჭდვასა და შემდგომ მის ადგილზე გაცემას არაუგვიანეს 2016 წლის თებერვლისა... ანალოგიური დოკუმენტი მიმდინარე წლის 23 იანვარს ცხინვალის საოკუპაციო რეჟიმმაც მიიღო", - ვკითხულობთ ოფიციალური თბილისის ანგარიშში. აქვე, დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ ე.წ. კანონების სამიზნეს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე დარჩენილი ეთნიკურად ქართველი მოსახლეობა წარმოადგენს. მსგავსი რეგულაციები მათ ისედაც რთულ მდგომარეობას კიდევ უფრო დაამძიმებს.
როგორც ვხედავთ, გადაადგილებისა და მშობლიურ ენაზე სწავლების უფლების შეზღუდვა მხოლოდ აფხაზეთის ტერიტორიაზეა. რაც რესპოდენტებმა „პოლიტკომერსანტთან" საუბარში კიდეც დაადასტურეს.
http://politcommersant.ge/detalpage.php?newsid=4346 
გალი ქართულ მხარეს უნდა გადასცენ და ამაზე ფარული, მოლაპარაკებები მიდისო-რა ხდება ოკუპირ. ტერიტორიაზე
