ირაკლი შენგელაია: ახლებური საარჩევნო სისტემა

პოლიტიკური სისტემა და არჩევნები
[ირაკლი შენგელაია]
გასული საუკუნის 80-90-იანი წლების მიჯნაზე ქართული პოლიტიკური სპექტრი ორად გაჰყო (ამასთან, რამდენიმეჯერ) ერთმა დილემამ, თუ რა სახის არჩევნებში უნდა მიეღო მონაწილეობა კომუნისტური რეჟიმის ოპოზიციურ ძალებს. ამ მომცრო სტატიას საქართველოს უახლესი ისტორიის გარვეული ასპექტების, ანუ პოლიტიკური ისტორიის ანალიზის ფუნცია არ აკისრია. შემოვიფარგლები მხოლოდ ფაქტების კონსტატაციით.

პირველი განყოფა მოხდა 1990 წლის გაზაფხულზე, როდესაც ჩაიშალა საქართველოს უმაღლესი საბჭოს მარტის არჩევნები. ჩამშლელთა ძირითადი მოტივი იყო საბჭოური სისტემით არჩევნებში მონაწილეობის მიუღებლობა. ვინც დააპირა 1990 წლის მარტის არჩევნებში მონაწილეობის მიღება, ისინი ლამის „ეროვნული მოძრაობის ღალატში ამხილეს“ და მოკვეთეს „ჯანსაღი ძალების“ რიგებიდან. დაპირისპირება გაგრძელდა ახლა უკვე ჩამშლელთა შორის და მან კულმინაციას მიაღწია მაშინ, როდესაც ერთმა დიდმა ჯგუფმა (შემდგომში „მრგვალ მაგიდად წოდებულმა“) დატოვა აბსენტეისტთა რიგები და „არასაბჭოურ“ არჩევნებში მონაწილეობისთვის მზადყოფნა გამოაცხადა.

ვერ ვიტყვი, რამდენად „არასაბჭოური“ იყო 1990 წლის ოქტომბრის არჩევნები, მაგრამ ისიც ცხადია, რომ უკვე უზენაესი (და არა უმაღლესი) საბჭოს არჩევნებში დაუშვეს ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების ნაწილი (ბუნებრივია, რადიკალური ოპოზიციის ანუ საკოორდინაციო საბჭოს წევრი-ორგანიზაციების გარდა იქამდე, ვიდრე ამ გაერთიანების ლიბერალურმა ნაწილმა ასევე არ გადაწყვიტა 28 ოქტომბრის არჩევნებში მონაწილეობა).

მთელი ეს პოლიტიკური გაწევ-გამოწევა დასრულდა იმით, რომ არჩევნებს შეუჩვეველი საზოგადოებისთვის საქართველოში ერთბაშად ორი არჩევნები ჩატარდა - ეროვნული კონგრესისა და უზენაესი საბჭოსი. ამასთან, მთელი სექტემბრის თვის განმავლობაში საქართველოს ტელევიზიით ორი საარჩევნო კამპანია შუქდებოდა. ამას ხომ უნდოდა მოფიქრება? შედეგი - ქართული საზოგადოება იმდენად დაიბნა, რომ კარგად ვერ გაარკვია, რომელი პოლიტიკური პარტია რა არჩევნებში იღებდა მონაწილეობას და, საერთოდ, რა საჭირო იყო ორი წარმომადგენლობითი ორგანოს - ეროვნული კონგრესისა და უზენაესი საბჭოს-ერთობლივი არსებობა.

კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ არ ვაპირებ პოლიტიკურ-ანალიტიკური „სამუშაოს“ ჩატარებას. საზოგადოებას მხოლოდ და მხოლოდ ვუამბე ის, რაც მოხდა ან მახსოვს. მთავარი თემა ოპონირებისა, შემდგომში მძაფრი დაპირისპირებისა, იყო შემდეგი - რა უფრო ადრე უნდა გაკეთებულიყო, ჯერ ხელისუფლებაში მოსვლა და შემდეგ სისტემის შეცვლა, თუ სისტემის შესაცვლელი ნაბიჯების დადადგმა ხელისუფლებაში მოსვლის გარეშე, უფრო სწორად - მოსვლამდე. გასაგებია, რომ საქართველოსთვის თავისუფალი პოლიტიკური ცხოვრება ის-ის დაიწყო და შეცდომებისგან არავინ იყო დაზღვეული, მაგრამ როდესაც იმ ამბებიდან ოცი წელიწადია გასული და დღესაც სჯა-ბაასია იმის თაობაზე, თუ რა უფრო ადრე უნდა მოხდეს - საარჩევნო კოდექსის მიღება თუ პრეზიდენტის გადადგომა, შეიძლება დავასკვნათ, რომ 90-იანი წლებიდან ძალიან შორს არ წავსულვართ.

თავდაპირველად, ვცადოთ გარკვევა, თუ რა დამოკიდებულება არსებობს საარჩევნო და სახელმწიფო პოლიტიკურ სისტემებს შორის. გასაგებია, რომ საარჩევნო სისტემა პოლიტიკური სისტემის ანარეკლს წარმოადგენს, ისევე, როგორც ეს უკანასკნელი განსაზღვრავს, თუ როგორი წესით ირჩევა საკანონმდებლო და აღმასრულებელი სახელმწიფო ხელისუფლება, ადგილობრივი თვითმმართველობა... მკითხველი ალბათ იმაშიც დამეთახმება, რომ საარჩევნო სისტემას ძალუძს პოლიტიკური სისტემის ძირფესვიანი შეცვლა. ამის მაგალითს 1990 წლის 28 ოქტომბრის არჩევნები წარმოადგენს. მთავარი ერთია - ქართულ საზოგადოებაში (და არა მხოლოდ პოლიტიკურ სპექტრში) არსებობდეს ცვლილებების სურვილი.

ვერაფერს გეტყვით, თუ სამომავლოდ რა პოლიტიკური სისტემა დამკვიდრდება და, შესაბამისად, რა საარჩევნო სისტემა იქნება მიღებული საქართველოს სინამდვილეში. სისტემური რეფორმების თაობაზე ჩემი (და არა მხოლოდ) მოსაზრებები შემიძლია გაგაცნოთ. მაჟორიტარული (პროპორციულობის პრინციპების დაცვით) საარჩევნო სისტემის უპირატესობა ჩემში პირადად ეჭვს არ იწვევს. ასევე გაცნობებთ, რომ ამ თემაზე პირველი სტატია გამოვაქვეყნე ჯერ კიდევ 2004 წელს (გაზეთი „ახალი შვიდი დღე“, 8 მაისი). დღემდე აზრი არ შემცვლია.

ჩვენში არსებული პოლიტიკური კრიზისის მიზეზს ისევ და ისევ ღრმა სისტემური კრიზისი წარმოადგენს. ვერაფრით გავიზიარებ აზრს, რომ ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში ყველაფერი წესრიგშია და კრიზისი არ არსებობს. ვერც იმას მივიღებ, რომ ხსენებული კრიზისის დაძლევა შეუძლებელია ან შეიძლება მხოლოდ და მხოლოდ სამოქალაქო დაპირისპირების გზით. ერთმნიშვნელოვნად შემიძლია მოგახსენოთ, რომ იმ მეთოდებითა და ხერხებით, რასაც იყენებენ როგორც სახელისუფლო, ისე ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლები, გამოსავალი ვერ მოიძებნება. შექმნილი მდგომარეობიდან გამოსავალი მხოლოდ და მხოლოდ სისტემურ რეფორმებში და ქართული სახელმწიფოს ტრანსფორმაციაშია.

პირველი ცვლილება, რომლის შესახებაც საზოგადოებას ჯერ კიდევ 2008 წლის 29 მაისს ემცნო, ეხება საქართველოს ტერიტორიულ მოწყობას. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ამ საკითხის დღეს წამოჭრა, რადგან პირველი, რაც გასაკეთებელია საქართველოში, არის გააზრება იმისა, თუ რას წარმოადგენს ჩვენი დღევანდელი ქვეყანა და როგორ უნდა აიგოს (!) მომავალი ქართული სახელმწიფო. პირველ რიგში, უნდა ვაღიაროთ (თუმცა, არაფრით არ უნდა შევეგუოთ), რომ საქართველო, როგორც სახელმწიფო, დაიშალა - მემკვიდრეობით მიღებული „საბჭოთა“ კონფიგურაციის სისტემამ კრახი განიცადა. მიზეზების მოძიება ამ სტატიის თემა არ არის, მაგრამ მაინც მოგახსენებთ, რომ ტრანსფორმაცია სწორედ ახალი სახელმწიფოს სივრცულ-ტერიტორიულ გააზრებას ეხება.

საქართველოს დღევანდელი კონსტიტუციით: „საქართველოს ტერიტორიული სახელმწიფოებრივი მოწყობა განისაზღვრება კონსტიტუციური კანონით უფლებამოსილებათა გამოჯვნის საფუძველზე ქვეყნის მთელს ტერიტორიაზე საქართველოს იურისდიქციის აღდგენის შემდეგ“ (თავი პირველი, ზოგადი დებულებები, მუხლი 2). სახელმწიფოებრივი ტრანსფორმაცია მოტანილი მუხლის გადასინჯვით უნდა დაიწყოს. უპრიანია, მე-2 მუხლს დაემატოს პუნქტი (ორი ქვეპუნქტით) შემდეგი რედაქციით: „ტერიტორიული მთლიანობის სრულ აღდგენამდე საქართველოს პარლამენტი უფლებამოსილია მიიღოს გადაწყვეტილება, შექმნას ახალი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული - მხარე - ცალკეული ტერიტორიის, სოციალურ-ეკონომიკური სისტემურობის, სუბეთნიკური და ეთნოგრაფიული ფაქტორების, ისტორიული განვითარებისა და თანამედროვე სუბსიდიარიზმის პრინციპების გათვალისწინებით; თითოეული მხარის სახელწოდება, ადმინისტრაციული საზღვრები, მმართველობის ფორმა ცალკე ორგანული კანონით განისაზღვრება“.

საქართველოს ტერიტორიული მოწყობის პრობლემის მოგვარების ამ ეტაპზე მისაღები ფორმა გახდება საფუძველი: შეიცვალოს საარჩევნო სისტემა და, შესაბამისად, საარჩევნო კოდექსი ფართო საზოგადოებრივი კონსენსუსის საფუძველზე; ახალი საარჩევნო სისტემით ჩატარდეს ახალი საპარლამენტო არჩევნები 2010 წლის შემოდგომაზე, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების, მხარეების, ინსტიტუციონალიზაციის გათვალისწინებით:

ა. ირჩევა ორპალატიანი პარლამენტი - სენატისა და წარმომადგენელთა პალატის შემადგენლობით;

ბ. სენატი აირჩევა ერთმანდატიან მაჟორიტარულ სამხარეო-საარჩევნო ოლქებში კვოტირების პრინციპით - თითოეული მხარიდან სამი სენატორითა და ორ წელიწადში ერთხელ სენატის შემადგენლობის მესამედის განახლებით (ეს ნორმა არსებობდა 1995 წლის კონსტიტუციის ე.წ. ჩიგაკოს რედაქციაში, რომელიც მავანთ და მავანთ „დაიწუნეს“ და მიივიწყეს);

გ. წარმომადგენელთა პალატის სრული შემადგენლობა აირჩევა ორ წელიწადში ერთხელ მხარის ამომრჩველთა რიცხვის შესაბამისი მანდატების რაოდენობით, ერთმანდატიან საარჩევნო ოლქებში მაჟორიტარული წესით და პროპორციულობის პრინციპის დაცვით.

სრულიად ახლებური საარჩევნო კანონმდებლობით საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება გახდება სისტემური რეფორმების გაგრძელების საფუძველი:

ა. განხორციელდება აღმასრულებელი ხელისუფლების სრული ტრანსფორმაცია;

ბ. დაიწყება ახალი (საქალაქო, სათემო) თვითმმართველი ერთეულების შექმნა მუნიციპალური (რაიონული) თვითმმართველი ერთეულების გაყოფის გზით (როგორც ეს საქართველოს კანონმდებლობით არის გასაზღვრული), რადგან დაუშვებლად მიმაჩნია ახლადშექმნილ თვითმმართველობათა ისევ რაიონული მუნიციპალიტეტების საზღვრებში მოქცევა;

გ. მოხდება საქართველოს დედაქალაქის - თბილისის - თვითმმართველობის გადემოკრატიულება: არსებული გაურკვეველი რაიონების ნაცვლად უნდა შეიქმნას სავარაუდოდ 40-45 თემი, არჩეული მუნიციპალური საბჭოებით (დედაქალაქის ტერიტორიაზე და მთელს მის აგლომერაციულ ზონაში) და ამავე საბჭოების მიერ საკონტრაქტო საფუძველზე მოწვეული ადმინისტრატორით.

ამ წინადადების მიღება როგორც სახელისუფლო, ისე ოპოზიციური პარტიებისგან კომპრომისს ითხოვს. პირველმა მხარემ უნდა გაიაზროს ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარების აუცილებლობა, მაგრამ აუცილებლად მრავალმხრივი სისტემური რეფორმების დაწყების ფონზე, ხოლო მეორე მხარე უნდა შეეგუოს აზრს, რომ დაუყოვნებელი არჩევნების ჩატარება შეუძლებელია ორი მიზეზის გამო: ჯერ ერთი, ძნელი წარმოსადგენია სახელისუფლო პარტია დათანხმდეს არჩევნების ხელახლა ჩატარებას მხოლოდ კატეგორიული მოთხოვნებისა გამო და, შედეგად, სამოქალაქო დაპირისპირება უსაშველოდ გაგრძელდება; მეორე (ალბათ, მთავარი), დღეს არსებული საარჩევნო კოდექსისა თუ სისტემის საფუძვლებზე ხელახალი არჩევნების ჩატარება წყლის ნაყვაა (განსაკუთრებით, პოლიტიკური ლოზუნგების ფონზე) და სხვა არაფერი.
http://presa.ge/index.php?text=news&i=7226

უკვე დიდი, ძალიან დიდი ხანია გავიძახი, რომ პრობლემა მხოლოდ ცესკოს თავჯდომარის გვარ-სახელში არ მდგომარეობს, რომ საარჩევნო კანონის "დახვეწამდე" კონცეფპტუალური საკითხებია შესათანხმებელი-მოსაგვარებელი... მოდელია ასარჩევი

ჩემი აზრიც არაერთხელ დამიფიქსირებია რომ საქართველოს სახელმწიფოს ისტორიულ-ტრადიციული ხედვიდან გამომდინარე უნდა შემუშავდეს სამხარეო მოწყობის რეფორმა და მასზე დაყრდნობით უნდა მოხდეს გადასვლა 2 პალატიან პარლამენტზე.
* * *
მოკლედ ბევრად უფრო ადვილია ქუჩაში დგომა და ყვირილი ...
უფრო ეფექტ... აფექტურიც გახლავთ და ფორუმიც მონდომებით არჩევსვინ იმღერა ვინ იცეკვა ვინ შეიგინა და ვინ გაილახა ...
აი, ისეთი არსებითი და ფუნდამენტალური საკითხები რასაც ესდ თემა ეძღვნება "პოლიტგანყოფილებას" არ აინტერესებს ... არცდ შარშან აინტერესებდა არც უფრო ადრე ...
ჰო და რადგანაც არ არის მოთხოვნა ამიტომაც ნუ ელოდებით რომ სააკაშვილი ცხოვრებას შეგიცვლით

ირაკლი შენგელაია: სამხარეო მოწყობა
- საქართველოში პოლიტიკური სისტემის ცვლილება უნდა დაიწყოს. დაგვიანება აღარ შეიძლება. სისტემამ ნათლად აჩვენა, რომ მოუწესრიგებელია. ასევე მწამს, რომ სისტემა მიტინგებით არ იცვლება. ეს არის იურიდიული აქტების მიღების მთელი პროცედურა და ამას თავისი წესი და კანონი აქვს. საქართველოში სისტემების მიმართ არაადეკვატური დამოკიდებულებაა. ნებისმიერი სისტემის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელი არის თვითორგანიზება და თვითგანვითარება. სისტემაზე ძალადობა არ შეიძლება, ეს სისტემის დეფორმაციას იწვევს.

სად წავიდა ეს კაცი.
ნაცებმა ალბათ იუკადრისეს, ბბ-ს კი ვურჩევდი რომ მისი ინტელექტი გაომოეყენებინა საქართელოს მომავლის საკეთილდღეოდ!

რაც აქ ჩამოაყალიბა, იგი სადაო თუა , ვიდაოთ ბატონო


საპრეზიდენტო არევნებზე ხმა მას მივეცი, 6-7% დააგროვა, თუ არ მეშლება....

This post has been edited by forumeli64 on 24 Mar 2013, 11:48

ესეც, იმ დროინდელი ინტერვიუა, როცა პრესა ჯი ჯერ კიდევ არ იყო გადაქცეული პრესჯვად

ირაკლი შენგელაია: როდესაც ხელისუფლებაში დიდი უპირატესობით მოდიხარ, უმცირესობის აზრის გაზიარების სურვილს კარგავ


11:00 29.10.2010
[ნინო ჯაფარიძე]

„მართალია ოცი წელი მოვუნდით რაღაცეების გაგებას, კიდევ ერთი ათი წელი დაგვჭირდება, რომ რაღაცეები გავარკვიოთ, მაგრამ მე, მაინც ოპტიმისტურად ვუყურებ ყველაფერს. და 1990 წლიდან თუ ავთვლით, ნახევარ საუკუნეში დავლაგდებით“ - ასე აფასებს ირაკლი შენგელაია 1990 წლის 28 ოქტომბერს გამართული პირველი მრავალპარტიული არჩევნებიდან დღემდე საქართველოს მიერ განვლილ ოც წლიან მონაკვეთს.



პუბლიცისტი პრესა.გე-სთან საუბრისას წინასაარჩევნო კამპანიის და არჩევნების მიმდინარეობის პროცესსაც იხსენებს და საუბრობს როლზე, რომელიც ამ არჩევნების შედეგებმა პოლიტიკური პროცესების შემდგომ განვითარებაში ითამაშა.



რა სიტუაცია იყო 1990 წლის 28 ოქტომბერს და რას ნიშნავს ეს დღე ქართული სახელმწიფოებრიობის ისტორიისთვის?

– ეს იყო პირველი მრავალპარტიული არჩევნები და მას დიდი დატვირთვა ჰქონდა. რაც შეეხება სიტუაციას, ის მაინცდამაინც კარგი არ იყო. მოგეხსენებათ, ორი დღის შემდეგ, 1990 30 ოქტომბერს ჩატარდა ეროვნული კონგრესის არჩევნები.



მათ გამართვამდე, ორი თვის განმავლობაში ორივე არჩევნების საარჩევნო კამპანია ერთდროულად იმართებოდა. ფაქტობრივად მოხდა ისე, რომ საბოლოო ჯამში მოსახლეობამ ვერ გაიგო რატომ იყო და ვის სჭირდებოდა ეს ორი არჩევნები. ასე, რომ ფონი მაინცდამაინც სასიამოვნო არ იყო.



ეს გაურკვევლობა როგორ აისახა 1990 წლის 28 ოქტომბრის არჩევნების შედეგებზე?

– ბუნებრივია, ამ გაურკვევლობამ განაპირობა ის, რომ ერთმა პოლიტიკურმა ძალამ სხვებთან შედარებით ძალიან მაღალი შედეგი მიიღო. თუმცა, აქვე ერთ კორექტივს შევიტან და ვიტყვი, რომ როდესაც 28 ოქტომბრის არჩევნების პირველადი შედეგები დაჯამდა, გამოცხადდა, რომ 4%-იანი საარჩევნო ბარიერი სამმა პოლიტიკურმა ძალამ გადალახა - ბლოკმა „მრგვალი მაგიდა თავისუფალი საქართველო“, „საქართველოს კომუნისტურმა პარტიამ“ და ბლოკმა „თავისუფლება“.



მოგვიანებით, საბოლოო შედეგების დაჯამების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ ჩვენ ბარიერს მიღმა აღმოვჩნდით. არ ვიცი ვინ და როგორ, მაგრამ დღემდე დარწმუნებული ვარ, რომ ის რამდენიმე ათასი ხმა დაგვაკლდა იმიტომ, რომ რამდენიმე დღეში ბიულეტენები გაგვიყალბეს. თუმცა მაშინ ვერ დავადასტურეთ ეს ვინ გააკეთა. რადგან საარჩევნო კომისიები მეტად ფარღალალა იყო.



ამ კუთხით ქვეყანაში დღესაც არ არის წესრიგი და ხომ წარმოგიდგენიათ მაშინ რა ხდებოდა - ვისაც არ ეზარებოდა შედი-გამოდიოდა ამ კომისიებში. ამიტომ ჩვენ აღმოვჩნდით გარეთ. უზენაეს საბჭოში კი შევიდნენ „მრგვალი მაგიდის“ „კომუნისტური პარტიის“ წარმომადგენლები, ასევე რამდენიმე მაჟორიტარი დეპუტატი „სახალხო ფრონტიდან“ და „ეროვნული კონგრესიდან“.



როგორ ფიქრობთ, რამ განაპირობა, რომ ბლოკ „მრგვალი მაგიდა თავისუფალი საქართველოს“ მმართველობა, რომელმაც ამ არჩევნებში ამომრჩეველთა ხმების დიდი უმრავლესობა მიიღო ძალიან მალე დასრულდა და არც თუ სახარბიელოდ?

– 1990 წელს, „ცისკარში“ გამოქვეყნდა ჩემი და კიდევ რამდენიმე ადამიანის ინტერვიუ, მომზადებული ჟურნალის კითხვარების მიხედვით. იქ ვთქვი, რომ ამ არჩევნებში მთავარი იდეა უნდა ყოფილიყო - ყველა უმცირესობაში! არავის არ უნდა ეცადა სხვა პოლიტიკური ძალის ხმების მიტაცებას და საკუთარ ამომრჩეველს დასჯერებოდა.



ისიც აღვნიშნე, რომ მას, ვინც დიდი უპირატესობით მოვიდოდა ხელისუფლებაში, მას ხელისუფლების უზურპირების საშიშროება შეექმნებოდა. მტერს აუხდა ისე, როგორც ჩემი ეს ნათქვამი ახდა. ეს ინტერვიუ 20 წლის წინ დაიბეჭდა. ასე, რომ ახალს არაფერს ვიგონებ.





ანუ, თავისუფლებისა და დემოკრატიის ლოზუნგით მოსულმა „მრგვალმა მაგიდამ“ ხელისუფლების უზურპაცია მოახდინა?

– რა არის იცით, როდესაც ხელისუფლებაში ამხელა უპირატესობით მოდიხარ, უმცირესობის აზრის გაზიარების სურვილს კარგავ. საპარლამენტო უმცირესობის აზრს არ ვგულისხმობ. არამედ გარეთ დარჩენილ პარტიების. როდესაც ასეთი ანგარიშით იგებ, ბუნებრივად ჩნდება საკუთარ თავში თვით დაჯერება. ამას გარდა, ეს ორგანიზაცია თავადაც მრავალფეროვანი იყო.



უამრავი სუბიექტისგან შედგებოდა. შემდეგ, მოხდა შიდა დაპირისპირება. მეტად არასასიამოვნოა, როდესაც „მრგვალი მაგიდის“ წარმომადგენლები დღეს, ხელს სხვებისკენ იშვერენ უცნაური ბრალდებებით. საკუთარ თავს მიხედონ. განხეთქილება დაიწყო „მრგვალი მაგიდიდან“ და ვაი-უშველებელი რომ ატყდა, ისევ შიდა განხეთქილების შედეგად ატყდა.





საპარლამენტო არჩევნებში მხოლოდ ერთი პოლიტიკური ძალის მიერ მაღალი პროცენტის აღება ქართულ პოლიტიკაში თითქოს ტრადიციად რატომ იქცა?

– ყოველთვის ვამბობ, დღესაც ვიმეორებ და მომავალშიც ვიტყვი, რომ ეს ყველაფერი განაპირობა ერთიანი პარტიული სიების უგვანო საარჩევნო წესმა და ეს, დღესაც ასეა. ქართული პოლიტიკური სპექტრი სამწუხაროდ ჯერ ვერ მივდია იქამდე, რომ ერთიან პარტიულ სიებზე უარი განაცხადოს.



იმის მაგივრად, რომ მაჟორიტარული არჩევნები მოაწესრიგონ, ისე როგორც ამ სისტემას შეჰფერის და არ იმართებოდეს კვოტირებული პრინციპით, როგორც დღეს არის, როცა ექვსი ათასი ამომრჩეველიც და ასი ათასი ამომრჩეველი ერთ დეპუტატს ირჩევს, ახლა სურთ, რეგიონული პარტიული სიებით ჩაანაცვლონ მაჟორიტარული არჩევნები. პოლიტიკურ სპექტრს, სადაც ასეთი განწყობაა კარგახანს არაფერი ეშველება. შესაბამისად მანამდე საქართველოს პარლამენტი ყველა ჯგუფის წარმომადგენლით გაჯერებული ვერ იქნება.



ამის ნათელი დადასტურებაა თუნდაც 1995 წლის არჩევნები, როდესაც პარტიული სიებით გასულმა სამმა სუბიექტმა ჯამში 39% დააგროვა, 61%-ის მფლობელი პარტიები კი, პარლამენტს გარეთ დარჩა. რამაც ქართული პოლიტიკური სისტემა საერთოდ გაანადგურა. ეს ვითარება დღემდე გრძელდება.



პოლიტიკას აქვს ის თავისებურება, რომ ამომრჩეველი ერთი უკიდურესობიდან მეორეში ხშირად ვარდება. მმართველობის ყველაზე ოპტიმალური სისტემა, მიუხედავად თავისი ბევრი ნაკლისა, შეერთებულ შტატებშია. თქვენ ხედავთ, რა უპირატესობით მოვიდნენ დემოკრატები ხელისუფლებაში. ორი წელია გასული და რეიტინგის თვალსაზრისით ეს ორი წელი დემოკრატებისთვის სრული კატასტროფაა.



ეს რყევები სამწუხაროდ, ყველა საზოგადოებისთვის არის დამახასიათებელი. ამას ვერსად გავექცევით. მაგრამ, ამავდროულად, საზოგადოებამ უნდა გააცნობიეროს რა სისტემით უნდა ყალიბდებოდეს ხელისუფლება საქართველოში. ამასთან დაკავშირებით მე შემიძლია ჩემი უარყოფითი დამოკიდებულება გამოვხატო ახლახან მიღებული კონსტიტუციის მიმართ. ჩემი სუბიექტური მოსაზრებით ეს არ არის კარგი კონსტიტუცია.



ამ ცვლილებებში მაინც რა არის თქვენთვის ყველაზე მიუღებელი?

– სახელისუფლებო შტოების უფლებამოსილებები გაიმიჯნაო რომ ამბობენ, ვერ გავიგე რას გულისხმობენ. ახალი კონსტიტუციით ერთადერთი რაც გაიმიჯნა ეს, პრეზიდენტისა და პრემიერის უფლებამოსილებებია.



ანუ, შეიძლება ითქვას, რომ გვგონია წინ მივდივართ, მაგრამ ოცი წელია ერთ ადგილს ვტკეპნით?

– არა, მთლად ასე არ არის, რადგან საზოგადოება პოლიტიკურად მაინც ვიტარდება. ცოტა ხანში აღმოჩნდება, რომ არც ეს სისტემა ვარგა და მერე ნორმალური სისტემის მოფიქრებას დავიწყებთ. სამწუხაროა, რომ ასევე ვერ მოხდა ტერიტორიული აგების პრინციპის დამკვიდრება საქართველოში. დაგვრჩა ისევ ის უდღეური რაიონები და რაღაც გაუგებარი გადანაწილება მანდატებისა.



ვიდრე საქართველოში სამხარეო თვითმმართველობის შემოღება არ მოხდება, ვერც პოლიტიკური სისტემა დალაგდება.

http://presa.ge/new/?m=politics&AID=1616

This post has been edited by forumeli64 on 24 Mar 2013, 11:52

მიმაგრებული სურათი

forumeli64

მეც ირაკლი შენგელაიას მივეცი. საოცრად ერუდირებული ადამიანი. ნეტავ სად არის?

nik-2508

თანამედროვე საქართველოს ერუდირიებული პოლიტიკოსი არ ჭირდება. პოლიტიკოსი უნდა იყოს რაც შეიძლება "ხაპუგა" და მაგარი მბოლავი. რაც მერტი აქვს ეს თვისბები, მით მაღალ მწვერვალებს მიაღწევს... მომდევნო ასეთი პოლიტიკოსის გამოჩენამდე.