გეოთერმული ენერგეტიკა — ენერგეტიკის მიმართულება დაფუძნებული ელექტროენერგიის წარმოებაზე, რომელიც მიიღება დედამიწის ქერქის სითბოთი და იწარმოება გეოთერმულ ელექტროსადგრებში. მიეკუთვნება ენერგიის ალტერნატიულ წყაროებს და იყნებეს ენერგიის განახლებად წყაროს.
ენერგიის წყაროდ გამოიყენება დედამიწის შინაგანი სითბო, რომლის მოპოვება ხდება ჭაბურღილებით. გეოთერმული გრადიენტი იზრდება ყოველ 36 მეტრზე 1 გრადუსით. ენერგიის ამოტანა ზედაპირზე ხდება ორთქლის ან ცხელი წლის სახით. ასეთი სითბო შეიძება იყოს გამოყებული შენობების გასათბობადაც. გეოთერმული ენერგიის ფათო გამოყენება ხდება: ისლანდიაში, ახალ ზელანდიაში, იტალიაში, საფრანგეთში, ლიტვაში, მექსიკაში, ნიკარაგუაში, კოსტა რიკაში, ფილიპინებზე, ინდონეზიაში, იაპონიაში, ჩინეთში, კენიაში.
ვითარდება 2 მიმართულება: პეტროთერმული და ჰიდროთერმული. ჰიდროთერმული ენერგეტიკა გულისხმობს მიწისქვეშა ბუნებრივად ცხელი წყლების გამოყენებას. პეტროთერმული გულისხმობს ღრმა (4-5 კმ-ი) ჭაბურღილების ბურღვას რომელებშიცზედაპირიდან იტუმბება ცივი წყალი, 4-5 კმ-ის სიღრმეზე დედამიწის ქერქის სითბო აღწევს 120-125 გრადუსს რაც იწვევს ჩატუმბული წლის გაცხელებას, შემდეგ ხდება ამ წყლის ამოტანა ზედაპირზე და მისი გამოყენება.
გეოთერმული ელექტროსადგურის მოწყობის სქემა :
• პირდაპირი სქემა: მიწიდან ამოსული ორთქლი მილების საშუალებით მიეწოდება ტურბინებს, რომლებთანაც მიერთებულია ელექტროგენერატორი.
• არაპირდაპირი სქემა: მსგავსია პირდაპირი სქემის, მაგრამ ტურბინებზე მიწოდებამდე ხდება ორთქლის გაწმენდა გაზებისაგან.
• შერეული სქემა: მსგავსია პირდაპირი სქემის, მაგრამ ორთქლის კონდენსაციის შემდეგ მიღებულ წყალს წმენდენ მასში გახსნილი აირებისაგან.
• ბინარული სქემა: მუშა სხეულის როლში გამოიყენება არა თერმული ორთქლი ან წყალი, არამედ სხვა სითხე, რომლესაც გააჩნია დუღილის დაბალი ტემპერატურა. თერმული წყალი გადის სითბოგამცვლელში სადაც ხდება მუშა სხეულის გაცხელება და აორთქლება, რომლის მიწოდებაც ხდება შემდეგ ტურბინებზე.
გეოთერმული ენერგიის მთავარი დადებითი მხარეა მისი ამოუწურავი მარაგი, ასევე მისი გამოყენება ხდება ყოველთვის და არა რის დამოიკიდებული ამინდზე, გარემოზე, წლის დროზე. ენერგიის გამომუშავება ყოველთვის პროგნოზირებადია და თანაბარი. რაც მთავარია თვითონ ენერგიის მატარებელს ყიდვა არ ჭირდება (ამ საკითხში გავს ჰიდროენერგიას). ასევე არ არის საჭირო კაშხლების აშენება და არ გამოყოფს ბუნებისათვის საფრთხის შემცველ ნივთიერებებს.
მთავარი პრობლემა რომელიც ჩნდება ამ ენერგიის ათვისების დროს არის ის, რომ საჭიროა წყლის (როგორც წესი ნამუშევარი, გამოყენებული) მიწოდების (ჩატუმბვა) ციკლის განახლება მიწისქვეშა წყლისშემცველ ჰორიზონტში.
თუმცა ამ პრობლემის მიუხედავად მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში ძალინ ფართოდ არის ათვისებული ეს ენერგია, მაგალითად ისლანდიაში და ფილიპინებში ამ ტიპის ენერგეტიკას საერთო ენერგეტიკის 30-40 % უჭირავს.
გეოთერმული ენერგია საქართველოში საქართველო ამ რესურსებით ძალინ მდიდარია. თერმული წყლების გავრცელების არიალი საქართველოს ტერიტორიის 1/3 მოიცავს, ცნობილია კოდორის, კოლხეთის, ქართლის, თბილისის, ალაზნის თერმული წყლის აუზები. საერთო ჯამში საქართვლოში 220-250 მილიონი კუბური მეტრი თერმული წყლებია რომელთა ტემპერატურა 100-110 გრადუსს აღწევს. მათი ჯეროვანი გამოყენებით შეიძლება დაიზოგოს 1.3-1.5 მილიონი ტონა პირობითი საწვავი. პროგნოზირებადი დღე-ღამური დებეტი 30-35 000 ტონას აღწევს.
ამ პირობების გათვალისწინებით საქართველოში გეოთერმული ელექტროსადგურების მშენებლობა სრულიად რენტაბელური და შესაძლებელია.
გეოთერმული ელექტროსადგურების გამომუსავების სიმძლავრე პირდაპირპროპორციულია მიწისქვეშა ჭაბურღლების, თუმცა შახტების ერტმანეთისგან ახლოს დიდ რაოდენობით ბურღვა იწვევს მიწისქვეშა თერმული წყლების ტემპერატურის შემცირებას, რაც სადგურის სიმძლევრეს ამცირებას, ამიტომაც სადგურის ოპტიმალური სიმძლავრე 70-80 მეგავატის ფარგლებშია.
საქართველოში 5-6 ასეთი სადგურის (400-450 მეგავატი) მშენებლობა მთლიანად მოხსნის თბოელექტროსადგურების მშენებლობის საჭიროებას და საკმარისი იქნება ელექტროენერგეტიკული სისტემის მდგრადობის შენარჩუნებისათვის. ასევე ქვეყნის ელექტროსისტემას გახდის სრულად დამოუკიდებელს გარე წყაროებისგან (თბოელექტროსადგურების გაზი უცხოეთიდან შემოდის).
გეოთერმული ელექტროსადგურის სქემები:




მოქმედი გეოთერული სადგური: