ფორმულა ერთის 54-ე თემა
კალენდარი
ავსტრალიის გრანპრი, რომელიც გაუქმდა
პილოტები
გუნდები
ისტორია
ფორმულა 1-ის პირველი ჩემპიონატი 1950 წელს ჩატარდა. თავდაპირველად ჩემპიონატი მხოლოდ საუკეთესო პილოტის გამოსავლენად მიმდინარეობდა, ხოლო 1958 წლიდან უკვე დაწესდა კონსტრუქტორთა თასიც, რამაც დამატებითი ხიბლი და ინტრიგა შესძინა ჩემპიონატს. პირველი გამარჯვებული ჯუზეპე ნინო ფარინა გახდა ალფა რომეოთი (Alfa Romeo), რომელმაც მცირე უპირატესობით აჯობა თავის თანაგუნდელ ხუან-მანუელ ფანხიოს, რომელმაც შემდეგი 7 წლის მანძილზე 5-ჯერ მოიპოვა ჩემპიონის თასი და ფორმულა 1-ის ისტორიაში ერთ-ერთი დიადი მრბოლელის სახელით შევიდა. მის მიერ 5 ტიტულის მოპოვებით დამყარებული რეკორდი დიდი ხნის მანძილზე რჩებოდა მიუწვდომელი სხვა მრბოლელებისთვის.
პირველი მნიშვნელოვანი ტექნოლოგიური სიახლე ფორმულა 1-ში უკანა ძრავიანი ბოლიდების გამოჩენა იუო, რომელიც კომპანია კუპერს (Cooper) ეკუთვნოდა. მანამდე დიდ პრიზებზე 1934-1939 წწ. სარბოლო გუნდი Auto Union იყენებდა უკანა ძრავიან ბოლიდებს, რომლის კონსტრუქციაც ფერდინანდ პორშეს ეკუთვნოდა. პორშეს კონსტრუირებულ ბოლიდებს ჰქონდათ ერთი ნაკლი, ისინი რთული სამართავნი იყვნენ ტრასაზე, ხოლო კუპერ T43/51 ბევრად ადვილი სამართავნი იყვნენ, თუმცა შედარებით სუსტი ძრავი გააჩნდათ. 1959-1960 წლებში ჩემპიონის ტიტული მოიპოვა ჯეკ ბრებჰემმა (გუნდი „კუპერი“), ხოლო 1961 წლიდან უკვე ჩემპიონატის ყველა მონაწილე გადავიდა უკანა ძრავიან ბოლიდებზე.
1958 წლიდან ფაქტიურად დაიწყო ინგლისურენოვანი მრბოლელების ეპოქა. 1969 წლამდე ჩემპიონები გახდნენ ბრიტანელები მაიკ ჰოტორნი, გრემ ჰილი, ჯიმი კლარკი და ჯეკი სტიუარტი, ავსტრალიელი ჯეკ ბრებჰემი, ახალზელანდიელი დენი ჰიუმი და ამერიკელი ფილ ჰილი.
1962 წელს გუნდმა ლუტუსმა (Lotus) (რომელიც ერთ-ერთი წამყვანი იყო 60-იან, 70-იან წლებში) პირველად გამოიყენა ბოლიდის კონსტრუქციაში მონოკოკი, რომელიც საავიაციო ინდუსტრიიდან იყო გადმოღებული. ლოტუსმა 1968 წელს კიდევ ერთი სიახლე შემოიტანა ფორმულა 1-ში, მან საკუთარ ბოლიდზე დაიტანა კომპანია Imperial Tobacco-ს სარეკლამო გამოსახულება. სწორედ აქედან დაიწყო სხვადასხვა კომპანიების სპონსორობა ფორმულაში.
სიჩქარის ზრდასთან ერთად იზრებოდა ბოლიდის მოჭიდულობის ძალის მნიშვნელობაც, რამაც აიძულა გუნდები ანტიფრთებისა თუ სხვა აეროდინამიკული ელემენტების ექსპერიმენტირებისკენ. 1970-იანი წლების ბოლოს ლოტუსმა პირველად გამოიყენა Ground Effect-ის სისტემა, რომელიც მნიშვნელოვნად ზრდიდა მოჭიდულობის ძალას. ეს სიახლე პილოტებს საშუალებას აძლევდა უფრო სწრაფად გაეარათ მოსახვევები. 1983 წლიდან FIA-მ (Fédération Internationale de l'Automobile) აკრძალა Ground Effect-ის გამოყენება.
1981 წელს პირველად დაიდო შეთანხმების ხელშეკრულება, რომელიც არეგულირებდა ფორმულა 1-ის გუნდებისა და FIA-ს ურთიერთობებს. შეთანხმების მიხედვით ფორმულა 1-ის სატელევიზიო ტრანსლაციის უფლება გადაეცემოდა ფორმულა 1-ის მართვის და განვითარების ახლდად დაარსებულ კომპანიას, რომელსაც ბერნი ეკლსტოუნი ხელმძღვანელობდა. მასვე ევალებოდა ტრანსლაციიდან შემოსული თანხების განკარგვა.
1980-იანი წლები არის ტურბო ძრავების ერა ფორმულა 1-ში. პირველი ასეთი ძრავი გამოიყენა რენომ (Renault) 1977 წელს. 1987 წლისთვის ძრავის სიმძლავრე 1000 ცხენის ძალას სცილდებოდა, რაც ერთ-ერთ რეკორდად ითვლება ღია საბურავებიანი ავტომობილებისათვის. 1984 წელს FIA-მ შეზღუდვა დააწესა საწვავის ავზის ზომაზე, რამაც სიჩქარის დაკლება გამოიწვია, 1989 წელს კი აიკრძალა ტურბო ძრავების გამოყენება.
1990-იანი წლების დასაწყისში გუნდებმა ფართოდ დაიწყეს ელექტრონიკის გამოყენება ბოლიდის კონსტრუქციაში. თანდათან უფრო მეტი ფუნქცია შეიძინა ელექტრონიკამ ბოლიდის კონსტრუქციაში, რაც უფრო უადვილებდა პილოტს ბოლიდის მართვას, თუმცა FIA-მ ამ მხრივაც დააწესა შეზღუდვები 1994 წელს რათა გარკვეულ კონტროლში მოექცია ამ მიმართულების განვითარება.
1980-იან წლებში გამოიკვეთა ჯგუფი ეგრედწოდებული ტოპ გუნდების: ფერარი (Ferrarri), მაკლარენი (McLaren), უილიამსი(Williams) და ბენეტონი (Benetton). 1984 წლიდან მოყოლებული ეს გუნდები ისაკუთრებდნენ ჩემპიონის ტიტულს და უმეტეს შემთხვევაში სწორედ ეს გუნდები იკავებდნენ პირველ 4 ადგილს კონსტრუქტორთა თასის რეიტინგში.
1980-იანი წლების ბოლო და 1990-იანი წლების დასაწყისი გამოკვეთილია ორი ლეგენდარული მრბოლელის აირტონ სენას და ალენ პროსტის ბრძოლით. 1988 წელს 16-დან 15 რბოლა სწორედ ამ ორი მრბოლელის გამარჯვებით დასრულდა, ერთი რბოლა კი ფერარის პილოტმა გერჰარდ ბერგერმა მოიგო (ეს იყო პირველი გამარჯვება ფერარისთვის ენცო ფერარის გარდაცვალების შემდეგ). სენა-პროსტის შერკინება 1993 წლის ბოლომდე გაგრძელდა. 1993 წლის სეზონის შემდეგ ალენ პროსტმა დაასწულა კარიერა, ხოლო 1994 წელს სან-მარინოს დიდი პრიზის დროს დაიყუპა აირტონ სენა, რაც იყო დიდი ტრაგედია ფორმულა 1-ის ისტორიაში. ამ ფაქტმა მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია უსაფრთხოების სტანდარტებზე. აირტონ სენა იყო ბოლო პილოტი ფორმულა 1-ში, რომელიც ტრასაზე დაიღუპა.
ტექნოლოგიური პროგრესისკენ სრაფვამ და მსხვილი ავტომწარმოებლების ჩართვამ სამეფო რბოლებში (ანუ ფორმულა 1-ში) გამოიწვია დანახარჯების მნიშვნელოვანი ზრდა. XXI საუკუნის დასაწყისში გუნდების ნაწილის ბიუჯეტი რამოდენიმე ასეულ მილიონს შეადგენდა. ამან გამოიწვია ის, რომ 1990 წლიდან მოყოლებული ფორმულა 1 30-ზე მეტმა გუნდმა დატოვა არასაკმარისი ფინანსების გამო.
ოცდამეერთე საუკუნე ფერარის დომინირებით დაიწყო. 2000-2004 წწ. ფერარიმ და მისმა პილოტმა მიხაელ შუმახერმა ზედიზედ 5 ტიტული მოიპოვეს (როგორც პირად ჩათვლაში, ასევე კონსტრუქტორთა თასისთვის ბრძოლაშიც). ეს პერიოდი ფერარისთვის და შუმახერისთვის საკმაოდ წარმატებული გამოდგა. 2003 წელს მოპოვებული მეექვსე ტიტულით შუმახერმა ფანხიოს რეკორდი მოხსნა და ამით კიდევ ერთი რეკორდი დაამყარა. 2004 წელს შუმახერმა 18-დან 13 რბოლა მოიგო და ფაქტიურად შანსი არ დაუტოვა მოწინააღმდეგეებს ჩემპიონობისთვის ბრძოლაში. ფერარიში ასეთი წარმატებული კარიერის გამო მიხაელ შუმახერს წითელი ბარონი შეარქვეს.
2005 წელს რამდენიმე მნიშვნელოვანი ცვლილება შევიდა რეგლამენტში, რის შემდეგადაც დასრულდა შუმახერისა და ფერარის ტანდემის დომინირება.
2005-2006 წწ. ჩემპიონობა რენომ და მისმა პილოტმა ფერნანდო ალონსომ მოიპოვეს. 2006 წელს შუმახერმა კარიერა დაასრულა და წავიდა ფორმულა 1-დან (თუმცა, როგორც შემდგომ აღმოჩნდა დროებით), მისი ადგილი კი კიმი რაიკონენმა დაიკავა, რომელმაც მორიგი ჩემპიონობა მოუტანა 2007 წელს. 2008 წელსაც ფერარის ერგო ჩემპიონთა თასი, თუმცა პირად ჩათვლაში მაკლარენის პილოტმა ლუის ჰამილტონმა გაიმარჯვა.
2009 წელი ფორმულა 1-ის ახალბედა გუნდის ბრაუნის (Brawn) წარმატებულ დებიუტად იქცა. სწორედ ბრაუნს ერგო კონსტრუქტორთა თასი და პირად ჩათვლაშიც მისმა პილოტმა ჯენსონ ბატონმა გაიმარჯვა. ბრაუნი 2009 წელს ჰონდას (Honda) ბაზაზე შეიქმნა და ერთი წელი იარსება, შემდეგ კი მერსედესმა (Mercedes) შეიძინა, თუმცა მან თავისი ხანმოკლე ისტორიის განმვალობაშიც კი მოახერხა თავი დაემახსოვრებინა ფორმულა 1-ის გულშემატკივრებისატვის და თავისი ადგილიც დაიმკვიდრა ამ ავტოსპორტის ახალ იხალ ისტორიაში.
2010 წლიდან კი ფორმულა 1-ს ახალი ჩემპიონი ჰყავს. 2005 წელს იაგუარის ბაზაზე დაფუძნებულმა რედ ბულმა (Red Bull) კრისტიან ჰორნერისა (გუნდის ხელმძღვანელი) და ედრიან ნიუის (ტექნიკური ხელმძღვანელი) დამსახურებით შეძლო პროგრესირება და 2010-2013 წწ. ზედიზედ ოთხი ჩემპიონობა ფორმულა ერთის ახალგაზრდა მრბოლელ სებასტიან ფეტელთან ერთად, რომელმაც მიუხედავად ასაკის სიმცირისა უკვე შეძლო გარკვეული რეკორდის დამყარება.
2014 წლიდან კი, შეიცვალა რეგულაციები და F1-ში ტურბო ძრავები დაბრუნდა. ასევე შემცირდა აეროდინამიკის დონე. მერსედესმა ახალ ჰიბრიდულ ერაში ზედიზედ უკვე 5-ჯერ გაიმარჯვა 2014-2018 წლებში, ხოლო მრბოლელების ჩემპიონატში ოთხჯერ ჰამილტონმა 2014, 2015, 2017, 2018 ხოლო 2016 წელს კი ნიკო როსბერგმა მოიპოვა ჩემპიონობა.
დამატებითი ინფო
ვებ-გვერდები ფორმულა 1-ის შესახებ:
» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
https://www.formula1.com/en.html
http://mclarenf-1.com/www.gpupdate.net
www.FIA.com
www.f1technical.net
www.motorsport.com
www.f1mix.com
www.autosport.com
www.bbc.co.uk
www.formulaf1.es
www.scarbsf1.wordpress.com
www.f1news.ru
www.f-1.ru
www.f1-world.ru
www.f1life.ru
www.sports.ru
www.f1-ukraine.kiev.ua
წინა თემის ტოპ მპოსტავები
Reddit-ის სტრიმების განყოფილება - აქ იდება ხოლმე მუშა სტრიმები:
https://www.reddit.com/r/motorsportsstreams/» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
» სპოილერის ნახვისთვის დააწკაპუნეთ აქ «
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2015-16 - 50 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2015 - 49 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2015 - 48 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2014 - 47 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2014 - 46 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2014 - 45 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2014 - 44 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2014 - 43 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2013 - 42 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2013 - 41 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2013 - 40 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2013 - 39 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2013 - 38 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2013 - 37 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2012 - 36 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2012 - 35 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2012 - 34 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2012 - 33 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2012 - 32 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2012 - 31 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2011 - 30 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2011 - 29 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2011 - 28 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2011 - 27 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2011 - 26 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2010 - 25 - mrfantom
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2010 - 24 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2010 - 23 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2010 - 22 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2010 - 21 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2010 - 20 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2009 - 19 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2009 - 18 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2009 - 17 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2009 - 16 - giorgi-alonso
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2008 - 15 - Tornikee
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2008 - 14 - Tornikee
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2008 - 13 - Tornikee
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2008 - 12 - Tornikee
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2007 - 11 - Faskunjii
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2007 - 10 - NK-407
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2007 - 09 - /// RiDER
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2007 - 08 - Tornikee
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2007 - 07 - Tornikee
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2006 - 06 - Scouser_tornikE
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2006 - 05 - Scouser_tornikE
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2006 - 04 - Scouser_tornikE
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2006 - 03 - Scouser_tornikE
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2005-06 - 02 - Scouser_tornikE
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2004-05 - 01 - Vika
წინა თემა -
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2019 
· 
FIA FORMULA 1 WORLD CHAMPIONSHIP - სეზონი 2020, 1.6 V6 ბევრი გასწრება, ადრენალინი და ა.შ.
