mythdetector.ge
ადგენს თუ არა მსოფლიო ბანკი რეიტინგს საწარმოთა კვლევით და როგორ გამოთვალა საქართველოს მთავრობამ მექრთამეობის მაჩვენებელი?
სალომე გიუნაშვილითებერვალი 2, 2024 13:44
კითხვის დრო: 5 წუთი


66
VIEWS
facebook sharing button
twitter sharing button
whatsapp sharing button
22 იანვარს საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციამ მსოფლიო ბანკის საწარმოთა კვლევაში საქართველოს მოწინავე პოზიციაზე ინფორმაცია გაავრცელა. განცხადების თანახმად, საქართველო მექრთამეობის სიმცირით მსოფლიოში მე-13 ადგილს იკავებს და ევროპის საუკეთესო ათეულშია, ხოლო სამთავრობო კონტრაქტების მოპოვებისას მოსყიდვისგან თავისუფლების მაჩვენებლით მსოფლიოში საუკეთესოა.

მსოფლიო ბანკის კვლევის შედეგები საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციაზე დაყრდნობით და იდენტური ინტერპრეტაციით მედიასაშუალებებმაც გაავრცელეს. თემაზე ვრცელი სატელევიზიო სიუჟეტი მოამზადა ტელევიზია “იმედმა”, ხოლო სახელისუფლებო ექსპერტი ამირან სალუქვაძე ინფორმაციას სოციალურ ქსელში გამოეხმაურა.





მსოფლიო ბანკის ეგიდით ჩატარებული საწარმოთა კვლევის შედეგების მსგავსი ინტერპრეტაცია შეცდომაში შემყვანია. მსოფლიო ბანკი საწარმოთა კვლევის შედეგებზე დაყრდნობით ქვეყნების რეიტინგს არ ადგენს.

კვლევა ყველა ქვეყანაში სხვადასხვა დროს, როტაციის პრინციპით ტარდება და შესაბამისად ქვეყნების მონაცემები წლების მიხედვით განსხვავდება. მაგალითისთვის, მსოფლიო ბანკის ინტერაქციულ მონაცემთა ბაზაში, რომელსაც ორგანიზაცია მუდმივად ანახლებს, 24 იანვრის მონაცემებით, 2023 წელს ჩატარებული გამოკითხვის შედეგები მხოლოდ ცხრა ეკონომიკის შემთხვევაშია ხელმისაწვდომი. ხოლო, დანარჩენი ქვეყნების მონაცემები განსხვავებული წლებით თარიღდება და 2006-2022 წლების ინტერვალში მერყეობს.

მსოფლიო ბანკის საწარმოთა კვლევა კერძო კომპანიების გამოკითხვაა, რომელიც კომპანიების მფლობელების და მენეჯერების დონეზე ტარდება და მისი მიზანი კერძო კომპანიების გამოცდილებაზე დაყრდნობით ქვეყნის ბიზნეს გარემოზე ინფორმაციის მოპოვებაა. კვლევას მსოფლიო ბანკი სხვადასხვა ქვეყანაში განსხვავებული პერიოდულობით ატარებს.

მსოფლიო ბანკის მონაცემთა ბაზა ჯამში 158 ქვეყანაში სხვადასხვა დროს შეგროვებულ მონაცემებს აერთიანებს, რომელიც 100-ზე მეტ ინდიკატორს და 13 თემას მოიცავს. 24 იანვრის მონაცემებით, 2023 წელს ჩატარებული კვლევის შედეგები მხოლოდ ცხრა ეკონომიკის შემთხვევაშია ხელმისაწვდომი – ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა, ელ სალვადორი, საქართველო, ინდონეზია, მექსიკა, ნეპალი, პერუ, სიერა ლეონე და ღაზა და დასავლეთ სანაპირო. სხვა ქვეყნის მონაცემები ეტაბობრივად ემატება, თუმცა ზოგიერთი ქვეყნის შემთხვევაში, მონაცემები 2006 წლის შემდეგ არ განახლებულა, რაც ქვეყნების საერთო რეიტინგის განსაზღვრის საშუალებას არ იძლევა. მონაცემების მსგავსი რანჟირების მცდელობა როგორც მეთოდოლოგიურად, ისე შინაარსობრივად გაუმართავია და რეალურ სურათს არ ასახავს.

კვლევა ფართო თემატიკისაა და კითხვარის ერთ-ერთი ნაწილი ბიზნესის და სახელმწიფოს ურთიერთობას და კორუფციის თემას ეთმობა. საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციის მიერ გავრცელებული განცხადების მთავარი ფოკუსი სწორედ კვლევის ეს მონაკვეთი და ორი კონკრეტული ინდიკატორი იყო:

მოსყიდვის შემთხვევები – ზომავს იმ კომპანიების რაოდენობას, რომელთაც ერთხელ მაინც მიუღიათ თხოვნა ქრთამის გადახდაზე
მოსყიდვა სახელმწიფო კონტრაქტების მოსაპოვებლად – ზომავს იმ კომპანიების რაოდენობას, რომლებსაც მოლოდინი აქვთ რომ სახელმწიფო კონტრაქტის მისაღებად ქრთამის გადახდა მოუწევთ
მსოფლიო ბანკის საწარმოთა კვლევის ფარგლებში 2023 წელს საქართველოში 592 კომპანია გამოიკითხა. კორუფციის ნაწილში, რომელიც ჯამში ცამეტ ინდიკატორს შეისწავლის, თითოეული რიცხვითი მნიშვნელობა მთლიან შერჩევაში კომპანიების პროცენტულ წილს აღნიშნავს. რეგიონული და “ყველა ქვეყნის” საშუალო მაჩვენებლები კი თითოეულ ქვეყანაში ბოლო ხელმისაწვდომი კვლევის მაჩვენებლებზე დაყრდნობით, მარტივი საშუალოს გამოთვლის გზით მიიღება. ამ მონაცემების გამოსათვლელად ის კვლევები გამოიყენება, რომელიც 2013-2023 წლებშია გამოქვეყნებული და საწარმოთა კვლევის გლობალური მეთოდოლოგიის გამოყენებით ჩატარდა.

საქართველოში ჩატარებული კვლევის შედეგები კორუფციის საზომი ინდიკატორების მიხედვით ასე გამოიყურება:


წყარო: Enterprise Survey Georgia
მაგალითისთვის, მოსყიდვის შემთხვევების ინდიკატორით, საქართველოში გამოკითხული ფირმების მხოლოდ 1% ამბობს, რომ მათთვის ერთხელ მაინც შეუთავაზებიათ ქრთამის გადახდა. ევროპისა და ცენტრალური აზიის შემთხვევაში, ამას კომპანიების 7.5% ადასტურებს, ხოლო მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, მსგავსი გამოცდილება კომპანიების 13.9%-ს ჰქონია. იდენტურად შეგვიძლია წავიკითხოთ ცხრილში მოცემული ყველა სხვა ინდიკატორიც.

https://mythdetector.ge/ka/adgens-thu-ara-m...sIkrDegrUcg5-eI