#62178032 · 17 Jul 2025, 07:17 · · პროფილი · პირადი მიმოწერა · ჩატი
სიტყვა "მოთიკვრა" ზურაბ გორგილაძის ლექსში: ანალიზი და მნიშვნელობა
თბილისი, საქართველო - ზურაბ გორგილაძის ცნობილ ლექსში "ჩაუმქრალი სანთლები" გამოყენებული სიტყვა "მოთიკვრა", რომელიც მრავალი მკითხველისთვის უცხო და ბუნდოვანია, პირდაპირი მნიშვნელობით "მოტყუებას" არ ნიშნავს. კონტექსტისა და ენობრივი ანალიზის საფუძველზე, მისი შინაარსი უფრო ღრმა და მრავალწახნაგოვანია, დაკავშირებულია დამორჩილების, მოქცევის და სულიერი ზეგავლენის იდეებთან.
ლექსის მოცემული სტროფი ასეთია:
> მომბეჟა და მავალალა,
> მომთიკრა და მამუმნათა,
> დამინდო და დამავალა.
> სისხლში სისხლი!
>
სიტყვა "მოთიკვრა" ამ კონტექსტში უნდა გავიგოთ, როგორც პოეტური ნეოლოგიზმი ან იშვიათად გამოყენებული დიალექტური ფორმა, რომელიც ზურაბ გორგილაძემ განსაკუთრებული ემოციური დატვირთვისთვის გამოიყენა. მისი ზუსტი ეტიმოლოგიური ახსნა ლექსიკონებში არ გვხვდება, თუმცა შესაძლებელია მისი შინაარსის გააზრება მონათესავე სიტყვებისა და ლექსის საერთო პათოსის მიხედვით.
სავარაუდოდ, "მოთიკვრა" დაკავშირებულია ისეთ ზმნებთან, როგორიცაა:
* მოთოკვა: რაც ნიშნავს დამორჩილებას, ალაგმვას, თავშეკავებას.
* მოქცევა: ამ შემთხვევაში, სარწმუნოებრივი ან იდეოლოგიური გავლენის ქვეშ მოქცევა.
* მოკვეთა: თემიდან, საზოგადოებიდან გარიყვა, რაც ასევე შეიძლება გულისხმობდეს ძველი იდენტობისგან "მოკვეთას" და ახლის нав'язуванняს.
ლექსის "ჩაუმქრალი სანთლები" მთავარი თემა აჭარის ისტორიული ბედი, გამაჰმადიანების პროცესის სირთულე და ამასთან დაკავშირებული სულიერი ტკივილია. სტრიქონი "მომთიკრა და მამუმნათა" შეიძლება განიმარტოს, როგორც ორმაგი, ურთიერთსაწინააღმდეგო პროცესის აღწერა: ერთის მხრივ, "მომთიკრა" - დამამორჩილა, მომაქცია, ჩემი ნების წინააღმდეგ თავისი გავლენის ქვეშ მომიყვანა; ხოლო მეორეს მხრივ, "მამუმნათა" - ამავდროულად რაღაც ახალი, თუმცა უცხო, "მამუმნათა" (მუმნი - სანთელი), ანუ ახალი რწმენა "ამინთო".
ამგვარად, "მოთიკვრა" არ არის უბრალოდ "მოტყუება". ეს არის ძალადობრივი, ნების საწინააღმდეგო დამორჩილების აქტი, რომელსაც თან ახლავს სულიერი ტრანსფორმაცია. ეს სიტყვა გამოხატავს იმ ისტორიულ ტრაგედიასა და შინაგან კონფლიქტს, რომელსაც პოეტი აღწერს - იძულებითი ცვლილება, რომელმაც ერთდროულად მოიტანა დამორჩილებაც და ახალი (თუმცა თავსმოხვეული) "სინათლეც". იგი ატარებს როგორც ნეგატიურ (დამორჩილება, ძალადობა), ისე ნეიტრალურ (გარდაქმნა, მოქცევა) კონოტაციას, რაც ლექსს განსაკუთრებულ სიღრმესა და დრამატიზმს სძენს.
--------------------
99% of the worlds problems would be solved if women had their body count on their forehead. - Andrew Tate
Life isn’t about waiting for the storm to pass. It’s about learning how to dance in the rain. – Vivian Greene
"El que piensa las cosas dos veces, no hace nada."
|
მოთიკვრა
